nhỏ|phải|Khu bảo tồn thiên nhiên Tarvasjõgi
nhỏ|phải|Rừng nguyên sinh được bảo tồn
Khu bảo tồn thiên nhiên là vùng đất hay vùng biển đặc biệt được dành để bảo vệ và duy trì tính đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên thiên nhiên, kết hợp với việc bảo vệ các tài nguyên văn hoá và được quản lý bằng pháp luật hoặc các phương thức hữu hiệu khác. Theo nghĩa hẹp, khu bảo tồn thiên nhiên còn gọi là khu dự trữ tự nhiên và khu bảo toàn loài sinh cảnh, là vùng đất tự nhiên được thành lập nhằm mục đích đảm bảo diễn thế sinh thái tự nhiên.
Mục đích của các khu bảo tồn thiên nhiên
thumb|Bản đồ thế giới với tổng tỷ lệ phần trăm của khu vực được bảo hộ theo mỗi quốc gia
- Nghiên cứu khoa học;
*Bảo vệ các vùng hoang dã;
- Bảo vệ sự đa dạng loài và gen;
- Duy trì các lợi ích về môi trường từ thiên nhiên;
- Bảo vệ các cảnh quan đặc biệt về thiên nhiên và văn hoá;
- Sử dụng cho du lịch và giải trí;
- Giáo dục;
*Sử dụng hợp lý các tài nguyên từ các hệ sinh thái tự nhiên;
- Duy trì các biểu trưng văn hoá và truyền thống
Khu bảo tồn thiên nhiên là những khu được bảo vệ nghiêm ngặt, chỉ dành cho các hoạt động nghiên cứu khoa học, đào tạo và quan trắc môi trường. Các khu bảo tồn thiên nhiên này cho phép gìn giữ các quần thể của các loài cũng như các quá trình của hệ sinh thái không hoặc ít bị nhiễu loạn.
Yêu cầu đối với khu bảo tồn thiên nhiên
Vùng đất tự nhiên có dự trữ tài nguyên thiên nhiên và có giá trị đa dạng sinh học cao.
Có giá trị cao về khoa học, giáo dục, du lịch.
Có các loài động thực vật đặc hữu hoặc là nơi cư trú, ẩn náu, kiếm ăn của các loài động vật hoang dã quý hiếm.
Đủ rộng để chứa được một hay nhiều hệ sinh thái, tỷ lệ cần bảo tồn trên 70%.
Phân loại
nhỏ|Khu vực núi [[Bogd Khan Uul, cao 2261 m tại phía nam thủ đô Ulaanbaatar, Mông Cổ là khu bảo tồn đầu tiên trên thế giới]]
nhỏ|[[Vườn quốc gia Yellowstone, Mỹ là khu bảo tồn thứ nhì trên thế giới, từ năm 1872, bao gồm các lĩnh vực được phân loại như là một công viên quốc gia (loại II) và một khu vực quản lý loài/sinh cảnh (loại IV).]]
Theo IUCN (1994), hệ thống phân hạng khu bảo tồn thiên nhiên gồm có=====
Là khu đất và/hoặc biển có hệ sinh thái nổi bật hoặc tiêu biểu, có những nét đặc trưng về sinh
học hay địa chất học và/hoặc các loài chủ yếu dành cho nghiên cứu khoa học và/hoặc giám sát môi trường.
=====Mục tiêu quản lý
Đến năm 2008, hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam gồm 164 khu rừng đặc dụng (bao gồm 30 Vườn quốc gia, 69 khu dự trữ thiên nhiên, 45 khu bảo vệ cảnh quan, 20 khu nghiên cứu thực nghiệm khoa học) và 03 khu bảo tồn biển chứa đựng các hệ sinh thái, cảnh quan đặc trưng với giá trị đa dạng sinh học tiêu biểu cho hệ sinh thái trên cạn, đất ngập nước và trên biển.
Các loại hình khu bảo tồn thiên nhiên khác
Một số loại hình khu bảo tồn thiên nhiên khác được ghi nhận trong danh sách của Liên hợp quốc mà thực chất là những danh hiệu khu vực và quốc tế.
Khu Dự trữ sinh quyển thế giới
Khái niệm khu dự trữ sinh quyển đã được UNESCO phê chuẩn năm 1995. Đây là nơi tạo điều kiện cho sự gặp gỡ giữa con người và thiên nhiên, hài hoà giữa nhu cầu phát triển và mục tiêu bảo tồn. Các khu dự trữ sinh quyển được xem là nơi lý tưởng để thử nghiệm và áp dụng các cách tiếp cận phát triển bền vững, tiếp cận hệ sinh thái, trong đó có sự hài hoà giữa con người và thiên nhiên, giữa các mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường, qua đó đảm bảo các yếu tố cho sự phát triển bền vững.
Hiện tại Việt Nam, đến năm 2009 đã có 8 khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO (xem thêm: Khu dự trữ sinh quyển tại Việt Nam).
Di sản thiên nhiên thế giới
Các khu Di sản thiên nhiên thế giới thường trùng với các khu bảo tồn thiên nhiên.
Hiện tại Việt Nam có 2 khu Di sản thiên nhiên thế giới là Vịnh Hạ Long và Khu Phong Nha – Kẻ Bàng (trùng với Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng).
Khu RAMSAR
Các nước tham gia Công ước về các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế (viết tắt là RAMSAR) thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên và sử dụng bền vững các vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế được Công ước công nhận và đưa vào Danh sách các khu RAMSAR của thế giới. Hiện tại Việt Nam có 5 khu RAMSAR, đó là khu Xuân Thủy (tỉnh Nam Định) và khu Bầu Sấu thuộc Vườn quốc gia Cát Tiên, khu Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn), vườn quốc gia Tràm Chim (tỉnh Đồng Tháp)và vườn quốc gia Mũi Cà Mau.Và Sắp tới sẽ là khu Côn Đảo
Khu bảo tồn biển (MPA)
Trên thế giới, các khu bảo tồn biển đã xuất hiện từ lâu. Năm 1913, Khu bảo tồn biển đầu tiên được thành lập tại Công viên quốc gia Cabrillo, California và đến cuối năm 2013, Hoa Kỳ đã có hơn 1.700 khu bảo tồn biển. Theo WWF, tính đến 2015 đã có 4% diện tích biển được bảo tồn. Tại Việt Nam, khu bảo tồn biển được định nghĩa là loại hình khu bảo tồn thiên nhiên, được xác lập ranh giới trên biển, đảo, quần đảo, ven biển để bảo vệ đa dạng sinh học biển. Chức năng bảo vệ đa dạng sinh học biển luôn được nhấn mạnh như một chức năng quan trọng nhất của các khu bảo tồn biển bởi chúng tạo môi trường, sinh cảnh thuận lợi để các loài cá, sinh vật sinh trưởng và phát triển. Bên cạnh đó, việc hình thành và phát triển các khu bảo tồn biển còn giúp tăng lượng cá đánh bắt được cả về số lượng và chất lượng ở các ngư trường xung quanh, tạo sinh kế ổn định cho người dân địa phương, đồng thời góp phần chống lại các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và các thảm họa thiên nhiên trên biển.
Định hướng mở rộng khu bảo tồn biển: Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống khu bảo tồn biển Việt Nam đến năm 2020. Nghị quyết TW 36 với mục tiêu đến hết giai đoạn 2020-2025 thiết lập và đưa vào hoạt động 16 khu bảo tồn biển và đến năm 2030, có ít nhất 4% diện tích vùng biển Việt Nam nằm trong các khu bảo tồn biển và khoảng 30% diện tích của từng khu bảo tồn biển được bảo vệ nghiêm ngặt. Hiện nay đến hết 2019 Việt Nam mới có 11/16 khu bảo tồn biển được thành lập, gồm: Cát Bà, Bạch Long Vỹ, Cồn Cỏ, Cù Lao Chàm, Vịnh Nha Trang, Núi Chúa, Hòn Cau, Côn Đảo, Phú Quốc. Các khu bảo tồn này đã phát huy vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sinh thái – môi trường biển, thúc đẩy phát triển kinh tế biển, cải thiện sinh kế của cộng đồng ngư dân các địa phương ven biển và cung cấp cơ sở pháp lý cho việc đấu tranh bảo vệ an ninh chủ quyền quốc gia trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế của nước ta, đồng thời giải quyết các vấn đề môi trường xuyên biên giới trong vùng Biển Đông mà các nước trong khu vực đang rất quan tâm.
Danh sách các khu bảo tồn biển (đã được duyệt)
- Cát Bà,
- Bạch Long Vỹ
- Cồn Cỏ,
- Cù Lao Chàm,
- vịnh Nha Trang,
- Núi Chúa,
- Hòn Cau,
- Côn Đảo
- Phú Quốc
- Lý Sơn
- Phú Quý
👁️
4 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|phải|Khu bảo tồn thiên nhiên Tarvasjõgi nhỏ|phải|Rừng nguyên sinh được bảo tồn **Khu bảo tồn thiên nhiên** là vùng đất hay vùng biển đặc biệt được dành để bảo vệ và duy trì tính đa
**Khu bảo tồn thiên nhiên tại Trung Quốc** được chia thành **khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia** và **khu bảo tồn thiên nhiên địa phương** các cấp khác nhau đều nằm trong lãnh thổ
**Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải** được công nhận trong Quyết định số 2159/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Bình về việc phê duyệt đề án và xác lập khu rừng đặc
**Khu bảo tồn thiên nhiên Bình Châu – Phước Bửu** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Việt Nam. Nơi đây ghi nhận được
**Khu bảo tồn thiên nhiên Bukit Timah** là một khu bảo tồn tự nhiên nhỏ có diện tích 1,64 kilômét vuông (400 mẫu Anh) nằm tại trung tâm của thành phố-quốc gia Singapore. Nó nằm
Phong cảnh non nước đặc trưng ở Vân Long Chim bay trên khu bảo tồn Vân Long Du thuyền trên đầm Vân Long **Vân Long** là khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước lớn
nhỏ|300x300px|Ruộng bậc thang tại làng Bản Đôn - nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông **Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông** thuộc địa phận các huyện Bá Thước và Quan Hóa, nằm
**Khu bảo tồn thiên nhiên Pechora-Ilych** ( là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở nước Cộng hòa Komi, Nga. Nó có diện tích 7.213 km vuông và là vùng lõi của Di sản thế
**Khu Bảo tồn thiên nhiên Hang Kia - Pà Cò** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm tại phía tây bắc tỉnh Hòa Bình và nằm trong địa giới hành chính của 8 xã:
thumb|Cao nguyên giữa các sông Kshi và Ulken Kaindy, núi Zhabagly thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Aksu-Zhabagly thumb|[[Hẻm núi Aksu, Khu bảo tồn thiên nhiên Aksu-Zhabagly.]] **Khu bảo tồn thiên nhiên Aksu-Zhabagly** (, )
**Khu bảo tồn thiên nhiên Sốp Cộp** là một khu rừng đặc dụng ở huyện Sốp Cộp, Sơn La. ## Lịch sử hình thành Sốp Cộp có tên trong Quyết định số 194/CT ngày 09/08/1986
**Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng** là một khu rừng đặc dụng ở tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. ## Tổng quát Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng
**Khu bảo tồn thiên nhiên Sjaunja** (Thụy Điển: _Naturreservat Sjaunja_, trong tiếng Sami là _Sjávnja_) là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm gần Gällivare, Norrbotten, Thụy Điển. Nó trải dài trên 150 km và có
Đây là danh sách các khu bảo tồn tại Việt Nam. Khu bảo tồn (protected areas) bao gồm các khu dự trữ thiên nhiên (nature reserves), các khu bảo vệ hoang dã (wildeness areas), các
**Khu bảo tồn thiên nhiên Sikhote-Alin** (, , ) hay còn được gọi là _Khu bảo tồn thiên nhiên K. G. Abramov_ là một khu dự trữ sinh quyển, khu bảo tồn thiên nhiên nằm
**Khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé** nằm trên địa phận huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên, cách Thành phố Hà Nội khoảng 700km theo hướng Tây Bắc. ## Tổng quát Khu Bảo tồn thiên
thumb|Thác Uchar trong khu bảo tồn là thác nước lớn nhất trên dãy Altay. **Khu bảo tồn thiên nhiên Altai** () hay còn gọi là **Khu bảo tồn thiên nhiên Altajskij** là một khu bảo
**Khu bảo tồn thiên nhiên Darwin**, **Darvinsky Zapovednik** () là một khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt nằm ở huyện Cherepovetsky thuộc tỉnh Vologda và huyện Breytovsky của tỉnh Yaroslavl, bên bờ hồ chứa
**Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng** là khu bảo tồn thiên nhiên thuộc tỉnh Hậu Giang. Khu bảo tồn nằm tại huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang cách trung tâm thành phố Cần
**Khu bảo tồn thiên nhiên Srebarna** (**Природен резерват Сребърна, Priroden rezervat Srebarna**) là khu bảo tồn nằm ở phía đông bắc Bulgaria (Nam Dobruja), gần ngôi làng cùng tên, nằm cách thị trấn Silistra 18 km
**Khu bảo tồn thiên nhiên Ngoạ Long** () là một khu vực được bảo vệ nằm ở huyện Mân Xuyên, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Khu bảo tồn này đã được thành lập năm 1963
**Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang – Lâm Bình** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm trên địa bàn hai huyện Na Hang và Lâm Bình thuộc tỉnh Tuyên Quang, Việt Nam. Khu
**Khu bảo tồn thiên nhiên Kavkaz** () (còn được gọi là **Caucasus**, hoặc **Kavkasky**) là một khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt bao gồm một phần tây bắc dãy núi khổng lồ Kavkaz, thuộc
**Khu bảo tồn thiên nhiên Mường La** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở phía bắc tỉnh Sơn La, Việt Nam ## Giới thiệu chung Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên
**Khu bảo tồn thiên nhiên Stubba** (Thụy Điển: _Naturreservat Stubba_ trong tiếng Sami: _Stubba_) là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở Gällivare, Norrbotten, miền bắc Thụy Điển. Nó trải dài trên một diện
**Công viên Brotherton và Khu bảo tồn thiên nhiên địa phương Dibbinsdale** được gọi một cách không chính thức là **Dibbinsdale** là một công viên kết hợp và khu bảo tồn thiên nhiên địa phương
**Khu bảo tồn thiên nhiên Kuril** () (còn gọi là **Kurilsky**) là một khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt bao gồm phần phía bắc và nam của đảo Kunashir, một trong những hòn đảo
**Khu bảo tồn thiên nhiên Nordaust-Svalbard** () nằm ở phía đông bắc của quần đảo Svalbard, Na Uy. Khu bảo tồn này bao gồm toàn bộ Nordaustlandet, Kong Karls Land, Kvitøya, Sjuøyane, Storøya, Lågøya, Wilhelm
**Khu bảo tồn thiên nhiên Søraust-Svalbard** () nằm ở phía đông nam của quần đảo Svalbard ở Na Uy. Khu bảo tồn thiên nhiên bao gồm toàn bộ diện tích đảo Edgeøya, Barentsøya cùng với
Tập tin:Neouvielle_and_lac_d'_aumar.png **Khu bảo tồn thiên nhiên Néouvielle** là một khu bảo tồn của Pháp, ở gần thị xã Saint-Lary-Soulan và Barèges, thuộc tỉnh Hautes-Pyrénées, vùng Occitanie. ## Địa lý Khu bảo tồn thiên nhiên
**Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ** là một khu bảo tồn tại tỉnh Hà Tĩnh, Việt Nam. Khu bảo tồn này nằm trên địa bàn 3 huyện Cẩm Xuyên, Kỳ Anh, Hương Khê (miền
**Khu bảo tồn thiên nhiên Nam Kar** là một khu rừng đặc dụng ở tỉnh Đắk Lắk của Việt Nam, được thành lập theo quyết định số 182/1991/QĐ-KL ngày 13 tháng 5 năm 1991 của
**Khu bảo tồn thiên nhiên An Toàn** được thành lập theo quyết định 580/QĐ-UBND ngày 11 tháng 3 năm 2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định thuộc hệ thống rừng đặc dụng ở
nhỏ **Khu bảo tồn thiên nhiên Cherny Zemli**, tên đầy đủ là khu bảo tồn thiên nhiên **Cherny Zemli Zapovednik** (tiếng Nga: заповедник "Чёрные Земли", tức là "Vùng đất đen") là một khu bảo tồn
thumb|[[Đỉnh Adon-Chelon]] **Khu bảo tồn thiên nhiên Daursky** () là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở phần phía nam của Zabaykalsky ở Siberia, gần biên giới với Mông Cổ. Đây là một phần
**Khu bảo tồn thiên nhiên Baikal** (; , _Baikalski Zapovednik_) là một bảo tồn thiên nhiên trên bờ phía đông nam của hồ Baikal, ở miền nam Buryatia, Nga. Được thành lập vào năm 1969
**Khu bảo tồn thiên nhiên Komandorsky** () hay **Khu dự trữ sinh quyển S.V Makarov** là một khu bảo tồn thiên nhiên (_Zapondnik_) nằm trên Quần đảo Komandorski, thuộc vùng Kamchatka, Viễn Đông Nga. Nó
**Khu bảo tồn thiên nhiên Gorgany** () là một khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt bao gồm một phần của dãy núi Gorgany, một phạm vi của Đông Carpath, tây nam Ukraina. Khu bảo
**Khu bảo tồn thiên nhiên Bolon** () (còn được gọi là **Bolon'sky**) là khu bảo tồn nghiêm ngặt lâu đời nhất của Nga trong vùng Viễn Đông. Nó nằm trên vùng đất thấp giữa sông
**Khu bảo tồn Hữu Liên** là một khu bảo tồn thiên nhiên cấp Quốc gia tại tỉnh Lạng Sơn. Toàn bộ khu bảo tồn hiện có diện tích 8.293,4 ha, trải rộng toàn bộ xã
thumb|Khu bảo tồn là một khu vực quan trọng đối với loài malleefowl **Khu bảo tồn Thiên nhiên Hồ Magenta** (tiếng Anh: _Lake Magenta Nature Reserve_) là một khu bảo tồn thiên nhiên rộng 1.080
**Khu bảo tồn thiên nhiên rừng sến Tam Quy** là khu rừng đặc dụng bảo tồn loài sến, nằm trên địa bàn huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. ## Vị trí Khu bảo
**Khu bảo tồn thiên nhiên Hòn Bà** là một khu bảo tồn thiên nhiên thuộc địa phận của 4 huyện: Khánh Vĩnh, Khánh Sơn, Cam Lâm, Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa, Việt Nam. ## Địa
**Khu bảo tồn thiên nhiên Barguzinsky** () là khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt lâu đời nhất của Nga. Nó nằm ở sườn phía tây dãy Barguzin, thuộc Buryatia. Bờ đông bắc và một
**Khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia Putorana** (tiếng Nga: Путоранский заповедник) hay còn được gọi là **Putoransky** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở phía tây bắc cao nguyên Trung Siberia, phía
**Khu bảo tồn thiên nhiên Bereketli Garagum** () là khu bảo tồn thiên nhiên (_Zapovednik_) nằm ở phía nam hoang mạc Karakum, tỉnh Ahal, Turkmenistan. Được thành lập vào năm 2013, nó có diện tích
**Khu bảo tồn thiên nhiên Gaplaňgyr** hay **Kaplankyr** là một khu bảo tồn thiên nhiên (_zapovednik_) nằm ở tỉnh Daşoguz, phía bắc Turkmenistan. Được thành lập vào năm 1979 với diện tích 2822 km², đây
**Khu bảo tồn thiên nhiên Naurzum** là một khu bảo tồn thiên nhiên nằm ở Kazakhstan. Nó là một phần của Saryarka - Các hồ và vùng thảo nguyên ở phía Bắc Kazakhstan, một Di
**Khu bảo tồn thiên nhiên Katun** () (còn được gọi là **Katunsky**) là một khu bảo tồn thiên nhiên nghiêm ngặt nằm trên khu vực cao nguyên Trung Altai, phía nam Siberia thuộc Ust-Koksinsky, Cộng
**Khu bảo tồn Beshai Palangon (Бешаи Палангон)** là một khu bảo tồn nằm tại Khatlon, Tajikistan, trên khu vực biên giới với Afghanistan, nơi sông Vakhsh và Panj hợp lưu tạo thành sông Amu Darya.