✨Khảo Sát Địa Hình Là Gì? Vai Trò Trong Xây Dựng Công Trình

Trong ngành xây dựng, mọi công trình vĩ đại đều bắt đầu từ một nền móng vững chắc. Nhưng trước cả khi đặt viên gạch đầu tiên, có một công đoạn đặc biệt quan trọng quyết định đến sự an toàn, chi phí và tính khả thi của toàn bộ dự án: đó chính là khảo sát địa hình.

Đây không chỉ là một thủ tục pháp lý, mà là "đôi mắt" của kỹ sư và kiến trúc sư, giúp họ "đọc vị" khu đất. Bài viết này sẽ đi sâu làm rõ khái niệm, mục đích và quy trình chuẩn của công tác khảo sát địa hình.Khảo sát địa hình là công việc thu thập, đo đạc và phân tích các yếu tố tự nhiên trên bề mặt đất như độ cao, độ dốc, địa vật, ranh giới, sông suối, đường giao thông,... nhằm mô tả chính xác hình dạng và đặc điểm của khu vực cần khảo sát.

Kết quả khảo sát được thể hiện qua bản đồ địa hình, bản vẽ mặt cắt, mô hình 3D địa hình, những dữ liệu quan trọng phục vụ cho quá trình thiết kế và thi công các công trình xây dựng, giao thông, thủy lợi, điện năng, dân dụng công nghiệp.

Nói một cách dễ hiểu, đây là công tác "vẽ lại" bề mặt trái đất tại địa điểm dự án với tỷ lệ chính xác, và ví dụ phía trên minh hoạ cho việc này.Bỏ qua hoặc thực hiện sơ sài công tác khảo sát địa hình có thể dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng trong thiết kế, gây lãng phí chi phí khổng lồ hoặc thậm chí ảnh hưởng đến sự an toàn của công trình.

Vì thế khảo sát địa hình có nhiều mục tiêu quan trọng, bao gồm:

Xác định hiện trạng khu đất: Giúp nắm rõ độ dốc, cao độ, hướng dòng chảy, cũng như các yếu tố tự nhiên và nhân tạo ảnh hưởng đến công trình. Lập bản đồ và hồ sơ địa hình chi tiết: Là cơ sở pháp lý và kỹ thuật để thiết kế quy hoạch, cấp phép xây dựng hoặc chuyển mục đích sử dụng đất. Đảm bảo tính chính xác trong thiết kế: Khi có dữ liệu địa hình chính xác, các phương án thiết kế sẽ phù hợp với điều kiện thực tế, tránh phát sinh chi phí do sai lệch. Giảm thiểu rủi ro trong thi công: Giúp phát hiện sớm các khu vực địa hình phức tạp, nguy cơ sạt lở hoặc ngập nước, từ đó đề xuất giải pháp xử lý. Theo dõi biến động địa hình sau xây dựng: Dùng để kiểm tra độ lún, độ ổn định hoặc thay đổi của mặt bằng công trình sau một thời gian khai thác.Để đảm bảo độ tin cậy và chính xác, một dự án khảo sát địa hình chuyên nghiệp phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt. Dưới đây là các bước cơ bản được thực hiện bởi các kỹ sư trắc địa có chuyên môn:Đây là bước nền tảng, quyết định hướng đi của toàn bộ dự án.

Tiếp nhận yêu cầu: Làm rõ mục đích khảo sát của chủ đầu tư (để thiết kế, xin phép, hay hoàn công?), phạm vi và tỷ lệ bản đồ mong muốn. Thu thập tài liệu: Thu thập các tài liệu pháp lý (sổ đỏ, bản đồ địa chính), các bản đồ cũ (nếu có), thông tin quy hoạch của khu vực. Lập phương án kỹ thuật: Kỹ sư chủ trì sẽ lập phương án khảo sát, chọn lựa thiết bị (máy toàn đạc điện tử, máy GPS/GNSS 2 tần số, máy thủy bình) và phương pháp đo phù hợp.Đây là quá trình các kỹ sư trực tiếp đo đạc tại hiện trường

Xây dựng lưới khống chế: Đây là bước quan trọng nhất, tạo ra "bộ khung" tọa độ và cao độ chuẩn cho toàn bộ khu đo. Các kỹ sư sẽ chôn các mốc bê tông (mốc khống chế) và đo đạc, tính toán để xác định vị trí chính xác của chúng. Đo đạc chi tiết: Từ các mốc khống chế đã lập, kỹ sư sử dụng máy toàn đạc điện tử để "bắn" tọa độ, cao độ của tất cả các điểm chi tiết trên mặt đất (góc nhà, gốc cây, mép đường, hố ga...) và các điểm thay đổi địa hình (đỉnh dốc, chân dốc). Mô tả và ghi chú: Ghi chú lại các đặc điểm quan trọng không thể hiện bằng số liệu (ví dụ: loại cây, vật liệu hàng rào, tình trạng cống...).