Judea hoặc Judaea, Giu-đa, Giuđê (; from , Standard Yəhuda, Tiberian Yəhûḏāh, , ; ) là Hebrew cổ và Kinh thánh Do Thái, đồng thời La Mã/Anh và tên hiện đại ngày nay của vùng núi phía nam, một phần của vùng Palestine. Cái tên bắt nguồn từ tên Hebrew Yehudah, con trai của vị tổ phụ thứ ba Jacob của Israel, và tổ tiên của Yehudah đã thành lập bộ lạc Judah và sau đó là Vương quốc Judah mà theo từ điển bách khoa Do Thái 1906 là có từ năm 934 đến 586 TCN. Tên của khu vực tiếp tục được hợp nhất thông qua các cuộc chinh phạt của Babylon, Ba Tư, Hy Lạp, La Mã như là Yehud, Yehud Medinata, Hasmonean Judea và La Mã Judea tương ứng.
Do hậu quả của cuộc nổi dậy Bar Kokhba vào năm 135 TCN, khu vực này đã được đổi tên và sáp nhập với La Mã Syria để hình thành tỉnh Syria Palestine bởi Hoàng đế La Mã Hadrian. Một phần lớn của Judea đã được sáp nhập vào Bờ Tây Jordan giữa năm 1948 và 1967 (tức Bờ Tây của Vương quốc Jordan). Thuật ngữ Judea như một thuật ngữ địa lý đã được chính phủ Israel hồi sinh vào thế kỷ 20 như một phần của khu vực hành chính Israel tên là Judea và Samaria cho vùng lãnh thổ thường được gọi là Bờ Tây.
Tên
Cái tên Judea là một bản chuyển thể của Hy Lạp và La Mã của tên "Judah", ban đầu bao gồm lãnh thổ của bộ lạc Israel của tên đó và sau đó là Vương quốc Judah cổ đại. Bảng khắc Nimrud K.3751 năm 733 TCN là bản ghi chép sớm nhất được biết đến của khu vực có cái tên Judah bằng chữ nêm Assyria là Yaudaya hoặc KUR.ia-ú-da-a-a.
Judea đôi khi được sử dụng làm tên cho toàn bộ khu vực, bao gồm cả những phần bên kia sông Jordan.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Judea** hoặc **Judaea**, **Giu-đa**, **Giuđê** (; from , Standard _Yəhuda_, Tiberian _Yəhûḏāh_, , ; ) là Hebrew cổ và Kinh thánh Do Thái, đồng thời La Mã/Anh và tên hiện đại ngày nay của vùng
**Khu vực Judea và Samaria** (, _Ezor Yehuda VeShomron_, viết tắt יו"ש _Yosh_ hay ש"י _Shai_; , _Yahuda was-Sāmerah_) là một thuật ngữ chính thức của Israel để chỉ lãnh thổ thường được gọi là
**Phongxiô Philatô** hay **Bôn-xơ Phi-lát** (; , _Pontios Pīlātos_) là tổng trấn thứ năm của tỉnh La Mã Judaea từ năm 26 tới năm 36 sau Công nguyên dưới thời hoàng đế Tiberius, và nổi
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Restricted_space_in_the_West_Bank,_Area_C.png|nhỏ|Khu C (xanh và xanh nhạt) và [[Đông Jerusalem (đỏ)]] **Khu C** là lãnh thổ do Israel kiểm soát hoàn toàn ở Khu vực Judea và Samaria, được quy định là toàn bộ khu vực
**Ma'ale Adumim** (tiếng Hebrew: מעלה אדומים, tiếng Ả Rập: أدوميم) là một thành phố Israel ở Bờ Tây, 7 km so với Jerusalem. Thành phố thuộc quận Judea & Samariac. Thành phố có diện tích 49,177
**Modi'in Illit** (tiếng Hebrew: מודיעין עילית, tiếng Ả Rập: موديعين عيليت) là một thành phố Israel. Thành phố thuộc quận Judea & Samariac. Thành phố có diện tích 4,746 km2, dân số năm 2009 là
nhỏ|Ariel **Ariel, Israel** (tiếng Hebrew: אריאל, tiếng Ả Rập:) là một thành phố Israel. Thành phố thuộc quận Judea & Samariac. Thành phố có diện tích 14,677 km2, dân số năm 2009 là người.
**Beitar Illit** (tiếng Hebrew: ביתר עילית, tiếng Ả Rập: بيتار عيليت) là một thành phố Israel. Thành phố thuộc quận Illit Judea & Samariac. Thành phố có diện tích 6,801 km2, dân số năm 2009
**Israel** ( , ), tên gọi chính thức là **Nhà nước Israel** ( ; ), là một quốc gia tại Trung Đông, nằm trên bờ đông nam của Địa Trung Hải và bờ bắc của
**Lịch sử Palestine** là một lĩnh vực nghiên cứu về quá khứ trong khu vực của Palestine, nói chung được xác định là một khu vực địa lý ở Nam Levant giữa Biển Địa Trung
**Palestine** ( , hoặc ; tiếng Hebrew: פלשתינה _Palestina_) là một khu vực địa lý tại Tây Á, nằm giữa Địa Trung Hải và sông Jordan. Đôi khi nó được cho là bao gồm các
Bản đồ Bờ Tây. **Bờ Tây** (Tây Ngạn, West Bank) là một vùng lãnh thổ nằm kín trong lục địa tại Trung Đông, là một lãnh thổ đất liền gần bờ biển Địa Trung Hải
**Cleopatra VII Thea Philopator** (; 70/69 TCN10 tháng 8 năm 30 TCN) là nhà cai trị thực sự cuối cùng của Vương triều Ptolemaios thuộc Ai Cập, mặc dù trên danh nghĩa thì vị pharaon cuối
nhỏ|Ông lão người do thái Ashkenazi **Người Do Thái Ashkenazi** ( ), hay còn gọi là **Ashkenazic Do Thái** trong tiếng Hebrew số nhiều có hậu tố _-im,_ **Ashkenazim** là một Cộng đồng người Do
Sông Jordan chảy vào biển Chết **Biển Chết** (tiếng Ả Rập: البحر الميت, tiếng Hebrew: ים המלח) là một hồ nước mặn nằm trên biên giới giữa Bờ Tây, Israel và Jordan trên thung lũng
**Antiochos III Đại đế** (Tiếng Hy Lạp: ****; 241 TCN – 187 TCN, trị vì từ năm 222 TCN đến năm 187 TCN) là hoàng đế (_Megas Basileus_) thứ sáu của Đế quốc Seleukos thời
**Cuộc khởi nghĩa Maccabee**, là cuộc chiến đấu của **Những người Macabê** (tiếng Hebrew: מכבים hoặc מקבים, Makabim hoặc Maqabim; Hy Lạp Μακκαβαῖοι, / makav'εï /), đội quân khởi nghĩa xứ Do Thái, đã giải
**Chiến tranh Do Thái-La Mã thứ nhất** (năm 66-73), đôi khi được gọi là **Cuộc Nổi dậy lớn** ( __), là cuộc nổi dậy đầu tiên trong ba cuộc nổi dậy lớn của người Do
**Vương quốc Nabatea** (; còn đọc thành _Nabataea_), là một quốc gia Ả Rập của người Nabataea tồn tại trong thời kỳ cổ đại và bị Đế quốc La Mã sáp nhập vào năm 106
**Đế quốc Seleucid** (, _Basileía tōn Seleukidōn_) là một vương quốc thời Hy Lạp hóa được cai trị bởi gia tộc Seleukos từ năm 312 đến năm 63 TCN. Seleukos I Nikator đã thành lập
**Antiochos IV Epiphanes **(, _Antíochos D' ho Epiphanḗs_, "Hiện thân của Thượng đế" sinh khoảng 215 TCN; mất 164 TCN) trị vì vương quốc Seleukos từ năm 175 TCN cho đến khi mất năm 164
**Đế chế Parthia** hay còn được gọi là **Đế chế Arsaces** (247 TCN – 224 CN) (tiếng Việt trong một số tài liệu Phật giáo còn dịch Parthia là **An Tức**) là một quốc gia
**Nazareth** (; , _Natzrat_ hoặc _Natzeret_; _an-Nāṣira_ or _an-Naseriyye_) là thủ phủ và thành phố lớn nhất vùng phía bắc Israel, được gọi là thủ đô Ả Rập của Israel vì dân số phần lớn
**Bacchides** () là một vị tướng lĩnh người Hy Lạp thời kỳ Hy Lạp hóa, ông là bạn của vị vua Hy Lạp-Syria Demetrios, "vua của vùng đất ở bên kia dòng sông"-Euphrates. Demetrius phái
phải|nhỏ|Mật độ dân số theo vùng địa lý, tiểu quận và quận (đương biên đậm hơn cho biết cấp độ hành chính cao hơn). Có sáu **quận của Israel**, được biết đến trong tiếng Hebrew
**_Ben-Hur_** là phim sử thi của Hoa Kỳ sản xuất năm 1959 do William Wyler đạo diễn, với các diễn viên Charlton Heston, Stephen Boyd, Jack Hawkins, Hugh Griffith và Haya Harareet. Phim này đã
Bản đồ của đế quốc La Mã vào năm 125 SCN, dưới triều đại hoàng đế [[Hadrianus, cho thấy **Legio III Cyrenaica**, đóng quân tại Bostra (Busra, Syria), thuộc tỉnh Arabia Petraea, từ năm 125
**Syria** là một trong những tỉnh La Mã đầu tiên, nó được Pompeius sáp nhập vào đế quốc La Mã trong năm 64 TCN, như một hệ quả của cuộc viễn chinh quân sự ở
**Các cuộc chiến tranh La Mã – Parthia** (Từ năm 66 TCN – 217) là một loạt các cuộc xung đột giữa đế quốc Parthia với người La Mã. Đây là chuỗi các cuộc xung
**Chiến tranh Kitos** hay **Chiến tranh Do Thái-La Mã lần thứ hai** (115–117; Tiếng Do Thái: _mered ha'galuyot_ or _mered ha'tfutzot_ [מרד התפוצות] (_Cuộc nổi dậy của người Do Thái_) là một trong những cuộc
**Kitô giáo** hay **Cơ Đốc giáo**, ở Việt Nam đôi khi gọi là **đạo Thiên Chúa** hay **Thiên Chúa giáo**, là một tôn giáo truyền thống Abraham độc thần, đặt nền tảng vào cuộc đời,
thumb|[[Tượng Nhân sư lớn và Quần thể kim tự tháp Giza là những biểu tượng nổi bật nhất của nền văn minh Ai Cập cổ đại]] **Ai Cập cổ đại** là một nền văn minh
**Bethlehem** (tiếng Ả Rập: **بيت لحم**, , nghĩa đen: "Nhà thịt cừu non"; tiếng Hy Lạp: Βηθλεέμ _Bethleém;_ , _Beit Lehem_, nghĩa đen: "Nhà bánh mì"; tiếng Việt còn gọi là **Bêlem **từ tiếng Bồ
thumb|Hanukkah table thumb|Người Do Thái thắp nến menorah trong nhà để kỷ niệm Hanukkah **Hanukkah** (tiếng Hebrew: חנוכה) là một lễ hội truyền thống kéo dài tám ngày của dân tộc Do Thái. Lễ hội
**Marcus Antonius **(trong tiếng Latin: M·ANTONIVS·M·F·M·N) (khoảng 14 tháng 1 năm 83 TCN - 1 tháng 8 năm 30 TCN) được biết đến trong tiếng Anh là **Mark Antony**, là một chính trị gia và
**Diodotos Tryphon** là vua của vương quốc Hy Lạp hóa,đế chế Seleukos.Với vai trò là một thống chế quân đội, ông đã thúc đẩy việc lập Antiochos VI Dionysos,người con trai nhỏ của Alexandros Balas,
**Titus Flavius Vespasianus**, thường được gọi là **Titus** (; ngày 30 tháng 12 năm 39 - 13 tháng 9 năm 81), là một vị Hoàng đế của Đế quốc La Mã. Ông trị quốc trong
Vị trí Qumran **Qumran** (, - _Khirbet Qumran_) là một địa điểm khảo cổ ở Bờ Tây. Nó nằm ở một cao nguyên khô ráo cách bờ tây bắc của Biển Chết khoảng một dặm,
**Thánh Giuse** (hay **Yuse** từ tiếng Ý **Giuseppe**, từ tiếng Do Thái: יוֹסֵף "Yosef"; tiếng Hy Lạp: Ἰωσήφ; từ tiếng Anh: **Joseph**,đôi khi cũng được gọi là **Thánh Giuse Thợ**, hoặc **Thánh Cả Giuse**, **Giuse
Đế chế La Mã dưới thời [[Augustus Caesar (31 TCN - 6 SCN). Vàng: 31 TCN. Xanh thẫm 31-19 TCN, Xanh 19-9 TCN, Xanh nhạt 9-6 TCN. Màu hoa cà: Các nước chư hầu]] Đế
thumb|[[Thánh Phaolô|Sứ Đồ Phaolô vị thánh nổi tiếng trong việc săn đuổi và bách hại những Kitô hữu ban đầu mà hầu hết là người Do Thái]] **Kitô hữu Do Thái** là những người Do
**Cleopatra Selene** (; – 69 TCN) là nữ hoàng của Syria với tên gọi là **Cleopatra II Selene** (82–69 TCN). Bà là con gái của Ptolemaios VIII của Ai Cập với Cleopatra III. Năm 115
**Herman Ole Andreas Wold** (25 tháng 12 năm 1908 – 16 tháng 2 năm 1992) là một nhà nghiên cứu kinh tế lượng và thống kê người Thụy Điển. Ông được biết tới nhờ các
Bức tranh _Ängsälvor_ ("Những nàng elf trên đồng cỏ") do họa sĩ người Thụy Điển [[Nils Blommér thể hiện (1850)]] **Elf** (số nhiều trong tiếng Anh: **_elves_**) là một loài sinh vật siêu nhiên có
thumb|Đức Giêsu chữa lành Batimê, tượng của Johann Heinrich Stöver, năm 1861 **Đức Giêsu chữa lành người mù Ở Giêrikhô** là một phép lạ của Đức Giêsu được mô tả trong cả ba Phúc âm
nhỏ|Thiêu sống ba "phù thủy" ở [[Baden, Thụy Sĩ|Baden, Thụy Sĩ (1585), Johann Jakob Wick]] **Săn phù thủy** hay **thanh trừng phù thủy** là cuộc săn lùng những người được gắn mác phù thủy ở
**Naftali Bennett** (, ; sinh ngày 25 tháng 3 năm 1972) là một chính trị gia người Israel và là vị thủ tướng thứ 13 của quốc gia này, đảm nhiệm chức vụ này từ
:link= _Bài này viết về thành phố Roma. "Rome" được chuyển hướng đến đây. Với những mục đích tìm kiếm khác, vui lòng xem La Mã (định hướng)._ **Roma** (tiếng Latinh và tiếng Ý: _Roma_
**Kẽm** là nguyên tố kim loại chuyển tiếp có ký hiệu là **Zn** và số nguyên tử là 30. Kẽm là nguyên tố đầu tiên trong nhóm 12 của bảng tuần hoàn. Kẽm là nguyên
Theo định nghĩa khái quát nhất, **khủng bố** là việc sử dụng bạo lực và nỗi sợ hãi để đạt được một mục đích về mặt ý thức hệ. Thuật ngữ này được sử dụng