✨Jan Henryk Dąbrowski
Jan Henryk Dąbrowski (; cũng được biết đến với cái tên Johann Heinrich Dąbrowski (Dombrowski) trong tiếng Đức sinh ngày 29 tháng 8 năm 1755 – mất ngày 6 tháng 6 năm 1818) là một tướng Ba Lan và chính khách, được nhiều người kính trọng sau khi qua đời vì thái độ yêu nước của ông, và vì vậy thường được mô tả như một người anh hùng dân tộc., ông sinh ra ở Pierzchów, Vương quốc Ba Lan (1569-1795), ngày 29 tháng 8 năm 1755. Ông lớn lên ở Hoyerswerda, Tuyển đế hầu quốc Sachsen, nơi cha của ông phục vụ với hàm Đại tá trong Quân đội Sachsen. Ông gia nhập Đội Cận vệ Kỵ binh Hoàng gia Sachsen năm 1770 hoặc năm 1771. Gia đình ông gốc Ba Lan.
Sự nghiệp
Theo lời kêu gọi của Four-Year Sejm (tạm dịch: Quốc hội nhiệm kỳ 4 năm) Ba Lan đối với toàn dân Ba Lan đang phục vụ ở nước ngoài tham gia vào quân đội Ba Lan, và vì không thấy được nhiều cơ hội để thăng tiến trong sự nghiệp quân đội của mình ở xứ Sachsen hiện đang yên bình, ngày 28 tháng 6 năm 1792, Dąbrowski đã tham gia Quân đội của Liên bang Ba Lan và Lietuva với hàm podpułkownik (tạm dịch: Trung tá) và vào ngày 14 tháng 7, ông được thăng hàm phó-Chuẩn tướng
Dąbrowski được xem là một chuyên gia kỵ binh, và Vua Stanisław August Poniatowski rất lưu tâm đến việc có được Dąbrowski dưới trướng của mình.
Grodno Sejm (tạm dịch: Hạ viện Grodno) diễn ra vào mùa thu năm 1793, bổ nhiệm ông là thành viên của ủy ban quân sự; việc này khiến ông nhận cái nhìn nghi ngờ của đa số đội ngũ quân nhân bất mãn, và ông đã không được tham gia vào công tác chuẩn bị cho lần nổi dậy sắp tới. Do vậy ông lấy làm ngạc nhiên khi Cuộc nổi dậy Kościuszko nổ ra, và lữ đoàn của ông cũng nổi loạn.
Vào tháng 4, Dąbrowski vận động hành lang cho kế hoạch đưa quân vào lãnh thổ của Ba Lan ở Galicia nhưng đã bị Napoléon ngăn chặn và thay vào đó là quyết định dùng đội quân này ở mặt trận Ý. Lính Ba Lan của Dąbrowski đã chiến đấu cho phe của Napoléon từ tháng 5 năm 1797 cho đến đầu năm 1803. Là một chỉ huy của quân đoàn mình, ông đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến ở Ý, tiến về Roma tháng 5 năm 1798, ông bị thương nhưng chiến đấu nổi bật trong Trận Trebia ngày 19 tháng 6 năm 1799 cũng như trong các trận chiến và trận đánh khác trong giai đoạn 1799–1801. Tuy nhiên, quân đoàn không bao giờ có thể về đến Ba Lan và giải phóng đất nước như Dąbrowski mơ ước. Mặc dù vậy, Napoléon nhận thấy sự bất mãn ngày càng lớn trong binh lính và chỉ huy của mình. Họ đặc biệt thất vọng trước một hòa ước giữa Pháp và Nga, ký tại Lunéville ngày 9 tháng 2 năm 1801 làm tiêu tan hy vọng rằng Bonaparte sẽ giải phóng Ba Lan. Vỡ mộng với Napoléon sau hiệp định Lunéville, nhiều lính lê dương sau đó đã từ chức; hàng ngàn lính khác hy sinh khi Quân đoàn được cử đến đàn áp Cách mạng Haiti năm 1803; thời điểm đó, Dąbrowski không còn là chỉ huy của Quân đoàn nữa. Cùng với Józef Wybicki, ông một lần nữa được Napoléon Bonaparte triệu tập vào mùa thu năm 1806 và được giao nhiệm vụ tái thành lập đội hình Ba Lan mà Napoléon muốn sử dụng để chiếm lại Greater Poland từ tay Phổ. Xung đột xảy ra sau đó được biết đến với tên gọi Khởi nghĩa Greater Poland, và Dabrowski là thủ lĩnh chính của lực lượng nổi dậy của Ba Lan. Năm 1809, ông lên đường bảo vệ Ba Lan trước cuộc xâm lược của Áo dưới sự chỉ huy của Hoàng thân Józef Antoni Poniatowski. Ông chỉ huy đơn vị này trong Trận Leipzig (1813) và sau đó, ngày 28 tháng 10, ông trở thành tổng tư lệnh của toàn bộ lực lượng Ba Lan còn lại trong quân đội Napoléon, tiếp nối Antoni Paweł Sułkowski. Ông thường được so sánh với hai người hùng quân đội khác của thời kỳ Phân chia và Quân đoàn là Tadeusz Kościuszko và Józef Antoni Poniatowski, Sẽ không là ngạc nhiên khi các tác phẩm lịch sử Ba Lan hiện đại mô tả ông như một "anh hùng (dân tộc)".
Dąbrowski cũng được nhớ đến bên ngoài lãnh thổ Ba Lan vì các đóng góp mang tính lịch sử của mình. Tên của ông trong tiếng Pháp là "Dombrowsky", đã được khắc lên Khải Hoàn Môn ở Paris.