Ia Grai (đọc là /Ya-gờ-rai/ ) là một huyện miền núi biên giới nằm ở phía tây tỉnh Gia Lai, Việt Nam.
Địa lý
Huyện Ia Grai nằm ở phía tây của tỉnh Gia Lai, có vị trí địa lý:
- Phía đông giáp thành phố Pleiku
- Phía tây giáp Vương quốc Campuchia với đường biên giới dài khoảng 12 km
- Phía nam giáp huyện Đức Cơ và huyện Chư Prông
- Phía bắc giáp huyện Chư Păh và huyện Ia H'Drai, tỉnh Kon Tum.
Huyện Ia Grai có diện tích 1.157,3 km², dân số là 111.570 người (theo kết quả điều tra năm 2023).
Đây cũng là địa phương có hai dự án Đường cao tốc Ngọc Hồi – Pleiku và Đường cao tốc Pleiku – Buôn Ma Thuột đi qua đang được triển khai đầu tư xây dựng.
Lịch sử
Huyện Ia Grai được thành lập ngày 11 tháng 11 năm 1996 theo Nghị định 70/CP của Chính phủ trên cơ sở tách 9 xã: Ia Sao, Ia Hrung, Ia Krai, Ia Grai, Ia Kênh, Ia O, Ia Dêr, Ia Chia, Ia Pếch và thị trấn Chư Păh thuộc huyện Chư Păh. Đồng thời, đổi tên xã Ia Grai thành xã Ia Tô và đổi tên thị trấn Chư Păh thành thị trấn Ia Kha.
Ngày 26 tháng 12 năm 2001, thành lập xã Ia Khai trên cơ sở 16.518,5 ha diện tích tự nhiên và 2.475 người của xã Ia Krai.
Ngày 13 tháng 5 năm 2002, sáp nhập xã Ia Kênh vào thành phố Pleiku.
Ngày 16 tháng 2 năm 2005, thành lập xã Ia Grăng trên cơ sở 1.914 ha diện tích tự nhiên và 908 người của thị trấn Ia Kha, 9.801 ha diện tích tự nhiên và 1.155 người của xã Ia Tô.
Ngày 21 tháng 4 năm 2006, Chính phủ ban hành nghị định số 39/2006/NĐ-CP. Theo đó:
Thành lập xã Ia Bă trên cơ sở 11.212,05 ha diện tích tự nhiên và 5.905 người của xã Ia Hrung
Thành lập xã Ia Yok trên cơ sở 2.642,71 ha diện tích tự nhiên và 8.246 người của xã Ia Sao.
Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Theo đó, từ ngày 12 tháng 6 năm 2025, sáp nhập tỉnh Bình Định vào tỉnh Gia Lai. Huyện Ia Grai được giải thể thành 5 xã: Ia Grai, Ia Krái, Ia Hrung, Ia Chia và Ia O.
Hành chính
Trước khi giải thể huyện Ia Grai có 13 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Ia Kha (huyện lỵ) và 12 xã: Ia Bă, Ia Chia, Ia Dêr, Ia Grăng, Ia Hrung, Ia Khai, Ia Krai, Ia O, Ia Pếch, Ia Sao, Ia Tô, Ia Yok.
Các xã, thị trấn lại được chia thành 150 buôn làng, khối phố.
Di tích, danh thắng
Trên địa bàn của Ia Grai có các danh thắng như:
Núi Ông Phật, Thủy điện Sê San 3A, Sê San 4, Sê San 4A, khu du lịch sinh thái và lễ hội Về Nguồn.
Suối Cát, Dàn phun, thác Lệ Kim và ở xã Ia Krăi,
Thác Chín Tầng, thác Mơ xẫ Ia Hrung
Giáo dục
Trên địa bàn huyện Ia Grai hiện nay có các trường học và trung tâm giáo dục:
- Trường Trung học phổ thông Huỳnh Thúc Kháng (xã Ia Grai)
*Trường Trung học phổ thông A Sanh (Ia Krăi)
- Trường Trung học phổ thông Phạm Văn Đồng (Ia Hrung)
- Trường Trung học cơ sở Dân tộc nội trú Huyện Ia Grai
- Trường Trung học cơ sở Hùng Vương (xã Ia Grai)
- Trường Trung học cơ sở Phạm Hồng Thái (Ia Krăi)
- Trường Trung học cơ sở Hùng Vương (Ia Krăi)
- Trường Trung học cơ sở Lê Hồng Phong (Ia Chía)
- Trường Trung học cơ sở Phan Đình Phùng (xã Ia Grai)
- Trường Trung học cơ sở Tôn Đức Thắng (Ia Hrung)
- Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc (xã Ia O)
- Trường Tiểu học Võ Thị Sáu (Ia Hrung)
- Trường Tiểu học Lý Tự Trọng
- Trường Tiểu học Phan Chu Chinh (Ia Hrung)
- Trường Tiểu học Lê Lợi (Ia Krăi)
- Trường Tiểu học Lương Thế Vinh (Ia Krăi)
- Trường Tiểu học Hà Huy Tập (Ia Chía)
*Trường Tiểu học Kim Đông (xã Ia Grai)
- Trường Tiểu học Nguyễn Huệ (xã Ia Grai)
- Trung tâm Giáo dục thường xuyên
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ia Grai** (đọc là _/Ya-gờ-rai/_ ) là một huyện miền núi biên giới nằm ở phía tây tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Ia Grai nằm ở phía tây của tỉnh Gia
**Sông Ia Grai** là phụ lưu của Sông Sê San, chảy ở huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Dòng chảy Sông có chiều dài 65 km và diện tích lưu vực là 798 km².
**Đức Cơ** là một huyện biên giới cũ nằm ở phía tây tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Đức Cơ ở phía tây của tỉnh Gia Lai, có vị trí địa lý:
**Ia Kha** là thị trấn huyện lỵ cũ của huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Thị trấn Ia Kha nằm ở trung tâm huyện Ia Grai, có vị trí địa
**Chư Prông** là một huyện biên giới cũ thuộc tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Chư Prông nằm ở phía tây nam của tỉnh Gia Lai, có vị trí địa lý: *Phía
**Ia H'Drai cũ** là một huyện biên giới nằm ở phía tây nam tỉnh Kon Tum cũ, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Ia H’Drai nằm ở phía tây nam của tỉnh Kon Tum, nằm
**Chư Păh** (đọc là _chư-pá_ ) là một huyện cũ nằm ở phía bắc tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Chư Păh nằm ở phía bắc của tỉnh Gia Lai, có vị
**Thác Ia Grăng** là thác trên _suối Ia Grăng_ ở vùng đất xã Ia Grăng, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Thác Ia Grăng ở (làng) _Plei Mèo 1_ xã
**Ia Dom** là một xã thuộc huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai, Việt Nam. ## Địa lý Xã Ia Dom cách trung tâm thị trấn Chư Ty 12 km về hướng đông, có vị trí địa
**Ia Chia** (còn viết là **Ia Chía** hoặc **Ia Chiă**) là một xã thuộc tỉnh Gia Lai, Việt Nam. Xã có diện tích 173,44 km², dân số năm 2019 là 8469 người trong đó người các
**Gia Lai** là một tỉnh thuộc vùng Tây Nguyên. Phía bắc giáp tỉnh Kon Tum, phía nam giáp tỉnh Đắk Lắk, phía đông giáp các tỉnh Bình Định và Phú Yên, phía tây giáp tỉnh
**Pleiku** (còn được viết là **Plei Cu**, **Plây Cu**, **Plây Ku** hay **Plei Ku**) là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Gia Lai thuộc vùng Tây Nguyên, Việt Nam. Pleiku là đô thị miền
Ngày 22 tháng 5 năm 2011, các cử tri Việt Nam đã tham gia cuộc Bầu cử Đại biểu Quốc hội để chọn 500 đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIII từ 827 ứng
**Andoung Meas** () là một huyện ở đông bắc Campuchia, ở tỉnh Ratanakiri, dân số huyện này là 6.896 (1998) Andoung Meas có đường biên giới chung với huyện Ia H'Drai, tỉnh Kontum (Việt Nam)
**Ou Ya Dav** () là một huyện ở tỉnh Ratanakiri, đông bắc Campuchia. Năm 1998, huyện này có dân số 10.898 người. Huyện này có 29 làng, nằm trong 7 xã. Ou Ya Dav giáp
**Gia Lai** là một tỉnh nằm ở khu vực Nam Trung Bộ, miền Trung Việt Nam và là tỉnh có diện tích lớn thứ hai Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là phường
**Thủy điện Sê San 3** là thủy điện xây dựng trên dòng Krông B'Lah tại vùng đất xã Ia Mơ Nông huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai, và xã Yaly, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon
**Biên giới Việt Nam-Campuchia** là biên giới phân định chủ quyền quốc gia, trên đất liền và trên biển, giữa hai quốc gia láng giềng trên bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam
**Thủy điện Đăk Bla** là thủy điện xây dựng trên dòng _Đăk Bla_ tại vùng đất xã Đăk Ruồng huyện Kon Rẫy tỉnh Kon Tum, Việt Nam . **Thủy điện Đăk Bla 1** có công
**Nguyễn Thị Mai Phương** (sinh ngày 10 tháng 8 năm 1970) là một nữ chính trị gia người Việt Nam. Bà hiện là đại biểu quốc hội Việt Nam khóa 14 nhiệm kì 2016-2021, thuộc
**Sông Đăk Bla** hay **Krông B'Lah** là phụ lưu hợp thành chính của Sông Sê San. Đăk Bla chảy qua các tỉnh Kon Tum, Gia Lai . Sông có chiều dài 157 km và diện tích
**Biển xe cơ giới** (hay còn gọi là **biển số xe**) là biển được sử dụng để hiển thị _dấu đăng ký_ của phương tiện tại Việt Nam. Đây là biển bắt buộc đối với
**Thác Mơ** là thác trên _suối Ia Khai_ ở vùng đất xã Ia Khai huyện Ia Grai tỉnh Gia Lai, Việt Nam. Thác Mơ ở _làng Ếch_, thác cách cửa suối Ia Khai đổ ra
**Nguyễn Văn Cừ** (9 tháng 7 năm 1912 - 28 tháng 8 năm 1941) là Tổng Bí thư thứ tư của Đảng Cộng sản Đông Dương từ năm 1938 đến năm 1940. ## Tiểu sử
**Quân đoàn 3**, còn gọi là **Binh đoàn Tây Nguyên** là một trong các quân đoàn chủ lực cơ động của Quân đội nhân dân Việt Nam, được thành lập ngày 26 tháng 3 năm
**Thủy điện Sê San 4** là công trình thủy điện xây dựng trên sông Sê San, tại vùng đất xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum và xã Ia O, huyện Ia Grai,
**Quốc lộ 14C** có chiều dài 566 km (chưa tính đoạn qua tỉnh Tây Ninh và Long An) là tuyến giao thông cấp quốc gia nối các tỉnh Tây Nguyên dọc biên giới Việt Nam–Campuchia. Quốc
**Thích Minh Tuệ** (pháp danh, sinh ngày 19 tháng 5 năm 1981), tên khai sinh là **Lê Anh Tú**, là một khất sĩ thực hành hạnh đầu đà của Phật giáo Nguyên thủy người Việt
**Puih San** (1 tháng 5 năm 1937– 11 tháng 2 năm 2000) là một anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, người dân tộc Jrai . ## Tiểu sử Ông là người xã Ia
**Thủy điện Sê San 4A** là công trình thủy điện xây dựng trên sông Sê San, tại vùng đất xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum và xã Ia O, huyện Ia Grai,
**Thủy điện Sê San 3A** là công trình thủy điện xây dựng trên sông Sê San, tại vùng đất xã Mô Rai, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum và xã Ia Krai, huyện Ia Grai,
nhỏ|[[Quốc lộ 1 – Tuyến quốc lộ chính ở Việt Nam đoạn giữa Phú Yên và Khánh Hòa]] Tại Việt Nam, một đường được gọi là **quốc lộ** khi nó là đường nối liền thủ
**Lệ Thanh** là một địa danh hành chính cũ cấp quận thuộc tỉnh Pleiku thời Việt Nam Cộng hòa. Địa bàn quận Lệ Thanh gần tương ứng với địa bàn các huyện Chư Păh, Ia
**Lữ đoàn Đặc công 198** là một đơn vị đặc công bộ cấp lữ đoàn của Quân đội nhân dân Việt Nam, chịu sự chỉ huy trực tiếp của Bộ Tư lệnh Binh chủng Đặc
**Hồ Văn Niên** (sinh ngày 15 tháng 10 năm 1975) là một chính trị gia người Việt Nam, dân tộc Bahnar. Ông hiện là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Bí
**Đinh Ngọc Quý** (sinh ngày 20 tháng 2 năm 1973) là chính trị gia nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ông hiện là Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội của