✨Hùm xám

Hùm xám hay cọp xám, hổ xám hay hổ lam, hổ xanh là một thuật ngữ dùng để mô tả về những con hổ có biến đổi về màu sắc bộ lông chuyển thành màu xanh xám không như các cá thể hổ khác mà chúng thường có màu cam đậm hoặc nâu vàng tùy theo từng phân loài. Chúng được xếp vào nhóm các sinh vật kỳ bí và được cho là đã ghi nhận tại các tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc (hổ Hoa Nam), tại Hàn Quốc (hổ Siberia) và Việt Nam (Trong dân gian và quan niệm của người dân). Loài hổ này bị đột biến với một bộ lông xanh nhạt với sọc màu xám tối hay xám bạc. Hầu hết các con hổ xám này cực kỳ hiếm gặp và xếp vào nhóm loài nguy cấp. Đây cũng là một trong những biến thể màu lông của loài hổ, như những cá thể hổ trắng (bạch hổ) và hổ đen (hắc hổ).

Khoảng năm 1910, Harry Caldwell, một thợ săn, nhà truyền giáo và nhà thám hiểm Mỹ đã phát hiện và săn lùng một con hổ màu xanh xám ở Phúc Châu. Ở Trung Quốc, con hổ xanh khổng lồ là con vật mà nhiều người kể họ đã nhìn thấy ở tỉnh Phúc Kiến. Chúng có bộ lông màu xanh dương và to hơn con hổ bình thường. Tuy nhiên, tới nay vẫn chưa có ai trong số các nhân chứng đưa ra bằng chứng về sự tồn tại của hổ xanh. Ở Việt Nam, vào những năm 1950 tại Chí Linh, Hải Dương, du kích đã từng bắn được một con hổ xám nặng 1,2 tạ, trước đó nó đã bắt một con lợn sề và đàn lợn con, làm bị thương đến chết 1 người phụ nữ. Những câu chuyện khác ở tỉnh Tuyên Quang cũng có kể về một con hổ xám bị thọt chuyên ăn thịt người và đặc biệt là câu chuyện về Thần Hổ xám khổng lồ ăn thịt người ở Thanh Hóa.

Văn hóa Việt Nam

Dân gian Việt Nam có truyền tụng câu chuyện Thiền sư Vạn Hạnh cưỡi hổ, theo đó người ta đồn đại vua Lý Công Uẩn là con đẻ của Thiền sư Vạn Hạnh. Thiền sư lên chùa chỉ tay vào con Hổ (đắp đất) ở trước cổng chùa mà thề độc rằng: "Nếu kẻ tu hành này có tà tâm và luyến ái trần tục thì con Hổ đất kia mãi mãi là Hổ đất. Nhược bằng không phải như thế thì con Hổ đất sẽ hóa thành Hổ thật". Lời cầu ứng nghiệm, Hổ đất bỗng gầm lên biến thành Hổ xanh để cho Thiền sư Vạn Hạnh cưỡi. Nếu loại trừ đi những lớp vỏ bọc huyền hoặc thần bí có thể giải mã hình tượng Hổ xanh thể hiện khung cảnh thiên nhiên, ngoại cảnh ngoại vật của đời sống lúc bấy giờ (vùng Từ Sơn nhất là khu vực chùa Tiêu vốn là rừng rậm, đầm lầy có thú dữ) và hành động cưỡi Hổ tượng trưng cho công quả tu hành của bậc cao tăng trí giả biết chế ngự tâm ý vô thường, bất ổn trong quá trình Thiền định.

Tại Việt Nam, Hùm xám được nhắc đến nhiều trong dân gian chẳng hạn như câu chuyện cổ tích thỏ rừng và hùm xám. Trong bức tranh Ngũ hổ của các nghệ nhân Đông Hồ có vẽ hình một con hổ xanh. Trong tâm thức người Việt, thuật ngữ Hùm xám còn là tên gọi đặt biệt hiệu cho nhiều anh hùng, hảo hán ở Việt Nam, với cấu trúc cụm từ là Hùm xám cộng với địa phương nơi thành danh. Hoàng Hoa Thám được tôn xưng là Hùm xám Yên Thế, Nguyễn Minh Kỳ nguyên Chủ tịch Quảng Trị còn được đặt biệt hiệu là Hùm xám đường 9-Nam Lào, Anh hùng lực lượng Vũ trang nhân dân Việt Nam Nguyễn Đình Bảy (tự Bảy Khiêm) được gọi là Hùm xám Trị Thiên, ông Đặng Văn Việt, Chỉ huy trưởng các trận đánh trên đường số 4 của Việt Minh được người Pháp gọi là Con hùm xám trên đường số 4, Anh hùng Lao động Nguyễn Phong Lưu được gọi là Hổ xám Trường Sơn, Nahria Ya Duck đệ nhất Phó Thủ tướng Fulro được mệnh danh là Hùm xám Tây Nguyên.

Trong võ học, những cao thủ võ thuật Việt Nam danh chấn cũng được đặt biệt danh là hùm xám. Võ sư Mã Thanh Long cũng được đặt biệt danh là Hùm xám Hòa Hưng, võ sư Huỳnh Long Hổ được mệnh danh là Hùm xám Quảng Ngãi võ sư Hà Trọng Ngự với tuyệt kỹ quyền ba chân hổ được tôn xưng là Hùm xám miền Nam, võ sư Hà Trọng Sơn cũng có biệt danh là Hùm xám miền Trung cùng với võ sư Lý Xuân Hỷ người được mệnh danh là Hùm xám cao nguyên..

Một tường trình khác tại thung lũng Lũng Chuột, trong khu rừng phòng hộ thuộc bản SGS RMIT (Thượng Lâm, Lâm Bình, Tuyên Quang), đã diễn ra câu chuyện về cuộc chiến giữa một người và con cọp xám rất lớn, trước sự chứng kiến của nhiều người. Một lần có con lợn nặng chừng 70 kg đang phá nương, bị phục kích bắn. Phát súng trúng đầu khiến Hugochết tại chỗ. Lợn vừa gục xuống, khói súng vừa tan, thì con cọp xám rất lớn xộc đến quắp con lợn. Một người dân tiếp tục giương súng bắn hổ. Thế nhưng, phát súng này xịt liền bỏ súng, vác dao xông vào chém hổ. Cú chém rất mạnh vào lưng, nhưng dường như con hổ chẳng việc gì, nó quay lại giương tay tát một cái rách da mặt người đó, mấy người làm nương, nghe tiếng súng, tiếng hổ gầm thì kéo đến xem, nhìn thấy đánh nhau với hổ, nhưng không ai dám đến gần, vì con hổ to quá. Mặc dù máu me đầm đìa mặt, thấm đỏ vai áo, nhưng vẫn vác dao tiếp tục xông đến. Tuy nhiên, con hổ quắp lợn chạy tót vào rừng nhỏ|phải|Một con cọp lông xám Ở ngôi làng bên bờ sông Lô, thôn Việt Hương (xã Thái Bình, huyện Yên Sơn, Tuyên Quang) có một câu chuyện rùng rợn về cọp thọt chân khổng lồ, đã ăn thịt nhiều người, có người trong làng Việt Hương bị con cọp thọt tấn công kinh hoàng, một nam nạn nhân lên nương vào sáng sớm và bất ngờ bị con cọp vồ. Hổ thường bắt người lúc nhập nhoạng tối và sáng sớm, nên mọi người không dám lên nương, vào rừng sáng sớm và thường về nhà trước khi mặt trời lặn. Hổ xám thường trèo qua dãy núi về xã Thái Bình. Hôm đó, khi trời mờ sương, đang phát nương, thì con cọp thọt xông ra gầm gừ, rồi nhảy xổ vào tát vào nạn nhân, nạn nhân liên tiếp tránh cú tát của nó, rồi vùng dao chém tới tấp về phía con cọp.

Con cọp trúng mấy nhát dao, song càng bị thương nó càng hăng máu, liên tiếp giương móng vuốt vả về phía nạn nhân. Nghe tiếng cọp gầm, người dân cùng bộ đội vác súng chạy về phía nương sắn. Khi mọi người đến, thì thấy đang đánh nhau với cọp, toàn thân bê bết máu. Nghe tiếng súng nổ, con cọp chạy tót vào rừng, biến mất hút. Con cọp tát, cào khiến da thịt tơi tả, da lột nhiều chỗ, toàn thân choe choét máu me, nhiều thầy lang trong vùng đến đắp thuốc, cứu chữa, nhưng vết hổ cào rất độc, khiến thịt thối, dòi bọ lổm ngổm bò trong da. Khoảng nửa tháng sau thì nạn nhân chết, người nhà phải đào mộ rất sâu, vùi xác ông xuống, rồi đắp đá dày, cắm nhiều cọc nhọn, để hổ không moi xác lên báo thù

Tại khe núi hổ xám thường về bắt người, loài hổ biết báo thù. Nếu ai tấn công nó, thì nó sẽ nhớ dai, thù lâu và tìm cách sát hại. Nếu ai là kẻ thù của nó, thì dù chết rồi, nó vẫn moi xác lên ăn, chuyện hổ moi xác người lên ăn, thì xảy ra thường xuyên ở vùng Yên Sơn ngày xưa. Do người dân chôn xác khá sơ sài, chỉ bó chiếu rồi vùi xuống đất, chứ không đóng áo quan. Khoái khẩu của hổ là thịt thối, nên chúng thường tìm cách quật mộ moi xác người lên ăn. Nhiều gia đình bị mất xác người thân vì chôn sơ sài, hổ thường mò về nghĩa địa, và thấy có đất mới đắp, là chúng biết mộ mới, liền đào lên ăn xác, vì thế, người dân vùng Yên Sơn thời điểm đó phải đào huyệt rất sâu, rồi đắp nhiều đá tảng lớn bên trên, tránh việc hổ ăn mất xác

Câu chuyện về thần hổ ăn thịt người ở Thạch Thành là chất liệu để nhà văn Đái Đức Tuấn (bút danh Tchya) viết ra cuốn truyện liêu trai Thần Hổ đầy hấp dẫn và Ai hát giữa rừng khuya. Chuyện Ai hát giữa rừng khuya viết về những con ma trành, là người bị hổ ăn thịt mà biến thành. Chuyện Thần Hổ nói về sự trả thù khủng khiếp của con hổ xám khổng lồ với gia tộc họ Đèo, bởi tổ tiên gia tộc lớn nhất vùng Thạch Thành này đã lỡ tay xúc phạm thần hổ. Cách trả thù của hổ ứng với cách của tổ tiên họ Đèo đã làm với hổ. Nghĩa là người nào của nhà họ Đèo đã bị hổ bắt thì cũng bị móc mất đôi mắt và bị cắn mất hai hòn ngọc hành để phải tuyệt đường sinh dục, truyền giống.

Mô tả

Theo những truyền thuyết của người Mường vùng Thạch Thành, thì trước kia trong đại ngàn Thành Yên có rất nhiều hổ sinh sống nhưng trong đó có một con hổ thành tinh, hay còn gọi là hổ thần, là chúa tể của loài hổ, nó là vị chỉ huy tối cao, là thủ lĩnh của khu rừng này và thường xuyên gây ra những vụ tàn sát người ghê gớm, những người dân địa phương thường tổ chức săn hổ nhưng chỉ săn được những con hổ thườngvà cho rằng chúng chỉ là lính, là tay sai của thần hổ xám. Thần hổ xám là chúa của các loài hổ, nó hiệu lệnh bầy hổ tìm mọi cách giết hại dòng họ Đinh ở đất Thành Yên để trả thù vì sự kiện một người thợ săn trong gia đình này bắn chột một mắt của nó. Nó chỉ tìm sơ hở là bắt người trong gia đình họ Đinh ăn thịt.

Đây là một con hổ khổng lồ, thân to như bò, dài tới 4 mét lông xám, con hổ này có màu lông xám xịt, to lớn, dữ dằn, thân nó to lớn bằng con bò đực, dài bằng cả cây sào. Nó to gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi hổ đồng loại, thân nó dài khoảng hơn 4 mét, mình to như con trâu, nó có bộ da vằn nhưng màu xám hơn, chứ không vàng như hổ bình thường. Hai mắt hổ thần đỏ lòm như cục than nóng rẫy lúc ban đêm. hay nó vả vào thân cây sú khiến thân cây toác ra.

Ngoài ra, móng vuốt và răng loài hổ xám thành tinh rất độc, nên chỉ cần cào xước da người, nếu không được giải độc, thì sẽ mất mạng. Ngoài tiếng gầm như sấm rung, Thần hổ xám có biệt tài kêu giống các con vật. Có lúc nó kêu "uôm uôm" như tiếng ếch, có lúc nó tác như con nai, hoặc gáy như gà rừng. Nó tìm cách dụ các con vật đến để ăn thịt, dụ cả con người đến để quắp đi.

Một điểm đặc biệt là đôi tai của nó rất to, lúc nào cũng vểnh lên để lắng nghe thiên hạ bàn tán về nó. Người ta cho rằng con cọp thành tinh ở cánh rừng Thạch Thành là loài "thiên lý nhĩ", tức là nó có thể nghe được ngàn dặm, nên cúng tế ở đâu nó cũng biết để tìm đến thưởng thức đồ dâng, vì sợ "thiên lý nhĩ" của con cọp thành tinh này, mà chẳng ai dám mạo phạm, nói xấu hổ thần, bởi người bản xứ tin rằng, hễ nói xấu, thì hổ thần ắt xuất hiện ăn thịt. Hổ ăn thịt ai, thì người đó biến thành ma trành, không siêu thoát được. Chỉ có cách giết hổ, thì những ma trành bị hổ ăn thịt mới được đầu thai. Ở vùng rừng thẳm, người ta cho rằng con hổ bị thương sẽ biến thành con hổ dữ, hay bắt người. Hổ thương càng nặng thì càng dữ dằn. Đặc biệt, nếu hổ bị thương bởi con người, thì cả đời nó sẽ tìm cách ăn thịt người. Khi đã ăn thịt người quen mùi, nó không ăn thứ gì khác ngoài con người. Hổ là loài nhớ dai, thù lâu, nên nó sẽ trả thù đến tận cùng, đến tàn khốc.

Tâm niệm

Từ nhiều năm, những bản làng người Mường ở miền tây Thanh Hóa, kéo dài từ vùng Thạch Thành lên đến Quan Hóa, Mường Lát, ngoài việc thờ cúng tổ tiên, thần rừng, thần núi, thì họ còn cúng Ông Hổ. Người Mường ở vùng này ngoài việc tôn trọng thần rừng, thần núi, thì sợ thần hổ, không dám vào rừng lấy que củi, và không chặt phá rừng. Người dân địa phương quan niệm rằng, rừng là chốn hổ thần ở, nên không ai dám kinh động. Chỉ có thợ săn, bất chấp tính mạng mới dám mò vào rừng. Nhưng những người vào rừng ăn cắp của rừng, đều chẳng ra sao, không nghèo đói thì cũng gặp tai họa là do thần hổ trừng phạt. Dù có quan điểm coi hổ là kẻ thù truyền kiếp vì đã có nhiều người trong dòng họ bị hổ ăn thịt, nhiều người dù có mối thâm thù với họ hàng nhà hổ, nhưng vẫn phải thờ hổ trong miếu, những mong loài hổ sẽ tha mạng cho con cháu hay bị hổ ăn thịt. Những câu chuyện kinh dị về hổ thần đã ám ảnh cuộc sống của người dân đến mức họ chẳng dám đặt chân vào rừng, hoặc có đi vào thì cũng rón rén. Trong truyện Thần Hổ của nhà văn Đái Đức Tuấn, cũng mô tả rằng, người Mường vùng Thạch Thành tin rằng, khi ai đó bị hổ ăn thịt, sẽ biến thành ma trành vất vưởng ở nhân dân. Ma trành thường dẫn dụ người sống để hổ ăn thịt, thì mới được siêu thoát. Vì nỗi sợ mơ hồ ấy, mà người dân không dám đến những nơi có người bị hổ vồ

Thần hổ xám tiếp tục gây họa ở xã Thành Vinh, cách xã Thành Yên vài km. Hai mẹ con người làng Dàm, xuất thân từ vùng Thành Yên, đi làm nương ngô ở bãi Rum, đã bị hổ xám ăn thịt. Chuyện thần hổ xám về xã Thành Vinh ăn thịt một lúc hai mẹ con khiến dân khắp vùng rúng động sợ hãi. Khi đó, ở Thành Vinh có một cao thủ bắn súng, diệt hổ, từng giết rất nhiều hổ. Biết tin thần hổ xám về làng ăn thịt, ông này đã đích thân vác mấy khẩu súng nạp đạn sẵn, một mình vào rừng tìm diệt hổ. Kết thúc cuộc săn, đã thành công, con hổ nằm chết thẳng chân giữa vũng máu. Mấy vết đạn thủng tim, toạc cổ đã hạ con hổ ngay lập tức. Cách đó không xa, người thợ săn cũng nằm thoi thóp. Những cú tát của hổ khiến ông toạc da, nát mặt. Ông được dân bản cứu sống, nhưng sau đó vài năm thì ông cũng qua đời. Con hổ này khổng lồ, thân dài 4 mét, lông xám, nhưng vén mắt con hổ, thấy không bị chột, có nghĩa là con hổ khổng lồ bị tiêu diệt này không phải thần hổ xám.

Khoảng tháng 4 năm 1955, chiều xuống, thần hổ xám gầm rú ngoài rừng, nhưng một con hổ thường lại xông vào tận nhà người thợ săn họ Đinh vồ con chó khoang tha đi. Người thợ săn đuổi theo bắn chết con hổ tại chỗ. Bầy hổ không sợ, tiếp tục đến bắt lợn. Người thợ săn đặt bẫy ngay đầu cầu thang lên nhà. Ông kéo thân cây võng xuống đất làm bẫy, rồi đặt lẫy gỗ ngay đầu cầu thang. Con hổ hơn một tạ định mò lên nhà, vướng vào bẫy, bị tóm sống. Đích thân ông dùng dao chọc tiết con hổ này, phanh thây, gọi cả bản đến ăn. Thịt hổ ăn không ngon, luộc tới 4 lần nước mà vẫn không hết mùi tanh, hôi, nhưng mọi người cứ ngấu nghiến ăn vì rất thù hổ, nước luộc thịt hổ đổ ra bãi cỏ trước nhà, vài hôm sau hàng vạn con sâu lạ bò lổm ngổm từ đất lên nhìn rất hãi.

Sự kiện vài ngày sau, thêm một người nữa bị hổ vồ. Người này không phải trong họ Đinh, nhưng lại là người nhà bên ngoại. Người thiếu nữ bị hổ ăn thịt ở thôn Lệ Cẩm, xã Thành Mỹ. Dù có nhiều súng đạn nhưng không tiêu diệt được thần hổ xám, khiến tất thảy mọi người đều hoang mang. Dù là thợ săn thiện nghệ, không ngại đối đầu với thần hổ xám, hàng đêm, thần hổ xám vẫn hằm hè, gầm rống đe dọa sự sống của những người. Sự kiện tiếp theo diễn ra cách làng Yên Sơn buổi sáng đi bộ khoảng 15 km, sâu trong rừng già, có ba thợ sơn tràng bị hổ ăn thịt. Người ta tìm thấy ba xác người đã bị mất phần giữa. Con hổ tàn ác đã giết cả ba người, phanh bụng, moi ruột ăn trước. Cả ba người xấu số đều bị hổ ngoạm gẫy cổ, móc toác họng. Người thợ săn họ Đinh chắc chắn, nó sẽ quay lại ăn tiếp phần giữa thi thể ba sơn tràng này.

Khi con hổ khổng lồ, cùng một con hổ nữa đi theo, quắp cháu gái ông tha đi, không ai dám ra khỏi cửa. Riêng ông dắt dao vào lưng, rồi vác súng đuổi theo. Đuổi đến bãi nước, chỗ hổ xám từng ăn thịt bà đầu tiên, thì thấy thần hổ xám đang xé xác người cháu gái thứ hai. Ông xông đến ngắm bắn, súng nổ, hổ xám khổng lồ bỏ lại xác, nhảy tót vào rừng. Tuy nhiên, con hổ đi cùng thì không bỏ trốn, mà nó xông thẳng về phía ông. Con hổ vả một phát, khẩu súng bay đi vài mét. Nó chụp xuống, đè nghiến ông xuống đất, ra sức vả, cắn. Mặc dù cú vả của con hổ khiến cánh tay toạc da, nhưng ông vẫn chống trả quyết liệt. Con hổ há miệng đớp, một tay ông bóp họng, một tay nắm lưỡi nó kéo tuột ra. Con hổ đớp một cái, rụng luôn ba ngón tay phải của ông. Vật nhau một hồi, thì cả người và hổ lăn xuống khe. Khi lăn đến thân cây khổng lồ, đổ ngang dốc, lợi dụng đà lăn, ông nhanh như sóc, dùng hết sức bình sinh ấn đầu con hổ chúi vào khe cây đổ. Con hổ bị ấn vào khe, không đứng dậy được. Ông ghì chặt thân không cho nó chui ra.

Khi ông thông báo đã khống chế được hổ, thì mọi người dùng thừng trói con hổ khổng lồ này lại. Mấy người dùng dao chọc vào cổ, nhưng da hổ dai nhoách, dao chọc không ăn thua gì. Ông dùng dao nhọn dắt bên hông xiên thẳng vào cổ hổ, khiến da cổ toạc ra, máu chảy ồng ộc. Con hổ rống lên thảm thiết, rồi tắt thở. Khi con hổ chết, thì ông cũng lăn ra ngất xỉu vì kiệt sức và mất máu. Con hổ xám mới xé bụng cô gái, chưa kịp ăn, nên xác nạn nhân vẫn còn nguyên vẹn. Mọi người khiêng xác be bét máu của ông về làng đặt ở giữa nhà sàn. Nhìn thân thể bị xé tơi tả bởi hổ, không ai tin ông có thể sống được. Mọi người cùng xẻ thịt con hổ, tính làm ma cho ông. Tuy nhiên, ăn xong hổ, thì ông tỉnh dậy, nhăn nhó kêu đau.

Cuối cùng, vào mùa hè năm 1959, đêm 14 ông vác súng vào rừng kiếm con thú về ăn và thấy những bụi lau lác lưa thưa, ông thấy một cục than đỏ rực đong đưa phía sau bụi lau thưa, là thợ săn thiện nghệ, nên nhìn ánh mắt đỏ rực thành tia đó, ông đoán là hổ, đó chính là thần hổ xám, con hổ bị chột một mắt đã ăn thịt cả trăm người, giết chết hai cô cháu gái của ông. Ông phục kích và nổ sung, tiếng hổ gầm khiến cả làng Lệ Cẩm thức giấc. Khói súng tan, nhìn về phía bụi lau, không thấy màu đỏ rực như hòn than của mắt hổ đâu nữa. Như vậy, phát đạn của ông đã trúng mắt, xuyên vào đầu thần hổ xám. Tuy nhiên, quan sát kỹ lại, thì ông thấy khối xám xịt đang phi về phía mình với tốc độ vũ bão. Ông quăng súng, rút cây lao, nhằm thẳng về phía thần hổ khổng lồ đang đà lao tới, phóng một cú, cây lao cắm phập vào ức hổ xám khổng lồ. Thần hổ xám như một đống thịt khổng lồ, theo đà lao, cắm vào gốc cây lim già, nằm giãy đành đạch, thở hồng học, máu tuôi xối xả.

Ông rút dao đâm thủng tim, phổi, cắt đứt họng thần hổ xám. Thần hổ xám hôi rình nằm chết thảm khốc trên vũng máu. Ông dùng dao cắt đứt đầu hổ, quăng xuống vũng, sau khi đo bằng bước chân, thấy mình hổ dài 4 bước, tức khoảng 4 mét. Đó là con hổ to chưa từng có. Nó chính xác là thần hổ xám. Đến sang, mọi người tìm nhưng không thấy xác thần hổ xám đâu, mà chỉ thấy vũng máu đen sì. Mọi người nhảy xuống vũng nước mò, cũng không thấy đầu thần hổ. Quanh vũng nước, có rất nhiều dấu chân hổ lớn đến cả chục con. Mọi người tin rằng, bầy hổ đã tha xác thần hổ xám đi nơi khác. Sau đó từ năm 1959 về sau, người dân khắp vùng Thạch Thành không gặp thần hổ xám nữa, và cũng không có ai bị thần hổ xám ăn thịt.