✨Họ Na
Họ Na (danh pháp khoa học: Annonaceae) còn được gọi là họ Mãng cầu, là một họ thực vật có hoa bao gồm các loại cây thân gỗ, cây bụi hay dây leo. Với khoảng 2.300 đến 2.500 loài trong 120 - 130 chi, đây là họ lớn nhất của bộ Mộc lan (Magnoliales). Chi điển hình của họ này là Annona (na, mãng cầu xiêm). Họ này sinh trưởng chủ yếu ở vùng nhiệt đới, và chỉ có một ít loài sinh sống ở vùng ôn đới. Khoảng 900 loài ở Trung và Nam Mỹ, 450 loài ở châu Phi, và các loài khác ở châu Á.
Các loài thuộc họ Annonaceae có lá đơn, mọc so le (mọc cách), có cuống lá và mép lá nhẵn. Lá mọc thành hai hàng dọc theo thân cây. Vết sẹo nơi đính lá thường nhìn thấy rõ các mạch dẫn. Cành thường ở dạng zíc zắc. Chúng không có các lá bẹ. Hoa đối xứng xuyên tâm (hoa đều) và thường là lưỡng tính. Ở phần lớn các loài thì 3 đài hoa nối với nhau ở gốc hoa. Có 6 cánh hoa có màu nâu hay vàng, nhiều nhị hoa mọc thành hình xoắn ốc cũng như nhiều nhụy hoa, mỗi nhụy có bầu nhụy dạng một ngăn chứa một hoặc nhiều tiểu noãn. Hoa đôi khi mọc trực tiếp trên các cành lớn hoặc trên thân cây. Quả là nang, bế quả hay đa quả.
Tiến hóa
Các ước tính về niên đại của nhóm thân cây của họ Annonaceae dao động đáng kể: (110,4) - 106,3 - (102,0) triệu năm trước (ước tính mật độ hậu nghiệm cao nhất - HPD), (110.4) -101,7 - (99.4) Ma (ước tính mật độ hậu nghiệm cao nhất), (101,46) - 98,01- (94,91) Ma, 91-82 ± 4 Ma, hay tại một khoảng thời gian nào đó trong khoảng từ 84,7 tới 62,6 Ma (các ước tính khác nhau); xem thêm trong Pirie và Doyle (2012). Sự đa dạng hóa của nhóm chỏm cây có thể đã diễn ra khoảng 92-89 Ma.
Sự rẽ nhánh trong phạm vi chi Anaxagorea có thể đã bắt đầu khoảng 44 Ma.
J. A. Doyle và ctv. (2004) , Couvreur và ctv. (2011a) .
Trồng và sử dụng
Quả lớn, có nhiều thịt của một số loài là ăn được, bao gồm các loài của chi Annona (na, na Nam Mỹ, mãng cầu xiêm) hay chi Asimina (đu đủ Mỹ - không nhầm với quả đu đủ thật với danh pháp khoa học Carica papaya) hoặc chi Rollinia.
Các chi khác với tên gọi thông thường:
- Artabotrys - dây công chúa hay dây móng rồng.
- Cananga - hoàng lan hay ngọc lan hoặc ylang ylang.
- Deeringothamnus - giả đu đủ Mỹ
- Guatteria - haya minga, haya blanca
- Oxandra - blacklancewood, haya
- Rollinia - na dại
- Stelechocarpus - kepel
Bên cạnh đó, một số loài như hoàng lan (Cananga odorata) còn chứa tinh dầu thơm và được sử dụng trong sản xuất nước hoa hay đồ gia vị. Các loài cây thân gỗ còn dùng làm củi.
Vỏ cây, lá và rễ của một số loài được sử dụng trong y học dân tộc. Bên cạnh đó, các nghiên cứu dược lý đã tìm thấy khả năng kháng nấm, kháng khuẩn và đặc biệt là khả năng sử dụng trong hóa học trị liệu của một số thành phần hóa học của lá và vỏ cây.
Một số loài được trồng làm cây cảnh, đặc biệt là Polyalthia longifolia pendula.
Phân loại
Phân loại thành các phân họ và tông như dưới đây là lấy theo Xing Guo et al. (2017)
- Phân họ Anaxagoreoideae ** Anaxagorea (bao gồm cả Eburopetalum, Pleuripetalum, Rhopalocarpus): 25-30 loài.
- Phân họ Ambavioideae = Ambavoid: 9 chi, 57 loài Ambavia: 2 loài. Cananga (bao gồm cả Canangium, Fitzgeraldia): 2 loài. Cleistopholis: 4 loài. Cyathocalyx (bao gồm cả Soala): 8 loài. Drepananthus: 27 loài. Lettowianthus: 1 loài. Meiocarpidium: 1 loài. Mezzettia (bao gồm cả Lonchomera): 4 loài. ** Tetrameranthus: 7 loài
- Annonoideae = Nhánh phân nhánh dài (LBC): 1.515 loài. Tông Bocageeae (7 chi Tân thế giới): 61 loài. ** Bocagea: 2 loài. Cardiopetalum (bao gồm cả Stormia): 3 loài. Cymbopetalum: 27 loài. Froesiodendron: 3 loài. Hornschuchia (bao gồm cả Mosenodendron): 10 loài. Mkilua: 1 loài. Porcelia: 7 loài. Trigynaea (bao gồm cả Trigyneia): 8 loài. Tông Guatterieae Guatteria (bao gồm cả Aberemoa, Cananga Aubl, Guatteriella, Guatteriopsis, Heteropetalum): 177 loài. Tông Xylopieae: 269 loài. Artabotrys (bao gồm cả Ropalopetalum): 105 loài. * Xylopia (bao gồm cả Coelocline, Habzelia, Parabotrys, Parartabotrys, Patonia, Pseudannona, Unona, Xylopiastrum, Xylopicron, Xylopicrum): 164 loài. * Tông Duguetieae: 101 loài. Duckeanthus: 1 loài. Duguetia (bao gồm cả Alcmene, Geanthemum, Pachypodanthium): 95 loài. Fusaea: 3 loài. Letestudoxa: 3 loài. Pseudartabotrys: 1 loài. Tông Annoneae: 345 loài. ** Annona (bao gồm cả Guanabanus, Raimondia, Rollinia, Rolliniopsis): 170 loài na, mãng cầu. Anonidium: 5 loài. Asimina (bao gồm cả Asimia, Orchidocarpum, Pityothamnus, Deeringothamnus): 17 loài. Diclinanona: 3 loài. Disepalum (bao gồm cả Enicosanthellum): 9 loài. Goniothalamus (bao gồm cả Atrutegia, Beccariodendron, Richella): 134 loài. * Neostenanthera (bao gồm cả Stenanthera, Boutiquea): 6 loài. * Tông Monodoreae: 86 loài. Asteranthe (bao gồm cả Asteranthopsis): 3 loài. Hexalobus: 5 loài. Isolona: 20 loài. Mischogyne: 2 loài. Monocyclanthus: 1 loài. Monodora: 14 loài. Ophrypetalum: 1 loài. Sanrafaelia: 1 loài. Uvariastrum: 5 loài. Uvariodendron: 15 loài. Uvariopsis (bao gồm cả Dennettia, Tetrastemma, Thonnera): 19 loài. Tông Uvarieae: 474 loài. ** Afroguatteria: 3 loài. Cleistochlamys: 1 loài. Dasymaschalon: 27 loài. Desmos: 22 loài. Dielsiothamnus: 1 loài. Fissistigma (bao gồm cả Melodorum (Dunal) Hook. f. & Thomson): 59 loài. Friesodielsia (bao gồm cả Oxymitra): 38 loài. Melodorum: 11 loài. Mitrella (bao gồm cả Schnittspahnia): 8 loài. Monanthotaxis (bao gồm cả Atopostema, Clathrospermum, Enneastemon, Exellia, Gilbertiella và Friesodielsia): 94 loài. Pyramidanthe: 1 loài. Schefferomitra: 1 loài. Sphaerocoryne: 7 loài vú bò. Toussaintia: 4 loài. *** Uvaria (bao gồm cả Armenteria, Marenteria, Naruma, Pyragma, Uva, Uvariella, Waria, Anomianthus (nhị tuyến, dũ dẻ trâu), Balonga, Cyathostemma (bao gồm cả Tetrapetalum), Dasoclema, Ellipeia, Ellipeiopsis, Rauwenhoffia): 199 loài.
- Phân họ Malmeoideae = Nhánh phân nhánh ngắn (SBC): 783 loài. Papualthia ? Tông Piptostigmateae: 35 loài. Annickia (bao gồm cả Enantia): 8 loài. Greenwayodendron: 2 loài. Mwasumbia: 1 loài. Piptostigma: 13 loài. Brieya: 2 loài. Polyceratocarpus (bao gồm cả Alphonseopsis, Dielsina): 10 loài. * Sirdavidia: 1 loài. * Tông Malmeeae: 187 loài. Bocageopsis: 4 loài. Cremastosperma: 34 loài. Ephedranthus: 7 loài. Klarobelia: 13 loài. Malmea: 7 loài. Mosannona: 14 loài. Onychopetalum: 2 loài. Oxandra: 27-28 loài. Pseudephedranthus: 2 loài. Pseudomalmea: 4 loài. Pseudoxandra: 24 loài. Ruizodendron: 1 loài. Unonopsis: 48 loài. Tông Maasieae Maasia: 6 loài. Tông Fenerivieae Fenerivia: 10 loài. Tông Phoenicantheae Phoenicanthus: 2 loài. Tông Dendrokingstonieae Dendrokingstonia (bao gồm cả Kingstonia): 3 loài. Tông Monocarpieae Monocarpia: 4 loài. Tông Miliuseae: 556 loài. Alphonsea: 29 loài. Desmopsis: 14 loài. Huberantha: 27 loài. Marsypopetalum: 6 loài. Meiogyne (bao gồm cả Ancana, Ararocarpus, Chieniodendron, Guamia, Oncodostigma, Polyaulax, Fitzalania và một số loài Polyanthia từ Fiji): 26 loài. Miliusa (bao gồm cả Hyalostemma, Saccopetalum): 60 loài. Mitrephora (bao gồm cả Kinginda): 49 loài. Monoon (bao gồm cả Enicosanthum (gộp cả Griffithia, Griffithianthus, Henicosanthum, Marcuccia, Cleistopetalum) và Woodiellantha (gộp cả Woodiella)): 60 loài. Neo-uvaria: 7 loài. Orophea (bao gồm cả Mezzettiopsis): 57 loài. Phaeanthus: 8 loài. Platymitra (bao gồm cả Macania): 2 loài. Polyalthia (bao gồm cả Haplostichanthus, Sphaerothalamus): 86 loài. Popowia: 29 loài. Pseuduvaria (bao gồm cả Petalolophus, Craibella, Oreomitra): 54 loài. Sageraea: 9 loài. Sapranthus: 8 loài. Stelechocarpus: 1-3 loài (khi gộp cả chi Winitia). Stenanona (bao gồm cả Reedrollinsia): 16 loài. Tridimeris: 2 loài. Trivalvaria: 8 loài. Wangia: 2 loài. Winitia: 2 loài. *** Wuodendron: 1 loài.
Phát sinh chủng loài
Cây phát sinh chủng loài giản lược dưới đây vẽ theo Richardson và ctv (2004):
Cây chi tiết đến cấp tông lấy theo Xing Guo et al. (2017)
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Họ Na** (danh pháp khoa học: **Annonaceae**) còn được gọi là **họ Mãng cầu**, là một họ thực vật có hoa bao gồm các loại cây thân gỗ, cây bụi hay dây leo. Với khoảng
**Hồ Na Hang** là một hồ nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang. Hồ được hình thành do dâng nước làm nhà máy thủy điện Tuyên Quang (tên khác của Nhà máy thủy
thumb|[[Từ Hi Thái hậu - một ví dụ điển hình của người họ Na Lạp thị triều Thanh.]] **Na Lạp thị** (chữ Hán: 那拉氏; ), hoặc **Ná Lạp thị**, **Nạp Lạt thị** (納喇氏) và **Nạp
là một họ trong tiếng Trung Quốc. Hiện nay là một họ vô cùng hiếm thấy. ## Khởi nguyên # Nguồn gốc từ họ Tử, lấy tên nước làm họ. Theo "Tả truyện - Trang
**Nà Hang** là một xã thuộc tỉnh Tuyên Quang, Việt Nam. Xã được thành lập ngày 1 tháng 7 năm 2025 trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và quy mô
**Chi Na** (danh pháp khoa học: **_Annona_**) là một chi điển hình của họ Na (_Annonaceae_). Chi này có khoảng 100-170 loài chủ yếu là các cây hoặc cây bụi tân nhiệt đới có lá
thumb|_[[Annona squamosa_ ở Hyderabad.]] thumb|_Annona muricata_ thumb|_Annona ambotay_ Aublet thumb|_Annona paludosa_ Aublet Chi Na (_Annona_) là một chi cây thân gỗ thuộc họ Na. Có 173 loài được công nhận thuộc chi này, tính đến
Phong cảnh [[hồ Ba Bể ở Bắc Kạn]] **Đầm, hồ Việt Nam** bao gồm hệ thống các đầm, phá và các hồ trên địa bàn Việt Nam. Hồ, ao, đầm, phá của Việt Nam thường
**Na Uy** (Bokmål: _Norge_; Nynorsk: _Noreg_), tên chính thức là **Vương quốc Na Uy**, là một quốc gia ở Bắc Âu nằm ở Tây Bắc Châu Âu có lãnh thổ bao gồm phần phía tây
**Chiến dịch Na Uy** là tên gọi mà phe Đồng Minh Anh và Pháp đặt cho cuộc đối đầu trực tiếp trên bộ đầu tiên giữa họ và quân đội Đức Quốc xã trong chiến
**Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Na Uy** () là đội bóng nữ đại diện cho Hiệp hội bóng đá Na Uy trên bình diện quốc tế trong các trận thi đấu giao hữu
**Harald V của Na Uy** (sinh ngày 21 tháng 2 năm 1937) là đương kim Quốc vương Na Uy. Ông là người thứ 3 của gia tộc Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg kế thừa ngôi vị này. Harald sinh
**Người Việt ở Na Uy** gồm những người cư trú hoặc là công dân xứ Na Uy có cha mẹ là người Việt. Chủ yếu bài này nói tới những người mà có cả cha
**Son Na-eun** (; sinh ngày 10 tháng 2 năm 1994), thường được biết đến với tên nghệ danh **Naeun**, là một nữ ca sĩ và diễn viên người Hàn Quốc. Cô là cựu thành viên
**Diêu Bối Na** (chữ Hán: 姚貝娜; 26 tháng 9 năm 1981 – 16 tháng 1 năm 2015) là một ca sĩ người Trung Quốc, dưới sự quản lý của công ty Hoa Nghị huynh đệ.
Phục bích (), còn được phiên âm là phục tích hay phục tịch, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế truất hay
thumb|Vương Gia Na Uy vào năm 2007. Từ trái sang: [[Ingrid Alexandra của Na Uy|Vương nữ Ingrid Alexandria, Vương Thái tử Haakon, Vương Thái tử phi Mette-Marit, Vương hậu Sonja and Vua Harald V|alt=]] Trong
**Người Ba Na** (**Bahnar;** các nhóm nhánh: Jơ Lơng, Rơ Ngao, Glar, Tơ Lô, Bơ Nâm, Kriem, KonKơdeh) là một dân tộc trong số 54 dân tộc tại Việt Nam. Người Ba Na cư trú
thế=Bản đồ Na Uy vẽ năm 1662|nhỏ|349x349px|Bản đồ Na Uy vẽ năm 1662 **Lịch sử Na Uy** bị tác động mạnh mẽ bởi yếu tố địa hình và khí hậu. Khoảng 10,000 năm TCN, các
BƯỚC VÀO THẾ GIỚI ''RAU MÁ' cùng với kem chống nắng MADAGASCAR CENTELLA AIR -FIT SUNCREAM SPF50+ , PA++++ SKIN 1004Nếu nhắc đến một loại kem chống nắng thuần vật lý an toàn , mỏng
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Na Uy** là đội tuyển bóng đá đại diện cho Na Uy trong bóng đá quốc tế nam, và được kiểm soát bởi Liên đoàn bóng đá Na Uy,
**Quốc kỳ Na Uy** () là một lá cờ màu đỏ - có hình chữ thập mờ màu trắng trải dài tới các cạnh của lá cờ; phần thẳng đứng của cây thập tự được
Các thuật ngữ **Đế quốc Na Uy**, **Vương quốc Kế thừa Na Uy** (Tiếng Bắc Âu cổ: _Norégveldi_, Bokmål: _Norgesveldet_, Nynorsk: _Noregsveldet_) và **Vương quốc Na Uy** ám chỉ Vương quốc Na Uy trong đỉnh
**Dương Minh Na** (sinh ngày 27 tháng 9 năm 1976) tên thật là Dương Mân Na (杨旻娜), cô là một nữ diễn viên phim truyền hình Trung Quốc, cô tốt nghiệp Học viện Hý Kịch
**Tiếng Na Uy** (_norsk_) là một ngôn ngữ thuộc nhánh phía Bắc của nhóm ngôn ngữ German trong hệ ngôn ngữ Ấn-Âu. Đây là ngôn ngữ của người dân Na Uy, là ngôn ngữ của
**Viện hàn lâm Ngôn ngữ và Văn học Na Uy** () là một viện nghiên cứu ngôn ngữ và văn học của Na Uy. Viện có nhiệm vụ "tạo lập yếu tố ổn định trong
thumb|[[Harald V của Na Uy|Vua Harald V và Hoàng hậu Sonja]] Danh hiệu **Quốc vương Na Uy** bắt đầu từ năm 872, đánh dấu bằng trận Hafrsfjord mà Harald đánh bại các nước, thống nhất
Trụ sở Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy, số 78 đường Drammensveien, Oslo **Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy** (, viết tắt là DNVA) là một hội khoa học ở Oslo, Na Uy,
**Vương nữ Märtha Louise** (**Märtha Louise av Norge**, sinh ngày 22 tháng 9 năm 1971) là con trưởng và là con gái duy nhất của Vua Harald V và Hoàng hậu Sonja. Bà hiện đứng
**Tạ Na** (giản thể: _谢 娜_, phồn thể: _謝 娜_, bính âm: _Xiè Nà_) (sinh ngày 6 tháng 5 năm 1981), còn được gọi là "Nana" là một nữ MC và ca sĩ người Trung
**Người Canada gốc Na Uy** dùng để chỉ công dân Canada tự nhận mình có nguồn gốc toàn bộ hoặc một phần người Na Uy hoặc những người di cư từ Na Uy và cư
**Haakon VII** (3 tháng 8 năm 1872 – 21 tháng 9 năm 1957), còn được biết tới là Hoàng tử Karl của Đan Mạch cho đến năm 1905, là vị vua đầu tiên của Na
nhỏ|phải|Một dĩa thức ăn ở Na Uy **Ẩm thực Na Uy** ở dạng truyền thống chủ yếu dựa trên các nguyên liệu có sẵn ở Na Uy và núi non, các khu vực hoang dã
Bài viết này phản ánh lại các tác động của đại dịch COVID-19 ở Na Uy, và có thể không bao gồm tất cả các phản ứng và biện pháp chính đương thời. ## Dòng
**Vương tôn nữ Ingrid Alexandra** (**Ingrid Alexandra av Norge/Noreg**, sinh ngày 21 tháng 1 năm 2004) là con trưởng của Thái tử Haakon và hiện đang đứng thứ hai trong dòng kế vị ngai vàng
**Olav V của Na Uy** (Alexander Edward Christian Frederik; ngày 2 tháng 7 năm 1903 – ngày 17 tháng 1 năm 1991) là vua của Na Uy từ năm 1957 cho đến khi ông qua
KEM DƯỠNG TAY CAO CẤP WEILAIYA Weilaiya cho ra mắt phục vụ mùa đông năm nay nha. Có em này rồi đôi tay bạn sẽ luôn được mềm mịn cho chàng tha hồ nắm trong
**Na Uy hóa** (_fornorsking av samer_) là một chính sách chính thức do chính phủ Na Uy thực hiện nhằm hướng vào người Sami và sau đó là người Kven ở miền bắc Na Uy
Cơ Chế Hoạt Động Kem Dưỡng Thâm 5S Biho LadiLoại bỏ lớp nám, thâm đen trên bề mặt da một cách từ từNgăn chặn vận chuyện melanin các sắc tố nám, thâm lên bề mặt
RẤT NHIỀU CHỊ EM ĐANG GẶP CÁC VẤN ĐỀ:- Thâm và Hôi Nách - nỗi khổ tâm của 99% phụ nữ nhất là phụ nữ sau sinh.- Sau sinh, tự dưng vùng nách, bẹn, mông,
thumb|right|Bản đồ [[Na Uy mà luồng ánh sáng được quan sát thấy có màu đỏ (Trøndelag) và màu xanh lam (Bắc Na Uy)]] **Dị thường xoắn ốc Na Uy năm 2009** xuất hiện trên bầu
phải|nhỏ|Bang Na **Bang Na** (, ) là một trong 50 quận của Bangkok, Thái Lan. Các quận giáp ranh (từ phía bắc theo chiều kim đồng hồ): Phra Khanong và Prawet của Bangkok, huyện Bang
**Người Na Uy** () là một dân tộc tạo nên một quốc gia và có nguồn gốc bản địa Na Uy. Họ có chung nền văn hóa và nói tiếng Na Uy. Người Na Uy
**Vương hậu Sonja của Na Uy** (nhũ danh: **Sonja Haraldsen**, sinh ngày 04 tháng 07 năm 1937) là vợ của Vua Harald V và là mẹ của Thái tử Haakon - người sẽ kế vị
Siêu dưỡng thâm 5s biho ladi ch.uyên t.rị Thâm - Hôi vùng nách, bẹn, bụng, mông, vùng bikini,.... Siêu dưỡng thâm 5s biho ladi giúp khử mùi hôi, diệt khuẩn gây mùi, thu nhỏ và
Biho Ladi (siêu dưỡng thâm 5S) chuyên trị Thâm - Hôi vùng nách, bẹn, bụng, mông, vùng bikini,.... Trị thâm hôi Biho Ladi giúp khử mùi hôi, diệt khuẩn gây mùi, thu nhỏ và làm
Biho Ladi ( SIÊU DƯỠNG THÂM ) chuyên trị Thâm - Hôi vùng nách, bẹn, bụng, mông, vùng bikini,.... Trị thâm hôi Biho Ladi giúp khử mùi hôi, diệt khuẩn gây mùi, thu nhỏ và
Siêu dưỡng thâm 5s biho ladi ch.uyên t.rị Thâm - Hôi vùng nách, bẹn, bụng, mông, vùng bikini,.... Siêu dưỡng thâm 5s biho ladi giúp khử mùi hôi, diệt khuẩn gây mùi, thu nhỏ và
Biho Ladi (siêu dưỡng thâm 5S) chuyên trị Thâm - Hôi vùng nách, bẹn, bụng, mông, vùng bikini,.... Trị thâm hôi Biho Ladi giúp khử mùi hôi, diệt khuẩn gây mùi, thu nhỏ và làm
Biho Ladi 5s – một loại kem 100% từ thiên nhiên đặc trị thâm nách, hôi nách, hôi chân vùng bẹn…khử mùi cực hiệu quả đem lại cho bạn luôn tự tin khoe những bộ