Họ Lan (danh pháp khoa học: Orchidaceae) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây, lớp thực vật một lá mầm. Đây là một trong những họ lớn nhất của thực vật, và chúng phân bổ nhiều nơi trên thế giới.
Vườn thực vật hoàng gia Kew liệt kê 880 chi và gần 22.000 loài được chấp nhận, nhưng số lượng chính xác vẫn không rõ (có thể nhiều tới 25.000 loài) do các tranh chấp phân loại học. Số lượng loài lan cao gấp 4 lần số lượng loài động vật có vú hay hơn 2 lần số lượng loài chim. Nó chiếm khoảng 6–11% số lượng loài thực vật có hoa. Khoảng 800 loài lan mới được bổ sung thêm mỗi năm. Các chi lớn nhất là Bulbophyllum (khoảng 2.000 loài), Epidendrum (khoảng 1.500 loài), Dendrobium (khoảng 1.400 loài) và Pleurothallis (khoảng 1.000 loài). Họ này cũng bao gồm chi Vanilla (chi chứa loài cây vani), Orchis (chi điển hình) và nhiều loài được trồng phổ biến như Phalaenopsis hay Cattleya.
Ngoài ra, kể từ khi du nhập các loài từ khu vực nhiệt đới vào trong thế kỷ XIX thì các nhà làm vườn châu Âu và Bắc Mỹ đã bổ sung thêm khoảng 100.000 loại cây lai ghép và giống cây trồng.
Hoa lan được người tiêu dùng ưa chuộng vì vẻ đẹp đặc sắc và các hình thức đa dạng của chúng. Cũng giống như cây lan, hoa lan hầu như có tất cả các màu trong cầu vồng và những kết hợp của các màu đó. Hoa lan nhỏ nhất chỉ bằng hạt gạo trong khi hoa lan lớn nhất có đường kính khoảng 1m.
Đa số các loại hoa lan được bán rộng rãi trên thị trường thường không có hương thơm nhưng trong tự nhiên có rất nhiều loại hoa lan có mùi thơm đặc trưng. Vanilla là một loại hoa lan mà hương thơm được dùng trong các loại ẩm thực của thế giới và có nguồn gốc từ México; trong khi đó có các loại hoa lan tỏa ra mùi như thịt bị hỏng để hấp dẫn các côn trùng.
Phân bố
Họ Orchidaceae phân bố rộng khắp thế giới, gần như có thể có mặt trong mọi môi trường sống, ngoại trừ các sa mạc và sông băng. Phần lớn các loài được tìm thấy trong khu vực nhiệt đới, chủ yếu là châu Á, Nam Mỹ và Trung Mỹ. Chúng cũng được tìm thấy tại các vĩ độ cao hơn vòng Bắc cực, ở miền nam Patagonia và thậm chí trên đảo Macquarie, gần với châu Nam Cực.
Danh sách dưới đây liệt kê gần đúng sự phân bổ của họ này:
- Nhiệt đới châu Mỹ: 250 - 270 chi
- Nhiệt đới châu Á: 260 - 300 chi
- Nhiệt đới châu Phi: 230 - 270 chi
- châu Đại Dương: 50 - 70 chi
- châu Âu và ôn đới châu Á: 40 - 60 chi
- Bắc Mỹ: 20 - 25 chi
Phát sinh chủng loài
Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.
Phân loại
Họ này được công nhận trong mọi hệ thống phân loại và hệ thống APG II năm 2003 đặt nó trong bộ Asparagales.
Phân loại họ này luôn luôn thay đổi, do các nghiên cứu mới vẫn tiếp tục nhận dạng nhiều yếu tố phân loại mới.
Hiện tại người ta công nhận 5 phân họ. Biểu đồ dưới đây được lập theo hệ thống APG:
Tiến hóa
Một nghiên cứu đăng trong tạp chí Nature đã chỉ ra rằng nguồn gốc họ Lan có xuất phát điểm lâu đời hơn so với dự tính ban đầu, có lẽ khoảng 76-84 triệu năm trước. Con ong này mang phấn hoa của một loài lan trước đây không rõ, Meliorchis caribea, trên các cánh của nó. Đây là chứng cứ đầu tiên về lan hóa thạch cho tới nay.
Sử dụng phương pháp đồng hồ phân tử, người ta có thể xác định niên đại của các nhánh chính trong họ Lan. Điều này cũng xác nhận rằng phân họ Vanilloideae là nhánh tại sự phân đôi cơ sở của lan với nhị đơn, và phải tiến hóa rất sớm trong sự tiến hóa của họ này. Do chi Vanilla trong phân họ này có mặt tại nhiều nơi trên thế giới trong các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, từ châu Mỹ qua châu Á, New Guinea và Tây Phi, và các lục địa đã bắt đầu tách ra khoảng 100 triệu năm trước, nên trao đổi quần sinh vật đáng kể phải xảy ra sau sự chia tách này (do niên đại của Vanilla được ước tính khoảng 60-70 triệu năm trước).
Các chi
nhỏ|Lan khoe sắc trên cây cổ thụ
Các chi dưới đây là đáng chú ý nhất trong họ Lan.
Hoa phong lan trong hội họa
Image:Disa purpurascens00.jpg
Image:Orkidé med luftrötter, Nordisk familjebok.png
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Họ Lan** (danh pháp khoa học: **Orchidaceae**) được nhiều nhà phân loại học phân chia khác nhau, liên tục thay đổi cả về sắp xếp và số lượng chi, loài. Nhà khoa học người Thụy
**Họ Lan** (danh pháp khoa học: **Orchidaceae**) là một họ thực vật có hoa, thuộc bộ Măng tây, lớp thực vật một lá mầm. Đây là một trong những họ lớn nhất của thực vật,
Lan hài (_Cypripedium pubescens_) nhỏ|Lan hài (_Paphiopedilum purpuratum_) **Phân họ Lan hài** (danh pháp khoa học: **_Cypripedioideae_**) là một phân họ trong họ Lan (_Orchidaceae_), bao gồm các chi _Cypripedium, Mexipedium, Paphiopedilum, Phragmipedium_, _Selenipedium_ và
**Phân họ Lan biểu sinh** (danh pháp khoa học: **_Epidendroideae_**) là một phân họ thực vật trong họ Lan, bộ Măng tây. ## Đặc điểm sinh học ## Phân bố ## Phân loại Phân họ
**Họ Lan dạ hương** (danh pháp khoa học: **Hyacinthaceae**) là một họ thực vật một lá mầm có hoa. Phần lớn các chi hiện nay nằm trong họ này thì trước đây được đạt trong
**Phân họ Lan** hay **phân họ Phong lan** (danh pháp khoa học: **Orchidoideae**) là một phân họ trong họ Lan (Orchidaceae). Phân họ Orchidoideae có 208 chi và khoảng 3.755 loài khắp thế giới. ##
phải|_Eremurus stenophyllus_ **Asphodelaceae** là một danh pháp thực vật cho một họ trong thực vật có hoa. Họ này được rất ít các nhà phân loại học công nhận và định nghĩa của nó thay
Dưới đây là danh sách các chi tự nhiên trong họ Lan theo [https://web.archive.org/web/19990221093640/http://biodiversity.uno.edu/delta/angio/www/orchidac.htm The Families of Flowering Plants (Các họ của thực vật có hoa)] - L. Watson and M. J. Dallwitz. Đây là
**Hô Lan** (tiếng Trung: 呼兰区, Hán Việt: _Hô Lan khu_) là một quận thuộc địa cấp thị Cáp Nhĩ Tân, tỉnh Hắc Long Giang, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Quận này có diện tích
**Hô Lan Nhược Thi Trục Tựu** (, ?-147), thuộc Luyên Đê thị, danh là "Đâu Lâu Trữ". Năm 143, sau ba năm Nam Hung Nô không có thiền vu, Hán Thuận Đế đã sắc phong
**Phân họ Va ni** (danh pháp khoa học: **_Vanilloideae_**) là một phân họ trong họ Lan (_Orchidaceae_). Lindley (1836) và Garay (1986) từng coi nó là một họ riêng biệt với danh pháp _Vanillaceae_. Nhưng
**Formosa thuộc Hà Lan** đề cập đến thời kỳ chính quyền thuộc địa Hà Lan tồn tại ở Formosa (nay gọi là Đài Loan) từ năm 1624 đến 1662. Trong bối cảnh thời đại khám
:_Bài này nói về họ như là một phần trong tên gọi hoàn chỉnh của người. Các ý nghĩa khác xem bài Họ (định hướng)._ **Họ** là một phần trong tên gọi đầy đủ của
**Chi Giả lan** hay **chi Cổ lan** (danh pháp khoa học: **_Apostasia_**) là một chi lan dường như nguyên thủy trong phân họ Giả lan (_Apostasioideae_) của họ Lan (_Orchidaceae_), bao gồm 7 loài địa
**Thành phố Hồ Chí Minh** hiện nay hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính do chính quyền qua các thời kỳ trước đây thành lập. Do đó, tổ chức hành
**Hổ Bengal** hay **Hổ hoàng gia Bengal** (danh pháp khoa học: **_Panthera tigris tigris_**) là một phân loài hổ được tìm thấy nhiều nhất tại Bangladesh, Ấn Độ, Nepal, Bhutan và miền nam Tây Tạng.
**Hò sông Mã** là một thể loại dân ca ở vùng Thanh Hóa, Việt Nam. ## Mô tả chung Hò sông Mã có những đặc tính chung nhất của hò sông nước nhưng do điều
nhỏ|[[Cymbidium Clarisse 'Best Pink']] nhỏ|phải|Lan bích ngọc _Cymbidium dayanum_ phải|nhỏ|Một loài lan kiếm lai nhỏ|phải|Lan đoản kiếm nhiều hoa
(_Cymbidium floribundum_) **Chi Lan kiếm** (danh pháp khoa học: **_Cymbidium_**), còn gọi là **Đoản kiếm**,
**Cuộc quyết đấu giữa hổ và sư tử** hay là sự so sánh hổ (cọp) và sư tử ai mạnh hơn ai, kẻ nào mới thực sự là vua của muông thú luôn là một
nhỏ|phải|Họa phẩm về một cảnh săn hổ trên lưng voi **Săn hổ** là việc bắt giữ hay giết hại hổ. Ngày nay, với các quy định pháp luật về bảo vệ loài hổ thì phạm
phải|nhỏ|300x300px|Hổ phân bố ở Việt Nam là [[Hổ Đông Dương, hiện loài này đang thuộc nhóm nguy cấp]] **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó
- Thương hiệu: Xuất xứ: Đan MạchDung tích: 15ml------------------------------------------------ :- , khô thoáng tối đa lên tới 2-3 ngày mà không cần lăn lại (kể cả sau khi tắm)- Không ướt dính, không gây ố
Theo cuốn _Phong lan Việt Nam_ của Trần Hợp thì Việt Nam có 137-140 chi gồm trên 800 loài lan rừng. Hiện tại ngoài hoa lan mọc hoang dã, lan còn được gây trồng đại
nhỏ|phải|_Paphiopedilum hennisianum_ **Chi Lan hài** là một chi thuộc Họ Lan (_Orchidaceae_), được gọi là lan hài vì hoa có một cánh môi ở giữa có hình cái túi nhỏ nhìn giống như chiếc hài
**Phân họ Giả lan** hay **phân họ Cổ lan** (danh pháp khoa học: **_Apostasioideae_**) là một phân họ thuộc về họ Lan (_Orchidaceae_). Theo phân điểm của phát sinh loài nó là một nhánh với
Địa lan sống tự nhiên **Địa lan Bắc Hà** là nhiều loài thuộc họ hoa lan (_Orchidaceae_), chi Huệ lan (_Cymbidium_ spp.), phân bố rộng khắp trên các vùng rừng núi Việt Nam và tập
**Chi Lan hồ điệp** (danh pháp: **_Phalaenopsis_** Blume (1825)), viết tắt là **Phal** trong thương mại, là một chi thực vật thuộc họ Lan chứa khoảng 60 loài. Đây là một trong những chi hoa
**_Hồ sơ thần chết_** (tiếng Đức: _Archiv des Todes_) là bộ phim truyền hình của Cộng hòa Dân chủ Đức và Ba Lan hợp tác, sản xuất năm 1979, công chiếu năm 1980. Bộ phim
**Chi Lan tục đoạn** (danh pháp khoa học: **_Pholidota_**) là một chi thực vật có hoa thuộc phân tông Coelogyninae của họ Lan (Orchidaceae). Các loài thuộc chi này nói chung là lan biểu sinh
**Chi Lan kim tuyến** (_Anoectochilus_) là một chi thực vật có hoa thuộc họ Lan (_Orchidaceae_) và phân họ cùng tên (_Orchidoideae_). Cái tên "Lan kim tuyến" hay "Lan kim hoàn bắt nguồn từ những
Thành phần và Công dụng:Ủ Tẩy Da Chết Cho Da Chân, Tay Baby Foot Pelling Maskchứa AHA, Hyaluronic Acid Gelatin: Giúp cho da nhanh chóng trốc các vẩy sừng chết và giúp cho quá trình
CÔNG DỤNGTinh Dầu Lăn Thái Bình Du HOA NÉN: Giúp giữ ấm cơ thể, phòng và hỗ trợ điều trị ho, sổ mũi, cảm lạnh.Trị các chứng viêm ngứa da, dị ứng ngoài da do
Lăn Khủ Mùi EtiaXil màu xanh dành cho da nhạy cảm ✔️̣̂ ̉ ̛̛̣ ̣̂ ̉ ̉ ̂̉ :- ̆ ̛̉ ̀ ̆ ̂̀ ̂, khô thoáng tối đa lên tới 2-3 ngày mà không
CÔNG DỤNG▫️ Tinh Dầu Lăn Thái Bình DuHOA NÉN: Giúp giữ ấm cơ thể, phòng và hỗ trợ điều trị ho, sổ mũi, cảm lạnh.▫️ Trị các chứng viêm ngứa da, dị ứng ngoài da
**Lan đột biến** (hay còn gọi là **lan var** với _var_ viết tắt từ tiếng Anh là _variation_, tức có nghĩa _đột biến_) là một khái niệm phổ biến ở Việt Nam, ám chỉ về
**Lan hài đốm** (danh pháp hai phần: **_Paphiopedilum concolor_**) là một loài lan hài thuộc họ Lan. Lan hài nở hoa vào mùa Xuân và mùa Thu và có một hoa mỗi cụm, hoa màu
**Lan đốm** hay **túi thơ gót**, **túi thơ đốm nâu** (danh pháp khoa học: **_Gastrochilus calceolaris_**) là một loài thực vật thuộc họ Lan. Lan đốm phân bố ở Philippines, Việt Nam, Ấn Độ, Nepal,
**Chi Nơ lan** (danh pháp: **_Neuwiedia_**) là một chi trong Họ Lan, gồm có 9 loài. Loài điển hình là _Neuwiedia veratrifolia_ Blume 1834. Chi Nơ lan phân bố từ Malaysia, Borneo, Java đến Philippines,
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
nhỏ|phải|Một buổi hẹn hò **Lần hẹn hò đầu tiên** hay **buổi hẹn hò đầu tiên** (_First date_) là cuộc gặp gỡ ban đầu trong quá trình hẹn hò của hai người, khi hai bên sắp
nhỏ|Lan Mokara Mokara là giống lan lai từ ba giống _Arachnis_ (lan bò cạp), _Ascoentrum_ và _Vanda_; loài lan này mang các đặc tính nổi trội từ bố mẹ là: dạng hoa và màu sắc
phải|nhỏ|401x401px|"Hổ tọa" tác phẩm của Kishi Chikudo khoảng đầy thế kỷ XIX **Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người.
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
**Chi Lan nhật quang** (danh pháp khoa học: **_Asphodelus_**) là một chi chủ yếu là cây lưu niên bản địa của khu vực trung và Nam Âu, nhưng hiện nay đã phổ biến ra khắp
**Lan hài ráp** (danh pháp hai phần: **_Paphiopedilum malipoense_**) là một loài lan hài thuộc Họ Lan. Lan hài nở hoa vào mùa Xuân và có một hoa mỗi cụm. Cây này phân bố ở
**Lan hài xoắn(lan hài râu xanh)** (danh pháp hai phần: **_Paphiopedilum dianthum_**) là một loài thuộc Họ Lan. Loài lan này được xem là đặc hữu (_endemic_) của Trung Quốc nhưng gần đây cũng được
**Lan hài Cao Bằng** hay còn gọi là **(lan) hài Bắc Thái** là một loài hoa lan đặc hữu của Việt Nam, thuộc chi Lan hài, phân họ Lan hài. ## Miêu tả Lá hẹp,
**Lan hoàng thảo nhất điểm hồng** (danh pháp: _Dendrobium draconis_) là một loài lan trong chi lan hoàng thảo, phân họ Lan biểu sinh có nguồn gốc tại vùng Đông Nam Á, được giới thiệu
**_Lan hoàng thảo Dendrobium_** là một chi lớn trong Họ Lan, với khoảng 1.200 loài. Một số loài trước kia được xếp vào chi này nhưng hiện đã được nhiều hệ thống phân loại chuyển
**Lan hài Emerson** (**_Paphiopedilum emersonii_**), mô tả năm 1982, là một loài lan thuộc Chi Lan hài, Họ Lan. Loài này sinh sống ở Việt Nam, Quảng Tây, đông nam Vân Nam. Loài lan hài