✨Họ Bầu bí

Họ Bầu bí (danh pháp khoa học: Cucurbitaceae) là một họ thực vật bao gồm dưa hấu, dưa chuột, bí đao, bầu, bí ngô, mướp, khổ qua, la hán quả. Nó là một trong những họ quan trọng nhất trong việc cung cấp thực phẩm trên thế giới, mặc dù có lẽ không quan trọng như họ Hòa thảo (Poaceae), họ Đậu (Fabaceae) hay họ Cà (Solanaceae).

Phần lớn các loài trong họ này là các loại dây leo sống một năm với hoa khá lớn và sặc sỡ. Phần lớn các loài trong họ rất dễ bị tổn thương trước ấu trùng của một số loài nhậy.

Phân loại

Phân loại gần đây của họ Cucurbitaceae chia nó thành 15 tông như sau:

• Tông Gomphogyneae: 6 chi với khoảng 56 loài. Alsomitra (bao gồm cả Macrozanonia) Bayabusua Gomphogyne (bao gồm cả Triceros) - dây gom, đầu thư Gynostemma (bao gồm cả Enkylia, Pestalozzia, Trirostellum) - Chi Giảo cổ lam, gồm thư tràng, cổ yếm, giảo cổ lam Hemsleya – khoảng 30 loài dây hèm, tuyết đảm Neoalsomitra - lâm mạo
• Tông Triceratieae: 4-5 chi với khoảng 24 loài, chủ yếu ở vùng nhiệt đới Tân thế giới (Đông và Nam châu Phi và Madagascar có chi Cyclantheropsis). Cyclantheropsis Fevillea (bao gồm cả Anisosperma, Feuillaea, Feuillea, Hypanthera, Nandiroba, Nhandiroba) Pteropepon (bao gồm cả Pseudosicydium) Sicydium (bao gồm cả Chalema, Triceratia)
• Tông Zanonieae: 4 chi với khoảng 11-13 loài, liên nhiệt đới Gerrardanthus (bao gồm cả Atheranthera) Siolmatra Xerosicyos (bao gồm cả Zygosicyos) Zanonia (bao gồm cả Juppia, Penar-Valli, Penarvallia) - lục lạc, thiết bát
• Tông Actinostemmateae: 1-2 chi với khoảng 4 loài. Trung và Đông Á. Actinostemma (bao gồm cả Mitrosicyos, Pomasterion) - 2 loài bình trấp, xạ hùng. Bolbostemma: Đôi khi gộp trong Actinostemma. 2 loài đặc hữu Trung Quốc.
• Tông Indofevilleeae: 1 chi, 1 loài trong các khu rừng thưa trên sườn núi tại đông bắc Ấn Độ, Bhutan và Tây Tạng. **Indofevillea
• Tông Thladiantheae: 2 chi, 35 loài. Baijiania (bao gồm cả Sinobaijiania) Thladiantha - khổ áo, xích bào
• Tông Siraitieae: 1 chi, 3-4 loài. **Siraitia (bao gồm cả Microlagenaria, Neoluffa) - cây (quả) la hán
• Tông Momordiceae: 1 chi, 60 loài. **Momordica (bao gồm cả Calpidosicyos, Dimorphochlamys, Dimorphoclamys, Eulenburgia, Muricia, Neurosperma, Neurospermum, Nevrosperma, Raphanistrocarpus, Raphanocarpus, Zucca): Chi Mướp đắng, gồm khổ qua, gấc.
• Tông Joliffieae: 3 chi, 10 loài. Ampelosycios (bao gồm cả Ampelosycios, Delognaea, Odosicyos, Tricyclandra) Cogniauxia (bao gồm cả Cogniauxiella) **Telfairia (bao gồm cả Joliffia)
• Tông Bryonieae: 3 chi, 15 loài Austrobryonia Bryonia – khoảng 10 loài nhăng. **Ecballium (bao gồm cả Elaterium Mill.)
• Tông Schizopeponeae: 2 chi, 9-11 loài. Herpetospermum (bao gồm cả Biswarea, Edgaria, Rampinia, Warea) Schizopepon
• Tông Sicyoeae: 12-17 chi, 264-266 loài. Cyclanthera (bao gồm cả Cremastopus, Discanthera, Elaterium Jacq., Heterosicyos (S. Watson) Cockerell, Pseudocyclanthera, Rhytidostylis, Rytidostylis) Echinocystis (bao gồm cả Hexameria, Micrampelis) Echinopepon (bao gồm cả Apatzingania, Brandegea, Pseudoechinopepon, Vaseyanthus) Frantzia Hanburia (bao gồm cả Elateriopsis, Nietoa) Hodgsonia - đại hái, mỡ lợn, beo, sén, huất sơn Linnaeosicyos Luffa (bao gồm cả Poppya, Trevouxia, Turia): Chi Mướp Marah (bao gồm cả Megarrhiza) Nothoalsomitra Sicyos (bao gồm cả Anomalosicyos, Cladocarpa, Costarica, Sarx, Sicyocarya, Sicyocaulis, Sicyoides, Skottsbergiliana, Sycios), có thể gộp cả năm chi dưới đây. **Microsechium Parasicyos Sechiopsis (bao gồm cả Pterosicyos) Sechium (bao gồm cả Ahzolia, Chayota, Chocho, Polakowskia) - su su *Sicyosperma Trichosanthes (bao gồm cả Anguina, Cucumeroides, Eopepon,Gymnopetalum, Involucraria, Platygonia, Scotanthus, Tripodanthera) - Chi Dưa núi, gồm cây qua lâu (quát lâu), cứt quạ, khổ qua rừng
• Tông Coniandreae: 19 chi, 147-156 loài. Apodanthera (bao gồm cả Guraniopsis) Bambekea Ceratosanthes Corallocarpus (bao gồm cả Calyptrosicyos) Cucurbitella (bao gồm cả Prasopepon, Schizostigma) Dendrosicyos Doyerea (bao gồm cả Anguriopsis) Eureiandra (bao gồm cả Euryandra) Gurania (bao gồm cả Dieudonnaea, Ranugia) Halosicyos Helmontia Ibervillea (bao gồm cả Dieterlea, Maximowiczia) Kedrostis (bao gồm cả Aechmandra, Bryonopsis, Cedrostis, Cerasiocarpum, Coniandra, Cyrtonema, Gijefa, Pisosperma, Rhynchocarpa, Toxanthera) Melothrianthus Psiguria (bao gồm cả Anguria Jacq.) Seyrigia Trochomeriopsis Tumamoca (có thể gộp trong Ibervillea). **Wilbrandia
• Tông Benincaseae: 24 chi, 204-214 loài. Acanthosicyos (bao gồm cả Acanthosicyus) Benincasa (bao gồm cả Camolenga, Praecitrullus) - bí đao, dưa tròn Ấn Độ Blastania (bao gồm cả Ctenolepis, Ctenopsis, Zombitsia) Borneosicyos Cephalopentandra Citrullus (bao gồm cả Anguria Mill., Colocynthis) - dưa hấu Coccinia (bao gồm cả Cephalandra, Physedra, Staphylosyce) - dây bát, bình bát, cây cứt quạ Cucumis (bao gồm cả Cucumella, Dicaeolosperma, Dicaeolospermum, Dicoelospermum, Hymenosicyos, Melo, Mukia, Myrmecosicyos, Oreosyce) - dưa chuột, dưa hồng, dưa bở, dưa melo, dưa gai, dưa hoàng kim, cầu qua, rơ bát Dactyliandra Diplocyclos (bao gồm cả Diplocyclus, Ilocania) - song qua Indomelothria Khmeriosicyos Lagenaria (bao gồm cả Adenopus, Sphaerosicyos) - bầu, bầu canh Lemurosicyos Melothria (bao gồm cả Allagosperma, Alternasemina, Cladosicyos, Corynosicyos, Cucumeropsis, Diclidostigma, Landersia, Melancium, Posadaea) Muellerargia Papuasicyos (bao gồm cả Urceodiscus) Peponium (bao gồm cả Peponia, Peponiella) Raphidiocystis Ruthalicia Scopellaria (bao gồm cả Scopella) Solena (bao gồm cả Harlandia, Juchia, Karivia) - cù nhang, cầu qua Trochomeria (bao gồm cả Heterosicyos Welw. ex Benth. & Hook. f., Heterosicyus) Zehneria (bao gồm cả Anangia, Cucurbitula, Neoachmandra, Pilogyne) - dây pọp, cầu qua
• Tông Cucurbiteae: 11 chi, 100-110 loài. Abobra Calycophysum (bao gồm cả Bisedmondia, Edmondia) Cayaponia (bao gồm cả Antagonia, Arkezostis, Cionandra, Dermophylla, Druparia, Dryparia, Perianthopodus, Selysia, Trianosperma) Cionosicys (bao gồm cả Cionosicyos) Cucurbita (bao gồm cả Mellouia, Melopepo, Ozodycus, Pepo, Pileocalyx, Sphenantha, Tristemon) - bí đỏ, bí ngô Penelopeia (bao gồm cả Anacaona) Peponopsis Polyclathra (bao gồm cả Pentaclathra, Pittiera, Roseanthus) Schizocarpum Sicana **Tecunumania

Hệ thống học

Phát sinh chủng loài phân tử hiện đại gợi ý về các mối quan hệ như sau:

{| class="collapsible collapsed" style="width:100%; border:solid 1px #aaa" |- ! style="background:#F0F2F5" |Biểu đồ chi tiết chỉ ra phát sinh chủng loài họ Cucurbitaceae |- |