Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng (tiếng Latin: Dioecesis Langsonensis et Caobangensis) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận rộng 17.815 km², tương ứng với các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng và một phần tỉnh Tuyên Quang bên tả ngạn sông Lô. Tính đến năm 2019, giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng có 6.277 giáo dân (chiếm 0,35% dân số), 18 linh mục và 24 giáo xứ trong tổng số dân trên địa bàn là 1.769.385 người. Đây là giáo phận có số giáo dân ít nhất tại Việt Nam .
Từ năm 2016, Giám mục giáo phận là Giuse Châu Ngọc Tri.
Lịch sử
Cho đến nửa cuối thế kỷ 19, vùng Lạng Sơn và Cao Bằng vẫn còn là những vùng núi hoang sơ biên viễn, là nơi cư trú của các dân tộc thiểu số hầu như không liên lạc với bên ngoài. Những tín đồ Công giáo đầu tiên của vùng này có lẽ là những người bị đi đày theo các chỉ dụ cấm đạo. Những ghi nhận đầu tiên ghi chép một tín đồ là ông phó Nhậm (phó lý trưởng), con của Thánh tử đạo Antôn Nguyễn Đích bị đày lên Cao Bằng và một đại chủng sinh tên Trần Triêm (về sau được biết với tên gọi cụ sáu Trần Lục, hay linh mục Phêrô Trần Lục, người đã cho xây dựng nhà thờ đá Phát Diệm) bị đày lên Lạng Sơn vào năm 1858 thời Tự Đức. Cho đến năm 1876, tại Cao Bằng có chừng 300 tín đồ, phần lớn là những người bị triều đình Huế phát vãng lên đây.
Ngày 13 tháng 6 năm 1881, một đoàn giáo sĩ gồm 2 linh mục và 3 thầy giảng do linh mục Fuentes (tên Việt: Phê), một thừa sai Đa Minh người Tây Ban Nha dẫn đầu, đã đến vùng này. Đoàn đã để lại một thầy giảng ở Cao Bằng và một linh mục ở Lạng Sơn.
Sau khi chiếm được quyền kiểm soát ở Bắc Kỳ, quân Pháp đã cho thiết lập nhiều đồn bót trên tuyến biên giới Việt-Trung. Để đáp ứng các nhu cầu tôn giáo, tháng 3 năm 1895, tòa Giám mục Bắc Ninh đã cử một linh mục lên Lạng Sơn làm tuyên úy và lập một nhà nguyện tại khu Văn Miếu, Cửa Nam, thị xã Lạng Sơn. Tại đây đã có chừng 50 giáo dân miền xuôi lên lập nghiệp.
Đầu thế kỷ 20, dưới áp lực của chính quyền thực dân Pháp, các giáo sĩ người Tây Ban Nha phải rời khỏi Việt Nam, để lại việc truyền giáo cho các đồng nghiệp người Pháp. Những cơ sở Công giáo đầu tiên được thành lập ở Bản Quấn, dưới chân núi Mẫu Sơn, tại Vườn Cam, thị xã Cao Bằng và Cao Bình, gần sông Bằng Giang.
Ngày 31 tháng 12 năm 1913, Tòa Thánh Roma ra sắc lệnh thành lập Hạt Phủ doãn Tông tòa Lạng Sơn, gồm hai tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn và một phần đất tỉnh Hà Giang (phía Đông sông Lô). Phủ doãn Tông tòa Lạng Sơn được đặt dưới quyền coi sóc của Tỉnh Dòng Đa Minh Lyon. Bấy giờ, cả vùng Lạng Sơn–Cao Bằng có 12.000 người Kinh, 6.000 người Hoa, 270.000 người Tày và Nùng, 15.000 người Mông và người Dao. Tổng số khoảng 300.000 người.
Các Phủ doãn Tông tòa thời kỳ này gồm:
- Đức ông Bertrand Cothonay Chiểu, O.P. (1913-1939).
- Đức ông Marie Dominique Maillet Bính, O.P. (1925-1929).
- Đức ông Félix Maurice Hedde Minh, O.P. (1929-1939).
Ngày 11 tháng 7 năm 1939, Hạt Phũ doãn Tông tòa được nâng lên thành Hạt Đại diện Tông tòa. Ngày 30 tháng 11 năm 1939, Đức ông Hedde Minh được Khâm Sứ Tòa Thánh Drapier làm lễ tấn phong Giám mục. Ông được bổ nhiệm làm Đại diện Tông tòa Lạng Sơn. Ngày 6 tháng 7 năm 1948, Tòa Khâm sứ Huế thông báo tấn phong linh mục André Réginal Jacques Mỹ làm Giám mục Hiệu tòa Cerasa (Sades) và cử ông làm Phó Đại diện Tông tòa với quyền kế vị.
Do hoàn cảnh chiến tranh, đến năm 1958, hầu hết các giáo sĩ nước ngoài đều phải rời miền Bắc Việt Nam. Vùng Cao Bằng Lạng Sơn chỉ còn lại Giám mục Hedde Minh và 4 linh mục người Việt. Linh mục Vincent Phạm Văn Dụ được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Tổng quản giáo phận sau đó phong ông là Giám mục hiệu tòa Boseta. Sau khi Giám mục Hedde Minh qua đời, ông là giáo sĩ cao cấp nhất coi sóc địa phận. Ngày 24 tháng 11 năm 1960, Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng chính thức được thành lập và Giám mục Phạm Văn Dụ trở thành Giám mục chính tòa Lạng Sơn.
Danh sách các giáo xứ
Địa giới giáo phận: phía bắc giáp Tổng giáo phận Nam Ninh (Trung Quốc), phía nam giáp giáo phận Bắc Ninh, phía đông nam giáp giáo phận Hải Phòng, phía tây giáp giáo phận Hưng Hóa, phía tây bắc giáp Tổng giáo phận Côn Minh (Trung Quốc).
Giáo hạt Lạng Sơn
Giáo hạt Lạng Sơn gồm 13 giáo xứ nằm trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, xếp theo ABC:
Giáo xứ Mỹ Sơn - 93 Mỹ Sơn, phường Đông Kinh, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Bản Lìm - Phường Kỳ Lừa, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Bản Quấn - Thôn Bản Quấn, xã Na,Dương, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Bình Gia - Xã Bình Gia, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Chính Tòa - 1 Tổ Sơn, phường Lương Văn Tri, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Đồng Đăng - Xã Đồng Đăng, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Đồng Mỏ - Xã Đồng Mỏ, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Lộc Bình - Xã Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Lũng Thuông - Thôn Lũng Thuông, xã Bắc Hùng, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Na Sầm - Xã Na Sầm, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Ngạn Sơn - Phường Đông Kinh, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Thất Khê - Xã Thất Khê, tỉnh Lạng Sơn
Giáo xứ Vũ Lễ - Ngã Hải - Xã Vũ Lễ, tỉnh Lạng Sơn
Giáo hạt Cao Bằng
Giáo hạt Cao Bằng gồm 8 giáo xứ nằm trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, xếp theo ABC:
Giáo xứ Bó Tờ - Xã Phục Hòa, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Cao Bình - Phố Cao Bình, phường Thục Phán, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Nà Cáp - Tổ 1, phường Thục Phán, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Quảng Uyên - Xã Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Tà Lùng - Xã Phục Hòa, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Thanh Sơn - Tổ 13, phường Thục Phán, tỉnh Cao Bằng
Giáo xứ Thánh Tâm - Tổ 7, phường Hà Giang 1, tỉnh Tuyên Quang
Giáo xứ Tĩnh Túc - Xã Tĩnh Túc, tỉnh Cao Bằng
Các danh địa giáo phận
Nhà thờ chính tòa và Tòa Giám mục
Nhà thờ Thánh Giuse ở Lạng Sơn đã được chỉ định làm nhà thờ chính tòa của giáo phận.
Thánh địa hành hương
Các nhà thờ và tu viện lớn
Các đời giám mục quản nhiệm
Ghi chú:
Tập tin:Giám mục chính tòa.png: Giám mục chính tòa
Tập tin:Giám mục phụ tá.png: Giám mục phó, phụ tá hoặc Đại diện tông tòa
Tập tin:Giám mục trống tòa.png: Giám quản tông tòa
Tập tin:Goldstole.png: Phủ doãn tông toà, Giám quản (linh mục)
👁️
4 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng** (tiếng Latin: _Dioecesis Langsonensis et Caobangensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận rộng 17.815 km², tương ứng với các tỉnh Lạng Sơn, Cao
thế=Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng hiện nay.|nhỏ|270x270px|Nhà thờ Chính tòa [[Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng.]]**Nhà thờ chính tòa Lạng Sơn** hay còn gọi là **Nhà thờ Cửa
**Giáo phận Bắc Ninh** (tiếng Latin: _Dioecesis Bacninhensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Năm 2008, giáo phận có diện tích 24.600 km², tương ứng với địa giới các tỉnh Bắc Ninh,
nhỏ|Nhà thờ Sơn Tây (Tòa Giám mục Hưng Hóa) năm 1884.|369x369px **Giáo phận Hưng Hóa** (tiếng Latin: _Dioecesis Hunghoaensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận nằm trên vùng Tây
**Giáo phận Hải Phòng** (tiếng Latin: _Dioecesis Haiphongensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma ở Việt Nam. Đây là một trong những vùng đất mà những nhà truyền giáo đầu tiên đặt chân đến
**Đường cao tốc Quảng Ninh – Lạng Sơn – Cao Bằng** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.10**, hay còn gọi là **đường cao tốc Tiên Yên – Đồng Đăng – Trà Lĩnh**) là tuyến đường
phải|nhỏ|Bản đồ các giáo phận Công giáo Việt Nam **Giáo hội Công giáo tại Việt Nam** hiện tại được tổ chức theo địa giới gồm có 3 giáo tỉnh là Hà Nội, Huế và Sài
**Vinh Sơn Phaolô Phạm Văn Dụ** (1922–1998) là một giám mục Công giáo Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa tiên khởi của Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Giám mục Phạm
**Đường cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.01**) là đoạn đường cao tốc đầu tiên thuộc hệ thống đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông đi qua địa
**Cao Bằng** là một thành phố cũ trực thuộc tỉnh Cao Bằng, Việt Nam. ## Địa lý trái|nhỏ|[[Sông Bằng Giang đoạn chảy qua trung tâm thành phố Cao Bằng]] Thành phố Cao Bằng nằm gần
**Lịch sử Công giáo Việt Nam (1990–2005)** là một giai đoạn lịch sử kéo dài 15 năm, tiếp sau giai đoạn 15 năm khó khăn trước đó của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam,
**Lịch sử của Giáo hội Công giáo Việt Nam từ năm 1975 đến năm 1990** có nhiều điểm đặc thù riêng. Đây là giai đoạn 15 năm thứ hai kể từ khi thiết lập hàng
**Giuse Ngô Quang Kiệt** (sinh ngày 4 tháng 9 năm 1952) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam, từng đảm trách nhiều vai trò quan trọng đối với cộng đồng Công giáo
**Gioan Baotixita Bùi Tuần** (hay **Jean Baptiste Bùi Tuần**) (21 tháng 1 năm 1927 – 27 tháng 7 năm 2024 sau khi Giám mục Ngữ nghỉ hưu vào năm 1997, khi đã 69 tuổi. Ông
thumb|phải|Huy hiệu Giám mục Tôma Aquinô Vũ Đình Hiệu **Giáo phận Bùi Chu** (tiếng Latinh: _Dioecesis Buichuensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận có nhiều xứ đạo lâu đời
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Hanoi_Temple_of_Literature.jpg|nhỏ|Quần thể di tích [[Văn Miếu – Quốc Tử Giám tại Hà Nội, bao gồm cả Quốc Tử Giám (國子監), trường đại học đầu tiên của Việt Nam]] Bài viết liệt kê danh sách các
**Giuse Châu Ngọc Tri** (sinh năm 1956) là một giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông hiện đảm trách cương vị giám mục chính tòa Giáo phận Lạng Sơn và Cao
**Réginald-André-Paulin-Edmond Jacq Mỹ**, là một giám mục Công giáo người Pháp, từng phục vụ tại Việt Nam với vai trò Phó Đại diện Tông Tòa Hạt Đại diện Tông Tòa Lạng Sơn và Cao Bằng.
**Giuse Đặng Đức Ngân** (sinh 1957) là một giám mục Công giáo người Việt. Ông hiện đảm nhận vai trò Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế, kiêm Giám quản Tông Tòa Giáo phận Đà
**Thành nhà Mạc** ở tỉnh Lạng Sơn là một di tích lịch sử văn hóa ở phường Tam Thanh, thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn, Việt Nam. Đây là một trong số khá ít
**Antôn Vũ Huy Chương** (sinh 1944) là một Giám mục của Giáo hội Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục chính tòa Giáo phận Đà Lạt từ năm
**Giuse Nguyễn Chí Linh** (sinh ngày 22 tháng 11 năm 1949) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam, ông từng đảm trách vai trò Tổng giám mục Tổng giáo phận Huế và
**Giuse Vũ Duy Thống** (2 tháng 7 năm 1952 – 1 tháng 3 năm 2017) là một giám mục Công giáo người Việt. Ông là giám mục chính tòa Giáo phận Phan Thiết, trước đó
**Phaolô Tịnh Nguyễn Bình Tĩnh** (30 tháng 5 năm 1930 – 21 tháng 11 năm 2023) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò giám mục chính tòa
**Phaolô Giuse Phạm Đình Tụng** (20 tháng 5 năm 191922 tháng 2 năm 2009) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma. Ông là vị hồng y thứ ba của
**Phêrô Nguyễn Văn Nhơn** (sinh ngày 1 tháng 4 năm 1938) là một hồng y, giám mục Công giáo người Việt Nam. Ông hiện đảm nhận tước vị Hồng y Đẳng Linh mục Nhà thờ
**Stêphanô Tri Bửu Thiên** (sinh 1950) là một Giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông từng đảm trách vai trò Giám mục chính tòa của Giáo phận Cần Thơ và đảm
**Tôma Nguyễn Văn Trâm** (sinh ngày 9 tháng 1 năm 1942) là một giám mục người Việt, từng giữ chức giám mục phụ tá của Giáo phận Xuân Lộc (1992–2005), giám mục chính tòa tiên
**Phaolô Bùi Chu Tạo** (1909 – 2001) là một Giám mục Công giáo người Việt Nam, từng đảm nhận vai trò Giám mục chính tòa tiên khởi của Giáo phận Phát Diệm trong suốt gần
**Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách** (1925 – 2013) là một giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục chính tòa của Giáo phận Đà Nẵng. Khẩu hiệu giám
**Giáo tỉnh Hà Nội** là một trong ba Giáo tỉnh của Giáo hội Công giáo Rôma tại Việt Nam, cùng với hai giáo tỉnh khác là Giáo tỉnh Sài Gòn và Giáo tỉnh Huế. Giáo
**Trận Lạng Sơn** diễn ra trong Chiến tranh biên giới Trung-Việt năm 1979, vài ngày sau khi Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tiến sâu 15–20 km vào các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Cuộc
**Tràng Định** là một huyện biên giới nằm ở phía bắc thuộc tỉnh Lạng Sơn, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Tràng Định nằm ở phía bắc của tỉnh Lạng Sơn, nằm cách thành phố
**Đường cao tốc Hà Nội – Bắc Giang** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.01**) là một đoạn đường cao tốc thuộc hệ thống đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông đi qua địa phận
**Phạm** là một họ thuộc vùng Văn hóa Đông Á, phổ biến ở Việt Nam. Chữ Phạm ở đây theo tiếng Phạn cổ thì đó là chữ "Pha" hoặc chữ "Pho" có nghĩa là "Thủ
**Đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.01**) là tên gọi thông dụng nhất của một tuyến đường cao tốc thuộc hệ thống đường cao tốc của Việt Nam
**Chiến dịch Cao – Bắc – Lạng** là một chiến dịch tấn công của Lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam đánh vào tuyến phòng thủ đường 4 và lực lượng chiếm đóng của
**Quốc lộ 1**, còn được biết đến với các tên gọi khác như **Quốc lộ 1A**, **đường 1**, **đường cái quan**, **đường thiên lý** hay **đường xuyên Việt** là tuyến đường giao thông xuyên suốt
**Công giáo tại Việt Nam** là một bộ phận của Giáo hội Công giáo, dưới sự lãnh đạo tinh thần của các giám mục tại Việt Nam, hiệp thông với giáo hoàng. Với số tỉ
phải|khung|Hành lang kinh tế Nam Ninh – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh **Hành lang kinh tế Nam Ninh – Lạng Sơn – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng
**Micae Nguyễn Khắc Ngữ** (1909–2009) là một Giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm nhiệm vai trò Giám mục chính tòa tiên khởi của giáo phận Long Xuyên từ
**Đường cao tốc Hải Phòng – Hạ Long – Vân Đồn – Móng Cái** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.06**, hay còn gọi là **đường cao tốc Hải Phòng – Móng Cái** hoặc **đường cao
nhỏ|phải|Bản đồ hệ thống đường cao tốc Việt Nam kèm theo [[Biểu tượng|kí hiệu tuyến cao tốc tương ứng.]] **Hệ thống đường cao tốc Việt Nam** là một mạng lưới các đường cao tốc kéo
**Đèo Bông Lau** hay **đèo Lũng Phầy** là đèo trên quốc lộ 4A đoạn giữa hai huyện Tràng Định tỉnh Lạng Sơn và Thạch An tỉnh Cao Bằng, Việt Nam . Đèo Bông Lau ở
UBND hai tỉnh Cao Bằng và Bắc Kạn (cũ) vừa có văn bản kiến nghị Chính phủ xem xét chấp thuận cho phép làm cơ quan chủ quản đầu tư tuyến cao tốc Bắc Kạn
nhỏ nhỏ|Nhà thờ hồi đầu thế kỉ 20|thế= **Nhà thờ chính tòa Bắc Ninh** với tước hiệu **Nhà thờ Nữ vương Rất Thánh Mân Côi** là nhà thờ chính tòa của Giáo phận Bắc Ninh,
**Hươu xạ Cao Bằng** hay **Hươu xạ Việt Nam** (Danh pháp khoa học: **_Moschus berezovskii caobangis_**) là một phân loài của loài hươu xạ lùn phân bố ở cực bắc Việt Nam gồm Lạng Sơn,
**Chiến tranh biên giới 1979**, hay thường được gọi là **Chiến tranh biên giới Việt – Trung năm 1979**, là một cuộc chiến ngắn nhưng khốc liệt giữa Trung Quốc và Việt Nam, diễn ra
**Chiến dịch Biên giới Thu đông 1950**, còn gọi là **_Chiến dịch Lê Hồng Phong 2_**, là một chiến dịch trong Chiến tranh Đông Dương do Quân đội nhân dân Việt Nam (được phía Pháp
**Cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân** là một cuộc đấu tranh chống nhà Nguyễn của các dân tộc thiểu số ở Việt Bắc (Việt Nam) do Nông Văn Vân làm thủ lĩnh, xảy ra