✨Gary Moore

Robert William Gary Moore (4 tháng 4 năm 19526 tháng 2 năm 2011) là một nhạc công và nhạc sĩ người Bắc Ireland. Trong suốt sự nghiệp âm nhạc, ông chơi trong nhiều nhóm nhạc và biểu diễn đa dạng thể loại như blues, hard rock, heavy metal và jazz fusion.

Chịu ảnh hưởng từ Peter Green và Eric Clapton, Moore bắt đầu sự nghiệp vào cuối thập niên 1960 khi ông gia nhập nhóm Skid Row và cùng họ phát hành hai album. Sau khi rời nhóm Moore đầu quân cho Thin Lizzy, tái hợp cùng đồng đội cũ ở Skid Row và đồng nghiệp thường xuyên cộng tác Phil Lynott. Moore bắt đầu sự nghiệp solo vào thập niên 1970 và gặt hái thành công lớn với bài "Parisienne Walkways" (1978) – được xem là bài hát trứ danh của ông. Trong thập kỷ 1980, Moore chuyển sang chơi thể loại hard rock và heavy metal, đạt được những thành công nhất định trên thị trường quốc tế. Năm 1990, ông trở về gốc rễ âm nhạc của mình với Still Got the Blues – album thành công nhất sự nghiệp của ông. Moore tiếp tục ra nhạc mới trong suốt giai đoạn cuối sự nghiệp, thỉnh thoảng hợp tác với các nghệ sĩ khác. Moore từ trần vào ngày 6 tháng 2 năm 2011 vì bị trụy tim trong lúc đi nghỉ lễ ở Tây Ban Nha.

Moore thường được xem là một virtuoso (bậc thầy) và được xem là nguồn ảnh hưởng tới nhiều nghệ sĩ guitar. Ông được bầu chọn là một trong những tay guitar xuất sắc nhất mọi thời đại lần lượt bởi Total Guitar và Louder. Ca sĩ kiêm sáng tác nhạc người Ireland Bob Geldof phát biểu rằng "không nghi ngờ gì nữa, [Moore] là một trong những nghệ sĩ blues vĩ đại của Ireland". Trong phần lớn sự nghiệp, Moore gắn bó chặt với cây guitar Gibson Les Paul 1959 mà Peter Green sử dụng. Sau đó ông được hai hãng chế tác đàn Gibson và Fender tôn vinh với nhiều mẫu đàn guitar mang thương hiệu ông.

Thân thế

Robert William Gary Moore chào đời tại Belfast vào ngày 4 tháng 4 năm 1952, là con trai của bà nội trợ Winnie và ông Robert Moore – một nhà quảng bá âm nhạc điều hành phòng khiêu vũ Queen's Hall ở Hollywood. Ông lớn lên gần điền trang Stormont của Belfast cùng 4 anh chị em. Dẫu là người thuận tay trái, ông lại học chơi nhạc cụ bằng tay phải. Trong khoảng thời gian này, ông kết bạn với nghệ sĩ guitar Rory Gallagher, người thường biểu diễn cùng nơi với ông. Ông rời Belfast để tới Dublin vào năm 1968 ngay khi nổ ra cuộc xung đột vũ trang ở Bắc Ireland. Một năm sau, cha mẹ ông ly thân. và phát hành album đầu tay Skid; album đã giành vị trí số 30 trên UK Albums Chart. Sau album 34 Hours vào năm 1971 và các chuyến lưu diễn hỗ trợ The Allman Brothers Band, Mountain và nhiều nghệ sĩ khác, Moore quyết định rời ban nhạc. Moore trở nên thất vọng bởi những "hạn chế" của Skid Row, nên quyết định dứt áo ra đi để khởi nghiệp solo. Năm 1987, Moore nhận được đề nghị bán bản quyền cái tên "Skid Row" cho ban nhạc heavy metal cùng tên người Mỹ, sau cùng ông gật đầu với cái giá 35.000 đô la Mỹ.

Thin Lizzy

thumb|Moore (phải) bên cạnh Thin Lizzy vào đầu năm 1974. Sau khi rời Skid Row, Phil Lynott lập nhóm nhạc hard rock Thin Lizzy. Sau khi chia tay tay guitart Eric Bell, Moore được mời gia nhập để giúp hoàn thành chuyến lưu diễn đang dở dang của ban nhạc vào đầu năm 1974. Trong thời gian ở cùng nhóm, Moore thu âm 3 bài hát với họ, trong đó có bài "Still in Love with You" mà ông đồng sáng tác. Sau này ca khúc có mặt trong album thứ 4 Nightlife của Thin Lizzy. Rồi Moore rời Thin Lizzy vào tháng 4 năm 1974. Dù rất thích quãng thời gian gắn bó với ban nhạc, Moore lại thấy như thế không tốt cho ông: "Sau ít tháng tôi tìm đến tự tử, uống rượu và phê cần sa." Sau khi hoàn tất tour diễn, Lynott mời Moore gia nhập ban nhạc với tư cách thành viên thường trực, song ông đã từ chối. Sau cùng Brian Robertson quay trở lại nhóm rồi chia tay vĩnh viễn vào năm 1978. Một lần nữa Moore trám vị trí của Brian, lần này đủ lâu để thu album Black Rose: A Rock Legend – phát hành vào năm 1979. Đĩa nhạc gặt hái thành công và giành chứng chỉ vàng tại Anh. Tuy nhiên, Moore đột ngột rời Thin Lizzy vào tháng 7 ở giữa một tour diễn khác. Ông trở nên chán ngấy khi ban nhạc càng ngày càng nghiện cần sa nặng, làm ảnh hưởng đến chất lượng biểu diễn của họ. Sau đó Moore chia sẻ ông không hề hối tiếc với quyết định rời ban nhạc, "nhưng có lẽ là tôi đã làm sai cách. Tôi cho là mình có thể hành động theo hướng khác. Thế nhưng tôi đành rời đi thôi." Thin Lizzy sau cùng tan rã vào năm 1983, còn Moore làm khách mời trong chuyến lưu diễn chia tay của ban nhạc. Một số buổi diễn đã được phát hành trong album nhạc sống Life.

Sau khi Lynott qua đời vào tháng 1 năm 1986, Ông đứng chung sân khấu cùng các cựu thành viên của Thin Lizzy một lần nữa vào tháng 8 năm 2005, khi một bức tượng đồng chân dung Lynott được khánh thành ở Dublin. Một bản ghi âm buổi hòa nhạc đã được phát hành với tựa One Night in Dublin: A Tribute to Phil Lynott.

Sự nghiệp solo

Năm 1973, Moore phát hành album Grinding Stone (tác phẩm được ghi công cho The Gary Moore Band). Với sự kết hợp hỗn tạp của blues, rock và jazz, album đã gây thất vọng về mặt thương mại, còn Moore vẫn chưa chắc về định hướng âm nhạc của mình. Khi còn là thành viên của Thin Lizzy, Moore cho phát hành album solo đầu tiên Back on the Streets vào năm 1978. Nhạc phẩm cho ra đời đĩa đơn hit "Parisienne Walkways" với sự có mặt của Phil Lynott hát chính và đánh bass. Bài hát giành hạng 8 trên UK Singles Chart và được xem là bài hát trứ danh của Moore. Ông thu âm album Dirty Fingers, nhưng album bị hoãn ngày ra mắt và bị thay thế bởi album G-Force "thân thiện với phát thanh hơn", ra đời vào năm 1980. Sau cùng Dirty Fingers được phát hành ở Nhật Bản vào năm 1983, kế đến là sản phẩm phát hành quốc tế vào năm sau.

thumb|Moore biểu diễn tại Manchester Apollo vào năm 1983. Sau khi chuyển đến Luân Đôn và ký hợp đồng thu âm mới với Virgin, Moore phát hành album solo thứ hai là Corridors of Power vào năm 1982. Về mặt âm nhạc, Corridors of Power sở hữu "nhiều xúc cảm rock hơn", Năm 1983, Moore phát hành album Victims of the Future – tác phẩm đánh dấu lần thay đổi âm nhạc nữa của ông, lần này là sang thể loại hard rock và heavy metal. rồi sau các vị trí trên lần lượt bị thay thế bởi Bob Daisley (tay bass của Ozzy Osbourne) và Paul Thompson (cựu tay trống của Roxy Music).

Năm 1985, Moore phát hành album solo thứ 5 mang tên Run for Cover, với sự góp giọng khách mời của Phil Lynott và Glenn Hughes. Moore và Lynott đã thể hiện bài hit "Out in the Fields"; ca khúc vươn tới top 5 ở cả Ireland và Liên hiệp Anh. Tiếp đà thành công, Run for Cover giành được các chứng chỉ vàng ở Thụy Điển, cũng như đĩa bạc ở Anh. Trong tour diễn hỗ trợ quảng bá album, vị trí của Paul Thompson bị thay thế bởi tay trống Gary Ferguson. Glenn Hughes được cho là sẽ vào ban nhạc để chơi bass, nhưng do các vấn đề lạm dụng chất gây nghiện, anh lại bị thay thế bởi Bob Daisley. Sau cái chết của Phil Lynott, Moore dành tặng album solo thứ 6 là Wild Frontier (1987) để tri ân người bạn quá cố. cũng như đĩa bạc ở Anh. Album còn cho ra đời bài hit "Over the Hills and Far Away" có mặt trong bảng xếp hạng của 9 nước. Trong chuyến lưu diễn quảng bá album, cựu tay trống của Black Sabbath là Eric Singer đã nhập hội ban nhạc đệm của Moore. Sản phẩm tiếp nối Wild Frontier là album After the War (1989) với sự tham gia của tay trống Cozy Powell. Tuy nhiên anh lại bị thay thế bởi Chris Slade trong chuyến lưu diễn quảng bá. Trong lúc After the War gặt hái đĩa vàng ở Đức và Thụy Điển, cũng như đĩa bạc ở Anh, Moore dần chán nản với nhạc của chính mình. Moore nói với Eric Bell (cựu tay guitar của Thin Lizzy) rằng sau khi nghe lại một số album của mình, ông nghĩ chúng là "đống rác rưởi lớn nhất" mà ông từng nghe. Theo lời của Moore thì ông đã đánh mất "lòng tự tôn âm nhạc của mình". Trong chuyến lưu diễn quảng bá album, Moore tập hợp một ban nhạc đệm mới và đặt tên là The Midnight Blues Band, với sự góp mặt của Andy Pyle, Graham Walker, Don Airey, cũng như một đội chơi kèn. Đĩa nhạc còn trở thành album đạt thứ hạng cao nhất của Moore tại Anh với vị trí cao nhất là hạng 4. Năm 1995, Moore phát hành Blues for Greeny, một album tri ân cho người bạn và người thầy Peter Green. Sau khi thử nghiệm nhạc điện tử trong Dark Days in Paradise (1997) và A Different Beat (1999), Moore một lần nữa trở về với gốc rễ nhạc blues với đĩa Back to the Blues (2001). Các đĩa nhạc kế tiếp gồm có Power of the Blues (2004), Old New Ballads Blues (2006), Close as You Get (2007) và cuối cùng là Bad for You Baby (2008). Trước khi qua đời, Moore đang làm một album mới chứa chất liệu Celtic rock nhưng chưa hoàn thành. Một vài ca khúc sau này xuất hiện trong album nhạc sống Live at Montreux 2010. Các bản nhạc chưa ra mắt nữa của Moore đã được phát hành trong album How Blue Can You Get vào năm 2021.

Hoạt động khác

Năm 1975, Moore gia nhập nhóm nhạc progressive jazz fusion Colosseum II được thành lập sau khi ban nhạc cũ Colosseum của thủ lĩnh Jon Hiseman giải tán. Moore thu âm 3 album cùng nhóm nhạc, trước khi rời đi để đầu quân cho Thin Lizzy vào năm 1978. Trong lúc sống ở Los Angeles vào năm 1979, Moore lập nên ban nhạc G-Force cùng Glenn Hughes và Mark Nauseef. Tuy nhiên Hughes sớm bị thế chỗ bởi Willie Dee và Tony Newton do dính dáng đến vấn đề say xỉn. Cùng lúc ấy, Moore nhận được lời mời tham gia ban nhạc của Ozzy Osbourne. Dẫu Moore đã từ chối, song G-Force lại giúp Osbourne đi tuyển các nhạc công khác cho ban nhạc của Ozzy. Năm 1982, Moore được cân nhắc cho vị trí tay guitar của Whitesnake, song giọng ca chính David Coverdale lại lựa chọn không kết nạp Moore bởi ban nhạc đang làm thủ tục cắt đứt quan hệ với quản lý của nhóm. Năm 1987, Moore hợp tác làm đĩa đơn từ thiện "Let It Be" của Anh cùng một số nghệ sĩ, được phát hành dưới cái tên Ferry Aid. Sau này Moore kể về vụ ban nhạc tan rã: "Có nhiều thứ làm cho ban nhạc khó có khả năng gắn bó lâu dài. Tôi nghĩ về mặt quản lý, Jack [Bruce] đã quen có ban nhạc của riêng anh, tôi thì quen có ban nhạc riêng của mình và vì thế thật khó khăn." Moore còn thể hiện trong đĩa đơn từ thiện "Grief Never Grows Old" của One World Project, được phát hành vào năm 2005.

Xuyên suốt sự nghiệp, Moore đã đứng chung sân khấu cùng nhiều nghệ sĩ khác như George Harrison, Dr. Strangely Strange, Andrew Lloyd Webber, Rod Argent, Gary Boyle, The Traveling Wilburys và The Beach Boys.

Đời tư

Giữa thập niên 1970, Moore dính vào một vụ ẩu đả ở quán bar, để lại một vết sẹo trên mặt ông. Theo Eric Bell kể lại, Moore đang đi cùng bạn gái ở Dingwalls thì gặp hai người đàn ông "bắt đầu xì xào về bạn gái của Gary [...] về những gì họ muốn làm với cô". Sau khi Moore phản ứng lại hai người họ, một trong hai người đàn ông đã đập chiếc chai trong bar và cào vào mặt ông. Vụ việc đã tác động sâu sắc đến ông. Bell kể: "Nó đã thay đổi anh ấy. Rất nhiều sự giận dữ và cảm xúc bị dồn nén sẽ bộc phát trong lối chơi nhạc của anh. Nó còn bộc phát theo những cách khác nữa. Anh ấy phải rất khó khăn mới trở lại từ sau vụ việc ấy." Trong thập niên 1980, ông giấu vết sẹo của mình trong những bức ảnh và video bằng cách nhìn xuống hoặc đứng cách xa khung hình.

Moore kết hôn với người vợ đầu Kerry từ năm 1985 đến 1993. Họ có với nhau hai cậu con trai là Jack (người cũng theo nghiệp nhạc sĩ) và Gus, trước khi ly hôn. Sau đó Moore có một con gái tên Lily (người cũng chọn âm nhạc để bắt đầu sự nghiệp), cô bé chào đời từ mối tình của ông với Jo Rendle. Moore còn có một cô con gái tên Saoirse từ một mối tình khác nữa. Ở thời điểm ông qua đời, Moore cũng đang yêu một người.

Qua đời

thumb|upright|Bia mộ của Moore. Vào rạng sáng ngày 6 tháng 2 năm 2011, Moore qua đời vì bị đau tim khi đang ngủ, hưởng dương 58 tuổi. Lúc đó, ông đang đi nghỉ lễ cùng bạn gái của mình tại Khách sạn Kempinski ở Estepona. Cái chết của ông được người quản lý của Thin Lizzy là Adam Parsons xác nhận. The Daily Telegraph đưa tin rằng nguyên nhân gây nên cơn trụy tim của Moore là do nồng độ cồn cao trong cơ thể ông: 380 mg cồn trong 100 ml máu.

Phong cách và ảnh hưởng

Moore nổi danh nhờ sở hữu một sự nghiệp đa dạng, biểu diễn các thể loại hard rock, heavy metal và jazz fusion. Nhiều ca khúc của Moore mang tính tự truyện hoặc nói về những chủ đề quan trọng với ông.

thumb|left|Moore nổi tiếng nhờ những biểu cảm đau đớn trong những buổi trình diễn nhạc sống. Một trong những nguồn cảm hứng lớn nhất của Moore là nghệ sĩ guitar Peter Green. Lần đầu Moore nghe Green chơi nhạc là ở một buổi diễn với nhóm John Mayall & the Bluesbreakers, ông kể: "Quả là một trải nghiệm đáng kinh ngạc khi nghe một nghệ sĩ guitar dạo bước trên sân khấu và cắm dây điện vào âm ly (thứ mà tôi từng cho là một đống rác rưởi) và tạo ra thứ âm thanh tuyệt hảo này. Anh ấy thật quá đỗi phi thường, mọi thứ về anh cực kỳ duyên." Một nguồn cảm hứng lớn nữa của Moore là Eric Clapton, ông lần đầu nghe nhạc của Clapton trong album Blues Breakers with Eric Clapton của John Mayall & The Bluesbreakers. Sau này Moore miêu tả đấy là trải nghiệm làm thay đổi đời mình: "Chỉ trong 2 giây nghe bài mở đầu, tôi đã bị choáng ngợp. Tự tiếng guitar nó đã quá đỗi khác biệt. Bạn có thể nghe thấy chất blues trong bản nhạc, nhưng trước ấy tất cả tiếng guitar mà bạn nghe trong nhạc rock, pop đều rất tầm thường và nhàm chán. Cứ nghe Beatles và The Shadows giai đoạn đầu là hiểu ý tôi nói. Họ tuyệt đấy, song Eric Clapton siêu việt hơn hẳn." Một số nguồn ảnh hưởng đầu tiên khác lên Moore gồm có Jeff Beck, George Harrison, Jimi Hendrix, Hank Marvin, John Mayall, và Mick Taylor. Trong những đoạn nhạc ngắn giàu giai điệu, Moore thường sử dụng pickup cần đàn guitar, trong khi pickup gắn ở ngựa đàn dùng để tạo nên một thứ âm thanh kích động hơn. Nói về lối chơi nhạc của mình, Moore cho biết lời khuyên tốt nhất mà ông từng nhận được đến từ Albert King, người đã chỉ dạy ông giá trị của việc bỏ khoảng cách giữa các nốt nhạc. Moore chia sẻ: "Khi bạn tập thói quan bỏ khoảng cách [nốt], bạn sẽ trở thành người chơi đàn tốt hơn nhiều. Nếu bạn có một phong cách ý nghĩa và thể hiện cảm xúc của mình thông qua cây guitar, và bạn có một tiếng đàn tuyệt hay, thế sẽ làm khán giả căng thẳng rất nhiều. Tất cả là do cảm nhận mà thôi. Nếu bạn có cảm nhận với blues, đó là một phần quan trọng. Nhưng bạn phải bỏ khoảng cách." và Scott Gorham, Bob Geldof, Kirk Hammett, Tony Iommi, Alex Lifeson, Brian May, Ozzy Osbourne, Paul Rodgers, Henry Rollins, Butch Walker, cùng nhiều người khác. Thin Lizzy còn dành phần còn lại của chuyến lưu diễn đang dở dang để tri ân Moore. Ngày 18 tháng 4 năm 2011, một số các nhạc sĩ, trong đó có Eric Bell và Brian Downey đã tề tựu tại một buổi hòa nhạc tri ân cố nhạc sĩ tại Whelan's ở Dublin.

Năm 2012, một buổi triển lãm kỷ niệm cuộc đời và các tác phẩm của Moore đã được tổ chức tại Trung tâm Âm nhạc Oh Yeah ở Belfast. Nhằm kỷ niệm sinh nhật tuổi 65 của người cha quá cố, Jack Moore cùng nghệ sĩ guitar Danny Young đã phát hành ca khúc tri ân "Phoenix" vào năm 2017. Cùng năm đó, nghệ sĩ guitar Henrik Freischlader cũng cho phát hành một album tri ân Moore, có nhan đề Blues for Gary. Năm 2018, Bob Daisley phát hành album Moore Blues for Gary – A Tribute to Gary Moore, với sự góp mặt của những nghệ sĩ như Glenn Hughes, Steve Lukather, Steve Morse, Joe Lynn Turner, Ricky Warwick và nhiều người khác. Ngày 12 tháng 4 năm 2019, một buổi hòa nhạc tri ân Moore được tổ chức tại Đại sảnh âm nhạc Belfast Empire nhằm gây quỹ dựng tượng tưởng niệm ông. Ngày 28 tháng 8 năm 2020, Über Röck thông báo kế hoạch tổ chức một buổi hòa nhạc tại Belfast vào ngày 6 tháng 2 năm 2021 nhằm đánh dấu kỷ niệm 10 năm ngày Moore mất.

Moore được xem là người ảnh hưởng tới nhiều nghệ sĩ guitar nổi tiếng như Doug Aldrich, Joe Bonamassa, Vivian Campbell, Paul Gilbert, Kirk Hammett, John Sykes, và Zakk Wylde. Năm 2018, Moore được bầu chọn ở vị trí số 15 trong danh sách "50 tay guitar xuất sắc nhất mọi thời đại" của tạp chí Louder. Năm 2020, ông có tên trong danh sách "100 tay guitar xuất sắc nhất mọi thời đại" của Total Guitar. Ấn phẩm Classic Rock cũng điền tên ông vào danh sách "100 anh hùng guitar giàu ảnh hưởng nhất" (2021). Cây guitar có biệt danh "Greeny" nổi bật với âm sắc khác thường bởi chiếc pickup cần đàn xoay ngược. Moore sử dụng cây đàn trong phần lớn sự nghiệp (nổi bật nhất là "Parisienne Walkways"), đến năm 2006 thì ông bán cây đàn với giá dao động từ 750.000 và 1,2 triệu đô la Mỹ. Cây đàn được Kirk Hammett (nghệ sĩ guitar của Metallica) mua lại vào năm 2014 với giá được cho là "chưa tới 2 triệu đô la Mỹ". Trong Still Got the Blues, Moore sử dụng một cây đàn Gibson Les Paul 1959 nữa mà ông mua được vào năm 1989. Cây đàn đặc biệt được giữ lại trong khối tài sản thừa kế của Moore sau khi ông mất. Năm 2013, Gibson thông báo cho ra đời một sản phẩm Gary Moore Signature Les Paul mới nữa, phỏng theo cây "Greeny".

Trong Corridors of Power và Victims of the Future, Moore sử dụng một cây đàn Fiesta Red Fender Stratocaster 1961 (trước đây từng thuộc quyền sở hữu của Tommy Steele). Năm 2017, công ty Fender Custom Shop phát hành một bản sao của cây đàn với số lượng hạn chế. Trong thập niên 1980, Moore còn chơi các cây guitar Hamer và PRS, cũng như thiết bị tremolo Floyd Rose có trang bị Charvel và những pickup của EMG. Khi mới bắt đầu chơi guitar, Moore sử dụng loại dây có kích cỡ .009-.046, rồi chuyển sang mức .010-.052. và sau đấy là mức .009-.048. Một vài chân đạp hiệu ứng mà Moore dùng trong thập niên 1980 gồm có Boss DS-1, Ibanez ST-9 Super Tube Screamer, một chiếc Roland Space Echo, một chiếc Roland SDE 3000 Digital Delay và một chiếc Roland Dimension D. Sau này ông sử dụng nhiều hiệu ứng của T-Rex, cũng như một chiếc Ibanez TS-10 Tube Screamer Classic và một chiếc Marshall Guv'nor (mà nổi bật nhất được dùng trong "Still Got the Blues"). Trong phòng thu, Moore sử dụng thiết bị Alesis Midiverb II kể từ cuối thập niên 1980.

Danh sách đĩa nhạc

Album solo

• Back on the Streets (1978)
• Corridors of Power (1982)
• Dirty Fingers (1983)
• Victims of the Future (1983)
• Run for Cover (1985)
• Wild Frontier (1987)
• After the War (1989)
• Still Got the Blues (1990)
• After Hours (1992)
• Blues for Greeny (1995)
• Dark Days in Paradise (1997)
• A Different Beat (1999)
• Back to the Blues (2001)
• Power of the Blues (2004)
• Old New Ballads Blues (2006)
• Close as You Get (2007)
• Bad for You Baby (2008)
• How Blue Can You Get (2021)