nhỏ|phải|Một con [[gà nòi của Việt Nam]]
nhỏ|phải|Một con [[gà chọi Philippines]]
Gà chọi là tên gọi chung cho các giống gà dùng cho mục đích thi đấu chọi gà.Các giống chọi gà này thường có sức khỏe, thân hình tốt.
Các giống
Trên thế giới, có một số giống gà chọi có thể kể đến là:
nhỏ|phải|Gà chọi ở Mindanao
- Gà nòi (Việt Nam)
- Gà chọi Bình Định (Việt Nam)
- Gà Cao Lãnh (Việt Nam)
- Gà Chợ Lách (Việt Nam)
- Gà Đồ Sơn Hải Phòng (Việt Nam)
- Gà Asil (Ấn Độ)
- Gà chọi Mỹ (Mỹ)
- Gà chọi Anh (Anh)
- Gà chọi Pêru (Peru)
- Gà chọi Cuba (Cuba)
- Gà chọi Philippines (Philippines)
- Gà chọi Mã Lai (Malaysia)
- Gà Sumatra (Indonesia)
- Gà Shamo (Nhật)
- Gà Satsumadori (Nhật)
- Gà rừng Saipan (Mỹ)
- Gà chọi Thái (Thái Lan)
Ở Việt Nam
Gà chọi có hai loại chính là gà đòn và gà đá. Gà đòn thường được nuôi ở khu vực phía Bắc, miền Trung, có trọng lượng chừng 2,8 kg - 4,0 kg. dùng đòn để đánh gà đối phương đến khi thắng. Gà cựa thường thấy chủ yếu nuôi ở khu vực phía Nam, gà được đá có cựa nguyên hoặc là cựa bằng kim loại gắn vào chân khi cho đá với gà đối phương, trận đấu của gà cựa thường diễn ra nhanh hơn của gà đòn, gà cựa có trọng lượng nhỏ hơn. thường là dưới 3,0 kg. Cách nuôi gà chọi ở khu vực Miền Bắc Bộ( gà đòn): có nhiều cách nuôi gà chọi do chủ gà áp dụng nhằm mục đích chung là rèn cho gà có một thể lực tốt, bền bỉ, bộ lông mượt và dẻo, các đòn đánh chính xác, khả năng chịu đòn và giành chiến thắng.
Chọn gà
Giống gà: được lựa chọn con bố và con mẹ là gà nòi, có nhiều tố chất tốt của một con gà chọi,đây là yếu tố ban đầu nhưng quan trọng nhất nếu muốn có một con gà chọi tốt (gọi là thần kê) con gà mẹ và con gà bố thường có lịch sử chiến đấu tốt, tướng dữ. Gà bố mẹ tốt thì thường là gà từ 2- 5 năm tuổi, gà mái có thể 6 năm tuổi, trứng được ấp theo cách truyền thống, chừng 19- 20 ngày là nở cho gà con.
Gà chọi conừng 1 tháng sau đó có thể tá được nuôi thả theo mẹ chch mẹ nuôi theo đàn, khi được 3 tháng tuổi thì gà mái được lựa riêng ra có thể thịt hoặc chọn để giống (lưu ý tránh tuyệt đối việc để gà bố mẹ cùng tông, nghĩa là cùng họ hàng, như thế làm gà có nhiều nhược điểm, bệnh tật và suy nhược dần) gà đực con được nuôi tự do chừng 7 tháng thì có thể khảo đòn để lựa sơ bộ ra những con có đòn, lối đánh hay, độ lỳ cao. Sau đó tách ra từng chuồng riêng (nuôi trong bu là tốt nhất).
Chế độ ăn
nhỏ|phải|Gà chọi ở Mindanao
Gà thử đòn 1 hoặc 2 trận là chuyển sang nuôi chế độ gà đá, tiêu chuẩn ăn và luyện tập gắt gao hơn, thức ăn hàng ngày chủ yếu là lúa khô (thóc) đem luộc cho nứt vỏ chấu, để nguội. Lúa ngâm cho nảy mầm rồi cho gà ăn. Làm như vậy để cung cấp đầy đủ lượng chất xơ và vitamin, gà cũng dễ tiêu hoá, thức ăn, ngoài lúa ra thì hàng ngày còn có lượng chất tươi cho gà như rau cỏ xanh, lươn, gân bò, bảo đảm 200g/ 2 ngày. trong tháng thì cho ăn thêm 1-2 con thạch sùng để lông gà mượt và dẻo,mỗi ngày cho gà ăn 2 lần vào giữa buổi sáng và giữa buổi chiều để tránh gà phải luyện tập khi no, lúc đá thì có thể thay đổi lịch cho ăn theo giờ trận đấu để đảm bảo gà khoẻ.
Luyện tập
Hàng ngày buổi sáng trước lúc mặt trời mọc thì cho gà khởi động 20 phút bằng cách cầm tay dưới ức gà, tung gà lên cao chừng 150 nhịp, độ cao khoảng 30 – 60 cm, từ mặt đất, mặt đất có trải một lớp rơm dày chừng 10 cm để tránh làm ảnh hưởng xấu đến gân và xương của gà,ban đầu tung nhẹ nhàng rồi lên cao dần,những ngày đầu chỉ tung 20 - 30 cái rồi tăng dần cường độ lên, sau khi khởi động sáng thì cho gà nghỉ ngơi 30p, cho uống nước và cho ăn, nước cho gà uống nên lấy nước mưa,(nước đun sôi để nguội dễ thiu) và thay nước mới hàng ngày, riêng thức ăn thì cho gà ăn chừng 30 là bỏ ra sử dụng việc khác phần dư, tránh không để lại thức ăn dễ gây bệnh cho gà, đồ đựng thức ăn cần vệ sinh hàng ngày.
Trong 1 tuần cho gà chạy bu một lần. Dùng hai con gà cùng độ tuổi (tránh dùng gà già và gà non làm gà non sợ, dễ bạt đòn) nhốt gà mồi ở bu nhỏ phía trong, đặt thêm một bu lớn phía ngoài sao cho 2 bu cách nhau chừng 20– 30 cm là được rồi thả gà cần cho chạy bu ra ngoài, gà thấy mặt nhau sẽ cùng chạy vòng tròn vờn nhau nhưng không đá vào nhau được, tránh làm tổn thương đến mỏ, cánh và lông gà, rèn luyện cho gà sức khoẻ cơ chân, hơi thở đều ổn định, khi nào cho gà chạy bu thì buổi sáng cho khởi động nhẹ để dành sức chạy bu, trong tháng thì cho gà đá buông với nhau 1 trận,
Khi đá buông thì bịt mỏ gà bằng bao da, quấn băng bông ướt quanh chân gà, thả gà vào xới cho đá chừng 5 hồ rồi rửa sạch sẽ vệ sinh các vết xước cho gà bằng cồn, bông, sau khi cho đá buông thì nghỉ 5 ngày rồi mới cho gà tập khởi động lại, cứ sau mỗi tháng thì tăng dần số hồ đá buông cho gà 12 dai sức và lỳ đòn, chú ý là sau mỗi trận đánh cần vệ sinh bằng cồn thật sạch và nuôi gà nơi thoáng mát thì gà không bị nấm da và mốc.
Chăm sóc
nhỏ|phải|Gà chọi Philippines
Hàng ngày thì phơi nắng buổi sáng cho gà chừng 2h lúc trời nắng nhẹ sau đó cho gà vào nơi thoáng mát, hàng tuần nên bóp da và tỉa lông một số nơi như cổ, đầu và ức rồi bóp thuốc, thuốc là rượu ngâm giềng và nước tiểu trẻ con làm cho da gà đỏ và dày lên, khi bóp da thì dùng bàn chải cước thấm thuốc rồi chà lên da gà để da ngày càng cồ dày và mọng đỏ, khi nhốt gà trong bu cần chú ý dùng rơm khô làm chỗ lót chân cho gà đứng và thay rơm hàng ngày, không để gà dẫm lên phân mình, cứ 4 ngày thì vào buổi tối cần ngâm chân gà trong nước muối ấm (40 độ) pha loãng (35/1000 gần mặn như nước biển) 10p rồi dùng bàn chải đánh răng mềm cũ đánh sạch từng kẽ chân gà, làm chân gà săn chắc và không bao giờ bị hà chân, khớp chân. Nuôi gà chừng 12 tháng là bắt đầu cho gà ra xới được.
Trước khi cho gà đi đá 1 tuần nên đặt gà ở cạnh xới 2-3 lần để làm quen với tiếng động và môi trường xới, sau đó mới mang gà đi đá. khi đó gà khoẻ nhất và hăng, không sợ hãi. Hôm đi đá chỉ cho gà khởi động sáng nhẹ 10p cho ăn ít, trước khi đá 2h cho gà ăn nhẹ bằng 1/3 bữa chính. trong giờ nghỉ giữa các hồ là 5p thì nên cho gà uống 1 hớp nước mát nhỏ để sạch đờm, xoa bóp chân, cánh,cổ bằng khăn lạnh,
Kết thúc trận đánh nên vệ sinh cổ gà cho sạch đờm, lau sạch vết máu vết thương bằng cồn, khâu lại các vết rách lớn và nuôi nơi cao ráo thoáng mát sạch sẽ, cho gà nghỉ tập luyện ít nhất 2 tuần sau trận tuỳ theo thời gian và thương tích sau đó tập nhẹ lại dần dần,nếu gà mau liền thì 6 tuần sau có thể cho đá tếp trận sau, nếu nặng hơn thì để hơn 2 tháng, tuyệt đối không cho gà mới đá xới về chưa nghỉ ngơi khoẻ mạnh lại đã bị con khác đá,khi đó gà rất yếu và trấn thương nhiều bên trong, bị đòn dễ làm gà bạt đòn hoặc kệt sức và ốm chết.
Gà thi đấu giai đoạn đỉnh cao nhất là từ năm thứ 2 đến hết năm thứ 3. Sau đó có thể để lại làm giống tuỳ theo mức độ hay của gà,thời gian gà còn thi đấu thì không thả cùng gà mái, 1 tháng có thể cho gà đạp mái 1 đến 2 lần nhưng cách ngày thi đấu ít nhất 1 tuần để bảo đảm gà xung nhất khi ra trận. Gà đá thường hay bị bệnh phân xanh, mốc da, kén dưới da. Tuỳ vào mức độ để chữa trị bằng các loại lá thuốc thông thường như lá ổi tàu chữa bệnh đường ruột, nửa quả cau chữa sán, om Nghệ cho gà giữ cân và đẹp da, mổ kén gà lấy cặn ra khỏi kén và khâu lại,rửa sạch bằng cồn và để gà nghỉ một thời gian.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|phải|Một con [[gà nòi của Việt Nam]] nhỏ|phải|Một con [[gà chọi Philippines]] **Gà chọi** là tên gọi chung cho các giống gà dùng cho mục đích thi đấu chọi gà.Các giống chọi gà này thường
nhỏ|phải|Một con gà chọi choai nòi Bình Định (mã kim) **Gà chọi Bình Định** là một giống gà có nguồn gốc ở Bình Định, chúng được nuôi cho mục đích làm gà chọi. Đây là
nhỏ|phải|Hai con gà chọi Pêru Gallo Navajero Peruano gồm mã kim (bên trái) và mã mái (bên phải) **Gà chọi Pêru** (tên địa phương: _Gallo Navajero Peruano_, tên tiếng Anh: Peruvian Razor Rooster) hay còn
nhỏ|phải|Gà chọi Philippines **Gà chọi Philippines** (tên địa phương là _Ayam Asli Filipina_), còn gọi là **gà địa phương Philippines** hay **gà Phi**, là các giống gà bản địa của Philippines mà nổi bật là
nhỏ|phải|Một con gà chọi Thái **Gà chọi Thái** (tiếng Thái Lan: ไก่ชน) là một giống gà chọi lâu đời của Thái Lan, nhưng đến năm 2009, chúng được công nhận bởi Hiệp hội tiêu chuẩn
nhỏ|phải|Một con gà chọi Anh **Gà chọi Anh** là giống gà có nguồn gốc từ nước Anh. Chúng được lai tạo ra khoảng từ năm 1850 dần hoàn thiện cho đến năm 1900. Hiện nay
nhỏ|phải|Một con gà chọi Cuba (mã mái) **Gà chọi Cuba** hay gà **Cubalaya** là giống gà đá có nguồn gốc ở Cuba vào thế kỷ 19. Người ta cho là nguồn gốc từ Philippines (gà
nhỏ|phải|Một con gà chọi Mã Lai (mã mái) **Gà chọi Mã Lai** (Malay) là một giống gà chọi có nguồn gốc lâu đời ở bán đảo Malaysia nhưng được phát triển và biết đến ở
**Gà chọi Mỹ** (_American Game_) là một giống gà chọi có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, chúng là hậu duệ của giống gà chọi Anh cổ xưa (Old English Games), hiện nay gà chọi Mỹ
nhỏ|phải|Một con gà nòi **Gà nòi** là một giống gà nội địa của Việt Nam được nuôi phục vụ cho những trận chọi gà. Gà nòi là giống gà thuộc nhóm gà trọc đầu. Giống
nhỏ|phải|Hai con gà trống đang đá với nhau. nhỏ|phải|Tranh chọi gà do [[Winslow Homer vẽ vào năm (1859)]] **Chọi gà** hay **đá gà** là một trò chơi dân gian phổ biến trên thế giới. Năm
thumb|Đá gà ở [[Tamil Nadu, Ấn Độ]] **Chọi gà** (_Kodi Pandem_ trong tiếng Telugu; _Vetrukkaal seval porr_, trong tiếng Tamil; _Kozhi kettu_ trong tiếng Malayalam; nghĩa là _Đá gà bằng chân trần_) ở Ấn Độ
nhỏ|phải|Gà Busteni **Gà nhà** là giống gia cầm rất phổ biến, hầu như tất cả các quốc gia đều có từ một hay nhiều giống gà, thậm chí nhiều địa phương cũng có một giống
: nhỏ|phải|Gà mái nhỏ|Gà con nhỏ|Gà trống **Gà** (danh pháp hai phần: _Gallus domesticus_) là một phân loài chim đã được con người thuần hóa cách đây hàng nghìn năm. Một số ý kiến cho
nhỏ|phải|Một con [[gà chọi ở làng thuộc Bến Tre.]] **Gà Chợ Lách** hay **gà nòi Chợ Lách** là một giống gà chọi bản địa Việt Nam có nguồn gốc từ Chợ Lách, Bến Tre. Thời
nhỏ|phải|Một con gà Shamo **Gà Shamo** (tiếng Nhật: 軍鶏/Hán Việt: _Quân kê_) là một giống gà tại Nhật Bản được sử dụng làm gà chọi, nó thường mô tả một giống gà của Nhật Bản
**Gà Satsumadori** (tiếng Nhật: 薩摩雞) là một giống gà có nguồn gốc từ tỉnh Kagoshima thuộc Nhật Bản, chúng lấy tên từ Satsuma là tên gọi cũ của tỉnh Kagoshima. Chúng là một giống gà
**Con gà**, đặc biệt là **gà trống** hiện diện nhiều trong nhiều nền văn hóa Phương Đông và Phương Tây. Là vật nuôi từ được thuần hóa từ lâu trong lịch sử, gà gắn bó
**Gà ta lai** (hay còn gọi bằng ký hiệu là **Gà JA** hay **gà J**) là giống gà công nghiệp lông màu lai có nguồn gốc từ Việt Nam. Chúng là tổ hợp gà lai
nhỏ|phải|Một con gà Sumatra trống **Gà Sumatra** (tiếng Indonesia: _Ayam gallak_) là một giống gà có nguồn gốc từ đảo Sumatra của Indonesia, chúng xuất hiện vào năm 1847 và được du nhập sang châu
**Gà tre** (chính xác là "gà che" theo tiếng Khmer là មាន់ចែ "moan-chae") là một giống gà bản địa đã từng khá phổ biến tại khu vực miền Nam Việt Nam, đặc biệt là Tây
nhỏ|phải|Một con gà Cornish mái **Gà Cornish** (phát âm như là Cooc–nis) là một giống gà có nguồn gốc ở Anh từ vùng Cornwall. Đây là giống gà ban đầu là gà chọi, sau đó
**Gà Buckeye** là một giống gà có nguồn gốc ở tiểu bang Hoa Kỳ là bang Ohio. Chúng được lai tạo ra trong những năm cuối thế kỷ 19, gà Buckeye là giống gà được
nhỏ|phải|Gà rừng Saipan **Gà rừng Saipan** (_Saipan Jungle Fowl_) là một giống gà có xuất xứ từ Hoa Kỳ nhưng có nguồn gốc xa xưa từ vùng Đông Nam Á của người Austronesia. Hiện nay,
nhỏ|phải|Gà Delaware (7 tuần tuổi) **Gà Delaware** hay còn gọi là **_gà Indian River meat_** là một giống gà có nguồn gốc gà ở tiêu bang Hoa Kỳ có tên là Delaware. Nó đã từng
**Gà tơ**, hay còn gọi là **gà non**, **gà giò** hoặc **gà mới lớn**, là những con gà đang trong giai đoạn trưởng thành nhưng chưa thuần thục (đối với gà trống thì chưa biết
nhỏ|phải|Gà xám Norfolk **Gà xám Norfolk** (Norfolk Grey) là một giống gà hữu ích có nguồn gốc gần thành phố Norwich ở Norfolk của nước Anh vào khoảng năm 1910. Giống gà này ban đầu
**Gà tre Nam Kinh** (_Nankin bantam_) hay còn gọi đơn giản là **gà Nam Kinh** là một giống gà tre của Anh. Nó là một nòi gà Bantam thực thụ, một giống nhỏ tự nhiên
nhỏ|phải|Một con gà Cao Lãnh tại Bình Hưng Hòa A, Bình Tân **Gà Cao Lãnh** hay **gà nòi Cao Lãnh** là một giống gà chọi bản địa của Việt Nam có xuất xứ từ vùng
nhỏ|phải|Một đàn gà Yokohama **Gà Yokohama** là một giống gà kiểng có nguồn gốc từ Đức nhưng chúng bắt nguồn sâu xa từ giống gà Phượng hoàng (Phoenix). Chúng là giống được nuôi làm gà
nhỏ|phải|Thi đấu kéo co trong một lễ hội truyền thống ở Việt Nam Tại Việt Nam có rất nhiều trò chơi dân gian, được các dân tộc Việt Nam sáng tạo ra từ rất lâu
Mũ lưỡi trai con gà nón kết lưới thêu hình con gà vàng độc đáo, chất liệu vải lưới mát mẻ, khóa gài cứng cáp Đặc điểm nổi bật: + Chất liệu vải kết hợp
Mũ lưỡi trai con gà nón kết lưới thêu hình con gà vàng độc đáo, chất liệu vải lưới mát mẻ, khóa gài cứng cáp Đặc điểm nổi bật: + Chất liệu vải kết hợp
Nón kết lưới thêu hình con gà vàng độc đáo, mũ lưỡi trai con gà chất liệu vải lưới mát mẻ, khóa nhựa đẹp mắt Đặc điểm nổi bật: + Chất liệu vải kết hợp
Nón kết con gà mũ lưỡi trai vải lưới thêu hình con gà thời trang, khóa nhựa xịn Đặc điểm nổi bật: + Các đường may tinh tế chắc chắn + Chất liệu vải kết
nhỏ|phải|Một con Semara **Gà Serama** hay còn gọi là **gà tre Mã Lai**, **gà thượng lưu** hay **gà vương giả** hay **gà thành phố** là một giống gà có nguồn gốc từ Mã Lai và
Mũ lưỡi trai lưới thêu hình con gà trống COCK thoáng mát, khóa nhựa bền đẹp thời trangĐặc điểm nổi bật:+ Nón phù hợp cho cả nam và nữ đội+ Các đường may tinh tế
Mũ lưỡi trai lưới thêu hình con gà trống COCK thoáng mát, khóa nhựa bền đẹp thời trangĐặc điểm nổi bật:+ Nón phù hợp cho cả nam và nữ đội+ Các đường may tinh tế
Nón kết lưới thêu hình con gà COOK độc đáo, chất liệu vải lưới mát mẻ, khóa gài cứng cápĐặc điểm nổi bật:+ Chất liệu vải kết hợp lưới thoáng mát, thời trang+ Đường may
nhỏ|phải|Gà cổ trụi ở Pháp **Gà cổ trụi** hay **gà cổ rắn** hay còn gọi là **gà Transylvania** là một giống gà có nguồn gốc từ Hungary. Ngày nay gà cổ rắn khá phổ biến
**Gà Mechelen** hay **gà Malines** (tiếng Hà Lan: **Mechelse Koekoek**) là giống gà cỡ lớn của Bỉ. Giống gà này bắt nguồn từ khu vực Mechelen (tiếng Pháp: Malines), thuộc tỉnh Antwerp ở Flanders, nơi
nhỏ|phải|Derbyshire Redcap **Gà Derbyshire** hay còn gọi là **gà Derbyshire mào đỏ** (Derbyshire Redcap) là một giống gà có nguồn gốc từ nước Anh tại vùng Derbyshire. Cái tên "_Redcap_" (mào đỏ) xuất phát từ
**Gà Phượng hoàng** hay còn gọi là **gà Phượng hoàng đuôi dài** hay còn gọi là **gà Phượng hoàng vàng** là một giống gà đuôi dài của Đức được lai tạo từ giống gà Onagadori
nhỏ|phải|Gà Orloff **Gà Orloff** là một giống gà có nguồn gốc từ nước Nga, giống gà này được đặt theo tên của Alexei Grigoryevich Orlov là một người Nga (đây cũng là tác giả tạo
nhỏ|phải|Gà Barnevelder mái **Gà Barnevelder** là giống gà nội địa của Hà Lan. Nó là kết quả của việc lai tạo giữa gà địa phương của Hà Lan và giống gà Thượng Hải khác nhau
**Gà Ba Lan** hay còn gọi là **gà vàng Ba Lan** là giống gà có nguồn gốc từ Hà Lan và phổ biến ở châu Âu. Mặc dù có tên gọi là Ba Lan nhưng
nhỏ|phải|Gà Asil **Gà Asil** là một giống gà có nguồn gốc từ vùng Ấn Độ, chúng được sử dụng làm gà chọi. Một số nơi, chúng cũng được ưa chuộng để nuôi là gà kiểng.
**Gà Langshan hiện đại** là một giống gà có nguồn gốc từ gà Croad Langshan. Mặc dù ngày nay nó hiếm khi được nhìn thấy, giống gà này đã từng rất phổ biến trong quá
(hay còn được biết đến với tên gọi **_Yakuza_** đến năm 2022), là một dòng trò chơi điện tử đến từ Nhật Bản do Sega sáng tạo, sở hữu và phát hành. Loạt game _Yakuza_
**Cỏ gà** hay còn gọi là **cỏ chỉ**, **cỏ ống**, **cỏ Bermuda**..., danh pháp hai phần: **_Cynodon dactylon_** ((L.) Pers.), là một loài thực vật lưu niên thuộc họ Hòa thảo, mọc hoang dã hoặc