Đường sắt Quốc gia Canada (tiếng Anh: Canadian National Railway Company; tiếng Pháp: Compagnie des Chemins de Fer Nationaux du Canada; viết tắt: CN (, )) là một công ty đường sắt cấp I, có trụ sở được đặt tại Montréal, Québec. Đây là một công ty đường sắt lớn nhất của Canada cả về mặt thu nhập lẫn tầm cỡ mạng lưới đường sắt của nó. Hiện nay nó là công ty đường sắt xuyên lục địa duy nhất của Canada, nối từ tỉnh bang Nova Scotia ở bờ Đại Tây Dương sang tỉnh bang British Columbia trên bờ Thái Bình Dương. Tiếp theo việc CN mua Illinois Central (IC) và một số công ty đường sắt nhỏ hơn của Hoa Kỳ thì nó cũng có hệ thống đường sắt mở rộng tới miền trung Hoa Kỳ dọc theo thung lũng sông Mississippi từ Ngũ Đại Hồ tới Vịnh Mexico.
Ngày nay CN sở hữu khoảng 20.400 dặm đường sắt trong 8 tỉnh bang (ngoại trừ 2 tỉnh bang Newfoundland và Labrador và Đảo hoàng tử Edward), cũng như 70 dặm quãng đường sắt vào trong lãnh thổ Northwest Territories tới thành phố Hay River ở bờ phía nam của Great Slave Lake. Nó cũng là tuyến đường sắt cực bắc trong mạng lưới đường sắt Bắc Mỹ, cũng xa tới bắc như thành phố Anchorage, Alaska (mặc dù đường sắt Alaska lên bắc xa hơn của CN, nó bị tách ra khỏi phần còn lại của mạng lưới đường sắt Bắc Mỹ).
Từ năm 1918 tới 1960, nó được gọi là Canadian National Railways viết tắt CNR) (Đường sắt Quốc gia Canada) và từ 1960 tới nay là Canadian National/Canadien National (viết tắt là CN). Công ty trên là công ty công cộng, với 22.000 nhân viên và có vốn hóa là 21 tỷ dollar Mỹ năm 2008.
Lịch sử ra đời
Những giai đoạn chính
Công ty đường sắt quốc gia Canada (CNR) được thành lập từ năm 1918 tới 1923, gồm nhiều công ty đường sắt bị phá sản và rơi vào tay chính phủ liên bang Canada, cùng với vài công ty đường sắt vốn do chính phủ sở hữu. Năm 1995, chính phủ liên bang tư hữu hóa công ty CN. Trong thập kỷ tiếp theo, công ty mở rộng đáng kể sang Hoa Kỳ bằng việc mua công ty Illinois Central Railroad và Wisconsin Central Transportation. Ngày nay, công ty đảm nhận chủ yếu việc vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt, nhưng cũng có các dịch vụ chuyên chở hành khách tới năm 1978 do công ty VIA Rail đảm nhận. Dịch vụ chuyên chở hành khách duy nhất do CN đảm nhận sau năm 1978 là các chuyến xe lửa hỗn hợp (vừa chở hành khách vừa chở hàng hóa) trong Newfoundland, và một cặp xe lửa cho người đi vé tháng trên các tuyến đường chạy bằng điện của CN ở vùng Montréal. Các chuyến xe lửa hỗn hợp ở Newfoundland kéo dài tới năm 1988, khi các chuyến xe lửa dành cho người đi vé tháng bây giờ do AMT của Montréal vận hành.
Việc lập công ty, 1918–1923
Để đáp ứng việc công chúng sợ mất các mắt xích vận chuyển chủ yếu, ngày 6 tháng 9 năm 1918, chính phủ Canada nắm sở hữu đa số của công ty sắp phá sản Canadian Northern Railway (CNoR), và bổ nhiệm một Ban quản lý để trông nom công ty. Cùng lúc, CNoR cũng được chỉ đạo để nắm quyền quản lý công ty Canadian Government Railways (CGR), một hệ thống gồm các công ty Intercolonial Railway of Canada (IRC), National Transcontinental Railway (NTR), và Prince Edward Island Railway (PEIR), cùng vài công ty nhỏ khác. Ngày 20.12.1918, chính phủ liên bang thiết lập công ty Canadian National Railways (CNR) - chỉ trên danh nghĩa, không có thực quyền điều phối các công ty con – thông qua một order (lệnh) của Privy Council (Hội đồng tư vấn của Nữ hoàng ở Canada) như một cách giản dị hóa việc thành lập và hoạt động của nhiều công ty đường sắt khác nhau. Việc sáp nhập công ty Intercolonial Railway khiến công ty CNR nhận khẩu hiệu The People's Railway (Đường sắt của nhân dân) của hệ thống này.
Công ty đường sắt khác của Canada, công ty Grand Trunk Pacific Railway (GTPR), gặp khó khăn tài chính vào ngày 7.3.1919, khi công ty mẹ Grand Trunk Railway (GTR) không trả được nợ vay xây dựng cho chính phủ liên bang. Cục đường sắt và kênh đào (Department of Railways and Canals) của chính phủ liên bang nắm hoạt động của GTPR tới ngày 12.7.1920, khi công ty này cũng được đặt dưới quyền của công ty CNR. Công ty đường sắt quốc gia Canada được tổ chức ngày 10.10.1922.
Cuối cùng, chính công ty GTR bị phá sản và được đặt dưới sự trông nom của "Ban quản lý" của chính phủ liên bang ngày 21.5.1920, trong khi ban quản lý GTR và các cổ đông chống việc quốc hữu hóa. Sau nhiều năm dàn xếp, công ty GTR được sáp nhập vào công ty CNR ngày 30.1.1923. Trong các năm tiếp theo, nhiều công ty đường sắt độc lập nhỏ hơn đượcnhập vào công ty CNR vì bị phá sản, hoặc do áp lực chính trị, tuy nhiên hệ thống ít hay nhiều được hoàn thành sau khi sau khi sáp nhập công ty GTR. Công ty đường sắt quốc gia Canada được ra đời do thời chiến và do tình trạng khẩn thiết quốc nội. Đường sắt – cho tới khi xuất hiện các xe ôtô cá nhân và lập ra các xa lộ - là phương tiện chuyên chở đường dài duy nhất có thể tồn tại ở Canada trong nhiều năm. Như vậy, hoạt động của chúng đã thu hút rất nhiều sự quan tâm chính trị và của công chúng. Nhiều nước coi mạng lưới đường sắt như một hạ tầng cơ sở có tính quyết định (thậm chí tới cả ngày nay) và ở thời điểm thành lập công ty CNR trong khi thế chiến thứ nhất đang tiếp diễn, Canada không phải là nước duy nhất đi vào việc quốc hữu hóa đường sắt.
Ở đầu thế kỷ 20, nhiều chính phủ đã đóng vai trò người can thiệp vào kinh tế, báo hiệu ảnh hưởng của các nhà kinh tế như John Maynard Keynes. Khuynh hướng chính trị này, kết hợp với các biến cố địa-chính trị rộng hơn, làm cho việc quốc hữu hóa trở thành một chọn lựa được ưa thích cho Canada. Cuộc tổng đình công Winnipeg năm 1919 (Winnipeg General Strike of 1919) và việc liên minh tham dự vào cuộc Cách mạng Nga dường như đã công nhận giá trị quá trình tiếp tục. Nhu cầu về một hệ thống đường sắt có thể tồn tại là quan trọng nhất trong thời kỳ bất ổn dân sự và sự can thiệp quân sự của nước ngoài.
Hiện tại
Các hãng tàu
Thư viện hình
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đường sắt Quốc gia Canada** (tiếng Anh: **Canadian National Railway Company**; tiếng Pháp: **Compagnie des Chemins de Fer Nationaux du Canada**; viết tắt: **CN** (, )) là một công ty đường sắt cấp I, có
nhỏ|221x221px|[[Đường sắt Bắc Nam tại Việt Nam, hiện nay tuyến đường sắt chính này vẫn sử dụng loại khổ hẹp]] Một **đường sắt khổ hẹp** là một tuyến đường sắt có khổ đường hẹp hơn
Công viên ở các tỉnh và vùng lãnh thổ của Canada **Vườn quốc gia tại Canada** là các khu vực được bảo vệ theo Đạo luật Vườn quốc gia Canada,
**Quốc huy Canada** (, ), còn được gọi là **Hoàng gia huy Canada** (, ) hoặc tên đầy đủ chính thức là **Vũ khí Uy quyền của Quốc vương Bệ hạ bên phải Canada** (,
**Vườn quốc gia Các hồ Waterton** là một vườn quốc gia nằm ở góc tây nam của tỉnh Alberta, Canada, và giáp Vườn quốc gia Glacier ở Montana, Hoa Kỳ. Waterton là vườn quốc gia
thumb|right|Hệ thống [[Tàu điện ngầm thành phố New York là hệ thống tàu điện ngầm vận hành độc lập lớn nhất trên thế giới tính theo số lượng nhà ga mà nó phục vụ, sử
Một **công ty vận tải đường sắt** là một công ty hoạt động trong ngành đường sắt. Nó có thể là: * một công ty sản xuất, * một công ty cung cấp dịch vụ
**Vườn quốc gia Glacier** là một trong 7 vườn quốc gia của British Columbia và là một phần của hệ thống 43 vườn quốc gia và khu bảo tồn khắp Canada. Được thành lập vào
**Vườn quốc gia Kootenay** nằm ở phía đông nam tỉnh British Columbia, Canada. Nó có diện tích 1.406 km2 (543 sq mi) thuộc Dãy núi Rocky của Canada. Đây cũng là một phần của một
**Đường sắt tốc độ cao hơn** (, **HrSR**) là biệt ngữ dùng để chỉ các dịch vụ đường sắt chở khách liên tỉnh có tốc độ tốc đa lớn hơn đường sắt thông thường, nhưng
**Vườn quốc gia Gros Morne** là một vườn quốc gia nằm trên bờ biển phía tây của Newfoundland, Canada. Nó có diện tích 1.805 km 2 (697 sq mi), và là vườn quốc gia lớn thứ
[[Hồ Saint Mary là hồ lớn thứ hai trong vườn quốc gia, sau Hồ McDonald.]] **Vườn quốc gia Glacier** nằm ở phía Bắc tiểu bang Montana, có biên giới phía Nam với các tỉnh Alberta
nhỏ|227x227px|Đường ngang cảnh báo tự động tại [[Diên Khánh, Khánh Hòa, Việt Nam]] **Đường ngang** hay **giao cắt đường sắt** là một điểm giao nhau cùng mức giữa đường bộ và đường sắt trên một
ASEAN tại đại lộ Jalan Sisingamangaraja No.70A, [[Jakarta|Nam Jakarta, Indonesia.]] nhỏ|Quốc kỳ của 10 nước thành viên ASEAN. Từ phải qua: [[Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, Việt Nam|298x298px]] **Hiệp hội
Các nhóm quốc gia hoặc khu vực thường được gọi bằng một thuật ngữ duy nhất (từ, cụm từ hoặc viết tắt). Nguồn gốc của các nhóm như vậy bao gồm các liên minh chính
Bài viết này cung cấp tổng quan chung các quốc gia và vùng lãnh thổ bị ảnh hưởng bởi và tình trạng các khu vực bị ảnh hưởng bởi virus Corona, virus gây bệnh coronavirus
**Terrance Stanley** "**Terry**" **Fox** (28 tháng 7, 1958 – 28 tháng 6, 1981) là một vận động viên, nhà hoạt động nhân đạo và nhà vận động nghiên cứu ung thư người Canada. Năm 1980,
:_Bài này viết về tuyến đường sắt được Nhật Bản xây dựng trong Thế chiến II. Về các bài viết liên quan tới các tuyến đường sắt của Myanmar, xem Các tuyến đường sắt của
**Không quân Quốc gia Khmer** (tiếng Pháp: _Armée de l'Air Khmère_ – AAK; tiếng Anh: _Khmer National Air Force_ - KNAF hoặc KAF) là quân chủng không quân Quân lực Quốc gia Khmer (FANK) và
**Vườn quốc gia Banff** () là vườn quốc gia lâu đời nhất Canada, được thiết lập vào năm 1885 ở dãy núi Rocky. Vườn quốc gia này, cách Calgary về phía tây, bao gồm một
**Vườn quốc gia Yellowstone** (_Vườn quốc gia Đá Vàng_) là một vườn quốc gia Hoa Kỳ nằm ở các bang miền tây Wyoming, Montana và Idaho của Hoa Kỳ, được thành lập ngày 01 tháng
thumb|Tại [[Los Angeles, quá trình mở rộng hệ thống giao thông công cộng được thúc đẩy phần lớn nhờ đường sắt nhẹ.]] **Đường sắt nhẹ** (tiếng Anh: _light rail_ hoặc _light rail transit_, viết tắt
phải|nhỏ|Huy hiệu của NSA **Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ**/**Cục An ninh Trung ương** (tiếng Anh: _National Security Agency_/C_entral Security Service_, viết tắt _NSA_/_CSS_) là cơ quan thu thập các tin tức tình
**Vườn quốc gia North Cascades** là một vườn quốc gia ở bang Washington. Với diện tích hơn , vườn quốc gia North Cascades là vườn quốc gia lớn nhất trong ba đơn vị National Park
phải|[[Vườn quốc gia Banff, Alberta, Canada.]] phải|Vườn quốc gia Los Cardones, [[Argentina.]] **Vườn quốc gia** hay **công viên quốc gia** là một khu vực đất hay biển được bảo tồn bằng các quy định pháp
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Bỉ** chính thức đại diện cho Bỉ tại các giải đấu bóng đá nam quốc tế kể từ trận đấu đầu tiên vào năm 1904. Đội tuyển thuộc thẩm
__NOTOC__ thumb|Những con [[nhạn sọc trắng đậu trên gốc cây bên bờ sông Tiputini, vườn quốc gia Yasuni]] **Vườn quốc gia Yasuni** () là một vườn quốc gia ở Ecuador với diện tích 9.820 km2
**Trường Đại học Bách khoa** (, **HCMUT**) là trường đại học đầu ngành về lĩnh vực kỹ thuật ở miền Nam Việt Nam, thành viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
thumb **PGE Narodowy** (tên chính thức kể từ năm 2015) hoặc **Sân vận động Quốc gia** (, ) là một sân vận động bóng đá có mái che có thể thu vào ở thủ đô
**Vườn quốc gia Hồ Crater** là một vườn quốc gia Hoa Kỳ nằm ở phía Nam tiểu bang Oregon. Được thành lập vào năm 1902, đây là vườn quốc gia lâu đời thứ năm của
**Mạng lưới Quỹ Khoa học Quốc gia** (**National Science Foundation Network -** **NSFNET** ) là một chương trình phối hợp, phát triển các dự án do Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) tài trợ bắt
**Trường Đại học Ngoại ngữ** ( – **VNU-ULIS**), là một trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội, được xếp vào nhóm trường đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam.
**Vườn quốc gia Đông Bắc Greenland** (tiếng Greenland: Kalaallit Nunaanni nuna eqqissisimatitaq) là vườn quốc gia lớn nhất thế giới, với diện tích , công viên này thậm chí còn lớn hơn 163 quốc gia
**Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha** (Tiếng Bồ Đào Nha: **_Comunidade dos Países de Língua Portuguesa_**; viết tắt là **CPLP**) là một tổ chức liên chính phủ của các quốc gia
**Luật an ninh quốc gia Hồng Kông** (), chính thức là **Luật của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về Bảo vệ An ninh Quốc gia tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông** (), hay
**Quốc hữu hóa** (tiếng Anh: Nationalization) là việc đưa các tài sản (động sản và bất động sản) từ sở hữu tư nhân thành sở hữu nhà nước..
Ngược lại, quá trình chuyển đổi
**Lịch sử Canada** bắt đầu khi người Da đỏ cổ đại đến vào hàng nghìn năm trước. Các nhóm dân nguyên trú sinh sống tại Canada trong hàng thiên niên kỷ, với những mạng lưới
Đây là danh sách những trường hợp được cho là đã nhìn thấy vật thể bay không xác định hoặc UFO ở Canada. Theo một bản ghi nhớ của Bộ Quốc phòng, việc nhìn thấy
**Na Uy** (Bokmål: _Norge_; Nynorsk: _Noreg_), tên chính thức là **Vương quốc Na Uy**, là một quốc gia ở Bắc Âu nằm ở Tây Bắc Châu Âu có lãnh thổ bao gồm phần phía tây
**Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland** hoặc **Vương quốc Liên hiệp Đại Anh và Ireland** () là quốc gia được thành lập ngày 1 tháng 1 năm 1801 khi Vương quốc Đại Anh và
**Chính phủ Vichy**, hoặc **Phát xít Pháp** hay chỉ gọi đơn giản là **Vichy** là thuật ngữ thường dược dùng để miêu tả chính phủ Pháp hợp tác với phe Trục từ tháng 7 năm
nhỏ|phải|Cảnh sát kỵ binh ở Mông Cổ **Cảnh sát kỵ binh** (tiếng Anh: Mounted police) là những cảnh sát thực hiện việc tuần tra bằng cách cưỡi ngựa (hoặc lạc đà). Ngày nay, chức năng
Vào ngày 25 tháng 5 năm 2020, **George Perry Floyd**, một người đàn ông người Mỹ gốc Phi, đã bị sát hại tại Powderhorn ở thành phố Minneapolis, tiểu bang Minnesota, Hoa Kỳ. Trong khi
**Avro Canada CF-100 Canuck** (còn hay gọi là "Clunk") là một loại máy bay tiêm kích/đánh chặn phản lực của Canada, nó phục vụ trong Chiến tranh Lạnh cả ở các căn cứ của NATO
**Louis David Riel ** (; ; Louis David Riel (/ ˈluːi riˈɛl /; tiếng Pháp: [lwi ʁjɛl]; 22 tháng 10 năm 1844 - 16 tháng 11 năm 1885) là một chính trị gia người Canada,
**Quốc gia cấu thành** là một thuật ngữ đôi khi được sử dụng trong những bối cảnh mà quốc gia đó là một phần của một thực thể chính trị lớn hơn, như là quốc
**Không quốc tịch**, **vô quốc tịch** hay **không quốc gia** (tiếng Anh: _statelessness_) là tình trạng một cá nhân "không được coi là công dân của bất kỳ quốc gia nào xét về mặt luật
nhỏ|300x300px|[[Đại lộ Thăng Long đoạn qua Mễ Trì, Nam Từ Liêm]] [[Autobahn ở Đức và nút giao thông khác mức với cầu nối, cầu vượt và đường dẫn, đoạn gần tháp truyền hình Berlin]] nhỏ|200x200px|Biển
**Hội đồng Nghị viện Liên Hợp Quốc** (tiếng Anh: **United Nations Parliamentary Assembly** - **UNPA**) là một cơ quan được đề xuất để bổ sung cho Hệ thống Liên Hợp Quốc cho phép sự tham
**Quyết định thiết lập và cải thiện khung pháp lý và cơ chế thực thi để bảo vệ an ninh quốc gia tại Khu hành chính đặc biệt Hồng Kông**, là một quyết định được