nhỏ|phải|Tranh vẽ về Magdalen đang đọc sách
Đọc là quá trình tiếp nhận ý nghĩa thông qua việc giải mã các biểu tượng (chữ cái, ký hiệu, v.v.). Các kiểu đọc khác mà không phải dựa trên các hệ chữ viết, chẳng hạn như hệ thống ghi chép nốt nhạc hoặc tượng hình. Điểm chung của chúng là việc dịch ý nghĩa của các biểu tượng, ở đây là ý nghĩa của ký hiệu tượng hình hoặc các tín hiệu xúc giác (như trong trường hợp của chữ nổi Braille).
Tổng quan
phải|nhỏ|243x243px|Miss Auras, tranh của John Lavery, vẽ một phụ nữ đang đọc sách
phải|nhỏ|326x326px|Thiếu niên đọc sách, [[tranh tiểu họa Ba Tư của Reza Abbasi (1625-6)]]
Đọc thường là một hoạt động cá nhân được thực hiện trong im lặng, mặc dù đôi khi một người đọc to cho người khác nghe; hoặc đọc to cho chính mình để hiểu rõ hơn. Người đọc văn chương thường chìm vào nội dung tác phẩm, nói cách khác là chuyển đổi ngôn ngữ thành các hình ảnh được mô tả trong tác phẩm. Đọc cũng được coi như một hoạt động giải trí thú vị, nó đem lại cho người đọc cảm giác dễ chịu và thư thái. Những người có trình độ học vấn cao, thông thạo ngôn ngữ, sống ở các thành phố và có địa vị kinh tế xã hội cao thường đọc sách nhiều hơn. Trẻ em cũng đọc tốt hơn khi chúng biết nhiều hơn về thế giới xung quanh và khi chúng coi việc đọc sách là một niềm vui hơn là một công việc bị sai bảo. Từ những năm 1990, một số tổ chức đã cố gắng định nghĩa việc biết chữ theo nhiều cách khác nhau, vượt ra ngoài khả năng đọc và viết truyền thống. Sau đây là một số ví dụ:
- Khả năng đọc và viết trong tất cả các phương tiện truyền thông (in ấn hoặc điện tử), bao gồm cả khả năng đọc viết phương tiện kĩ thuật số.
- Khả năng đọc hiểu và sử dụng tài liệu in và viết gắn với các bối cảnh khác nhau
- Khả năng tổng hợp bao gồm nghe, nói, đọc, viết.
- Có khả năng đọc hiểu, viết và nói để tạo ra ý nghĩa
- Khả năng giao tiếp bằng cách sử dụng các tài liệu, hình ảnh, âm thanh và phương tiện kĩ thuật số
Ngoài ra, một số tổ chức còn xét đến các kĩ năng tính toán và kĩ năng công nghệ riêng biệt đi kèm với kĩ năng đọc viết.
Hệ thống chữ viết
Để hiểu một văn bản, thông thường cần phải hiểu ngôn ngữ nói liên quan đến văn bản đó. Bằng cách này, hệ thống chữ viết được phân biệt với nhiều hệ thống giao tiếp ký hiệu khác. Sau khi được thiết lập, hệ thống chữ viết nói chung thay đổi chậm hơn so với hệ thống ngôn ngữ nói tương ứng, và thường bảo tồn các đặc điểm và cách diễn đạt không còn phổ biến trong ngôn ngữ nói. Hệ thống chữ viết còn có khả năng lưu giữ một cách liên tục và lâu dài bản ghi của những thông tin vốn được thể hiện bằng ngôn ngữ nói.
Bổ ích nhận thức
Đọc sách để giải trí đơn thuần có liên quan đến việc tăng vốn từ vựng và khả năng toán học trong thời kì thanh thiếu niên, và việc đọc sách liên tục với khối lượng lớn trong khoảng thời gian dài cũng có liên quan đến việc đạt được thành tích học tập cao. Nghiên cứu cho thấy đọc sách có thể giúp điều tiết căng thẳng, cải thiện trí nhớ, sự tập trung, tăng cường kỹ năng viết, và trí tưởng tượng. Những lợi ích này tiếp tục kéo dài cho đến tận tuổi trung niên hoặc thậm chí tuổi già. Nghiên cứu cũng cho thấy đọc sách và viết là một trong những hoạt động kích thích não bộ và có thể làm chậm quá trình suy giảm nhận thức ở người cao tuổi.
Học cách đọc
Học đọc hoặc 'thu nhận kỹ năng đọc là việc thu nhận và thực hành các kỹ năng cần thiết để hiểu được ý nghĩa đằng sau các từ ngừ. Đối với một người đọc có kỹ năng, việc đọc trở nên đơn giản, dễ dàng và tự động. Tuy nhiên, quá trình học đọc là một quá trình phức tạp và được xây dựng dựa trên các kỹ năng nhận thức, ngôn ngữ và xã hội được phát triển từ rất sớm. Là một trong bốn kỹ năng ngôn ngữ cốt lõi (nghe, nói, đọc, viết), đọc là nền tảng để phát triển kĩ năng viết sau này.
Ngôn ngữ nói
Ngôn ngữ nói là nền tảng của việc đọc (từ rất lâu trước khi một đứa trẻ nhìn thấy bất kỳ chữ cái nào), và những đứa trẻ có khả năng nói tốt sẽ dễ dàng tiến bộ hơn trong việc đọc sau này. Trẻ em có được ngôn ngữ nói trong một vài năm. Thông thường trẻ từ 5 đến 6 tuổi có vốn từ vựng khoảng 2500 đến 5.000 từ và thêm 5.000 từ mỗi năm trong vài năm đầu tiên đi học. Số lượng từ vựng tăng lên của trẻ lúc này không đến từ việc được hướng dẫn hay giảng dạy. Thay vào đó, trẻ em học được rằng ý nghĩa của một từ mới có thể được suy ra bởi vì nó xuất hiện trong cùng ngữ cảnh với các từ quen thuộc. Như nhà ngôn ngữ học người Anh John Rupert Firth nói:
Các giai đoạn đọc
Nhà tâm lý học người Anh Uta Frith đã giới thiệu mô hình ba giai đoạn phát triển của kỹ năng đọc. Giai đoạn I là giai đoạn nhận diện mặt chữ hay "tiền chữ cái" trong đó đứa trẻ từ 5 tuổi trở xuống chưa thể đọc nhưng vẫn có thể xác định được các từ nhất định dựa trên các manh mối trực quan như hình dạng, nét chữ của từ đó. Giai đoạn II là giai đoạn âm vị học , nơi người học tìm hiểu mối quan hệ giữa các chữ cái (từ ngữ) và âm vị (âm thanh) tương ứng. Giai đoạn III là giai đoạn chính tả , nơi người học đọc các từ quen thuộc nhanh hơn các từ không quen thuộc, và độ dài của từ dần dần không còn ý nghĩa gì nữa.
Lịch sử của việc đọc
Đọc bắt nguồn từ việc phát minh ra chữ viết từ thiên niên kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Mặc dù việc đọc các loại văn bản in ấn hiện là một cách quan trọng để người dân tiếp cận thông tin, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Trước cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ nhất, chỉ một tỷ lệ nhỏ dân số ở nhiều quốc gia được coi là biết chữ. Một số xã hội tiền hiện đại với tỷ lệ biết chữ cao bao gồm Athens cổ đại và nhà nước Hồi giáo Caliphate.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ** là tuyên bố được thông qua bởi cuộc họp của Đệ nhị Quốc hội Lục địa tại Tòa nhà bang Pennsylvania (nay là Independence Hall) ở Philadelphia, Pennsylvania
thumb | 220x124px | right | [[Adolf Hitler - lãnh đạo chế độ độc tài toàn trị của Đức Quốc Xã 1933 - 1945]] **Chế độ độc tài** (; cách dịch khác là **chuyên chính**),
nhỏ|phải|[[Thịt bẩn, thịt ôi thiu là nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm]] nhỏ|phải|Cá ươn, nguy cơ gây ngộ độc **Ngộ độc thực phẩm** hay còn được gọi tên thông dụng là **ngộ độc thức
**Trò chơi điện tử độc lập** (tiếng Anh: **Independent video game**, viết tắt: **indie game**, tiếng Việt: _trò chơi độc lập_) là trò chơi điện tử do những cá nhân hoặc nhóm phát triển trò
Ở Hoa Kỳ, **thống đốc** (tiếng Anh: _governor_) là người đứng đầu ngành hành pháp và là tổng tư lệnh của mỗi 50 tiểu bang và 5 vùng lãnh thổ có người sinh sống, ở
nhỏ|phải|Một con [[Takifugu rubripes|cá nóc, được coi là động vật có xương sống độc thứ hai trên thế giới, chỉ sau ếch độc phi tiêu vàng. Các nội tạng như gan, và đôi khi cả
Trong kinh tế học và đạo đức kinh doanh, **độc quyền cưỡng chế** xảy ra khi một công ty có khả năng đẩy giá lên cao và đưa ra các quyết định sản xuất mà
nhỏ|Động vật có nọc độc **Nọc độc** ( hoặc ) là một loại độc tố do động vật tạo ra và xâm nhập vào cơ thể của cá thể khác qua vết cắn, vết chích,
**Thống đốc Thịnh vượng chung Pennsylvania** (tiếng Anh: _The Governor of the_ _Commonwealth of Pennsylvania_) là người đứng đầu chính phủ và kiêm nhiệm cương vị tổng tư lệnh các lực lượng quân sự của
Danh xưng **Đô đốc** trong tiếng Việt ngày nay được hiểu theo nghĩa hẹp là bậc quân hàm sĩ quan cao cấp trong lực lượng Hải quân các quốc gia, tương đương cấp bậc _admiral_
**Chất độc da cam** (viết tắt: **CĐDC**, tiếng Anh: _Agent Orange_—**Tác nhân da cam**) là một loại hóa chất diệt cỏ và làm rụng lá cây được quân đội Hoa Kỳ sử dụng tại Việt
Bản **_Tuyên ngôn độc lập_** của Việt Nam được Hồ Chí Minh soạn thảo, và đọc trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình (nay là Quảng trường Ba Đình) ngày 2 tháng 9 năm
**Chứng khó đọc** (tiếng Anh: _Dyslexia_) đặc trưng cho vấn đề gặp rắc rối về đọc hiểu và đánh vần dù trí tuệ bình thường. Các vấn đề có thể bao gồm khó khăn trong
**Giáo hội Cơ Đốc Phục Lâm** là một giáo phái Cơ Đốc giáo, được xếp vào nhánh Cải Chánh Giáo. Tuy nhận mình là thuộc Cơ Đốc giáo nhưng giáo hội này được phân biệt
nhỏ| Bức tranh _Lời cầu nguyện cuối cùng của những người tuẫn đạo Cơ Đốc giáo_ do [[Jean-Léon Gérôme vẽ vào năm 1883.]] **Đế quốc La Mã** **đàn áp Cơ Đốc giáo** (chữ Anh: _Persecution
nhỏ|phải|Tranh vẽ về Magdalen đang đọc sách **Đọc** là quá trình tiếp nhận ý nghĩa thông qua việc giải mã các biểu tượng (chữ cái, ký hiệu, v.v.). Các kiểu đọc khác mà không phải
**Ngộ độc paracetamol**, còn được gọi là **ngộ độc acetaminophen**, là tình trạng dùng quá liều thuốc paracetamol (acetaminophen). Hầu hết bệnh nhân có ít triệu chứng hoặc có triệu chứng không đặc hiệu trong
**Phong trào độc lập Đài Loan** hay **Đài độc** (**臺獨** hoặc **台獨**) là một phong trào chính trị theo đuổi sự độc lập chính thức cho Đài Loan. Các mục tiêu của việc độc lập
**Chất độc hóa - sinh** (hay **chất độc sinh - hóa**) là chất độc mang bản chất hóa học nhưng có nguồn gốc sinh học và được điều chế bằng công nghệ sinh học. ##
**Chất độc hóa học** là hợp chất hóa học khi xâm nhập vào thực thể sống (người, động vật, thực vật) sẽ làm rối loạn các quá trình sinh hóa cơ bản bảo đảm cho
**Vụ kiện hậu quả chất độc da cam trong Chiến tranh Việt Nam** là vụ kiện của Nhóm bảo vệ quyền lợi của nạn nhân Chất độc da cam/Dioxin đối với 37 công ty sản
**Tuyên ngôn độc lập** là văn bản tuyên bố sự độc lập của một quốc gia, thường ra đời để khẳng định chủ quyền của quốc gia vừa giành lại từ tay ngoại bang. ##
phải|nhỏ|Biểu tượng độc tiêu chuẩn [[EU, được định nghĩa bởi Chỉ thị 67/548/EEC.]] Trong ngữ cảnh sinh học, **các chất độc** là các chất có thể gây hư hại, bệnh, hoặc tử vong cho các
**Độc quyền** là trạng thái thị trường chỉ có duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm đó cho người mua mà không có bất kỳ sự lựa chọn nào khác giữa
**Chất độc quân sự** là các chất độc có độc tính cao dùng trong quân sự để sát thương sinh lực hoặc làm nhiễm độc môi trường, trang bị và vật chất của đối phương;
**Độc tố vi khuẩn gây bệnh truyền qua thực phẩm** là các độc tố sản sinh từ vi khuẩn có khả năng xâm nhiễm trên thực phẩm và gây bệnh trên cơ thể người. ##
**Chất giải độc** hay **chất kháng độc** là những chất đối kháng với chất độc. Chất giải độc thực tế là chất độc được sản xuất bằng cách tiêm chất độc vào động vật ở
**Ngộ độc thủy ngân** hay **Nhiễm độc thủy ngân** là một dạng ngộ độc kim loại do tiếp xúc với thủy ngân. Các triệu chứng phụ thuộc vào loại, liều lượng, phương pháp và thời
phải|nhỏ|[[Sukarno, cùng với Mohammad Hatta (phải), đang đọc tuyên ngôn độc lập của Indonesia]] **Tuyên ngôn độc lập Indonesia** () đã được đọc vào lúc 10 giờ sáng thứ sáu ngày 17 tháng 8 năm
**Đạo luật Độc lập Litva** () là văn kiện tuyên bố khôi phục quyền độc lập của Litva dưới một chính thể dân chủ, thủ đô là Vilnius. Đạo luật được Hội đồng Litva nhất
nhỏ|phải|[[Cu li nhỏ, một loài linh trưởng có ngoại hình nhỏ nhắn dễ thương nhưng là loài thú có nọc độc]] **Thú có độc** là các loài động vật thuộc lớp thú có thể sản
nhỏ|Trùng roi xoắn Gambierdiscus toxicus **Ngộ độc cá** hay **ngộ độc cá biển** (_Ciguatera_) là một dạng ngộ độc thực phẩm gây ra cho con người khi ăn cá rạn san hô nào đó mà
thumb|Những người ủng hộ nền độc lập của Catalan vào năm 2010 thumb|"L'Estelada Blava" (_Cờ Sao xanh_), phiên bản màu xanh da trời của cờ ủng hộ độc lập. thumb|"L'Estelada Vermella" (_Cờ Sao đỏ_), phiên
**Cá đuối biển gai độc** là tên để chỉ các loài cá đuối có gai độc trong bộ Myliobatiformes, hầu hết thuộc về các họ Dasyatidae, Urotrygonidae, Urolophidae, và Potamotrygonidae. Cá đuối gai độc nói
**Ngộ độc** là một tình trạng hoặc một quá trình trong đó một sinh vật bị tổn hại hóa học nghiêm trọng (bị nhiễm độc) bởi một chất độc hoặc nọc độc của động vật
nhỏ|328x328px|_Comment parler des livres que l'on n'a pas lus?_ **Làm sao nói về những cuốn sách chưa đọc?** (tên gốc tiếng Pháp là _Comment parler des livres que l'on n'a pas lus?_) là một cuốn
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Immune_Response_to_Exotoxins.png|thế=|nhỏ|373x373px|Hình này cho thấy các ngoại độc tố được tiết ra bởi các tế bào vi khuẩn, ví dụ như _Clostridium botulinum_, và gây độc với [[tế bào soma. Tế bào soma có kháng thể
**Ngộ độc thịt** (còn gọi là **ngộ độc đồ hộp**, **ngộ độc botulism**, tiếng Anh: _botulism_, phát âm ; từ tiếng Latinh: _botulus_, có nghĩa là xúc xích) là một căn bệnh gây bại liệt
nhỏ|291x291px|Một hộp pa tê hiệu Minh Chay do công ty Lối Sống Mới sản xuất Từ ngày 13 tháng 7 đến 18 tháng 8 năm 2020, tại các tỉnh thành Việt Nam đã xuất hiện
**Đô đốc Hải quân Liên Xô** (tiếng Nga: _Адмирал Флота Советского Союза_), còn được dịch là **Đô đốc Hạm đội Liên bang Xô viết**, là quân hàm cao nhất của Hải quân Liên Xô, đặt
**Đô đốc hạm đội** (, __) là cấp bậc hải quân cao nhất của Hải quân Liên Xô từ 1940 đến 1955 và cao thứ hai từ 1962 đến 1991. ## Lịch sử Lịch sử
**Đơn thần giáo** hay **nhất thần giáo** (tiếng Anh: _monotheism_), là niềm tin vào sự tồn tại của một Đấng tối cao duy nhất và có uy quyền phổ quát, hay là tin vào sự
**Hội chứng sốc nhiễm độc** hay **hội chứng sốc độc tố** là một tình trạng gây ra bởi độc tố vi khuẩn. Các triệu chứng của nó bao gồm sốt, phát ban, bong tróc da
**Cuộc Chiến tranh giành độc lập Hy Lạp** (1821–1829), cũng được biết đến với tên gọi **Cuộc chiến tranh cách mạng Hy Lạp** (tiếng Hy Lạp: Ελληνική Επανάσταση, _Elliniki Epanastasi_; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: يؤنان
**Huân chương Độc lập** là huân chương bậc cao thứ ba của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam), được đặt ra lần đầu
Dưới đây là danh mục độc tố từ thủy sản, hải sản ## Độc tố thủy sản tự nhiên ### Tetrodotoxin *Tetrodotoxin (_Puffer Fish Poisoning_) là một loại độc tố thần kinh sinh ra do
**Tổng giám đốc điều hành** (tiếng Anh: **_c**hief **e**xecutive **o**fficer_ - CEO hay _tổng giám đốc_) là chức vụ điều hành cao nhất của một tổ chức, phụ trách tổng điều hành một tập đoàn,
thumb|Rắn độc nhất thế giới, theo tiêu chuẩn , là [[Oxyuranus microlepidotus.]] **Rắn độc** là các loài rắn có nọc độc, chúng sử dụng nước bọt, chất độc tiết qua những chiếc nanh trong miệng
Lấy [[nọc từ rắn.]] **Chất kháng nọc độc** (tên chung quốc tế: Snake antivenom serum (WHO) hoặc Snake venom antiserum) là một sản phẩm sinh học được dùng để trị vết cắn hoặc chích có
**Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam** (tên tiếng Anh: _Vietnam Association for Victims of Agent Orange/dioxin_ - **VAVA**) là một tổ chức xã hội tại Việt Nam, chủ trương đoàn kết, tập