Đỗ Trọng Vĩ (chữ Hán: 杜仲瑋, 1829-1899), tự Tham Thiền, hiệu Khôi Hữu, là một danh thần triều Nguyễn, nhà văn hóa và nhà giáo dục Việt Nam. Ông được xem là người có công trong việc tôn dựng lại Văn miếu Bắc Ninh.
Thân thế
Theo gia phả họ Đỗ tại làng Đại Mão, Đỗ Trọng Vĩ sinh ngày 12 tháng 10 (âl) năm Kỷ Sửu 1829, quê làng Đại Mão, huyện Siêu Loại, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc (nay thuộc xã Hoài Thượng, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). Cũng theo gia phả, ông là hậu duệ của Trạng nguyên Nguyễn Quang Bật thời nhà Lê. Cha ông là cụ Đỗ Dư (hay Đỗ Trọng Dư), tự Hòa Trai, hiệu Hy Liễu, nổi tiếng học rộng tài cao, đỗ Cử nhân khoa Kỷ Mão 1819, từng làm đến chức Tri phủ Quốc Oai. Năm 1826, sau khi bị triều đình xét tội cách chức, cụ về quê làm nghề dạy học, đào tạo được nhiều thế hệ học trò thành danh. Cụ là tác giả của các tác phẩm Quan Âm truyện, Âm Chất truyện, nổi tiếng đương thời.
Khi Đỗ Trọng Vĩ mới lên 3 thì thân mẫu qua đời, ông được bên ngoại đón về Thụy Chương (nay thuộc quận Tây Hồ, Hà Nội) nuôi nấng. Đến năm lên 6 tuổi, ông được cha đón về trực tiếp nuôi dạy. Xuất thân từ một gia đình có truyền thống khoa bảng, từ nhỏ lài có tiếng thông minh đĩnh ngộ, học chóng hiểu thông và biết làm thơ sớm, ông sớm nổi tiếng văn tài Nho học. Năm 21 tuổi, ông đỗ Tú tài khoa Canh Tuất 1850.
Văn nhân xuất binh nghiệp
Tháng 3 (âl) năm Nhâm Tuất 1862, Chánh tổng Nguyễn Thạnh ở Bắc Ninh nổi dậy chống triều đình, hội quân đến vài ngàn người, đánh phá các phủ, huyện Lạng Giang, Yên Dũng, rồi tới vây thành tỉnh Bắc Ninh. Triều đình sai Tiến sĩ Nguyễn Đăng Hành làm Bắc thứ Thường biện quân vụ, đốc suất quân đi đánh dẹp. Đỗ Trọng Vĩ được sung làm Bang tá huyện vụ theo quân. Trong trận đánh tại Đông Hồ (thuộc phủ Thuận Thành, Bắc Ninh), quân nổi dậy vây đánh quân triều, do không có quân viện trợ, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Hành bị giết chết. Đỗ Trọng Vĩ đốc suất quân binh dốc sức đánh dẹp và cướp được thi hài của Tiến sĩ Nguyễn Đăng Hành. Do công trận này, ông được triều đình ghi nhận quân công.
Khoa thi Hương năm Giáp Tý 1864, lúc 36 tuổi ông đỗ Cống sĩ, đứng thứ ba tại trường thi Hà Nội. Cùng khoa thi với ông có một số bạn bè danh sĩ với ông như Nguyễn Khuyến (đỗ Giải nguyên, sau đỗ Đình nguyên Hoàng giáp khoa Tân Mùi 1871), Dương Khuê (sau đỗ Đồng tiến sĩ khoa Mậu Thìn 1868), Bùi Quế (hay Bùi Văn Quế, sau đỗ Đồng tiến sĩ khoa Ất Sửu 1865), Dương Danh Lập (sau đỗ Phó bảng khoa Ất Sửu 1865), Vũ Chu (Phó bảng khoa Ất Sửu 1865)...
Vì có quân công trước, nên vừa đỗ Cử nhân, ông được triều đình bổ ngay làm Huấn đạo Văn Giang. Năm 1870, ông được thăng chức Giáo thụ phủ Từ Sơn, rồi được bổ Tri huyện Yên Dũng kiêm Lạng Giang. Thời gian sau, ông được thăng chức Tri phủ Yên Thế.
Năm 1874, ông được triều đình sung chức Bang tá quân vụ, phụ tá cho Tiết chế quân vụ Hoàng Kế Viêm và Tán tương quân vụ Tôn Thất Thuyết, suất quân trấn áp các cuộc nổi dậy ở Bắc Ninh và Bắc Giang. Năm 1876, ông được sung làm quyền Án sát sứ Cao Bằng, rồi được đổi thành Án sát sứ Thái Nguyên.
Năm 1878, Lý Dương Tài, một cựu võ quan nhà Thanh từng theo Đề đốc Quảng Tây Phùng Tử Tài sang Việt Nam trấn áp quân Cờ Vàng, bất mãn sau khi bị Thanh triều cách chức nên tụ tập bộ chúng sang lén lút sang Việt Nam cướp bóc. Đỗ Trọng Vĩ nhận lệnh triều đình phối hợp với Đề đốc Quảng Tây Phùng Tử Tài dẹp loạn Lý Dương Tài. Sau khi dẹp được loạn và bắt được Lý Dương Tài giải trả về Trung Quốc, ông được thăng Tuần phủ Hưng Yên. Tuy nhiên, thời gian này do bị bệnh nên ông cáo quan xin về nghỉ tại quê nhà.
Dốc lòng vì phong hóa
Đầu năm 1882, ông được triều đình triệu ra làm quyền Đốc học Bắc Ninh. Tuy nhiên, tháng 4 năm 1882, xảy ra sự kiện Pháp đánh thành Hà Nội lần thứ hai, ông xin từ quan, về ẩn dật ở chùa Hàm Long (nay thuộc phường Nam Sơn, thành phố Bắc Ninh). Tại đây ông soạn cuốn Bắc Ninh địa dư chí vào các năm 1882-1885.
Tuy đã lui về ẩn dật, tháng 2 năm 1888, ông một lần nữa là được triều đình triệu ra làm Đốc học Bắc Ninh. Bấy giờ, nước nhà trải qua nhiều cơn động loạn: Pháp hầu như nắm quyền cai trị, sự kiện "bốn tháng ba vua", sự biến kinh thành... Trong tình thế nước nhà suy vi, ngoại nhân cai trị, với mong muốn giữ gìn phong hóa truyền thống, ông dốc lòng đào tạo một thế hệ học trò trong đó có các vị xuất thân đại khoa như: Đình nguyên Nguyễn Đình Tuân, Tiến sĩ Đàm Thận Bình, các Phó bảng Phan Văn Tâm, Đặng Quỹ, Đặng Tích Trù, Nguyễn Thiện Kế và nhiều cử nhân. Bên cạnh đó, nhiều học trò ông tuy không đỗ đạt, nhưng cũng nức tiếng danh sĩ như Trần Lê Kỉ, Đỗ Như Đại, Nguyễn Mộng Bạch, Hoàng Thường, Nguyễn Đốc, Trần Huy Côn, Ngô Sách Tư, Tô Nha, Trịnh Xuân Nham…
Năm 1889, ông chủ trì việc khắc 12 tấm bia đá với tên gọi "Kim bảng lưu phương", ghi danh gần 700 vị đỗ đại khoa của xứ Kinh Bắc. Năm 1893, ông chủ trương cho di dời Văn miếu Bắc Ninh được xây dựng từ thời Lê sơ, vốn đang bị đổ nát, từ núi Thị Cầu về núi Phúc Đức. Văn miếu Bắc Ninh được dựng lại với quy mô rất lớn, gồm các công trình như: Tiền tế, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu, Tạo soạn, Bi đình, nhà Hội đồng trị sự, Tam môn…, cùng với 12 tấm bia "Kim bảng lưu phương" còn lại cho đến ngày nay.
Năm 1898, ông xin về trí sĩ ở quê nhà.
Ông mất ngày 19 tháng 9 (âl) năm Kỷ Hợi 1899, hưởng thọ 71 tuổi.
Vinh danh
Ở thành phố Bắc Ninh có con đường mang tên Đỗ Trọng Vỹ
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đỗ Trọng Vĩ** (chữ Hán: 杜仲瑋, 1829-1899), tự **Tham Thiền**, hiệu **Khôi Hữu**, là một danh thần triều Nguyễn, nhà văn hóa và nhà giáo dục Việt Nam. Ông được xem là người có công
Lưu ý - Trường hợp đặt 02 miếng lẻ thì sẽ không có hộp sản phẩm, đặt một cặp thì có hộp sản phẩm - Bộ sản phẩm gồm 01 miếng kính áp tròng trong
Lưu ý - Trường hợp đặt 02 miếng lẻ thì sẽ không có hộp sản phẩm, đặt một cặp thì có hộp sản phẩm - Bộ sản phẩm gồm 01 miếng kính áp tròng trong
nhỏ|phải|Một [[chiến binh Mông Cổ trên lưng ngựa, ngựa Mông Cổ là biểu tượng cho những con ngựa chiến ở vùng Đông Á trong thời Trung Cổ]] nhỏ|phải|Một kỵ xạ Nhật Bản đang phi nước
**Triệu Vy** (, , sinh ngày 12 tháng 3 năm 1976) Trong thời gian đang học tại Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, Triệu Vy đã trở thành một nhân vật nổi bật ở tầm
**VY Canis Majoris** (VY CMa) là một sao cực siêu khổng lồ đỏ nằm trong chòm sao Đại Khuyển (_Canis Major_). Đây từng là ngôi sao có đường kính lớn nhất (nhỏ hơn NML Cygni,
**Phan Vỹ Bá** (tiếng Trung Phồn thể: 潘瑋柏, Giản thể: 潘玮柏, Bính âm: Pān Wěibó), tên tiếng Anh: _Wilber Pan_ hay _Will Pan_. Sinh ngày 6 tháng 8 năm 1980. Anh là một nghệ sĩ
**Trần Khánh Vy** (sinh ngày 21 tháng 8 năm 1999), thường được biết đến với nghệ danh **Khánh Vy**, là một nữ vlogger, YouTuber kiêm người dẫn chương trình truyền hình người Việt Nam. ##
"**Ghen Cô Vy**" (tựa tiếng Anh: "**Ghen CoV**") là một dự án truyền thông phòng chống dịch COVID-19 khởi tạo từ Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường Việt Nam, trực thuộc Bộ Y
Nếu bạn thấy quá quen thuộc và nhàm chán với mái tóc đen truyền thống sao không thử nhuộm tóc màu cam nhỉ? Đó là tông màu nổi bật, tạo cảm giác mới lạ, khỏe
**Vòng chung kết giải bóng đá trong nhà vô địch quốc gia 2018** (hay còn gọi là _Giai đoạn 2_ của Giải Futsal Vô địch Quốc gia HDBank 2018) thi đấu theo thể thức vòng
upright|Một kỵ sĩ trên lưng ngựa nhỏ|phải|Một con ngựa kéo hạng nặng, có thể dùng để tải pháo **Ngựa** là động vật được sử dụng nhiều nhất trong cuộc chiến, nhất là chiến tranh thời
**Đồ Rê Mí 2012** là mùa thi thứ sáu của chương trình truyền hình thực tế Đồ Rê Mí do công ty Multimedia phối hợp với VTV3 sản xuất dưới sự tài trợ của hãng
**_Trại hoa đỏ_** là một bộ phim truyền hình dài tập do K+ sản xuất, đạo diễn bởi Victor Vũ. Bộ phim lấy cảm hứng từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Di Li,
**Vòng loại giải bóng đá trong nhà vô địch quốc gia 2018** (hay còn gọi là **Vòng loại Giải Futsal Vô địch Quốc gia HDBank 2018**) là bao gồm các trận đấu vòng loại bóng
**Thanh Sói – Cúc dại trong đêm** (tên rút gọn: **Thanh Sói**) là một bộ phim hành động, bi kịch năm 2022 của Việt Nam, do Studio 68 sản xuất. Phim lấy bối cảnh trong
Chiến Thắng Trò Chơi Cuộc Sống Bất kỳ ai cũng có thể CHIẾN THẮNG TRÒ CHƠI CUỘC SỐNG Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế dành cho người trưởng thành Quyển sách được chính tác giả
Mô tả sản phẩm Nước HoaNữ Guccii Bloom Ambrosiadi FioriRực Rỡ” “Huy Hoàng” “Chói Mắt” với phiển bản “Mới Đét” “Nóngbỏng tay” Guccii Ambrosiadi Fiori. – “Mùi hương mới tinh được mong chờ nhất đượcthể
**Giải vô địch bóng đá trong nhà châu Á 2016** là giải vô địch bóng đá trong nhà châu Á lần thứ 14 của giải vô địch bóng đá trong nhà được tổ chức hai
**Đỗ Kim Bảng** là một giáo viên và nhạc sĩ nhạc vàng trước năm 1975 tại miền Nam Việt Nam. ## Cuộc đời Đỗ Kim Bảng sinh ngày 5 tháng 6 năm 1932 tại Huế
Đây là danh sách các nhân vật trong manga **Fruits Basket**. Trong anime thì một số nhân vật dưới đây không xuất hiện. ## Tōru và gia đình, bạn bè của cô **** * Tuổi:
**Dương Trọng Tế** (, 1727-1787), trước có tên là** Dương Trọng Khiêm**, là một văn thần nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Cuộc đời Ông là người xã Lạc Đạo, huyện
**_Ỷ Thiên Đồ Long ký_** (), còn được dịch ra tiếng Việt là **_Cô gái Đồ Long_**, là một tiểu thuyết võ hiệp của nhà văn Kim Dung. Đây là cuốn cuối cùng trong bộ
Dây Cột Tóc Vải Scrunchies Makeup, Đồ Buộc Tóc Crunchies Phụ Kiện Tóc, Thời trang tóc Giá rẻ .................... ♻️THÔNG TIN SẢN PHẨM Cột tóc Vải Đũi Scrunchies - Loại sản phẩm: dây buộc tóc
**_Thị xã trong tầm tay_** là một bộ phim tâm lý, đặt trong bối cảnh cuộc Chiến tranh biên giới Việt – Trung của đạo diễn Đặng Nhật Minh, ra mắt năm 1983. ## Nội
Giữ ẩm cho môi, làm loãng viền môi hiệu quả, giữ màu lâu. Một kết cấu ẩm, không dính mà ngay lập tức tan chảy khi thoa lên da. Hạn sử dụng: 3 năm Kích
**_Người trong giang hồ_** (, tiếng Anh: _Young And Dangerous_) (Tên đầy đủ **Cổ Hoặc Tử: Người Trong Giang Hồ**) là một bộ phim Hồng Kông về đề tài xã hội đen của đạo diễn
use both this parameter and |birth_date to display the person's date of birth, date of death, and age at death) --> | honorific_suffix = | image = Tony Leung Chiu Wai (Berlin Film Festival 2013)
**Phùng Vỹ Trung** (; 24 tháng 8 năm 1990 - 23 tháng 1 năm 2019) là cố diễn viên, ca sĩ người Singapore. ## Tiểu sử ### Thông tin Phùng Vỹ Trung sinh ngày 24
**Hạ Vy** (sinh ngày 6 tháng 12 năm 1977) là một nữ ca sĩ nhạc hải ngoại người Mỹ gốc Việt. ## Cuộc đời và sự nghiệp Hạ Vy tên thật là **Nguyễn Lê Tường
THÔNG TIN CƠ BẢNNhãn hiệu:Đang cập nhật.Hạn sử dụng:.Ngày sản xuất:.CHI TIẾT SẢN PHẨMMô tả sản phẩm Kem Massage Gừng Quế Giúp Tan Mỡ Toàn Thân Vy&body - Công Ty - Thanh LoanKem Massage Gừng
THÔNG TIN CƠ BẢNNhãn hiệu:Đang cập nhật.Hạn sử dụng:.Ngày sản xuất:.CHI TIẾT SẢN PHẨMMô tả sản phẩm Kem Massage Gừng Quế Giúp Tan Mỡ Toàn Thân Vy&body - Mẫu Mới Nhất - Thanh LoanKem Massage
**Nguyễn Ngọc Phương Vy** (sinh ngày 27 tháng 8 năm 1987), thường được biết đến với nghệ danh **Phương Vy**, là một nữ ca sĩ người Việt Nam. Là quán quân mùa đầu tiên tại
**Nguyễn Vỹ** (1912 – 1971) là nhà báo, nhà thơ Việt Nam thời tiền chiến. Các bút hiệu khác của ông là: _Tân Phong, Tân Trí, Lệ Chi, Cô Diệu Huyền._ Ông là tác giả
**Trần Vỹ Đình** (sinh ngày 21 tháng 11 năm 1985) là một nam ca sĩ, vũ công, diễn viên Hồng Kông. Anh là cựu thành viên của nhóm nhạc trẻ Sun Boy'z trước đây tại
Gel Gừng Quế Vy&Body sản phẩm mới do Công ty HAVYCO nghiên cứu phát triển và sản xuất. Với tiêu chí mang đến cho người dùng những sản phẩm chăm sóc sức khoẻ, sắc đẹp
Gel Gừng Quế Vy&Body sản phẩm mới do Công ty HAVYCO nghiên cứu phát triển và sản xuất. Với tiêu chí mang đến cho người dùng những sản phẩm chăm sóc sức khoẻ, sắc đẹp
Gel Gừng Quế Vy&Body sản phẩm mới do Công ty HAVYCO nghiên cứu phát triển và sản xuất. Với tiêu chí mang đến cho người dùng những sản phẩm chăm sóc sức khoẻ, sắc đẹp
**Phạm Kinh Vỹ** (16 tháng 9 năm 1691 – 22 tháng 1 năm 1758) là quan đại thần thời Lê Trung Hưng. Sau khi đỗ Tiến sĩ vào năm 1724, ông được gọi là Đại
Viên Vỹ Hào có tên tiếng Anh là Benjamin Yuen (sinh ngày 11 tháng 5 năm 1981 tại Hồng Kông thuộc Anh) là một nam diễn viên, người dẫn chương trình, người mẫu và ca
**Trần Tiểu Vy** (sinh ngày 23 tháng 8 năm 2000), thường được biết đến với nghệ danh **Tiểu Vy**, là một nữ người mẫu, nhân vật truyền hình kiêm diễn viên người Việt Nam. Cô
**Vương Thiệu Vỹ** () là một nam diễn viên, ca sĩ và người mẫu của Đài Loan. Anh là thành viên của cả hai nhóm nhạc 5566 và 183 Club. Từng có thời điểm anh
**Thích Vy** (chữ Hán: 戚薇, bính âm: Qi Wei, sinh ngày 26 tháng 10 năm 1984) là ca sĩ, diễn viên, người mẫu người Trung Quốc. Cô tốt nghiệp Học viện Âm nhạc Nghệ thuật
**_Xuân quang xạ tiết_** (; ) là một bộ phim điện ảnh Hồng Kông thuộc thể loại tâm lý – lãng mạn – chính kịch ra mắt vào năm 1997 do Vương Gia Vệ làm
**Trận Hà Vy** là một trận đánh trong Kháng chiến chống Mỹ cứu nước của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam kết hợp với du kích địa phướng nhằm chống lại cuộc đổ bộ
**Lâm Hạ Vy** (tên tiếng Hoa: 林夏薇, tên tiếng Anh: Rosina Lam, sinh ngày 30 tháng 06 năm 1987) là một nữ diễn viên kiêm doanh nhân thành đạt tại Hồng Kông. Cô từng là
Sữa tắm Thải Độc (Mã số 68) Thương Hiệu Detox BlanC: Body BlanC Detox 300ml - Cân bằng Độ ẩm cho da, Bổ sung Collagen xóa mờ Nếp nhăn, Ngăn ngừa các dấu hiệu Lão
Công Ty TNHH MTV Vỹ Thịnh là doanh nghiệp chuyên sản xuất và gia công các sản phẩm ba lô, túi xách, vali và hàng may mặc chất lượng cao, phục vụ thị trường trong
**Lam Vỹ** là một xã nằm ở phía tây của tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam. ## Địa lý Xã Lam Vỹ có vị trí địa lý: *Phía đông giáp xã Phượng Tiến *Phía tây giáp
**Lê Thị Vỹ Dạ**, thường được biết đến với nghệ danh **Lâm Vỹ Dạ** (sinh ngày 1 tháng 9 năm 1989), là một nữ diễn viên, nghệ sĩ hài kiêm người dẫn chương trình truyền