Đinh Văn Tả (chữ Hán: 丁文左; 1602-1685) là một tướng lĩnh Việt Nam dưới thời Lê trung hưng. Ông thuộc dòng dõi Đinh Đàm, tướng tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, người làng Hàm Giang, huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương, Việt Nam.
Thời trẻ
Đinh Văn Tả sinh ra vào thời Lê trung hưng, lúc chúa Trịnh đã chiếm được Thăng Long, đuổi họ Mạc chạy lên phía bắc. Ông vốn là người có sức khỏe, tính khí ngang tàng, giỏi nghề cưỡi ngựa bắn cung. Bởi khi còn trẻ, ông nóng nảy và hung hãn nên bị liên đới vào việc ăn cướp. Sau vài lần trốn thoát, ông bị bắt giữ nhưng không bị tù mà chỉ bị quản thúc ở kinh thành Thăng Long.
Một buổi Đinh Văn Tả ra xem trường thi võ, thấy các thí sinh trổ tài, ông cười nói:
:Bọn họ là đồ vô năng, chỉ ăn phí cả lương triều đình!
Quan trường nghe thấy thế, liền cho gọi ông vào để thử tài, sai người đưa súng cho ông. Ông bắn liền mấy phát đều trúng đích. Quan trường khen ông là người tài, rồi tâu lên chúa Trịnh Tráng. Chúa Trịnh liền tha tội cho ông, phong làm chức Võ giai, cho đi theo để dẹp giặc.
Dẹp nội loạn
Năm 1645, hai con thứ của Trịnh Tráng là Trịnh Lịch đang trấn thủ Sơn Tây và Trịnh Sầm đang trấn thủ Hải Dương, muốn tranh ngôi thế tử với Trịnh Tạc, nhân lúc cha bị ốm bèn dấy quân khởi loạn. Thế tử Trịnh Tạc bèn cầm quân đi đánh. Đinh Văn Tả làm tiên phong tiến lên. Trịnh Lịch và Trịnh Sầm chia quân cắt quân Trịnh Tạc làm đôi. Trịnh Tạc phá được vây ra trước. Đinh Văn Tả bị hãm trong trận, hai người con bị tử trận. Ông hăng hái xung đột chém 18 quân địch khiến quân địch phải dãn ra. Trịnh Tạc thấy Văn Tả còn sống bèn mang quân quay lại cứu, đánh tan quân địch, bắt được Trịnh Lịch, còn Trịnh Sầm trốn vào Ninh Giang, sau cũng bị bắt nốt. Cả hai đều bị xử tử.
Tháng 3 năm 1652 ông được phong làm tham đốc vì có công biết được âm mưu phản nghịch của bọn Hoàng Nhân Dũng và tố cáo. Tháng 5 nhuận năm 1656, ông được phong làm đề đốc, giữ việc trấn thủ Yên Quảng, dẹp được quân thổ phỉ.
Trong thời gian chúa Trịnh dồn sức vào cuộc chiến với chúa Nguyễn ở vùng Nghệ An - Bố Chính, Đinh Văn Tả nhiều năm trấn giữ các trấn phía bắc, khiến các trấn đều yên ổn.
Dứt họ Mạc ở Cao Bằng
Họ Mạc dựa vào nhà Minh, nhiều năm chiếm cứ Cao Bằng. Nhà Minh mất (1644), các hoàng thân nhà Minh tiếp tục dựng chính quyền Nam Minh để chống Mãn Thanh tới năm 1662. Nhà Mạc dựa vào uy thế của các vua Nam Minh nên tiếp tục trấn giữ Cao Bằng. Vua Lê và chúa Trịnh không trừ được. Khi nhà Nam Minh mất, Mạc Kính Vũ lại thần phục nhà Thanh nên tiếp tục duy trì trấn giữ Cao Bằng.
Tháng 9 năm 1667, chúa Trịnh Tạc mang quân đánh Cao Bằng, Đinh Văn Tả làm đốc suất.
Mạc Kính Vũ nhờ đút lót cho nhà Thanh nên lại trở về Cao Bằng. Năm 1673, tướng nhà Thanh trấn thủ Vân Nam là Ngô Tam Quế phản nhà Thanh. Chiến tranh giữa Ngô Tam Quế và nhà Thanh nổ ra. Cả hai bên cùng sai sứ sang yêu cầu Đại Việt trợ lực. Vua Lê Gia Tông, chúa Trịnh Tạc khước từ không theo Ngô Tam Quế, còn Mạc Kính Vũ ngả theo Tam Quế. Nhà Thanh thấy Mạc Kính Vũ ngả theo Ngô Tam Quế nên không hậu thuẫn nữa.
Đầu năm 1677, chúa Trịnh bèn đưa thư cho tướng nhà Thanh là Lại Tháp Lị, kể rõ tội trạng Kính Vũ; rồi sai Đinh Văn Tả cùng Nguyễn Hữu Đăng đem quân đi đánh. Năm đó ông đã 76 tuổi.
Tháng 8 năm 1677, Đinh Văn Tả tiến quân đánh tan Kính Vũ một lần nữa ở Cao Bằng. Ông thân đốc các tướng 4 mặt đánh thành, phá vỡ quân địch, chém được mấy trăm quân Mạc. Mạc Kính Vũ bị thua trận, thủ hạ đều tan vỡ, chạy sang Long Châu (Trung Quốc). Từ đó Kính Vũ không trở về Cao Bằng được nữa, đất này trở về với nhà Hậu Lê.
Chúa Trịnh thấy Đinh Văn Tả tuổi cao, liền triệu ông về kinh, giao cho Đặng Công Chất thay ông trấn thủ Cao Bằng.
Vì có nhiều công lao, Đinh Văn Tả được gia phong làm thượng tể, ban cho ruộng 300 mẫu.
Ngày 4 tháng 5 âm lịch năm 1685, Đinh Văn Tả mất ở kinh đô Thăng Long, hưởng thọ 84 tuổi.
Vua Lê Hy Tông và chúa Trịnh Căn tới viếng, sai Bộ Lễ về nguyên quán hộ tang, chôn cất theo lễ vương giả, ban thụy hiệu là Vũ Dũng.
Ông được chôn cất ở quê nhà Hàm Giang (Cẩm Giàng, Hải Dương). Chúa Trịnh Căn tặng ông đôi câu đối:
:Tiết việt quyền long triều túc tướng
:Phiên toàn trách trọng quốc nguyên huân
Hiện nay ở thành phố Hải Dương có phố mang tên Đinh Văn Tả.
Gia quyến và con cháu
Đinh Văn Tả có hai bà vợ, là hai cô cháu trong một nhà họ Phạm. Bà vợ cả là con gái nhỏ của vị quan họ Phạm, bà vợ thứ là cháu gái vị đó, cả hai cô cháu cùng cưới một ngày. Bà vợ cả sinh được 3 trai 1 gái; bà vợ thứ sinh được 1 trai 1 gái. Hai người con rể ông đều làm quận công.
Con cháu Đinh Văn Tả đều làm quan cho nhà Hậu Lê: Con trai cả Đinh Văn Tả là Đinh Vĩ, cũng có nhiều công lao, được phong làm thái phó Hiển quận công. Con trai lớn của Đinh Vĩ là Đinh Cống đỗ bác cử, làm quan đến Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân, gia phong thái bảo. Con cả của Đinh Cống là Đinh Bái, đỗ bác cử, làm quan đến thiếu bảo đô đốc. Con trai thứ hai của Đinh Bái là Đinh Phục đỗ bác cử, làm quan đến Đặc tiến phụ quốc thượng tướng quân. Con cả của Đinh Phục là Đinh Nhạ Hành, làm đến tước Hàm Xuyên hầu vào thời Lê mạt. Nhạ Hành theo vua Lê Chiêu Thống sang Trung Quốc.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đinh Văn Tả** (chữ Hán: 丁文左; 1602-1685) là một tướng lĩnh Việt Nam dưới thời Lê trung hưng. Ông thuộc dòng dõi Đinh Đàm, tướng tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, người làng Hàm Giang,
**Đinh Văn Đệ** hay **Ba Đệ** (1924 – 2020) là một quân nhân, chính khách Việt Nam Cộng hòa, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Quốc hội Việt Nam Cộng hòa như dân
**Đinh Văn Thê** (sinh ngày 30 tháng 4 năm 1975, người Ba Na) là sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông là Đại tá, hiện là Đảng ủy viên Đảng ủy Quân sự
**Đinh Văn Toản** là Thiếu tướng Công an nhân dân Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an thành phố Hà Nội và Phó Giám đốc
**Gilbert Đinh Văn Thân** (sinh 1944) là một doanh nhân nổi bật và cựu chính khách người Vanuatu gốc Việt. Ron Crocombe, một chuyên gia về các đảo Nam Thái Bình Dương, từng miêu tả
**Đinh Văn Tuy **(1922-1990), bí danh là **Lê Cảnh** (lấy theo họ của vợ và tên con gái đầu), là một sĩ quan cấp cao trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng,
**Đinh Văn Nơi** (sinh năm 1976) là một tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng. Ông hiện là Ủy viên Đảng ủy Công an Trung ương, Bí thư Đảng ủy, Cục
Nồi Lẩu Nướng Điện Đa Năng Cao Cấp, Chống Dính Vân Đá, 2 Bộ Chỉnh Nhiệt Riêng Biệt Công Suât 2200W ƯU ĐIỂM: - ĐƯỢC TRÁNG MEN CHỐNG DÍNH: Không bị bong tróc hay gỉ
**Đinh Văn Nhã** (sinh ngày 27 tháng 6 năm 1960) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện là đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa XIV nhiệm kì 2016-2021, thuộc đoàn đại
**Phêrô Đinh Văn Dũng** là một ngư phủ tử vì đạo dưới triều vua Tự Đức, được Giáo hội Công giáo Rôma phong Hiển Thánh vào năm 1988. Ông sinh năm 1800 thuộc giáo xứ
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
**Văn Cao** (tên khai sinh là **Nguyễn Văn Cao**, 15 tháng 11 năm 1923 – 10 tháng 7 năm 1995) là một nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ, chiến sĩ biệt động ái quốc người
**Văn học** (chữ Hán: 文學) theo cách nói chung nhất, là bất kỳ tác phẩm nào bằng văn bản. Hiểu theo nghĩa hẹp hơn, thì văn học là dạng văn bản được coi là một
**Đinh Tiên Hoàng** (; 22 tháng 3 năm 924 - tháng 10 năm 979), tên húy là **Đinh Bộ Lĩnh** (丁部領)), là vị hoàng đế sáng lập triều đại nhà Đinh, nước Đại Cồ Việt
**Ngu Doãn Văn** (chữ Hán: 虞允文; ngày 14 tháng 12, 1110 – ngày 18 tháng 7, 1174), tự Bân Phủ (彬父), người Nhân Thọ, Long Châu , nhà văn hóa, nhà chính trị, tể tướng,
nhỏ|Tượng [[Đại Thắng Minh Hoàng Hậu ở Hoa Lư, người duy nhất làm hoàng hậu 2 triều trong lịch sử Việt Nam.]] **Hoàng hậu nhà Đinh** theo ghi chép trong chính sử gồm 5 Hoàng
**Nam Định** là một tỉnh cũ nằm ở phía Nam Đồng bằng sông Hồng, Việt Nam. Năm 2023, Nam Định là đơn vị hành chính Việt Nam đứng thứ 13 về số dân, xếp thứ
**Đình Bình Trường** nằm ờ vị trí 10°40'7"B -106°34'5"Đ, cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh 18 km, tọa lạc tại ấp 1 xã Bình Chánh, là ngôi Đình được xây dựng vào đầu thế
nhỏ|phải|Bức tượng một thế võ trong bài roi trực chỉ ở bãi biển Quy Nhơn **Võ thuật Bình Định** bao gồm nhiều môn võ cổ truyền có xuất xứ từ tỉnh Bình Định hoặc đã
thumb|_[[Chúa Kitô chịu đóng đinh (Velázquez)|Giêsu chịu đóng đinh_ (kh. 1632), tranh của Diego Velázquez. Bảo tàng Prado, Madrid]] **Sự kiện đóng đinh Giêsu** (còn gọi là _cuộc đóng đinh của Giêsu, cuộc khổ hình
**Châu Văn Tiếp** (; Mậu Ngọ, 1738 - Giáp Thìn, 1784), là danh tướng Việt Nam cuối thế kỷ 18 dưới thời Nguyễn Phúc Ánh, được người đời xưng tụng là một trong Tam hùng
**Phan Đình Phùng** (chữ Hán: 潘廷逢; 18471896), hiệu **Châu Phong** (珠峰), tự **Tôn Cát**, là một nhà cách mạng Việt Nam, lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa Hương Khê chống lại thực dân Pháp trong
**Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt** là một hiệp định được ký ngày 6 tháng 3 năm 1946 giữa Pháp và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Hiệp định này được xem là một
**Văn học Nhật Bản** là một trong những nền văn học dân tộc lâu đời nhất và giàu có nhất thế giới nảy sinh trong môi trường nhân dân rộng lớn từ thuở bình minh
**Đinh La Thăng** (sinh ngày 10 tháng 9 năm 1960) là một chính khách Việt Nam và tiến sĩ kinh tế. Ông từng là Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (2011-2016), Chủ tịch Hội
**Nguyễn Văn Vĩnh** (chữ Hán: 阮文永; 1882 – 1936) là nhà tân học, nhà báo, nhà văn, nhà phiên dịch Việt Nam, nhà chính trị Việt Nam đầu thế kỷ 20. Khi viết bài, ông
nhỏ|Bản đồ hành chính tỉnh [[Nam Định]] **Nam Định** là một tỉnh cũ thuộc vùng nam đồng bằng sông Hồng, Việt Nam. ## Lịch sử tổ chức hành chính ### Trước khi thành lập tỉnh
**Nghị định 168/2024/NĐ–CP** (gọi tắt: **Nghị định 168**) là một nghị định do Chính phủ Việt Nam ban hành về việc "Quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao
nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Vasily trên Quảng trường Đỏ, ở Moskva|thế=]] **Văn hóa Nga** có truyền thống lâu đời về nhiều mặt của nghệ thuật, đặc biệt khi nói đến văn học, múa dân
- Tã Quần Trẻ Em Merris Kis Siêu Thấm Hút Mềm Mại Như Bông Kết Kợp Dãnh Chống Tràn Siêu Việt Là Lựa Chọn Tuyệt Vời Cho Bé Yêu Thiết kế khoa học, ôm trọn
Trong chiến lược phát triển, Bến Tre xác định phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội nhanh và bền vững là nhiệm vụ trung tâm, đặc biệt xác định văn hóa phải
**Hứa Văn Tấn** (1966–2010) là một Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, sĩ quan cao cấp của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam, cấp bậc Thượng tá. ## Cuộc đời Thượng
**Sân vận động Quốc gia Mỹ Đình** (hay gọi đơn giản là **sân Mỹ Đình**) là một sân vận động đa năng ở quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Sân có sức chứa
Ban thờ Tả Ao tại đền Nam Trì. **Tả Ao** (左幼) hay **Tả Ao tiên sinh** (左幼先生), là một thầy địa lý phong thủy người Việt Nam sống ở khoảng thế kỷ 15 hoặc thế
**Quảng Văn đình** (chữ Hán: 廣聞亭) là một khu công sở được xây dựng thời Hậu Lê, giúp kết giao hai chiều giữa nhà vua và người dân. Quảng Văn đình được xem là ngôi
**Sợi tơ hồng định mệnh**, hay còn được gọi là **sợi chỉ đỏ nhân duyên** (), và các biến thể khác, là một tín ngưỡng Đông Á bắt nguồn từ thần thoại Trung Hoa. Khái
nhỏ|phải|Vận chuyển bò bằng xe máy qua biên giới Việt Nam-Campuchia nhỏ|phải|Chuyên chở gia cầm bằng xe máy ở Thành phố Hồ Chí Minh **Vận chuyển động vật** (_Transportation of animals_) hay **vận chuyển vật
frame|Tần số tán sắc trong nhóm sóng trọng lực trên bề mặt nước sâu. Điểm đỏ chuyển động với vận tốc pha, điểm xanh chuyển động với vận tốc nhóm. Trong trường hợp nước sâu
Biến động biên giới Việt - Trung, 1428 - 1895. **Vấn đề biên giới Việt-Trung thời Lê trung hưng** phản ánh những hoạt động quân sự - ngoại giao giữa nhà Lê trung hưng ở
**Văn hoá Đài Loan** là sự pha trộn giữa nhà Khổng giáo và các nền văn hoá thổ dân Đài Loan, thường được hiểu theo nghĩa truyền thống và hiện đại. Kinh nghiệm chính trị
nhỏ|[[Johannes Kepler|Kepler, Johannes. _Mysterium Cosmographicum_, 1596. Mô hình nhật tâm của vũ trụ bởi Kepler, trong đó ngoài cùng là “sphaera stellar fixar,” hay mặt cầu của các sao cố định.]] **Các sao cố định**
**Phạm Văn Quyến** (sinh ngày 29 tháng 4 năm 1984) là một huấn luyện viên và cựu cầu thủ bóng đá người Việt Nam, hiện đang làm trợ lý huấn luyện viên của câu lạc
**Nguyễn Văn Siêu** (chữ Hán: 阮文超, 1799 - 1872), ban đầu tên là **Định**, sau đổi là **Siêu**, còn gọi là **Án Sát Siêu**, tự: **Tốn Ban**, hiệu: **Phương Đình**, là nhà thơ, nhà nghiên
**Đinh Thị Vân** (1916-1995), tên thật **Đinh Thị Mậu** là một Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam. Bà là một tình báo viên nổi tiếng trong Kháng chiến chống xâm lược được Nhà
**Thế vận hội Mùa hè 201**6 (, ), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXXI** () và được chính thức quảng bá với tên gọi **_Rio 2016_**, là một sự
**Định tuổi bằng carbon-14** (còn gọi là **định tuổi bằng carbon phóng xạ** hay đơn thuần là **định tuổi bằng carbon**) là phương pháp lợi dụng các thuộc tính của đồng vị carbon-14 – một
nhỏ|Một gia đình đang gói bánh chưng cho ngày Tết Theo truyền thống Việt Nam, người chồng là người đứng đầu một gia đình và hộ gia đình (gia trưởng). Nhiều gia đình sống cùng
phải|Bảng Môn Đình (Đình Bảng) **Bảng Môn Đình** là tên của đình làng thuộc xã Hoằng Lộc, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Bảng Môn Đình được dựng lên vào thế kỷ 15, vừa là
**Đình Ngô Nội** là một ngôi đình cổ tại thôn Ngô Nội (trước năm 1936 gọi là làng Ngô Xá), xã Trung Nghĩa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. ## Khái lược Đình được xây
**Nguyễn Văn Nguyên** (?–?) là Chủ tịch đầu tiên của tỉnh Phú Yên. ## Hoạt động cách mạng Nguyễn Văn Nguyên sinh ra ở Nghệ An, làm y tá ở Bệnh viện Vinh (nay là