nhỏ|Một que diêm đang cháy
Diêm là một dụng cụ tạo lửa phổ biến từ thời kỳ cận đại tới nay.
Từ nguyên
Trong lịch sử, thuật ngữ phù hợp đề cập đến chiều dài của dây (sau này cambric) tẩm hóa chất, và được phép đốt cháy liên tục. Chúng được sử dụng để đốt lửa và châm ngòi súng và pháo. như vậy được đặc trưng bởi tốc độ cháy của nó, tức là diêm cháy nhanh và cháy chậm. Tùy thuộc vào công thức của nó, một que diêm chậm cháy với tốc độ khoảng 30 cm (1 ft) mỗi giờ và một que diêm nhanh chóng ở 4 đến 60 cm (2 đến 24 in) mỗi phút.
Tương đương hiện đại của loại diêm này là que gỗ đơn giản, vẫn được sử dụng trong pháo hoa để có được độ trễ thời gian có kiểm soát trước khi đánh lửa. Ý nghĩa ban đầu của từ này vẫn tồn tại trong một số thuật ngữ pháo hoa, chẳng hạn như diêm đen (que diêm tẩm bột đen)và bengal (một quả pháo hoa giống như tia lửa tạo ra một ngọn lửa màu, cháy tương đối dài). Nhưng, khi các trận đấu ma sát trở nên phổ biến, chúng trở thành đối tượng chính có nghĩa là thuật ngữ này.
Từ "match" bắt nguồn từ tiếng Pháp cổ "mèche" đề cập đến bấc của một ngọn nến
Lịch sử
Các loại diêm đầu tiên
Một ghi chú trong văn bản Đường Kiều Tranh, được viết vào năm 1366, mô tả một que diêm lưu huỳnh, những que gỗ thông nhỏ tẩm lưu huỳnh, được sử dụng ở Trung Quốc bởi "những người phụ nữ triều đình nghèo khó" vào năm 577 sau Công nguyên trong cuộc chinh phục Bắc Tề. Trong Năm triều đại và Mười vương quốc (907-960 sau Công nguyên), một cuốn sách có tên Records of the Unworldly and the Strange được viết bởi tác giả Trung Quốc Tao Gu vào khoảng năm 950 đã tuyên bố:
Nếu có trường hợp khẩn cấp vào ban đêm, có thể mất một thời gian để làm cho ánh sáng thắp sáng đèn. Nhưng một người đàn ông khéo léo đã nghĩ ra hệ thống ngâm những que gỗ thông nhỏ với lưu huỳnh và lưu trữ chúng sẵn sàng để sử dụng. Chỉ bằng một chút lửa, chúng bốc cháy. Người ta có một ngọn lửa nhỏ như một tai ngô. Điều kỳ diệu này trước đây được gọi là "nô lệ mang ánh sáng", nhưng sau đó khi nó trở thành một bài báo thương mại, tên của nó đã được đổi thành 'cây gậy tấc lửa'.
Một văn bản khác, _Ngũ Lâm Búa là vậy,_có niên đại từ năm 1270 sau Công nguyên, liệt kê các diêm lưu huỳnh như một thứ gì đó được bán ở các chợ Của Hàng Châu, khoảng thời gian Marco Polo đến thăm. Các loại diêm được gọi là
fa chu hoặc
tshui erh.
Đặc điểm
Diêm ban đầu là loại diêm ma sát, vốn có thể tự cháy khi quẹt vào bất cứ bề mặt thô nhám nào. Diêm loại này do nhà hóa học John Walker sáng chế năm 1827 với đầu que sử dụng hỗn hợp lưu huỳnh, phosphor trắng, chì(II) oxide, mangan(II) oxide. Ma sát sinh ra nhiệt và ở 40 độ thì diêm bắt lửa. Tuy nhiên chính vì thế diêm trở nên kém an toàn, chỉ va chạm nhẹ cũng có thể gây hỏa hoạn. Thêm vào đó, phosphor trắng sử dụng ở đầu diêm rất độc. Diêm có thể cháy mức cao nhất lên đến 4000 độ C.
Diêm an toàn được thiết kế lại bằng việc sử dụng phosphor đỏ vốn không tự cháy khi ma sát thông thường, nhưng nếu trộn với kali clorat (clorat kali) thì lại dễ cháy. Trong sản phẩm diêm an toàn hiện nay, kali clorat được tách riêng khỏi phosphor đỏ để ngăn cháy ngoài ý muốn. Que diêm được thiết kế dưới dạng que nhỏ làm bằng gỗ, đầu tẩm lưu huỳnh và bọc antimon trisunfua và kali clorat. Vỏ bao diêm (hoặc tờ bìa đi kèm kẹp diêm) thì bôi phosphor đỏ. Người sử dụng quẹt đầu kali clorat vào phần phosphor đỏ để ma sát tạo ra sự cháy.
Những tiềm ẩn và nguy hiểm
thế=tôi nghĩ nó của Đức|nhỏ|Một số loại diêm cổ
Khi lấy đầu đỏ của diêm rồi trộn với phosphor đỏ thì sẽ tạo ra nổ nếu đập mạnh vào, vì ai cũng biết đó là một hỗn hợp dễ phát nổ. Do tác động của vật cứng nào đó như búa đập vào nên nó nổ tương tự như thuốc nổ nhưng yếu hơn. Đã có những trường hợp bị thương, bỏng, mất bộ phận cơ thể, tổn thương vĩnh viễn.
Ưu và nhược điểm
Diêm được sản xuất nhanh, đại trà và giá thành rất rẻ nên phổ biến toàn cầu. Tuy nhiên diêm thường không giữ được lâu, dễ phát sinh hỏa hoạn và dễ hư hỏng vì ẩm. Hiện nay, các phương pháp khác để tạo ra lửa tiện lợi, sạch sẽ và đơn giản hơn (như sử dụng bật lửa, điện) trở nên phổ biến khiến trong nhiều trường hợp diêm đã không còn là lựa chọn của người sử dụng.
Thư viện
Tập tin:Burn, babe - Flickr - herval.jpg
Ảnh chụp một que diêm đang cháy
Tập tin:Matches.jpg|Một số que diêm (que màu đen là que đã sử dụng)
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sao Diêm Vương** (**Pluto**) hay **Diêm Vương tinh** (định danh hành tinh vi hình: **134340 Pluto**) là hành tinh lùn nặng thứ hai đã được biết trong Hệ Mặt Trời (sau Eris) và là vật
nhỏ|Biểu tượng của Hội Tam Điểm **Hội Tam Điểm** (; ) là các hội huynh đệ bắt nguồn từ các phường hội thợ xây đá quản lý tư cách, tương tác của các thành viên
**Thang điểm hôn mê Glasgow** (tiếng Anh: _Glasgow Coma Scale_) là một phương pháp đánh giá tình trạng ý thức của người bệnh một cách lượng hóa. Được thiết lập để lượng giá độ hôn
Trong toán học, đặc biệt là trong tô pô, _cô lập_ là mối quan hệ giữa một điểm với một tập hợp chứa nó. Một cách trực quan, một điểm cô lập của một tập
thumb|[[Michael Jordan, người được coi là hậu vệ ghi điểm (và cầu thủ) vĩ đại nhất mọi thời đại tại NBA]] **Hậu vệ ghi điểm** (**Shooting Guard**), còn được biết đến như vị trí số
**Đoàn Thị Điểm** (段氏點, 1705-1749), hiệu: **Hồng Hà Nữ Sĩ** (紅霞女士), là nữ sĩ Việt Nam thời Lê trung hưng. Bà là tác giả tập _Truyền kỳ tân phả_ (chữ Hán), và tác giả của
Phương đình Nhà thờ kết hợp phong cách kiến trúc Đông-Tây **Nhà thờ chính tòa Phát Diệm** (thường gọi là **Nhà thờ đá Phát Diệm**) là một quần thể nhà thờ Công giáo rộng khoảng
**_Sao Mai điểm hẹn_** là một cuộc thi ca nhạc truyền hình được Đài Truyền hình Việt Nam và công ty Đông Tây Promotion tổ chức hai năm một lần vào các năm chẵn, bắt
thumb|Ảnh chụp của [[New Horizons về khí quyển Sao Diêm Vương bị Mặt Trời chiếu sáng ngược.]] **Khí quyển Sao Diêm Vương** là lớp khí mỏng bao quanh hành tinh lùn, có thành phần gồm
Hỏa Diệm Sơn **Hỏa Diễm Sơn** hay **Hỏa Diệm Sơn** (), các thư tịch cổ cũng viết là _Xích Thạch Sơn_ (赤石山) là một vùng đồi sa thạch màu đỏ cằn cỗi và bị xói
nhỏ|phải|[[Rừng Jaú là khu rừng thiêng của người da đỏ ở vùng Amazon (_Amazonia_)]] nhỏ|phải|Một di tích thánh địa ở Ấn Độ **Địa điểm linh thiêng** (_Sacred natural site_) hay **địa điểm thánh thiêng** (_linh
[[Hình tròn và đường tròn bao quanh nó.]] **Điểm biên** của một tập hợp X trong một không gian tô pô là điểm mà trong mọi lân cận của nó vừa có điểm thuộc
**Điểm dính** (còn gọi là **điểm hội tụ**) x của một tập hợp không rỗng A trong không gian tô pô X là điểm trong không gian X mà mọi lân cận của nó (tập
**Chu Khẩu Điếm** là một hệ thống hang động nằm ở ngoại ô Phòng Sơn, phía tây nam trung tâm thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Tại đây nổi tiếng với những khám phá khảo
**Các điểm cực trị của Ấn Độ** bao gồm các tọa độ xa nhất về phía bắc, nam, đông và phía tây khi so với bất kỳ vị trí nào khác ở Ấn Độ; và
**Các điểm cực trị của Việt Nam** là các địa điểm có tọa độ xa nhất về phía bắc, nam, đông và phía tây của Việt Nam khi so với bất kỳ vị trí nào
thumb|right|Các điểm cực của Nga Đây là danh sách các điểm cực và cao nhất tại Nga. Các điểm cực Bắc và cực Đông của Nga còn là điểm cực Bắc và cực Đông của
Đây là **danh sách địa điểm được quan tâm khoa học đặc biệt** (tiếng Anh: _Sites of Special Scientific Interest_, viết tắt là _SSSI_) **ở Merseyside**, thuộc vùng Tây Bắc Anh. Merseyside có dân số
**Thang đo SAD PERSONS** là một công cụ đánh giá lâm sàng cho các chuyên gia y tế để đánh giá nguy cơ tự tử, do Patterson và cộng sự. Thang điểm Adapted-SAD PERSONS được
**Thang điểm ABCD2** là nguyên tắc dự đoán lâm sàng được sử dụng để xác định nguy cơ đột quỵ trong những ngày sau cơn nhồi máu não thoáng qua (_transient ischemic attack_, viết tắt
nhỏ|Điểm nóng Macdonald **Điểm nóng Macdonald** là một điểm nóng núi lửa ở Nam Thái Bình Dương. Điểm nóng đã tạo ra núi ngầm Macdonald, và có thể là chuỗi các đảo Austral-Cook. Có lẽ
thumb|Các điểm cực trị của Nhật Bản được đánh dấu trên bản đồ. Các **điểm cực trị của Nhật Bản** bao gồm những tọa độ xa nhất về các hướng bắc, nam, đông và tây
Việc **thăm dò Sao Diêm Vương** bắt đầu với sự ghé thăm của tàu thăm dò _New Horizons_ vào tháng 7 năm 2015, mặc dù những đề xuất cho một nhiệm vụ như thế đã
nhỏ|High-resolution [[New Horizons|MVIC view of Pluto in enhanced color, illustrating variations in surface composition]] **Địa chất Sao Diêm Vương** bao gồm các đặc điểm bề mặt, lớp vỏ và bên trong của Sao Diêm Vương.
nhỏ|Hậu trường nghệ sĩ trang điểm tại buổi trình diễn của nhà thiết kế thời trang Lee Matthews, nằm trong Tuần lễ Thời trang Úc Xuân Hè năm 2007 nhỏ|Các kỹ thuật hóa trang bằng
thumb|right|[[Núi lửa Redoubt được chỉ định là Điểm mốc Tự nhiên Quốc gia vào năm 1976, hình ảnh vụ phun trào vào năm 1990.|alt=A large ash cloud rising into the air from an erupting volcano]]
**Caparra** là một địa điểm khảo cổ tại đô thị Guaynabo, Puerto Rico. Nơi đây được tuyên bố là Danh lam Lịch sử Quốc gia Hoa Kỳ vào năm 1994. Địa điểm này có di
**Điểm giới hạn** của tập hợp A trong không gian tô pô X là điểm x trong không gian sao cho mọi lân cận của nó đều chứa ít nhất một điểm của A **khác
**Đại học, Trường Đại học, Học viện trọng điểm quốc gia (Việt Nam)** là những đại học (quốc gia, vùng và theo lĩnh vực), trường đại học và học viện định hướng nghiên cứu, hàng
**Danh sách điểm cực trị của Trái Đất** bao gồm các địa điểm được ghi nhận và công nhận có trị số đạt điểm cực trị (tiếng Anh: _Maxima and minima_) về vị trí trên
**Sao Mai điểm hẹn 2006** là một chương trình âm nhạc do Đài Truyền hình Việt Nam sáng lập và dàn dựng bởi Đông Tây Promotion cùng sự hỗ trợ của báo VietNamNet và tài
Thế vận hội Mùa hè 2016, có tên gọi chính thức là "Games of the XXXI Olympiad", là một sự kiện thể thao đa môn được tổ chức tại Rio de Janeiro, Brazil, từ 5
thumb|Hengdian World Studios thumb|Cảnh quay phim truyền hình tại **Phim trường Hoành Điếm**|alt= **Phim trường Hoành Điếm** () là phim trường tọa lạc ở trấn Hoành Điếm, thành phố cấp huyện Đông Dương, thành phố
**Điểm nóng Hawaii** là một điểm nóng núi lửa nằm gần Quần đảo Hawaii cùng tên, ở phía bắc Thái Bình Dương. Là một trong những điểm nóng nổi tiếng và được nghiên cứu kĩ
Có rất nhiều **điểm thu hút khách du lịch ở Dubai**, kết quả từ sự bùng nổ xây dựng quy mô lớn. Mohammed bin Rashid Al Maktoum, người trị vì hiện tại của Dubai và
thumb|[[The Needles|Needles, một phần của Headon Warren và West High Down SSSI]] Đây là **danh sách địa điểm được quan tâm khoa học đặc biệt** (tiếng Anh là **Sites of Special Scientific Interest**; viết tắt
**Điểm cực trị của Hồng Kông** là những địa điểm có tọa độ xa nhất về phía bắc, nam, đông và phía tây của Hồng Kông khi so với bất kỳ vị trí nào khác
nhỏ|The [[Sydney Opera House's Concert Hall is an example of a large indoor classical music venue. It is home of the Sydney Symphony Orchestra. The rest of the building contains other amenities common at such
Hình vẽ thể hiện mặt cắt ngang [[thạch quyển của Trái Đất (màu vàng) và mác ma dâng lên từ manti (màu đỏ)]] Trong địa chất học, **điểm nóng** (tiếng Anh: _hotspot_) là vị trí
**Sao Mai điểm hẹn 2004** là cuộc thi âm nhạc được coi là phần nối tiếp cuộc thi Sao Mai 2003 do Đài Truyền hình Việt Nam sáng lập và dàn dựng bởi Đông Tây
Một **điểm nóng về đa dạng sinh học** là một vùng địa lý sinh học với mức độ đa dạng sinh học quan trọng mà đang bị đe dọa bị phá hủy. Ví dụ các
**Các địa điểm khảo cổ thung lũng Upano** là một cụm các địa điểm khảo cổ trong rừng nhiệt đới Amazon. Các địa điểm này nằm ở thung lũng sông Upano ở phía đông Ecuador.
Đây là danh sách những địa điểm trên đất liền thấp hơn mực nước biển trung bình, không bao gồm những địa điểm nhân tạo như hầm, mỏ, hố, giếng, đường hầm, hoặc những địa
**Các địa điểm và di tích lịch sử tại Kaesong** là một Di sản thế giới được UNESCO công nhận nằm tại thành phố Kaesong, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Quần thể
**Vùng kinh tế trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long** là vùng kinh tế động lực của vùng Tây Nam Bộ, gồm 7 tỉnh, thành phố: Cần Thơ, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau,
**Điểm nối ba** (tiếng Anh là _triple junction_) hay được hiểu theo cách chính xác là **ranh giới chữ Y** giữa 3 mảng kiến tạo, bao gồm điểm mà tại đó các ranh giới của
:_Để xem vụ đảo chính, hãy đọc Đảo chính 1963 tại Nam Việt Nam._ Ngày 2 tháng 11 năm 1963, Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Ngô Đình Diệm và cố vấn, em trai mình,
**Đại hội Thể thao châu Á 2014** đặc trưng 49 địa điểm thi đấu và 48 cơ sở đào tạo trên 16 ngày thi đấu trò chơi từ ngày 19 tháng 9 đến ngày 4
**Hệ thống cho điểm nguy cơ Rockall** mang mục đích cố gắng xác định bệnh nhân có nguy cơ gặp hậu quả xấu theo sau xuất huyết tiêu hóa trên cấp tính. Rockall _và nhiều
**Tây Bình** (chữ Hán giản thể: 西平县, Hán Việt: _Tây Bình huyện_) là một huyện của địa cấp thị Trú Mã Điếm, tỉnh Hà Nam, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện này có diện