nhỏ|Bút tích di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hay còn gọi là Di chúc của Hồ Chủ Tịch hoặc Di chúc của Bác Hồ, là bản di chúc do Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh lập, được công bố một phần sau khi Bác Hồ qua đời. Văn bản đầu tiên được viết trong 5 ngày kết thúc vào ngày 15 tháng 5 năm 1965, dài 3 trang có cả chữ ký người chứng kiến của Bí thư thứ nhất Lê Duẩn. Năm 1968, ông viết tay bổ sung thêm 6 trang. Trong đó, Hồ Chủ Tịch viết lại đoạn mở đầu, đoạn nói về việc riêng đã viết trong bản 1965 và thêm một số đoạn. Ngày 10 tháng 5 năm 1969, ông viết lại toàn bộ đoạn mở đầu di chúc gồm một trang viết tay.
Sau khi Hồ Chí Minh qua đời, Hội nghị bất thường của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa 3) chiều ngày 3 tháng 9 năm 1969 đã giao Bộ Chính trị trách nhiệm công bố di chúc của Hồ Chí Minh. Bản công bố chính thức chủ yếu dựa vào bản 1965, trong đó đoạn mở đầu lấy nguyên văn bản 1969. Phần giữa, từ đoạn nói về Đảng đến hết đoạn nói về phong trào cộng sản thế giới giữ nguyên văn bản 1965.
Hoàn cảnh ra đời
Vào đầu những năm 60 của thế kỷ 20, khi Hồ Chí Minh ở vào tuổi 70, sức khỏe của ông ngày càng suy nhược, "diện mạo bên ngoài giảm sút, sắc diện không được hồng hào"; mặc dù trí nhớ được cho là "vẫn rất minh mẫn". Ông đã suy nghĩ về việc để lại cho nhân dân và Đảng viên những lời dặn dò trước khi mất.
Bản Di chúc được thai nghén từ năm 1960 và ông đặt bút viết bản Di chúc ngày 10 tháng 5 năm 1965, sửa đi sửa lại, và bổ sung thêm đến tháng 5 năm 1969 mới xong. Bốn năm để viết một di chúc với tổng số 7 trang viết tay và đánh máy, Hồ Chí Minh chọn đúng vào dịp sinh nhật mình, bắt đầu từ sáng ngày 10 tháng 5 đến ngày 20 tháng 5 hàng năm, mỗi ngày một giờ đồng hồ, chọn giờ đẹp nhất từ 9 giờ đến 10 giờ sáng, để suy nghĩ, để chỉnh sửa bản Di chúc - tài liệu đặc biệt bí mật - như cách ông gọi - và viết về ngày ra đi của cá nhân mình. Thư ký riêng của Hồ Chí Minh là ông Vũ Kỳ là người duy nhất biết tường tận sự kiện này từ khi bắt đầu cho đến khi kết thúc.
Di chúc gốc
Nội dung cốt lõi của Di chúc
Hồ Chí Minh "nhấn mạnh truyền thống đoàn kết" trong Đảng; yêu cầu "thực hành dân chủ" rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh "tự phê bình và phê bình"; mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự thấm nhuần "đạo đức cách mạng", giữ gìn Đảng thật "trong sạch".
Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò của thanh niên trong "sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"; khẳng định đây là "đội hậu bị của Đảng", là người chủ tương lai của đất nước; yêu cầu Đảng phải chăm lo "bồi dưỡng đạo đức cách mạng" cho họ.
Hồ Chí Minh viết rằng nhân dân lao động "bao đời chịu đựng gian khổ", bao nhiêu năm "bị nhiều áp bức bóc lột bởi phong kiến thực dân". Ông ca ngợi nhân dân Việt Nam rất "anh hùng, dũng cảm, hăng hái, cần cù", "luôn đi theo và rất trung thành với Đảng". Đảng phải có kế hoạch tốt để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân.
Hồ Chí Minh dự báo cuộc chiến tranh Việt Nam có thể kéo dài nhưng "nhất định thắng lợi". Sau khi chiến tranh kết thúc, cần ra sức hàn gắn vết thương chiến tranh, phát triển đất nước; Đảng và Nhà nước phải quan tâm chăm lo tới mọi đối tượng trong xã hội, đem lại ấm no hạnh phúc cho nhân dân.
Hồ Chí Minh nói về phong trào cộng sản thế giới: Mong muốn các đảng anh em đoàn kết, giúp đỡ, bảo vệ lẫn nhau, nâng cao "tinh thần chủ nghĩa quốc tế vô sản". Ông bày tỏ sự đau lòng trước những bất hòa giữa các đảng anh em.
Liên quan đến hậu sự của ông, Hồ Chí Minh căn dặn chớ nên tổ chức "điếu phúng linh đình", để khỏi lãng phí thì giờ và tiền bạc của nhân dân; căn dặn hỏa táng thi hài để vừa "tốt về mặt vệ sinh", lại không tốn đất.
Hồ Chí Minh nói lên mong muốn cuối cùng trước lúc mất là mong muốn toàn Đảng, toàn dân Việt Nam "đoàn kết phấn đấu", "xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh", "góp phần xứng đáng" vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
Vào sáng thứ hai ngày 10 tháng 5 năm 1965, Hồ Chí Minh bắt đầu tự đánh máy tài liệu tuyệt đối bí mật nhân dịp mừng 75 tuổi bao gồm ba trang, mở đầu có tiêu đề:
Trang cuối đề ngày 15 tháng 5 năm 1965, có chữ ký của Hồ Chí Minh và Lê Duẩn.
Năm 1966, viết tay sáu trang nhằm bổ sung một số đoạn. Sáu trang này, bút tích vừa viết, vừa sửa ngay trên các trang.
Năm 1967, 1968 vào những ngày từ 10 đến 20 tháng 5, ông lại mở tài liệu và sửa chữa nhỏ ngay trên tài liệu.
Ngày 10 tháng 5 năm 1969, viết tay một trang, sửa lại phần mở đầu của tài liệu tuyệt đối bí mật.
Di chúc công bố tại Lễ truy điệu Hồ Chí Minh
Ngày 9 tháng 9 năm 1969, tại Lễ truy điệu Hồ Chí Minh ở Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Lê Duẩn thay mặt Bộ Chính trị Đảng Lao động Việt Nam đã công bố Tài liệu tuyệt đối bí mật của Hồ Chí Minh với tên gọi là "Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh". Do hoàn cảnh chiến tranh khi đó, có nhiều vấn đề quan trọng trong Di chúc không công bố ở thời điểm đó (1969):
Không công bố toàn văn và trình tự theo thời gian viết của tài liệu;
Việc hỏa táng thi hài và tro sau hỏa táng cho vào ba hộp sành cho ba miền Bắc, Trung, Nam sau khi qua đời;
Cuộc kháng chiến chống Mỹ có thể sẽ kéo dài mấy năm nữa;
Sau khi thắng Mỹ, chỉnh đốn Đảng, chăm sóc đời sống các tầng lớp nhân dân;
*Sau khi thắng Mỹ, miễn thuế nông nghiệp một năm cho các hợp tác xã.
Phần thân
Tư tưởng cơ bản về dân chủ:
#Có dân chủ mới có giàu mạnh, công bằng, văn minh, hạnh phúc;
#Vấn đề dân chủ xã hội, xã hội hóa: Lấy dân làm gốc mới có thể giành được thắng lợi trong việc xây dựng đất nước;
#Phải thực hành dân chủ rộng rãi, dân chủ thực sự trước hết trong Đảng Cộng sản Việt Nam và gắn với dân chủ ngoài xã hội, với cấp độ toàn xã hội.
Nội dung chính:
#Các đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí như giữ gìn con ngươi của mắt mình;
#Trong Đảng Cộng sản Việt Nam phải thực hành dân chủ rộng rãi;
#Thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình;
*#Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam phải cần kiệm liêm chính, chí công vô tư.
Đoạn "về việc riêng"
Sau khi Người qua đời:
Không tổ chức đám linh đình, lãng phí thời gian và tiền bạc của dân;
Hỏa táng thi hài;
Tro hỏa táng chia làm ba phần, bỏ vào ba hộp sành cho miền Bắc, Trung, Nam;
Mỗi hộp tro hỏa táng được chôn trên một quả đồi, không dựng tượng đồng, bia đá trên đó; ai đến thăm mộ Bác thì nên trồng một vài cây nơi Người an nghỉ.
Phần kết thúc
Cuối cùng, Hồ Chí Minh viết rằng để lại "muôn vàn tình thân yêu cho toàn dân, toàn Đảng, cho toàn thể bộ đội, cho các cháu thanh niên và nhi đồng... gửi lời chào thân ái đến các đồng chí, các bầu bạn và các cháu thanh niên, nhi đồng quốc tế".
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Bút tích di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. **Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh**, hay còn gọi là **Di chúc của Hồ Chủ Tịch** hoặc **Di chúc của Bác Hồ**, là
**Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh**, còn gọi là **Lăng Hồ Chủ tịch**, **Lăng Bác**, là nơi gìn giữ thi hài Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lăng được chính thức khởi công ngày 2 tháng
**Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh 1989** là giải đấu đầu tiên của Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ
**Hồ Chí Minh** là một nhà cách mạng Việt Nam trong thế kỷ 20. Hồ Chí Minh còn có thể là: ## Địa danh *Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam *Đường mòn Hồ Chí
**Hồ Chí Minh** (chữ Nho: ; 19 tháng 5 năm 1890 – 2 tháng 9 năm 1969), tên khai sinh là **Nguyễn Sinh Cung** (chữ Nho: ), còn được gọi phổ biến tại Việt Nam
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
**Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh**, còn được gọi là **Đại học UEH** () là đại học đa thành viên chuyên khối kinh tế hệ công lập, thuộc nhóm đại học trọng
**Câu lạc bộ bóng đá Công an Thành phố Hồ Chí Minh** là một câu lạc bộ bóng đá có trụ sở ở Thành phố Hồ Chí Minh. Đội bóng này là hậu thân của
**Hoạt động của** **Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh** **giai đoạn 1911–1941** hay còn được gọi là **Thời kỳ Bôn ba Hải ngoại** kéo dài 30 năm (từ 5
**Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh**, còn được biết đến với tên gọi tắt **Cúp Truyền hình** hay **HTV Cup**, là một sự kiện thể thao
**Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh** là đơn vị sự nghiệp báo chí trực thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là đài truyền hình đầu tiên ở Việt
nhỏ|265x265px|Trụ sở Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh **Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh**, thường được gọi ngắn gọn là **Đoàn**, là một tổ chức chính trị – xã hội của thanh
**Thành phố Hồ Chí Minh** hiện nay hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính do chính quyền qua các thời kỳ trước đây thành lập. Do đó, tổ chức hành
**Hồ Chí Minh**, tên thật là Nguyễn Sinh Cung, vị chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), sinh ra trong
nhỏ|phải|Người Hoa ở Sài Gòn vào đầu thế kỷ 20 Người gốc Hoa sống tại Thành phố Hồ Chí Minh tập trung ở quận 5, quận 6, quận 8, quận 10 và quận 11. Theo
nhỏ|[[Chợ Bến Thành về đêm, nơi đây là biểu tượng không chính thức của Thành phố Hồ Chí Minh.]] **Thành phố Hồ Chí Minh **là tên gọi chính thức từ tháng 7 năm 1976 khi
**Tâm linh Hồ Chí Minh** hay **đạo Bác Hồ** là một hình thức tín ngưỡng, tôn giáo tại Việt Nam xuất phát từ việc thờ cúng Hồ Chí Minh, Chủ tịch đầu tiên của nước
**Xe buýt nội đô Thành phố Hồ Chí Minh** là hệ thống giao thông công cộng tại Thành phố Hồ Chí Minh, do Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng trực thuộc Sở Giao
**Tuyến 2** (tên tuyến theo giai đoạn 1: **Bến Thành – Tham Lương**) là một tuyến metro thuộc hệ thống Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh đang được xây dựng từ năm
Tượng chủ tịch Hồ Chí Minh **Bảo tàng Hồ Chí Minh** là bảo tàng ở Hà Nội tập trung chủ yếu vào việc trưng bày những hiện vật, tư liệu về cuộc đời và con
**Trường Đại học Công nghệ Thông tin** ( – **UIT**) là một trung tâm hàng đầu về nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ về công nghệ thông tin – truyền thông, được
**Nhà hát Sài Gòn** (tiếng anh: **Saigon Opera House**), thường được gọi ngắn gọn là **Nhà hát Thành phố**, là một nhà hát có mặt tiền hướng ra Công trường Lam Sơn và đường Đồng
Đại dịch COVID-19 do virus SARS-CoV-2 gây ra xuất hiện ở Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đây cũng là nơi có ca mắc COVID-19 đầu tiên tại Việt
**Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh** là một bảo tàng ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, lạc tại số 65 Lý Tự Trọng, thuộc Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, trên
**Danh sách bài hát về Hồ Chí Minh** là tuyển tập các ca khúc lấy nguồn cảm hứng từ hình tượng Hồ Chí Minh, các sáng tác này tập trung ca ngợi về Hồ Chí
**Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh** là cơ quan quyền lực nhà nước địa phương ở Thành phố Hồ Chí Minh, tạo thành nhánh lập pháp trong Chính quyền Thành phố Hồ
**Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Latinh: _Archidioecesis Hochiminhopolitana_) còn phổ biến với tên gọi **Tổng giáo phận Sài Gòn**, là một tổng giáo phận Công giáo ở Việt Nam, thuộc Giáo
**Bộ Tư lệnh Thành phố Hồ Chí Minh** hay còn gọi gọn là Bộ Tư lệnh Thành phố là một đơn vị phòng thủ cấp chiến lược của Quân đội nhân dân Việt Nam, làm
**Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh** (tên gọi quốc tế: **Ho Chi Minh City University of Culture**, viết tắt: **HCMUC**) là cơ sở giáo dục đại học công lập, trực thuộc
**Ban Thường vụ Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh** (còn được gọi **Ban Thường vụ Trung ương Đoàn)** là cơ quan thường trực của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn giữa
**Trận đấu giữa hai câu lạc bộ Thành phố Hồ Chí Minh và Long An**, còn được biết đến với cái tên **trò hề trên sân Thống Nhất**, diễn ra trong khuôn khổ vòng 6
**Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh** (, viết tắt là **VNUHCM**), mã đại học **QS**, là một trong hai hệ thống đại học quốc gia của Việt Nam bên cạnh Đại học
**Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Anh: _Ho Chi Minh City University of Education_ – **HCMUE**) được thành lập ngày 27 tháng 10 năm 1976 theo Quyết định số 426/TTg
**Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Anh: _Ho Chi Minh City University of Technology and Education_) là một trường đại học đa ngành tại Việt Nam, với thế
**Trường Đại học Hùng Vương Thành phố Hồ Chí Minh (DHV)** là một đại học dân lập được thành lập năm 1995 bởi cố Giáo sư Tiến sĩ Ngô Gia Hy hiện do Ông Đặng
**Trường Đại học Ngoại ngữ _–_ Tin học Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Anh: _Ho Chi Minh City University of Foreign Languages – Information Technology_, tên viết tắt: **HUFLIT**) là một đại học tư
**Bảo tàng Lịch sử Thành phố Hồ Chí Minh** tọa lạc tại số 2 đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Bến Nghé, Quận 1, trong khuôn viên Thảo Cầm Viên Sài Gòn. Đây là nơi bảo
Trong các hoạt động cách mạng của mình, Hồ Chí Minh rất chú trọng đến giai cấp công nhân. Vì là người theo chủ nghĩa Marx, trong đó xem lãnh đạo cách mạng là giai
**Thơ chúc Tết của Hồ Chí Minh** là danh sách những bài thơ để chúc Tết của Hồ Chí Minh trên cương vị chủ tịch nước. Sau 1 năm về nước lãnh đạo cách mạng
**Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Hồng Phong** (tiếng Anh: _Le Hong Phong High School for the Gifted_) là một trường trung học phổ thông chuyên tại quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh.
**Đường Nguyễn Huệ** là một tuyến đường tại Quận 1, trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, chạy từ Trụ sở Ủy ban nhân dân Thành phố đến Bến Bạch Đằng, bờ sông Sài Gòn.
nhỏ|phải|Chùa Pháp Hoa Quận 3 nằm tại [[Kênh Nhiêu Lộc vào năm 2006]] Ở Thành phố Hồ Chí Minh có nhiều cơ sở Phật giáo mang tên **Pháp Hoa**. Riêng bài viết này chỉ nói
**Trường Đại học Bách khoa** (, **HCMUT**) là trường đại học đầu ngành về lĩnh vực kỹ thuật ở miền Nam Việt Nam, thành viên của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
**Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh 2007** là giải đấu lần thứ 19 của Cuộc đua xe đạp toàn quốc tranh Cúp truyền hình Thành phố
**Vụ bạo lực học đường tại Thành phố Hồ Chí Minh tháng 5 năm 2022** là một vụ bạo lực học đường giữa các học sinh Trường Quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh -
**Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh** là một trong những viện Pasteur nghiên cứu và thí nghiệm khoa học chuyên về các căn bệnh nhiệt đới cùng các dược phẩm ở Việt Nam được
Di Sản Hồ Chí Minh - Di Chúc Của Bác Hồ - Một Giáo Trình Tiếng Việt Độc Đáo Sách khảo sát các trường hợp Bác Hồ tự sửa chữa trong quá trình viết Di
**Huy hiệu Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh** là biểu trưng do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ban hành để đại diện cho tổ chức thanh niên của
Di Sản Hồ Chí Minh - Di Chúc Của Bác Hồ - Một Giáo Trình Tiếng Việt Độc Đáo Sách khảo sát các trường hợp Bác Hồ tự sửa chữa trong quá trình viết Di
**Trường Đại học Kinh tế – Luật** ( – **UEL**) là trường đại học đào tạo và nghiên cứu khối ngành kinh tế, kinh doanh và luật hàng đầu Việt Nam nói chung và tại