Đền Thờ Hồ Sỹ Dương: Nơi Tôn Vinh Danh Nhân Lê Trung Hưng và Kiến Trúc Đền Thờ Cổ Nghệ An
Trong lòng làng Hoàn Hậu (nay là thôn 5, xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An), Đền Thờ Hồ Sỹ Dương đã được xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp Quốc gia ngày 13/6/2007. Công trình thờ phụng danh nhân lịch sử Hồ Sỹ Dương (1621–1681) – một quan viên xuất sắc dưới triều Lê Trung Hưng, nổi bật với sự nghiệp thi cử ba lần đỗ thủ khoa, nhiều lần thượng sách quân sự–ngoại giao và là tác giả các bộ sử ký giá trị. Đền được xây theo kiểu chữ Nhất ba gian hai chái, mái ngói diêm chồng, đao mái cong vút, hệ vì kèo chạm khắc rồng – phượng cùng hoành phi “Thái Sơn Bắc Đẩu”, là điển hình kiến trúc đền thờ cổ vùng Bắc Trung Bộ. Không chỉ là biểu tượng nghệ thuật, di tích còn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tín ngưỡng, giáo dục truyền thống, gắn liền với nhiều truyền thuyết về cuộc đời, phẩm chất và công lao của Hồ Sỹ Dương.
Đền Thờ Hồ Sỹ Dương nằm cạnh khu mộ và nhà bia tưởng niệm tại thôn 5, xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An. Quần thể bao gồm cổng đền, sân đệm, gian thờ chính và hệ thống tường bao, lưu giữ nhiều hiện vật và tư liệu quý về thân thế ông.
Gia đình và học vấnHồ Sỹ Dương (chữ Hán 胡士揚), sinh năm 1621 tại làng Hoàn Hậu (Quỳnh Đôi), con giám sinh Hồ Hoàng và bà Hoàng Thị Tâm. Ban đầu mang tên Hồ Á Ngọc, sau đổi thành Khả Trí, cuối cùng lấy hiệu Hồ Sỹ Dương. Thuở nhỏ ông thông minh, 15 tuổi học hết chữ, 18 tuổi đỗ đầu giải huyện, rồi ba lần đỗ giải nguyên (1643, 1648, 1651), 1652 đỗ tiến sĩ – một kì tích hiếm có.
Chức vụ và đóng góp- Quan chế Lê Trung Hưng: Ông từng giữ các chức Đông Các đại học sĩ, Tham Tụng, Thượng thư Bộ Công, sau thăng Thượng thự Bộ Lễ, được phong Duệ quận công năm 1681.
-
Quân sự: Tham mưu bày binh bố trận bốn lần Nam chinh, Bắc tiến dưới trướng vua Lê, góp phần bình định biên cương năm lần đều thắng lợi.
-
Ngoại giao: Sáu lần được cử làm chính sứ sang Trung Quốc, hoàn thành xuất sắc, giúp củng cố quan hệ hòa hiếu, được sứ thần Chu Xán nhà Thanh ca ngợi ngang tầm Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lương Thế Vinh, Mạc Đĩnh Chi.
-
Văn hóa – khoa cử: Tác giả “Trùng tu Lam Sơn Thực lực”, “Hoan Châu Phong Thổ Ký”… nhưng tiếc rằng hầu hết bị thất truyền; uyên bác của ông được đánh giá là “danh nhân toàn tài”.
Phân hạng và vị tríDi tích được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng Di tích Quốc gia ngày 13/6/2007. Đền tọa lạc ngay bên cạnh mộ phần, trong khuôn viên làng cổ, tạo thành cụm di tích thống nhất.
Thuyết minh kết cấu- Kiểu chữ Nhất: Ba gian hai chái, cột gỗ lim, mái ngói diêm chồng, đao mái cong, phản ánh kiến trúc đền chùa Bắc Bộ.
-
Hệ vì kèo: Chồng diêm nhiều tầng, chạm trổ rồng – phượng, hoa lá uốn lượn tinh xảo.
-
Hoành phi, câu đối: Đại tự “Thái Sơn Bắc Đẩu” – tấm biển vua Lê ban tặng ca ngợi công lao ông – treo trang trọng chính giữa đại môn.
-
Trang trí phụ trợ: Nền lát gạch Bát Tràng, sân lát gạch đỏ, lư hương đá, đèn đá tạo không gian trang nghiêm.
Họa tiết, hoa văn đặc trưngCác mô típ rồng – phượng, mây cuộn, hoa lá cách điệu gợi nhớ nét văn hóa truyền thống Nghệ An, điểm xuyết mái đao và vì kèo, đồng thời lồng ghép biểu tượng sông Lam, núi Hồng Lĩnh… tạo dấu ấn địa phương rõ nét.
Sau khi qua đời, Hồ Sỹ Dương được nhân dân Quỳnh Lưu suy tôn làm Thành hoàng làng, thường niên tổ chức lễ dâng hương vào ngày sinh (15/6 âm lịch) và ngày giỗ, thu hút con cháu, học sinh, đoàn viên thanh niên đến dâng lễ, học hỏi lịch sử. Đền Thờ còn là điểm đến giáo dục truyền thống “uống nước nhớ nguồn”, nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc và kết nối cộng đồng địa phương.
Truyền rằng vua Lê đã ban tặng ông bức hoành phi “Thái Sơn Bắc Đẩu” để vinh danh công lao to lớn; chuyện ông lấy binh pháp Trung Hoa vận dụng giúp quân Thanh giành thắng lợi cũng được ghi trong bia đá và truyền miệng qua các thế hệ.
Đền Thờ Hồ Sỹ Dương không chỉ là nơi lưu giữ dấu ấn của một danh nhân lịch sử Đại Việt thế kỷ XVII mà còn là bảo tàng kiến trúc đền thờ cổ vùng Bắc Trung Bộ. Với tổng hòa giá trị lịch sử, nghệ thuật và văn hóa tâm linh, di tích tiếp tục phát huy vai trò giáo dục truyền thống, kết nối quá khứ – hiện tại, giữ gìn bản sắc văn hóa Nghệ An.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Link
https://hotocvietnam.vn/BbCf621h893d84F
Đền Thờ Hồ Sỹ Dương: Nơi Tôn Vinh Danh Nhân Lê Trung Hưng và Kiến Trúc Đền Thờ Cổ Nghệ An Trong lòng làng Hoàn Hậu (nay là thôn 5, xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh
**Lưu** là một họ của người Trung Quốc (), Việt Nam và cũng tồn tại ở Triều Tiên (Hangul: 류, Romaja quốc ngữ: Ryu hoặc Yu). Họ Lưu được biết đến nhiều nhất vì đây
Ngày 30 tháng 8 năm 2005, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký quyết định số 971/2005/QĐ-CTN trao **giải thưởng Hồ Chí Minh đợt 3** cho 12 công trình, cụm công trình khoa học
Họ **Đồng (同)** là một họ của người Việt Nam. Biểu tượng của dòng họ Đồng tại Việt Nam ## Nguồn gốc họ Đồng Việt Nam Các triều đại phong kiến ở Việt Nam có
**Vinh** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Nghệ An và là Trung tâm Kinh tế - Văn hóa của vùng Bắc Trung Bộ, Việt Nam. Hiện nay, địa danh "Vinh" không còn tồn
**Hưng Yên** là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, nằm ở miền Bắc Việt Nam, với trung tâm hành chính cách thủ đô Hà Nội khoảng hơn 55 km về phía Đông Nam.
**Thổ Hà** là một làng nghề thuộc xã Vân Hà, thị xã Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, Việt Nam. Khác với các làng ở đồng bằng Bắc Bộ, dân Thổ Hà hoàn toàn không có
**Vụ án Năm Cam và đồng phạm** hay **Chuyên án Z5.01** là vụ án về tội phạm có tổ chức đặc biệt, có tính đặc thù, đây là một vụ án lớn và phức tạp,
Hoa phượng đỏ, biểu tượng của người Hải Phòng Dưới đây là **danh sách những nhân vật tiêu biểu** là những người đã sinh ra tại Hải Phòng, có quê quán (nguyên quán) ở Hải
phải|Lãnh thổ Việt Nam thời nhà Lê sơ ([[1428-1527).]] **Nhà Lê sơ** (chữ Nôm: 茹黎初 chữ Hán: 黎初朝, Hán Việt: _Lê sơ triều_) là giai đoạn đầu của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê.
**Danh nhân thời Đinh** là những nhân vật lịch sử đã theo giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, làm quan dưới triều đại nhà Đinh hoặc những người có liên quan
**Bùi** () là một họ người thuộc vùng Văn hóa Đông Á gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên. Tại Việt Nam họ Bùi phổ biến đứng hàng thứ 9 trong hơn 200 dòng họ,
**Nghệ sĩ chèo ở Việt Nam** là những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu chèo, gồm những nghệ sĩ chuyên nghiệp trong các nhà hát chèo và các nghệ nhân không
**Phú Thọ** là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Bộ, Việt Nam. Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, Phú Thọ có diện tích là 9.361 km² (xếp thứ 15); dân số
**Hồ Quý Ly** (chữ Hán: 胡季犛; 1336 – 1407), tên chữ **Nhất Nguyên** (一元), là vị hoàng đế đầu tiên của nhà nước Đại Ngu trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi vị Hoàng
**Mạc Thiên Tứ** (chữ Hán: 鄚天賜, , sinh ngày 12 tháng 12, 1699 hoặc 16 tháng 12, 1705 hoặc 1 tháng 1, 1718, mất ngày 18 tháng 6, 1780), tự là **Sĩ Lân** (士麟, ),
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
**Hình tượng con ngựa trong nghệ thuật** là hình ảnh của con ngựa trong nghệ thuật, ngựa là chủ đề khá quen thuộc trong văn học, âm nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, chúng
**Sự kiện 11 tháng 9**, còn được gọi là **vụ khủng bố ngày 11 tháng 9**, **cuộc tấn công ngày 11 tháng 9** hay đơn giản là **11/9** (; ở Hoa Kỳ thường được gọi
**Huỳnh Minh Hưng**, thường được biết đến với nghệ danh **Đàm Vĩnh Hưng** (sinh ngày 2 tháng 10 năm 1971), là một nam ca sĩ người Việt Nam. Anh bắt đầu được công chúng biết
**Trương** (giản thể: 张 ; phồn thể: 張) là một họ của người Việt Nam. Họ Trương cũng có tại Trung Quốc (Zhang), Triều Tiên / Hàn Quốc (Jang), Đài Loan (Chang), và Singapore (Chong).
**Làng nghề** là một đơn vị hành chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ chức, có kỷ cương tập quán riêng theo nghĩa rộng.
**Thành nhà Hồ** (hay còn gọi là **thành Tây Đô**, **thành An Tôn**, **thành Tây Kinh** hay **thành Tây Giai**) là kinh đô nước Đại Ngu (quốc hiệu của Việt Nam dưới thời nhà Hồ),
**Lê Kiện** (chữ Hán: 黎鍵;1478–1529), tên thật là **Lê Duy Thành**, là hoàng tử út của vua Lê Thánh Tông, mẹ ông là Trịnh Thị Ngọc Luyện, bà chuyên về quản dạy bốn mỹ đức
thumb|Biểu ngữ tuyên truyền nhân quyền tại Việt Nam **Nhân quyền tại Việt Nam** là tổng thể các mối quan hệ xã hội liên quan đến việc thực thi quyền con người tại Việt Nam
**Vụ hạ giàn khoan _Hải Dương-981**_ (HD-981) là sự kiện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đưa giàn khoan Hải Dương 981 (HD-981) vào khu vực Biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa vào ngày
**Đông Ấn Tây Ban Nha** (; tiếng Filipino: _Silangang Indiyas ng Espanya_) là lãnh thổ Tây Ban Nha tại Châu Á-Thái Bình Dương từ 1565 đến 1899. Bao gồm Philippines, Quần đảo Mariana, the Quần
**Sự kiện Tết Mậu Thân** (sách báo Việt Nam thường gọi là **_Tổng công kích và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968_**) là cuộc tổng tiến công và vận động quần chúng nổi dậy giành
**Đoàn** (chữ Hán: 段) là một họ của người châu Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, ở Trung Quốc (chữ Hán: 段, Bính âm: Duàn), ở Triều Tiên và Miến Điện. Chữ Hán
Đền thờ họ Đặng Việt Nam tại Miền Trung – thuộc thôn Trung Lý, xã Nhơn Phong, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định, kể từ ngày triển khai khởi công xây dựng vào tháng
**Đường Trường Sơn** hay **đường mòn Hồ Chí Minh** () là một tuyến Hậu cần chiến lược bao gồm mạng lưới giao thông quân sự, chạy từ lãnh thổ miền Bắc Việt Nam vào tới
**Binh đoàn Lê dương Pháp** (tiếng Pháp: _Légion étrangère,_ tiếng Anh_:_ _French Foreign Legion-FFL_) là một đội quân được tổ chức chặt chẽ, kỷ luật, chuyên môn cao, tinh nhuệ trực thuộc Lục quân Pháp.
**Vũ** hay **Võ** (武) là một họ phổ biến tại Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên và Hàn Quốc. Số lượng người mang họ Vũ phổ biến đứng thứ 7 với 3,9% dân số tại
nhỏ|234x234px|[[Ga Hà Nội, điểm đầu của đường sắt Bắc Nam]] Dưới đây là danh sách các nhà ga thuộc tuyến đường sắt Thống Nhất (Bắc – Nam): ## Từ Hà Nội đến Ninh Bình !
**Tôn Thất Thuyết** (chữ Hán: 尊室説; 1839 – 1913), biểu tự **Đàm Phu** (談夫), là quan phụ chính đại thần, nhiếp chính dưới triều Dục Đức, Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi của triều
**Câu lạc bộ bóng đá Hà Nội** () là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thuộc sở hữu của Tập đoàn T&T, có trụ sở tại Hà Nội và hiện đang thi đấu
**Trương Nghệ Hưng** (, sinh ngày ), còn được biết đến với nghệ danh **Lay** () hoặc **Lay Zhang**, là một nam ca sĩ, nhạc sĩ, nhà sản xuất âm nhạc, vũ công và diễn
**Thành ủy (Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố_)_ Hà Nội** là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng bộ thành phố Hà Nội giữa hai kỳ Đại hội, có chức năng lãnh đạo
**Tađêô Lê Hữu Từ** (28 tháng 10 năm 1897 – 24 tháng 4 năm 1967) là một giám mục Công giáo người Việt Nam, với khẩu hiệu giám mục là "Tiếng kêu trong hoang địa" (_Vox
**Phan** (chữ Hán: 潘) là một họ tại Trung Quốc, Việt Nam và Triều Tiên (Hangul: 반, Hanja: 潘, phiên âm theo Romaja quốc ngữ là **Ban**). Phan là họ phổ biến thứ 6 với
**Nội chiến Hoa Kỳ** (, 12 tháng 4 năm 1861 – 9 tháng 5 năm 1865, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau), là một cuộc nội chiến diễn ra ở Hoa
**Đền Khê Khẩu** là một di tích lịch sử - văn hóa tại phường Văn Đức, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương, Việt Nam, thờ Phó nguyên soái Đại tướng quân Trần Hiển Đức,
**La** là một họ của người châu Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, Trung Quốc (chữ Hán: 羅(phồn thể)/罗(giản thể), Bính âm: _Luó_), Đài Loan, Triều Tiên (Bắc Triều Tiên đọc là 라
**Binh chủng Đặc công** là binh chủng chiến đấu đặc biệt tinh nhuệ của Quân đội nhân dân Việt Nam, do Bộ Tổng tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam trực tiếp quản lý
**Đánh giá người Việt Nam** là những đánh giá và nhận xét về tư duy, tính cách, tâm lý và tập quán của người Việt Nam qua các thời kỳ khác nhau đã được một
**Lê Quốc Quân** (sinh ngày 13 tháng 9 năm 1971) là một luật sư, một blogger và nhân vật bất đồng chính kiến Việt Nam. Ông được xem là một nhà hoạt động xã hội
**Tiếp quản Thủ đô Hà Nội**, hoặc **Giải phóng thủ đô** theo cách gọi trên các văn kiện chính trị Việt Nam, là sự kiện diễn ra từ lúc 08 giờ ngày 10 tháng 10
**Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật** là 1 trong 2 lĩnh vực của Giải thưởng Nhà nước, do Chủ tịch nước Việt Nam ký quyết định, tặng thưởng cho những tác giả
**Chúa Nguyễn** (chữ Nôm: ; chữ Hán: / **Nguyễn vương**) (1558-1777, 1780-1802) là tên gọi dùng để chỉ người đứng đầu, cai trị xứ Đàng Trong, tức dải đất từ Thuận Hóa (phía nam đèo