Dãy núi Côn Lôn hay Côn Lôn sơn (tiếng Trung phồn thể: 崑崙山, giản thể: 昆仑山, bính âm: Kūnlún Shān) là một trong những dãy núi dài nhất tại châu Á, nó trải dài trên 3.000 km từ Pamir (Afghanistan) ở phía tây qua Tân Cương tới Thanh Hải ở phía đông, với chiều rộng khoảng 130–200 km. Độ cao bình quân 5.500-6.000 m với phía tây chật hẹp và cao còn phía đông rộng rãi và thấp hơn.
Lịch sử
Dãy Côn Lôn chạy theo hướng Tây - Đông, tạo thành ranh giới phía bắc của cao nguyên Tây Tạng và rìa phía Nam của lòng chảo Tarim, sa mạc khét tiếng Takla Makan và sa mạc Gobi. Một loạt các con sông quan trọng chảy ra từ dãy núi này, bao gồm sông Karakash ('Hắc Ngọc Hà') và sông Yurungkash ('Bạch Ngọc Hà'), chảy qua ốc đảo Hòa Điền vào Sa mạc Taklamakan.
Đỉnh cao nhất của dãy Côn Lôn là Mộ Sĩ Sơn (7.167 m) trong vùng khu vực Vu Điền (Keriya). Arka Tagh là trung tâm của Côn Lôn Sơn; đỉnh cao nhất của nó là Ulugh Muztagh (Mộc Tư Tháp Cách Sơn - 6.973 m, không phải là 7.723 m). Một số tác giả cho rằng dãy Côn Lôn kéo dài về phía bắc theo hướng tây xa tới Kongur Tagh (Công Cách Nhĩ Sơn - 7.649 m) và Muztagh Ata nổi tiếng (Mộ Sĩ Tháp Cách Phong - 7.546 m). Nhưng các ngọn núi này về mặt tự nhiên thì liên quan nhiều tới dãy núi Pamir hơn.
Dãy núi Bayankala, nhánh phía Nam của dãy núi Côn Lôn, tạo thành đường phân nước giữa lưu vực của hai con sông dài nhất Trung Quốc là Dương Tử và Hoàng Hà.
Dãy núi này được hình thành tại rìa phía bắc của mảng kiến tạo Cimmeria trong quá trình va chạm của nó, vào cuối kỷ Trias, với lục địa Siberia, kết quả là sự khép kín của đại dương Paleo-Tethys.
Thần thoại
Dãy núi Côn Lôn nổi tiếng trong thần thoại Trung Hoa và người ta tin rằng nó là thiên đường của những người theo Đạo giáo.
Theo truyền thuyết, người đầu tiên đến thiên đường này là Chu Mục vương của nhà Chu. Ông ngẫu nhiên phát hiện ra cung điện bằng ngọc của Hoàng Đế, vị hoàng đế thần thoại và là người sáng tạo ra nền văn hóa Trung Hoa, và đã gặp Tây Vương Mẫu, mà đỉnh cao sự sùng bái tôn thờ bà đã diễn ra vào thời nhà Hán, nơi ở thần thoại của bà cũng nằm trong dãy núi này.
Tu viện lạt ma Shangri-La hư cấu cũng nằm trong dãy núi này.
Hình:Yarkand River in the Western Kunlun Shan, seen from the Tibet-Xinjiang highway.jpg|Sông Karakash ở miền tây dãy núi Côn Lôn, nhìn từ đường quốc lộ Tây Tạng-Tân Cương.
Hình:Peak in Kunlun range.jpg|Một đỉnh núi trong dãy Côn Lôn
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Dãy núi Côn Lôn** hay **Côn Lôn sơn** (tiếng Trung phồn thể: 崑崙山, giản thể: 昆仑山, bính âm: Kūnlún Shān) là một trong những dãy núi dài nhất tại châu Á, nó trải dài trên
**Dãy núi Ba Nhan Khách Lạp** hoặc **Ba Nhan Khách Lạt** () là dãy núi nằm ở phía nam trung tâm của tỉnh Thanh Hải, tây bắc Trung Quốc. Nó kéo dài từ phần trung
**Dãy núi Trường Sơn**, hoặc gọi **dãy núi Trung Kì** (chữ Pháp: chaîne Annamitique, cordillère Annamitique), là dãy núi chủ yếu ở bán đảo Đông Dương, dài khoảng 1.100 kilômét, là đường phân thủy của
**Dãy Cascade** (tiếng Anh: **' hay **' (ở Canada)) là một dãy núi kéo dài nằm đối diện với bờ biển thuộc khu vực phía tây của Bắc Mỹ, giữa tiểu bang California, Oregon, Washington
nhỏ|phải|Dưới chân núi rặng Altai **Dãy núi Altay** hay **dãy núi Altai** hay **rặng Altai** là một dãy núi ở trung tâm châu Á, nằm trên khu vực biên giới Nga, Trung Quốc, Mông Cổ
**Ba Vì** là một dãy núi đất và đá vôi nhỏ, trải dài trên các huyện Ba Vì, Thạch Thất của Hà Nội và thành phố Hòa Bình của tỉnh Hòa Bình. Đỉnh núi Ba
**Dãy núi Karpat** hay **dãy núi Carpat** (; Séc, Ba Lan và Slovakia: _Karpaty_; Ukraina: _Карпати_ (Karpaty); Đức: _Karpaten_; Serbia: _Karpati_ / _Карпати_; Hungary: _Kárpátok_) là một dãy núi tạo thành hình vòng cung dài
**Dãy núi Kavkaz**, hoặc gọi **mạch núi Cáp-ca** (chữ Anh: Caucasus Mountains) là mạch núi phân chia giới hạn hai châu lục. Đỉnh núi cao nhất của nó là En-bơ-rút, chiều cao so với mức
**Dãy núi Atlas** (tiếng Berber: idurar n Watlas, tiếng Ả Rập: جبال الأطلس) là một dãy núi thuộc vùng Maghreb, tây bắc châu Phi. Với độ dài khoảng 2.500 km qua Maroc, Algérie, và Tunisia, dãy
**Dãy núi Rocky** hay đơn giản là **Rockies** (phát âm như "Roóc-ky", đôi khi còn được biết đến với tên **Rặng Thạch Sơn**), là dãy núi khá rộng ở miền Tây Bắc Mỹ. Dãy núi
**Dãy núi Zagros** (), (), (Sorani Kurd: Zagros - زاگرۆس), là dãy núi lớn nhất nằm trên biên giới Iran và Iraq. Nó có tổng chiều dài khoảng 1.500 km từ miền tây Iran, trên biên
nhỏ|260x260px|Bản đồ [[cao nguyên Thái Lan]] nhỏ|260x260px|_[[Bretschneidera sinensis_ ( _Chompoo Phu Kha_), loài cây bị đe dọa mất môi trường sống mà ở Thái Lan chỉ tìm thấy trong phạm vi này]] Dãy núi Luangprabang
**Dãy núi Pamir** là một dãy núi nằm tại Trung Á, được tạo thành từ sự nối liền hay điểm nút của các dãy núi Thiên Sơn, Khách Lạt Côn Lôn, Côn Lôn và Hưng
Phong cảnh núi rừng Cúc Phương nhìn từ đỉnh Mây Bạc cao nhất dãy Tam Điệp **Dãy núi Tam Điệp** là dải núi cuối cùng của khối núi cao đá vôi Hòa Bình - Sơn
**Smrk** là khối núi và đồng thời cũng là tên của một ngọn núi trong dãy Moravian-Silesian Beskids ở Cộng hòa Séc. Smrk là đỉnh núi cao thứ hai của dãy Beskids (sau Lysá hora)
nhỏ|phải|[[Himalaya, dãy núi cao nhất thế giới, nhìn từ vũ trụ.]] **Dãy núi**, **rặng núi**, **mạch núi** hay **sơn mạch** là một chuỗi các nếp uốn lớn (các ngọn núi) với độ dài đáng kể
**Dãy núi Taurus** (tiếng Ả Rập,**جبال طوروس**, tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Toros Dağları_) là một dãy núi nằm ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ, với thượng nguồn các con sông như Euphrates (tiếng Thổ Nhĩ
**Dãy núi Hoành Đoạn** (tiếng Trung: 横断山脉; bính âm: Héngduàn Shānmài, Hán-Việt: Hoành Đoạn sơn mạch) là một dãy núi ở Trung Quốc trong khu vực có tọa độ khoảng từ 22° tới 32°05' vĩ
thumb|[[tranh hang động|Mẫu tô tay thổ dân ở động Red Hands, gần Glenbrook]] thumb|Gốm sứ vỡ gần đầm lầy Asgard, nơi mỏ than được khai thác thế kỷ 19 **Dãy núi Blue** (tiếng Anh: _The
**Dãy núi** **High Tatras** hoặc **High Tatra** (tiếng Slovak: Vysoké Tatry; ; , _Vysoki Tatry_; ; ), là một dãy núi dọc theo biên giới phía bắc Slovakia trong Vùng Prešov và phía nam Ba
**Dãy núi Jizera** () hoặc **dãy núi Izera** (; ) là một phần phía tây của dãy Sudetes trên biên giới giữa Cộng hòa Séc và Ba Lan. Dãy núi được đặt tên từ sông
**Dãy núi Gorce** ( ) là một phần của dãy núi phía Tây Beskids , trải rộng khắp phía nam Ba Lan . Chúng nằm ở tỉnh Małopolska, ở cực tây của dãy Carpathian kéo
nhỏ|Bia đỉnh núi của Chư Yang Sin **Chư Yang Sin** (chữ viết Êđê: **_Čư Yang Sin_**) là tên của một dãy núi ở Đắk Lắk, ở đây có đỉnh Chư Yang Sin cao 2442 m
**Dãy núi Cú mèo** (, , ) là một dãy núi của Trung tâm dãy Sudetes ở phía tây nam Ba Lan. Nó bao gồm một khu vực được bảo vệ gọi là Công viên
**Cordillera de Talamanca** hay **dãy núi Talamanca** là dãy núi chính ở đông nam Costa Rica nằm theo hướng tây-bắc đông-nam trước khi lan xuống miền tây Panamá. Sườn núi này cũng là đường phân
**Dãy núi Vũ Di** (; còn được gọi là **Bohea Hills** trong các tài liệu phương Tây) là một dãy núi tại Nam Bình, phía bắc của tỉnh Phúc Kiến, giáp ranh giới với tỉnh
**Dãy núi Makhonjwa** còn được gọi là **Barberton Greenstone Belt** hay **Barberton Mountain Land** là một dãy núi thấp và nhỏ có diện tích , trong đó 80% nằm tại tỉnh Mpumalanga, Nam Phi. Phần
**Dãy núi Acacus** hoặc **Tadrart Akakus** ( / ALA-LC: _Tadrārt Akākūs_) thành tạo một dãy núi trên sa mạc ở huyện Ghat, miền tây Libya. Nó nằm ở phía đông thành phố Ghat và kéo
**Dãy núi Sanok-Turka** (; ) là một dãy núi ở Đông Beskids, bên ngoài rìa phía đông Carpathians. Nó nằm ở khu vực biên giới phía nam giữa Ba Lan và Ukraine. Dãy núi Sanok-Turka
nhỏ|366x366px| Dãy núi Świętokrzyskie Dãy núi Świętokrzyskie (hay còn được gọi là dãy núi Holy Cross) là một dãy núi nằm ở miền trung Ba Lan, gần thành phố Kielce. Dãy núi Świętokrzyskie là một
Vị trí dãy núi Taebaek **Dãy núi Taebaek** (tiếng Triều Tiên:태백산맥, Hanja: 太白山脈, Hán Việt: Thái Bạch sơn mạch) là một dãy núi kéo dài trên cả hai miền nam và bắc bán đảo Triều
phải|Thái Hành Sơn **Thái Hành Sơn** hay **Thái Hàng Sơn** (tiếng Trung: 太行山, bính âm: _Tàiháng Shān_) là một dãy núi chạy từ cạnh phía Đông của cao nguyên Hoàng Thổ (黃土高原) ở các tỉnh
**Hoàng Liên Sơn** (chữ Anh: _Hoang Lien Mountains_), hoặc gọi là **Dãy núi Hoàng Liên Sơn**, là một dãy núi nằm ở phía tây bắc Việt Nam, là phần còn lại và kéo dài về
**Dãy núi Long Môn** (tiếng Trung: 龙门山, Hán-Việt: Long Môn sơn) là một dãy núi chủ yếu nằm tại khu vực phía bắc tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. Nó cũng là khu vực có phong
**Dãy núi Rwenzori**, trước đây được gọi là dãy **Ruwenzori** (thay đổi chính tả khoảng 1980 cho phù hợp chặt chẽ với tên gọi địa phương "Rwenjura") và đôi khi còn gọi là **núi mặt
phải|Dãy núi Hoành Sơn, nhìn từ Hà Tĩnh **Hoành Sơn** (núi ngang) là một dãy núi ở phía nam tỉnh Hà Tĩnh, phía bắc tỉnh Quảng Bình. Hoành Sơn và sông Gianh là biểu trưng
**Dãy núi Rangrim** (Hán-Việt: dãy núi Lang Lâm) là một dãy núi chạy dài theo chiều bắc-nam, nằm ở phía tây cao nguyên Kaema tại miền trung Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên.
**Dãy núi Dâmrei**, nghĩa là "**dãy Con Voi**", nằm ở vùng tây nam của Campuchia, chủ yếu trong địa phận tỉnh Kam pốt (sát tỉnh Kiên Giang của Việt Nam). Dãy núi là một nhánh
**Khu vực khai mỏ Dãy núi Quặng** () là một di sản công nghiệp hơn 800 năm tuổi nằm ở khu vực biên giới giữa bang Sachsen của Đức và khu vực Bắc Bohemia của
nhỏ|phải|Một dòng suối trên núi Tà Lơn nhỏ|phải|Nhà thờ Công giáo trên núi Bokor **Núi Tà Lơn** (người Khmer gọi là núi **Bokor**) cách thị xã Kampot (thuộc tỉnh Kampot) khoảng 10 km về hướng
**Núi Hàm Lợn** (còn gọi là **núi Chân Chim**) là ngọn núi thứ hai của dãy Tam Đảo về phía Đông Nam, tiếp nối sau núi Sóc. ## Địa lý giữa|nhỏ|456x456px|Toàn cảnh núi Hàm Lợn
**Dãy núi Troodos** ( ; ) là dãy núi nằm ở vùng trung tâm đảo và cũng là dãy núi lớn nhất ở Síp. Đỉnh cao nhất của dãy núi này là Olympus cao 1.952
**Smrk** ( ; ) là ngọn núi cao nhất của Séc của dãy núi Jizera . Có chiều cao , đôi khi nó được gọi là "Vua của các ngọn núi Jizera" ## Địa lý
**Tuyến đường sắt Dãy núi Nilgiri** viết tắt là **NMR** là tuyến đường sắt đo mét khổ hẹp 1000mm nằm ở Tamil Nadu, miền Nam Ấn Độ. Được xây dựng bởi những người Anh vào
phải|nhỏ|Bản đồ vị trí vịnh Con Lợn. **Sự kiện Vịnh Con Lợn** (còn có tên là **La Batalla de Girón**, hoặc **Playa Girón** ở Cuba) hay **Trận chiến Girón** (đọc là _Hi-rôn_), là một chiến
nhỏ| Tatra - ảnh từ công cụ [./https://en.wikipedia.org/wiki/NASA_World_Wind NASA World Wind] (Vệ tinh nhân tạo NLT Visible) nhỏ| [./https://en.wikipedia.org/wiki/Western_Tatras Western Tatras] -n hìn từ độ cao trung bình nhỏ|Dãy núi Tatra - Czerwone Wierchy nhỏ|Cáo
nhỏ|phải|Một con lợn rừng bị bắn hạ **Săn lợn rừng** hay **săn heo rừng** hay **thú săn lợn rừng**, **thú săn heo rừng** nói chung là việc thực hành săn bắn các loại lợn rừng
**Bảy Núi** có tên chữ là **Thất Sơn** (Hán-Việt), các tín đồ Bửu Sơn Kỳ Hương tôn xưng là **Bửu Sơn**, gồm bảy ngọn núi không liên tục, đột khởi trên đồng bằng miền Tây
**Côn Đảo** là một quần đảo nằm ở ngoài khơi bờ biển Nam Bộ và cũng là một đặc khu trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh. Quần đảo cách phường Vũng Tàu 97 hải
nhỏ|Phần phía đông của Altun Shan nằm ở phía dưới của bản đồ **Altyn-Tagh**, **Astyn-Tagh**, **dãy núi Altun**, **Altun Shan** hay **A Nhĩ Kim Sơn** (; Altyn Tagh có nghĩa là núi Vàng trong ngôn