Đặng Thúc Liêng (1867-1945), khi sinh ra có tên là Huân (hoặc Huẫn), đến năm 18 tuổi lấy biệt hiệu là Trúc Am, từ năm 30 tuổi về sau mới lấy tên là Đặng Thúc Liêng, và lấy các bút hiệu là Mộng Liêm, Lục Hà Tẩu.
Ông là thầy thuốc, là soạn giả và là nhà văn tiên phong ở Nam Bộ (Việt Nam).
Tiểu sử
Đặng Thúc Liêng sinh năm Đinh Mão (1867) ở làng Tân Phú, quận Hốc Môn, tỉnh Gia Định (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh).
Cha ông là Đặng Văn Duy, có công lao chống Pháp tại mặt trận Gia Định. Sau khi Đại đồn Chí Hòa thất thủ (tháng 2 năm 1861), ông ra làm Án sát tỉnh Bình Thuận, rồi mất tại đây, được đưa về an táng nơi quê nhà (Hốc Môn, Gia Định).
Thuở nhỏ, Đặng Thúc Liêng học chữ Hán, chữ Quốc ngữ và tự học chữ Pháp. Ngoài ra, ông còn theo học nghề Đông y.
Thời vua Đồng Khánh (1885-1889), triều đình lập Nha Thông Thương giao cho Phan Tôn (con Phan Thanh Giản) phụ trách. Do tình thầy trò (trước đây Phan Tôn có dạy ông), nên ông được cử sang Hương Cảng (Hồng Kông) để mở trụ sở mậu dịch với Trung Quốc.
Từ năm 1887 đến năm 1888, công cuộc làm ăn của ông phát triển. Ở đây, ông đã có những cuộc bút đàm, thảo luận với các nhà cách mạng Trung Quốc như: Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu, Hồ Hán Dân... Chịu ảnh hưởng tư tưởng đổi mới của họ, Đặng Thúc Liêng đề nghị triều đình tuyển thanh niên xuất ngoại du học để sau này trở về canh tân nước nhà, nhưng không được triều đình nghe theo.
Bất đắc chí, Đặng Thúc Liêng xin từ quan rồi về Gia Định làm nghề Đông y tại tiệm Nam Thọ Xuân. Năm 1890, Đặng Thúc Liêng viết một loạt bài đề cao tư tưởng cấp tiến của Voltaire, Jean Jacques Rousseau, Abraham Lincoln..., rồi gửi đăng trên báo Nông Cổ mín đàm (Trong chén trà bàn chuyện nông thương) do Lương Khắc Ninh làm chủ bút.
Khoảng năm 1900, Đặng Thúc Liêng tham gia hoạt động với nhóm Trần Chánh Chiếu, cùng ra sức vận động cuộc duy tân tự cường để cho đất nước sớm thoát khỏi cảnh đói nghèo và ách thực dân.
Năm 1907, ông là thành viên tích cực của phong trào Minh Tân do Trần Chánh Chiếu đứng đầu. Theo nhà văn Sơn Nam, thì mục đích của đoàn thể này là:
:Phát triển công thương nghiệp, mở mang trường học, sửa đổi phong tục là những vấn đề tương quan nhau để đạt mục đích sau cùng là đánh đổ ách thống trị của thực dân Pháp, thành lập chế độ quân chủ lập hiến, tôn Kỳ Ngoại hầu Cường Để làm vua.
Vì vậy, khi nhà cầm quyền Pháp dò la được chủ ý trên liền ra lệnh bắt giam Trần Chánh Chiếu (tháng 10 năm 1908), thì Đặng Thúc Liêng và nhiều đồng chí khác cũng phải vào tù. Sau mấy tháng bị giam cầm, ông được tha nhờ sự can thiệp của hai công chức Pháp cấp tiến mà ông đã dạy chữ Hán cho họ trước đây.
Ra tù, Đặng Thúc Liêng về quê vợ (vợ ông là bà Nguyễn Thị Nhơn) là làng Tân Qui Đông, tỉnh Sa Đéc (nay là tỉnh Đồng Tháp). Sau đó, ông lập tiệm thuốc bắc Phước Hưng Đông ở làng Vĩnh Phước (nay là chợ Sa Đéc), và cất một rạp hát nhỏ cũng ở tại đây (khoảng 1910), tạo điều kiện cho nghệ thuật hát bội và ca ra bộ (cải lương thời sơ khai) phát triển. Vở tuồng ca ra bộ Gia Long tẩu quốc (trong đó có đoạn chúa Nguyễn Ánh, nhờ Bá Đa Lộc cầu viện Pháp) và Pháp Việt nhất gia (Pháp Việt một nhà) đều được ông soạn trong khoảng thời gian này.
Năm 1911, Đặng Thúc Liêng giao tiệm thuốc và sản nghiệp ở Sa Đéc cho vợ, rồi ông về Sài Gòn tiếp tục cộng tác với các báo: Nông Cổ mín đàm, Lục tỉnh tân văn, Công luận báo, Đông Pháp thời báo, Trung lập, Đại Việt tập chí...
Kể từ đây, ông thường đi rong chơi từ Nam chí Bắc, nổi tiếng là người hào hoa phong nhã. Năm 1926, nhiều tỉnh ở Bắc Kỳ bị vỡ đê, lâm vào nạn đói. Ông liền thảo bài Quốc văn hồn (Hồn quốc văn) để kêu gọi cứu tế.
Năm 1931, ông ra tờ Việt Dân báo. Năm 1934, ông đứng ra lập Việt Nam Y Dược hội. Khoảng năm 1944, ông cùng với Lê Phát Vĩnh xuất bản tuần báo Đông phong.
Ngày 9 tháng 3 năm 1945, quân Nhật Bản làm cuộc đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương, nhưng không bao lâu thì bị quân Đồng minh đến giải giáp. Thấy tình hình có nhiều biến động, Đặng Thúc Liêng rời Sài Gòn về lại làng Tân Qui Đông (Sa Đéc).
Ngày 16 tháng 8 năm 1945, Đặng Thúc Liêng mất vì bệnh, hưởng thọ 78 tuổi.
Tác phẩm
Các tác phẩm văn thơ của Đặng Thúc Liêng đã xuất bản:
Tâm quyển giải (Cởi tấm lòng).
Tâm bổn mễ thương (Gốc của chữ tâm là ở thóc gạo).
Quốc văn hồn (Hồn quốc văn).
Nhân hoà Thiền hội (Người và Thiền gặp gỡ).
Canh hoang biến pháp (biến pháp cài cấy khẩn hoang).
Cao hoàng đế diễn ca (Diễn ca về Hoàng đế Gia Long).
Trương Vĩnh Ký hành trạng (Hành trạng Trương Vĩnh Ký).
Hán văn thi tập (Tập thơ chữ Hán).
*Việt âm thi tập (Tập thơ quốc âm).
Sách viết về nghề y, có:
Trí y tiện dụng (Tiện dùng cho người hết mình với nghề y).
Chủng mạch tân biên (Biên soạn mới về mệnh mạch giống nòi).
Và hai vở tuồng ca ra bộ là:
Gia Long tẩu quốc (Gia Long bôn ba vì nước).
Pháp Việt nhất gia (Pháp Việt một nhà).
Nhận xét
Nhà nghiên cứu Nguyễn Q. Thắng, viết:
:Đặng Thúc Liêng là một nhà văn tiên phong ở Nam Bộ. Hầu hết các tác phẩm của ông đều đặt nặng vấn đề quốc hồn và có tác dụng cổ võ tinh thần dân tộc Việt. Ông là một trong những người có công đầu trong giai đoạn chữ Quốc ngữ bắt đầu có địa vị trong sinh hoạt văn hoá ở miền Nam hồi cuối thế kỷ 19.
Thơ tự trào
Bài thơ Tự trào dưới đây thể hiện cả tính và quan niệm sống của tác giả, tức Đặng Thúc Liêng:
:''Họ đồn Đặng Thúc Liêng chơi quá lố,
:Có hay không? Giả ngộ đó mà thôi!
:''Gẫm bao lâu sống sót trên đời,
:''Nhịn hóa dại, chơi đi, kẻo uổng!
:''Nhưng trách nhiệm chớ nên bỏ luống,
:''Đức tài rèn đem cống hiến nhân dân.
:''Làm sao cũng giữ tinh thần,
:''Có giải trí, ăn, mần mới giỏi...
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đặng Thúc Liêng** (1867-1945), khi sinh ra có tên là **Huân** (hoặc **Huẫn**), đến năm 18 tuổi lấy biệt hiệu là **Trúc Am**, từ năm 30 tuổi về sau mới lấy tên là **Đặng Thúc
**Đảng Phục Việt** ở Nam Kỳ là một tổ chức chính trị thành lập ở Việt Nam vào đầu thế kỷ 20. ## Lịch sử Vào đầu thế kỷ 20 chính trường Việt Nam sôi
Trong hai ngày 5-6/9/2024, Đoàn công tác Ủy Ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Thành phố cùng đại diện doanh nghiệp đồng hành tham gia
Bức tượng tri thức ([[tiếng Hy Lạp: Ἐπιστήμη, _Episteme_) ở Thư viện Celsus, Thổ Nhĩ Kỳ.]] **Tri thức** hay **kiến thức** (tiếng Anh: _knowledge_) bao gồm những kiến thức, thông tin, sự hiểu biết, hay
**Nghi thức** là một chuỗi các hoạt động liên quan đến cử chỉ, lời nói, hành động hoặc đối tượng, được thực hiện ở một nơi được sắp xếp theo thứ tự và theo một
"**Giải phóng miền Nam**" được soạn nhạc và viết lời vào năm 1961 bởi bộ ba nhạc sĩ Lưu Hữu Phước, Mai Văn Bộ và Huỳnh Văn Tiểng dưới bút danh chung **_Huỳnh Minh Siêng_**
Theo giáo lý của Đạo Cao Đài, **Bát đẳng Chơn Hồn** là 8 phẩm cấp tiến hoá về mặt vô hình, của tâm linh, tâm thức. Sự tiến hóa về mặt vật chất và tâm
**Phong trào Minh Tân** (còn gọi là **phong trào Duy Tân ở Nam Kỳ**) do **Hội Minh Tân** (kể từ đây trở đi có khi gọi tắt là Hội) đề xướng và lãnh đạo, là
**_Điều thiêng liêng nhất_** hay **_Thánh của các vị Thánh_** (tiếng Nga: _Святая святых_) là một vở kịch của nhà viết kịch Ion Drutse. ## Nội dung Vở kịch xoay quanh số phận người chiến
**Phong trào Đông Du** là một phong trào cách mạng ở Việt Nam đầu thế kỷ 20. Phong trào có mục đích kêu gọi thanh niên Việt Nam ra nước ngoài (Nhật Bản) học tập,
nhỏ|343x343px|Lễ đăng quang của [[Elizabeth II|Nữ vương Elizabeth II của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland năm 1953]] **Lễ** **đăng quang** là một buổi lễ thiêng liêng nhằm tuyên bố một vị quân
**Jean-Baptiste Petrus Trương Vĩnh Ký** (chữ Hán: 張永記, 1837–1898), tên hồi nhỏ là **Trương Chánh Ký**, hiệu **Sĩ Tải**, là một nhà văn, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục và khảo cứu văn hóa,
Nhân dịp Kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2/1930-03/2/2025)Giữa thế kỷ XIX, sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế đã thúc đẩy các nước tư bản phương Tây
**Long Xuyên** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh An Giang, vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Long Xuyên cũng từng là tỉnh lỵ của tỉnh Long Xuyên cũ trước năm 1956.
**Thượng Tân Thị** (尚賓氏), tên thật: **Phan Quốc Quang** (1878 - 1966), tự **Hương Thanh**, biệt hiệu: **Hoài Nam Tử**, **Thượng Tân Thị**; là một nhà thơ Việt Nam thời tiền chiến. ## Cuộc đời
**Hệ thống đẳng cấp Vovinam Việt Võ Đạo** – hay còn gọi là **Cấp bậc Đai Vovinam Việt Võ Đạo** – được ra đời vào năm 1964, sau khi Chưởng môn Lê Sáng và các
Chân dung Trần Chánh Chiếu **Trần Chánh Chiếu** (1868-1919), còn gọi là **Gibert Trần Chánh Chiếu** (gọi tắt là **Gibert Chiếu**), hiệu **Quang Huy**, biệt hiệu **Đông Sơ**, các bút danh: **Kỳ Lân Các, Nhựt
Phong trào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Kiên Giang đã đạt được nhiều kết quả, xuất hiện nhiều mô hình khởi nghiệp của đảng viên, thanh niên khu vực nông thôn.Anh Nguyễn Đông
Những năm qua, nhiều đảng viên trẻ ở Kiên Giang nuôi dưỡng hoài bão và không ngừng nỗ lực trên con đường lập thân, lập nghiệp, từ đó đã cho ra thị trường nhiều sản
Đỗ Phủ (tranh họa) **Đăng cao** (chữ Hán: 登高, Lên cao) hay **Cửu nhật đăng cao** (Ngày tiết Trùng cửu lên cao) của Đỗ Phủ (杜甫, 712 - 770) là một trong số những bài
**Nguyễn Thần Hiến** (1857-1914), tự: **Phác Đình**, hiệu: **Chương Chu**; là người đã sáng lập ra "Quỹ Khuyến Du học hội" nhằm vận động và hỗ trợ cho học sinh sang Nhật Bản học, là
nhỏ|phải|Nghi thức thanh tẩy khi tắm trên [[vùng nước thiêng sông Hằng ở Ấn Độ]] nhỏ|phải|Tsukubai **Nghi thức thanh tẩy** (_Ritual purification_) là một nghi lễ do một tôn giáo quy định, qua đó một
Tượng đài Bông lúa trước trụ sở UBND tỉnh An Giang **Biên niên sử An Giang** ghi lại các sự kiện nổi bật của tỉnh An Giang thuộc Việt Nam theo thứ tự thời gian.
Thượng tướng Đặng Vũ Hiệp sinh năm 1928, quê xã Việt Hưng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Thuở thiếu thời ông học Trường Bưởi, một ngôi trường nổi tiếng của Hà Nội, nơi mà
**Đặng Thị Nhu** (hay **Nho**;1876 – 1910), tục gọi **bà Ba Cẩn**, là vợ thứ ba và là cộng sự của Hoàng Hoa Thám (Đề Thám), lãnh tụ cuộc khởi nghĩa kháng Pháp ở Yên
Lễ hội văn hóa dân gian Phố Hiến được tổ chức vào tháng 3 âm lịch hằng năm, là chuỗi những lễ hội được tổ chức trong không gian văn hoá Phố Hiến cổ xưa
Chân dung Nguyễn Quang Diêu **Nguyễn Quang Diêu** (1880 - 1936), tự **Tử Ngọc**, hiệu **Cảnh Sơn** (hay **Nam Sơn**); là nhà thơ và là chí sĩ thời cận đại trong lịch sử Việt Nam.
nhỏ|phải|Tượng thần bò trong bảo tàng văn hóa Lưỡng Hà **Tục thờ Bò** hay **tín ngưỡng thờ Bò** hay còn gọi là **thờ Thần Bò** hay **đạo thờ Bò** là việc thực hành các tín
**Thông công** trong tôn giáo Cao Đài là những cách thức nhằm giao tiếp với thế giới siêu tự nhiên như xây bàn, cầu cơ, chấp bút (gọi tắt là cơ bút)... Các phương tiện
**Quyền động vật trong các tôn giáo Ấn Độ** là quan điểm, quan niệm, giáo lý, học thuyết của các tôn giáo lớn ở Ấn Độ bao gồm Ấn Độ giáo (Hindu giáo), Phật giáo
Trong đời sống văn hóa của người Việt, gạo đóng vai trò là nguồn lương thực quan trọng, mang ý nghĩa thiêng liêng, gắn bó chặt chẽ với tâm linh và phong tục truyền thống
**Tạ Phong Tần** (sinh năm 1968 tại huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu) là một blogger bất đồng chính kiến với Chính phủ Việt Nam. Từng là một nữ sĩ quan công an, bà đã
**Giết mổ bò ở Ấn Độ** phản ánh tình trạng kinh doanh, giết mổ các con bò ở Ấn Độ. Giết mổ bò ở Ấn Độ là một chủ đề cấm kỵ trong suốt tiến
Các chức sắc và tín đồ ăn mặc lễ phục theo giáo lý của tôn giáo **Giáo lý Cao Đài** là những lý thuyết của đạo Cao Đài ## Mục đích Mục đích của đạo
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Human_artifacts_at_CMNH_-_37.JPG|nhỏ|Các vị thần Ai Cập trong [[Bảo tàng lịch sử tự nhiên Carnegie|Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Carnegie]] **Thuyết đa thần (Polytheism)** là sự tôn thờ hoặc tín ngưỡng vào nhiều vị thần,
Hành trình mang thai, chăm sóc bé chưa bao giờ là một hành trình dễ dàng đối với mỗi người mẹ nói riêng và cả gia đình nói chung. Chúng tôi tin rằng, làm mẹ
Trong hai ngày 5-6/9/2024, Đoàn công tác Ủy Ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP.HCM, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Thành phố cùng đại diện doanh nghiệp đồng hành tham gia
**Abraham Lincoln** (; 12 tháng 2 năm 1809 – 15 tháng 4 năm 1865) là một chính khách và luật sư người Mỹ, tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ từ năm 1861 cho đến
Hạnh nhân, vốn được biết đến như một loại quả hạch có giá trị dinh dưỡng cao, đã sớm khẳng định vị trí của mình trong nền ẩm thực đa dạng của con người từ
Hạnh nhân, vốn được biết đến như một loại quả hạch có giá trị dinh dưỡng cao, đã sớm khẳng định vị trí của mình trong nền ẩm thực đa dạng của con người từ
**Chim** hay **điểu**, **cầm** (theo phiên âm Hán Việt) (danh pháp khoa học: **Aves**) là tập hợp các loài động vật có xương sống, máu nóng, đi đứng bằng hai chân, có mỏ, đẻ trứng,
nhỏ|phải|[[Hoa hồng đỏ|Bông hồng đỏ thắm tượng trưng cho tình yêu nồng nàn, cháy bỏng, lời tỏ tình lãng mạn. Từ những năm 1880, hoa hồng đỏ đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa
**Trí tuệ** (hoặc **thông minh, thông thái, sáng suốt, thông tuệ, sự khôn ngoan, sự thông minh, trí thông minh**, Tiếng Anh: _intelligence_) là khả năng suy nghĩ và hành động sử dụng kiến thức,
:_Bài viết này chứa nội dung về dòng máy bay V/STOL Harrier. Để đọc các bài viết khác có cũng có tên "Harrier", xin xem bài Harrier._ **Harrier Jump Jet** (Máy bay phản lực lên
Tốt nghiệp cấp III nhưng không tiếp tục con đường học tập, nhiều người trẻ lựa chọn làm công nhân như một cách nhanh nhất để tạo ra thu nhập nuôi sống bản thân, phụ
Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành địa phương, các lực lượng vũ trang, doanh nghiệp thực hiện có hiệu quả Chương trình “Cảnh
**Cuồng giáo** hay **tà giáo** là thuật ngữ đề cập đến một nhóm xã hội được xác định bởi niềm tin tới mức mù quáng vào một tư tưởng tôn giáo, tinh thần, triết học
Công dụngXạ đenPhòng chống, lở ngứa, mụn nhọtĐiều trị, ức chế và ngăn ngừa sự phát triển của tế bàoung thư, tiêu hạch, tiêu độc, thanh nhiệt, mát gan, hành thủy, điều hòa hoạt huyết,
nhỏ|Lịch sử hiện đại chứng kiến những thay đổi mãnh liệt trong cách sống của con người bao gồm cả công nghiệp hóa **Lịch sử hiện đại**, **thời kỳ hiện đại** hoặc **thời đại** **hiện
Kem chống nắng CHACOL cho da dầu kiêm dưỡng da, chống ánh sáng xanh Phần lớn những tổn thương trên da gây ra bởi ánh sáng mặt trời đến từ tia UV ( UVA và