Dalmatia (, ; là một vùng lịch sử của Croatia nằm trên bờ biển phía đông của biển Adriatic. Vùng trải dài từ đảo Rab ở tây bắc đến vịnh Kotor ở đông nam. Trong nội địa, Zagora thuộc Dalmatia có chiều rộng dao động từ 50 km ở phía bắc đến chỉ vài km ở phía nam. Tên gọi của loài chó Dalmatia bắt nguồn từ tên vùng Dalmatia, cũng như dalmatic, một lễ phục tế lễ của các phó tế và Giám mục trong Giáo hội Công giáo Rôma.
Tên gọi Dalmatia bắt nguồn từ tên gọi bộ tộc Dalmatae, liên hệ với tiếng Illyria delme, dele trong tiếng Albania hiện đại, nghĩa là "cừu".
Trong thời cổ xưa, tỉnh Dalmatia của La Mã lớn hơn rất nhiều so với quận Dalmatia của Croatia ngày nay, trải dài từ Istria ở phía bắc đến Albania lịch sử ở phía nam. Dalmatia không chỉ là một đơn vị địa lý, mà còn là một thực thể dựa trên nền văn hóa và các kiểu định cư tương tự nhau, một vành đai bờ biển hẹp phía đông biển Adriatic, khí hậu Địa Trung Hải, thảm thực vật lá cứng của tỉnh Illyria, nền cácbon Adriatic, và địa mạo karst.
Địa lý
Dãy núi Dinaric Alps bao phủ hầu hết các khu vực, chạy từ tây-bắc đến đông-nam. Vùng bờ biển có khí hậu Địa Trung Hải, trong khi vào sâu trong nội địa thì khí hậu mang tính lục địa vừa phải. Tại các khu vực đồi núi, mùa đông giá lạnh và có tuyết rơi, trong khi mùa hè nóng và khô. Ở phía nam, mùa đông êm dịu hơn. Qua nhiều thế kỷ, nhiều cánh rừng đã bị chặt hạ và chúng bị thay thế bằng các cây bụi. Có thảm thực vật thường xanh ở vùng ven biển. Đất đai Dalmatia thường xấu, ngoại trừ tại các đồng bằng ở những khu vực có các đồng cỏ tự nhiên, đất đai màu mỡ và mùa hè ấm áp cung cấp cơ hội cho công việc canh tác. Ở những nơi khác, việc canh tác chủ yếu là không thể vì địa hình đồi núi, mùa hè nóng và đất xấu, song Ô liu và nho có thể phát triển tốt. Các vùng núi đá vôi có ranh giới với khu vực ven biển sản xuất các loại nho để sản xuất rượu với chất lượng cao, đặc biệt là các vườn nho tại khu vực Dingač. Dalmatia khan hiếm tài nguyên thiên nhiên song có một lượng đáng kể bô-xít. Điện năng chủ yếu được sản xuất tại các nhà máy thủy điện.
Các ngọn núi lớn nhất Dalmatia là Dinara, Mosor, Svilaja, Biokovo, Moseć, Veliki Kozjak và Mali Kozjak. Bộ phận của vùng Dalmatia lịch sử, khu vực ven biển giữa Istria và vịnh Kotor, bao gồm núi Orjen tại Montenegro với cao độ 1894 m. Tại Dalmatia ngày nay, đỉnh cao nhất là Dinara (1913 m), song không phải là một ngọn núi ven biển, các ngọn núi ven biển cao nhất thuộc Dinaric là Biokovo (Sv. Jure 1762 m) và Velebit (Vaganski vrh 1758 m), mặc dù Vaganski vrh nằm ở Lika-Senj.
Các hòn đảo lớn nhất của Dalmatia là Brač, Cres, Dugi Otok, Hvar, Korčula, Krk, Lastovo, Mljet, Pag, Pašman, Ugljan, and Vis . Các sông chính là Zrmanja, Krka, Cetina và Neretva.
Biển Adriatic có chất lượng nước tốt, cùng với một số lượng lớn các vịnh nhỏ, hải đảo và eo biển, đã khiến cho Dalmatia trở thành một nơi hấp dẫn đối với các cuộc đua thuyền, du lịch hàng hải, và du lịch nói chung. Dalmatia cũng có một vài vườn quốc gia-cũng là những nơi thu hút du lịch: sông vùng đá vôi Paklenica, quần đảo Kornati, các ghềnh trên sông Krka và đảo Mljet.
Hành chính
Phần lớn Dalmatia nằm tại Croatia, gần tương đương với bốn hạt cực nam của nước này, được liệt kê từ bắc xuống nam:
Các thành phố lớn tại vùng Dalmatia của Croatia là Biograd, Kaštela, Sinj, Solin, Omiš, Knin, Metković, Makarska, Trogir, Ploče, và Imotski.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Dalmatia** (, ; là một vùng lịch sử của Croatia nằm trên bờ biển phía đông của biển Adriatic. Vùng trải dài từ đảo Rab ở tây bắc đến vịnh Kotor ở đông nam. Trong
**Nhóm ngôn ngữ Ý-Dalmatia** hay **nhóm ngôn ngữ Trung Rôman** là một nhóm ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Rôman được nói ở Ý, Corse (Pháp) và trước đây là ở Dalmatia (Croatia). Nhóm ngôn
**Tiếng Dalmatia** là một ngôn ngữ Rôman từng được nói tại vùng Dalmatia của Croatia, cũng như những vùng xa về phía nam như Kotor tại Montenegro. Cái tên "Dalmatia" xuất phát từ tên một
**Dinh thự của người Bukovina và Giám mục đô thành Dalmatia** ở Chernivtsi, Ukraina được xây dựng từ những năm 1864-1882 theo thiết kế của kiến trúc sư người Séc Josef Hlávka. Hiện nay, dinh
**Ovida** (? - 480) là một vị tướng vào cuối thời Đế quốc Tây La Mã và là nhà cai trị cuối cùng của xứ Dalmatia. Sau cuộc binh biến của Flavius Orestes chống lại
**Cộng hòa Venezia** (, _Repùblica Vèneta_ hoặc **') là một quốc gia xuất phát từ thành phố Venezia ở Đông Bắc Ý. Quốc gia này đã tồn tại trong một thiên niên kỷ, từ cuối
thumb|[[Stradun (đường)|Stradun, đường chính của Dubrovnik]] thumb|Phố cổ nhìn từ trên cao thumb|right|upright|[[Lâu đài Rector]] thumb|right|[[Tường thành Dubrovnik|Tháp Minčeta]] thumbnail|Cảnh phố cổ **Dubrovnik** (; tên cũ ) là một thành phố của Croatia nằm trên
**Šibenik** () là một thành phố lịch sử nằm ở trung tâm Dalmatia, nơi sông Krka đổ ra biển Adriatic thuộc Croatia. Nó là một trung tâm chính trị, giáo dục, giao thông, công nghiệp
**Stari Grad** ("Thị trấn Cổ") (tiếng Ý: _Cittavecchia_ hoặc _Cittavecchia di Lesina_) là một thị trấn nằm ở phía bắc của đảo Hvar, thuộc vùng lịch sử Dalmatia, Croatia. Đây là một trong những thị
**Bồ nông Dalmatian** (danh pháp hai phần: _Pelecanus crispus_) là một thành viên khổng lồ của họ Bồ nông. Nó sinh sản từ đông nam châu Âu đến Ấn Độ và Trung Quốc trong các
**Split** (, như trong từ tiếng Anh _split_; ; xem tên khác) là thành phố lớn thứ hai của Croatia, đồng thời là thành phố lớn nhất vùng Dalmatia. Nó nằm bên bờ phía đông
**Cộng hòa Ragusa**, hay **Cộng hòa Dubrovnik**, là một nước cộng hòa hàng hải đặt tại trung tâm thành phố Dubrovnik (_Ragusa_ trong tiếng Ý và Latinh) ở Dalmatia (ngày nay là vùng cực nam
**Ẩm thực Croatia** không đồng nhất và được biết đến là ẩm thực của các vùng miền, vì mỗi khu vực của Croatia có truyền thống ẩm thực riêng biệt của mình. Nó bắt nguồn
**Cộng hòa Serbia Krajina** (, viết tắt _RSK_) có thể gọi ngắn **Serbia Krajina** hoặc **Krajina**, là một nhà nước không được công nhận, tồn tại trong thời gian ngắn ở Đông Nam Âu. Serbia
**Chiến tranh đảo Crete** (, ), còn được gọi là **Chiến tranh Candia** () hay **Chiến tranh Ottoman–Venezia lần thứ năm**, là một cuộc xung đột kéo dài từ năm 1645 đến năm 1669 giữa
**Croatia** (: , phiên âm tiếng Việt hay dùng là "C'roát-chi-a" hoặc "Crô-a-ti-a"), tên chính thức **Cộng hòa Croatia** (tiếng Croatia: _Republika Hrvatska_ ) là một quốc gia nằm ở ngã tư của Trung và
**Julius Nepos** (430–480) là vị Hoàng đế Tây La Mã trị vì từ năm 474 đến 475 và vẫn còn tiếp tục cai trị hợp pháp cho tới năm 480. Một số sử gia xem
[[Phù hiệu áo giáp năm 1495 trở thành quốc huy Croatia đương đại.]] Những dấu hiệu sớm nhất của chính thể Croatia biệt lập được cho là thế kỷ VII sau Công Nguyên, nhưng phải
Cuộc **Chiến tranh nhân dân giải phóng Nam Tư** là một bộ phận quan trọng của Mặt trận phía đông trong Chiến tranh thế giới thứ hai ở châu Âu. Cuộc chiến bắt đầu từ
**Nhà nước Độc lập Croatia** hay **Quốc gia Độc lập Croatia** (; ; ) là một chính phủ bù nhìn của Đức và Ý trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Nó được
**Cuộc xâm lược châu Âu của người Mông Cổ** vào thế kỷ 13 là một loạt các cuộc chiến nhằm chinh phục mảnh đất này của người Mông Cổ, bằng con đường tiêu diệt các
**Nhà vua András II** (, , , ; cuộc đời từ 117721 tháng 9 năm 1235), còn được biết đến là **András của Jerusalem**, là Vua của Hungary và Croatia từ năm 1205 đến năm
**Flavius Odoacer** (433 – 493), còn được biết đến với tên gọi **Flavius Odovacer** hay **Odovacar** (, ## Tiểu sử ### Nguồn gốc xuất thân Nguồn gốc xuất thân của Odoacer không rõ. Ông có
**Gaius Valerius Aurelius Diocletianus** (khoảng ngày 22 tháng 12 năm 244 – 3 tháng 12 năm 311), thường được gọi là **Diocletianus**, là Hoàng đế La Mã từ năm 284 cho đến năm 305. Sinh
nhỏ|Lajos I khi vừa mới chào đời, theo cuốn _[[Illuminated Chronicle_.]] **Quốc vương Lajos I của Hungary** (; 5/3/1326 – 10/9/1382), còn gọi là **Lajos Vĩ đại**, **Lajos Đại đế** (; ; ) hay **Lajos
**Cung điện của Diocletianus** hay **Dinh Diocletianus** (, ) là một cung điện cổ được xây dựng cho hoàng đế La Mã Diocletianus vào đầu thế kỷ thứ 4 Công nguyên, ngày nay hình thành
Bộ binh Auxilia đang vượt sông, có lẽ là [[sông Donau|sông Danube, bằng cầu phao trong Cuộc chiến Chinh phục Dacia của Hoàng đế Trajan (101 - 106 CN). Có thể nhận ra họ từ
**Rijeka** (tiếng Croatia: _Rijeka_, tiếng Ý và tiếng Hungary: _Fiume_, tiếng địa phương Chakavia: _Reka_ hoặc _Rika_, tiếng Slovenia: _Reka_, tiếng Đức: _Sankt Veit am Flaum_ hoặc _Pflaum_ (cả lịch sử)) là cảng biển chính
**Zeno** hay **Zenon** (; ; ) (425 – 491), tên thật là **Tarasis**, là Hoàng đế Đông La Mã từ năm 474 tới 475 và một lần nữa từ 476 tới 491. Các cuộc nổi
**Cuộc cướp phá thành Rome** vào ngày 24 tháng 8 năm 410 do người Visigoth dưới sự lãnh đạo của vua Alaric tiến hành. Vào thời điểm đó, Rome không còn là thủ đô hành
**Vương quốc Ý** (, ) là sự thống nhất Ý trước và trong giai đoạn 1805-1814, nằm trong lãnh thổ nước Ý ngày nay, một quốc gia trên lãnh thổ mà không còn tồn tại,
**Cuộc vây hãm Dubrovnik** (, Опсада Дубровника) là một cuộc giao tranh quân sự giữa Quân đội Nhân dân Nam Tư (tiếng Serbia-Croatia: _Jugoslovenska Narodna Armija_, JNA) với lực lượng người Croat bảo vệ thành
**Trận Vukovar** là một cuộc vây hãm kéo dài 87 ngày từ tháng 8 đến tháng 11 năm 1991 ở thành phố Vukovar, miền đông Croatia, áp đặt bởi Quân đội nhân dân Nam Tư
**Nhóm ngôn ngữ Rôman** là một phân nhóm của nhóm ngôn ngữ gốc Ý (thuộc hệ Ấn-Âu). Nhóm này là hậu thân của tiếng Latinh bình dân được dùng bởi các dân bản địa sau
**Cuộc xâm lược Nam Tư** (mật danh **Chỉ thị 25** hay **Chiến dịch 25**), còn được biết đến với cái tên **Chiến tranh tháng Tư** (tiếng Serbia-Croatia: _Aprilski rat_, tiếng Slovene: _Aprilska vojna_), là cuộc
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Legio undecima Claudia** (Quân đoàn Claudia thứ mười một) là một quân đoàn La Mã. XI Claudia có thể đã bắt đầu từ hai quân đoàn (một quân đoàn khác là quân đoàn thứ mười
**Chính phủ Croatia** ( hoặc ), chính thức là **Chính phủ Cộng hòa Croatia** (), là nhánh hành pháp của chính phủ Croatia. Chính phủ được chủ tịch Chính phủ () lãnh đạo, thường được
right|thumb|alt=Bản đồ hiển thị một số lượng lớn các đảo màu be với tên màu đỏ trên nền màu xanh sáng tượng trưng cho biển và dòng chữ "Adriatic Sea" viết bằng màu xanh|Bản đồ
**_Stato da Mar_** hoặc **_Domini da Mar_** (Hải dương lãnh địa) là tên gọi được đặt cho các thuộc địa hải ngoại và hàng hải của nước Cộng hòa Venezia, bao gồm cả Istria, Dalmatia,
nhỏ|Vị trí nhà thờ thumb|Video: Bên trong nhà thờ (2008) **Nhà thờ chính tòa Thánh Isaac** hoặc **Isaakievskiy Sobor** () ở Sankt-Peterburg, Nga là nhà thờ chính tòa Chính thống giáo Nga (_Sobor_, trụ sở
**Nhóm ngôn ngữ Ý-Tây**, trong một số phân loại, là nhánh lớn nhất của nhóm ngôn ngữ Rôman. Nó bao gồm hai trong số các nhánh của ngôn ngữ Rôman: Ý-Dalmatia và Tây Rôman. Nó
**Nhóm ngôn ngữ Đông Rôman** là một nhóm các ngôn ngữ Rôman. Ngày nay, nhóm bao gồm nhóm Roman Balkan (còn được gọi là nhóm Daco-Rôman) mà nó bao gồm tiếng România (Daco-Rôman), tiếng Aromania
**Nhóm ngôn ngữ Gallo-Ý**, **Gallo-Itali**, **Gallo-Calupine** hoặc đơn giản là **Calupine** tạo thành phần lớn của nhóm ngôn ngữ Rôman tại miền bắc Italy. Chúng gồm những ngôn ngữ: Piemonte, Lombard, Emilia-Romagna và Liguria. Tiếng
nhỏ|235x235px|[[Vương miện Thần thánh Hungary|Vương miện Hungary]] **Vua của Hungary** () là người đứng đầu của Vương quốc Hungary từ năm 1000 (hoặc 1001) đến năm 1918, có tước hiệu là "**Vua Tông đồ Hungary**"
**Vua** **Béla IV** (1206 - 3/5/1270) cai trị Hungary và Croatia từ năm 1235 đến năm 1270, đồng thời là Công tước xứ Styria từ năm 1254 đến năm 1258. Là con trai cả của
**Biểu tình Split 1991** là một cuộc biểu tình đường phố phản đối Quân đội Nhân dân Nam Tư (_Jugoslovenska Narodna Armija_ - JNA) tại Split, Croatia vào ngày 6 tháng 5 năm 1991. Cuộc
Danh sách dưới đây liệt kê một số **nhà thiên văn học** nổi tiếng, sắp xếp theo năm sinh. *Aristarchus (vào khoảng 310-230 TCN) *Hipparchus (vào khoảng 190-120 TCN) *Claudius Ptolemaeus (vào khoảng 85-165 TCN)
**Bosna và Hercegovina** (tiếng Bosnia, tiếng Croatia, tiếng Serbia chữ Latinh: _Bosna i Hercegovina_, viết tắt _BiH_; tiếng Serbia chữ Kirin: Босна и Херцеговина, viết tắt _БиХ_; ,) là một quốc gia tại Đông Nam
**Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ** (Tiếng Đức: _Großer Türkenkrieg_), còn được gọi là **Chiến tranh Liên đoàn Thần thánh** (Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Kutsal İttifak Savaşları_), là một loạt các cuộc xung đột giữa Đế