Cù lao Giêng là một cù lao nằm ở giữa sông Tiền thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, Việt Nam.
Tên gọi, lịch sử
Cù lao dài khoảng 12 km, rộng 7 km; và còn có nhiều tên gọi khác nhau như: Cù lao Đầu Nước, Dinh Châu (theo Gia Định thành thông chí), hay: Diên, Riêng, Den, Ven....Người Khmer gọi Koh Teng. Tên gọi "Cù lao Giêng" (và các biến âm của nó), được giải thích theo nhiều cách, nhưng cách giải thích được nhiều nhà nghiên cứu VN hiện nay diễn giãi, đó là chữ "Giêng" do chữ "Doanh" (hay "Dinh", là nơi đóng quân) đọc trại mà ra. Tuy nhiên theo [http://www.providenceportieux.com/fr/asie/vietnam.html Tài liệu lưu trữ Dòng chúa Quan Phòng Cu Lao giêng (Providence Cu Lao Gieng)] , tên này có thể đặt theo tên nữ tu sĩ đầu tiên tại dây tên [http://www.providenceportieux.com/fr/asie/vietnam.html Sœur Phanxica VO THI GIENG (1860-1947) sinh quán CU LAO TÂY.]
Vào khoảng năm 1700, Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh (1650-1700) được chúa Nguyễn Phúc Chu phái vào miền Nam kinh lược và bình định đất này, thì cù lao Giêng được những di dân từ miền Trung theo chân ông Cảnh vào đây lập nghiệp. Thuở ấy, nơi đây hãy còn rất hoang sơ, nhiều rừng rậm và thú dữ
Năm 1757, chúa Nguyễn Phúc Khoát cho thành lập Tân Châu đạo, bao gồm phần đất của các huyện Chợ Mới, Phú Tân và thị xã Tân Châu của tỉnh An Giang, huyện Hồng Ngự, Tân Hồng và thị xã Hồng Ngự của tỉnh Đồng Tháp ngày nay. Khi ấy, Cù lao Giêng thuộc về Tân Châu đạo, và tướng Trương Phước Du đã cho đặt thủ sở chính tại cù lao này để coi quản đạo, đồng thời để tiếp ứng với đạo Châu Đốc và đạo Đông Khẩu (Sa Đéc). Mãi đến thời vua Gia Long, thủ sở mới dời lên vùng Tân Châu ngày nay.
Sách Gia Định thành thông chí (hoàn thành khoảng năm 1820) đã mô tả đất Dinh Châu thời ấy như sau:
:''Tục gọi là cù lao Giêng, ở thượng lưu Tiền Giang, cách trấn về phía tây 117 dặm. Trước kia là đất thuộc đạo Tân Châu, ở đây có dân cư của 4 thôn: Toàn Đức, Mỹ Hưng, Toàn Đức Đông và Phú Hưng. Phía tây nam có cù lao nhỏ dân cư của 3 thôn: Tân Phước, Phú An và Tân Tịch ở đấy. Phía đông nam có cù lao nhỏ dân cư của thôn Tân Thới ở đó.
:Ba cù lao này đứng sóng vai nhau, bốn phía đều sóng nước, nghiễm nhiên trở thành dáng dấp ba đảo tiên Bồng Lai, Phương Trượng, Doanh Châu vậy. Từ đấy lên phía bắc có rừng tre xanh um, thân tre cao lớn khác thường, cành rễ quấn nhau rậm rịt khắp phía. Bên trong lắm hồ ao, cá đồng chen chúc, dân bắt cá kéo đến từng nhóm 5, 10 người, họ sục bùn, vạch cỏ tìm bắt cá đem ướp mắm hoặc phơi khô, rồi chặt tre kết bè chở bán khắp các ngả, cùng nhau cậy nhờ mối lợi của thiên nhiên.
Vào đầu thế kỷ 18, khi nhà Nguyễn ra lệnh cấm Thiên chúa giáo gắt gao, một số người theo đạo ấy (có cả các Cha cố người Pháp) đã đến Cù lao Giêng trốn tránh, và rồi lập ra các cơ sở tôn giáo ở đây.
Từ năm Minh Mạng thứ 20, vùng đất cù lao Giêng bao gồm 6 thôn: Tấn Đức, Mỹ Hưng, Mỹ Chánh, Bình Đức Đông, Phú Xuân và Tân Phước vốn cùng thuộc tổng An Bình, huyện Đông Xuyên, phủ Tuy Biên, tỉnh An Giang.
Sau khi chiếm hết được các tỉnh Nam Kỳ vào năm 1867, thực dân Pháp dần xóa bỏ tên gọi tỉnh An Giang cùng hệ thống hành chính phủ huyện cũ thời nhà Nguyễn, đồng thời đặt ra các hạt Thanh tra. Cù lao Giêng (tổng An Bình) lúc này thuộc hạt Thanh tra Long Xuyên. Ngày 5 tháng 1 năm 1876, hạt Thanh tra Long Xuyên đổi thành hạt tham biện Long Xuyên, các thôn đổi thành làng.
Ngày 1 tháng 1 năm 1900, tất cả các đơn vị hành chính cấp tỉnh ở Đông Dương điều thống nhất gọi là "tỉnh", trong đó có tỉnh Long Xuyên. Cù lao Giêng thuộc tổng An Bình, tỉnh Long Xuyên. Năm 1917, cù lao Giêng thuộc tổng An Bình, quận Chợ Mới, tỉnh Long Xuyên. Ngày 1 tháng 1 năm 1920, tách ấp Tấn An của làng Tấn Đức hợp với ba làng Bình Đức Đông, Phú Xuân, Tân Phước thành lập làng Bình Phước Xuân. Ngày 7 tháng 11 năm 1939, ba làng Tấn Đức, Mỹ Hưng, Mỹ Chánh bị giải thể để thành lập hai làng mới là Tấn Mỹ và Mỹ Hiệp.
Từ đó, cù lao Giêng chỉ còn ba làng là Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp và Bình Phước Xuân cùng thuộc tổng An Bình, quận Chợ Mới, tỉnh Long Xuyên.
Sau năm 1956, các làng gọi là xã. Ngày 22 tháng 10 năm 1956, tỉnh Long Xuyên hợp nhất với tỉnh tỉnh Châu Đốc thành một tỉnh mới là tỉnh An Giang cho đến nay. Từ năm 1957, cù lao Giêng thuộc tổng An Bình, quận Chợ Mới, tỉnh An Giang; đồng thời vẫn gồm 3 xã cũ trực thuộc. Sau năm 1965, cấp tổng bị giải thể, các xã trực thuộc quận. Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, quận Chợ Mới đổi thành huyện Chợ Mới thuộc tỉnh Sa Đéc, đến tháng 2 năm 1976 huyện Chợ Mới lại trở về thuộc tỉnh An Giang như cũ cho đến ngày nay.
Hiện nay, cù lao Giêng gồm có 3 xã là Tấn Mỹ, Mỹ Hiệp và Bình Phước Xuân cùng thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
Di tích
Trên địa bàn cù lao Giêng có rất nhiều di tích lịch sử, tôn giáo,... đáng chú ý có:
*Phủ thờ Nguyễn Tộc và khu mộ Ba Quan Thượng Đẳng*. Phủ thờ được dựng vào đầu thế kỷ 19, ban đầu chỉ là một mái nhà bằng cây lá. Năm 1909, nhà thờ được xây dựng lại theo kiến trúc cổ. Về phủ thờ và khu mộ xem thêm mục: Thư Ngọc Hầu.
Nhà thờ Cù lao Giêng được xây dựng khoảng năm 1879, và mãi đến khoảng 10 năm sau mới hoàn thành. Theo sách Kỷ lục An Giang 2009, thì đây là "ngôi nhà thờ xưa nhất của tỉnh .
Tu viện dòng nữ tu Providence (Chúa Quan Phòng), lập vào năm 1874. Thời thuộc Pháp, tại đây còn là nơi thu nhận trẻ em mồ côi và những người già bệnh tật. Chính vì vậy, dòng nữ tu Chúa Quan Phòng đã được nhiều giáo dân ở miền Tây Nam Bộ và kể cả Campuchia biết đến.
Thành Hoa Tự** còn gọi là chùa Đạo Nằm, do Hòa thượng Tịnh Nghiêm (? - 1954) cho xây dựng vào năm 1953. Sư là người ở làng Hoà An (Đồng Tháp); sau làm tu sĩ Phật giáo, nhưng có cách tu luyện khá lạ, đó là "nằm".
*Đình Tấn Mỹ tọa lạc ở ấp Tấn Thạnh, xã Tấn Mỹ. Đây là một di tích lịch sử-Văn hóa cấp tỉnh.
Ngoài ra nơi đây còn có nhà thờ cổ của dòng tu Phan-xi-cô, đền tưởng niệm Thánh Phêrô Đoàn Công Quí và Thánh Emmanuel Lê Văn Phụng, phần mộ của nhà cách mạng Ung Văn Khiêm...
Thông tin thêm
Đình thần xã Tấn Mỹ
Trần Bá Lộc (1839-1899), một cộng sự đắc lực của thực dân Pháp, đã sinh tại Cù lao Giêng trong một gia đình Công giáo. Cha ông là tú tài Trần Bá Phước, trước ở Quảng Bình, sau vì bất hòa với gia tộc, ông vào Nam mở trường dạy học tại Cù lao Giêng năm 1829. Mẹ ông là bà Nguyễn Thị Ở, con gái của Phó quản cơ Nguyễn Văn Thắng..
Thánh Emmanuel Lê Văn Phụng sinh năm 1796 tại họ Đầu Nước trên Cù lao Giêng. Lớn lên, ông được đề bạt làm "câu" (trùm) họ Đầu Nước. Trong thời kỳ triều Nguyễn cấm đạo Thiên chúa gắt gao, ông bị mật báo, rồi bị bắt cùng với Linh mục Phêrô Đoàn Công Quí và 32 người trong họ Đạo đang trốn trong nhà ông. Ngày 31 tháng 7 năm 1859 tại Châu Đốc, Phêrô Đoàn Công Quí bị xử trảm (bị chém chết, cũng đã được phong thánh ngày 19 tháng 6 năm 1988), còn ông bị xử giảo (bị thắt cổ chết). Ngày 2 tháng 5 năm 1909, ông Emmanuel Phụng được Giáo hoàng Piô X phong Chân phước. Ngày 19 tháng 6 năm 1988, Giáo hoàng Gioan Phaolô II phong cho ông là một trong số 117 vị Thánh tử đạo Việt Nam.
Ảnh
Tập tin:Phủ Thờ Nguyễn Tộc.jpg|Phủ thờ Nguyễn tộc.
Tập tin:Cơ sở dòng Chúa Quan Phòng.jpg|Tu viện dòng Chúa Quan Phòng.
Tập tin:Nhà thờ Phan Xi Cô.jpg|Nhà thờ cổ của dòng tu Phan-xi-cô.
Tập tin:Thành Hoa Tự (Chợ Mới).jpg|Thành Hoa Tự
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cù lao Giêng** là một cù lao nằm ở giữa sông Tiền thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Tên gọi, lịch sử Cù lao dài khoảng 12 km, rộng 7 km; và
Thánh đường Cù Lao Giêng. **Giáo xứ Cù Lao Giêng** còn có tên gọi là **họ Đầu Nước** hay **họ đạo Cù Lao Giêng**, được thành lập năm 1778, là một trong những giáo xứ
Một nhánh sông Đồng Nai chảy qua Cù lao Phố. Cầu trong ảnh là [[cầu Ghềnh.]] **Cù lao Phố** là một cù lao được bao bọc bởi hai nhánh của sông Đồng Nai, về hành
HTX hoạt động với mục tiêu nâng cao giá trị nông sản địa phương, đặc biệt là xoài, thông qua việc áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Với phương châm “Liên
com bo bao gồm 1 gói tảo bỉ, 2 ống nước hoạt hóa, 1 đèn nấu tảo, 1 hộp mặt nạ dịu da, 1 ống tế bào gốc live, 1 ống tế bào gốc multiThành
Bài viết này trình bày chi tiết về **lịch sử của Lào kể từ sau năm 1945**. ## Thế chiến 2 Xứ ủy Ai Lao, phân bộ của Đảng Cộng sản Đông Dương được thành
**Người Lào** (tiếng Lào: ລາວ, tiếng Isan: ลาว, IPA: láːw) là một dân tộc có vùng cư trú truyền thống là một phần bắc bán đảo Đông Dương. Họ là một phân nhóm của các
phải|Món ăn Lào thường hay có xôi nếp ăn kèm **Ẩm thực Lào** mang phong cách tương tự các quốc gia láng giềng là Campuchia và Thái Lan: cay, mặn và chua. Tuy nhiên, ẩm
nhỏ|phải|Sóng cá mòi được hình thành bằng cánh di chuyển cạnh nhau, nhịp nhàng như đang khiêu vũ và quấn lấy nhau (Shoaling and schooling) để tạo thành khối cầu cá (bait balls) **Cá mòi
**Long Xuyên** là thành phố loại 1 thuộc tỉnh An Giang, nằm ở miền Nam nước Việt Nam. ## Địa lý Tỉnh Long Xuyên năm 1920 có vị trí địa lý: *Phía đông giáp tỉnh
**Cư Kuin** (phát âm: _/Chư Quynh/_, chữ viết Êđê: **Čư Kuiñ**) là một huyện cũ thuộc tỉnh Đắk Lắk, Việt Nam. Ngày 12/6/2025 giải thể huyện Cư Kiun theo Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam
nhỏ|phải|Một lỗ châu mai tại địa đạo Củ Chi. Một phần địa đạo Củ Chi. **Địa đạo Củ Chi** là một hệ thống phòng thủ trong lòng đất ở xã An Nhơn Tây, cách trung
**Không quân Hoàng gia Lào** (tiếng Pháp: _Aviation Royale Laotienne_ – AVRL; tiếng Anh: _Royal Lao Air Force_), là quân chủng không quân của Quân lực Hoàng gia Lào (FAR), quân đội chính thức của
Thành phần: Tảo nước ngọt, cúc kim tiền, đá thạch anh, cỏ đuôi ngựa, củ rong giềng, nhựa cây chi keo, tinh thể núi lửa.Công dụng: Thay da sinh học tự nhiên, tái tạo làn
Làn da của chúng ta có cơ chế đào thải lớp tế bào chết lên bề mặt và tự bong tróc đi. Việc làm sạch tế bào chết kịp thời sẽ giúp làn da được
**Lào Cai** trước đây là một thành phố biên giới phía bắc và là tỉnh lỵ của tỉnh Lào Cai, Việt Nam. Từ 01/07/2025, thành phố chính thức kết thúc hoạt động và được tổ
**Quân đội Nhân dân Lào** (, _Kongthap Pasaxon Lao_) là lực lượng vũ trang chính quy của Lào, giữ trọng trách bảo vệ đất nước. Về danh nghĩa, Quân đội Nhân dân Lào đặt dưới
**Nội chiến Lào** là cuộc chiến tranh thường được tính bắt đầu từ tháng 5 năm 1959 và kết thúc vào tháng 12 năm 1975, theo các tài liệu truyền thống tại phương Tây, tại
**Sao Lão Nhân** hay **Sao Thọ,** tên tiếng Anh là **Canopus,** là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thuyền Để ở Thiên cầu Nam. Nó là ngôi sao sáng thứ hai trên bầu trời
**Người Lào tại Việt Nam**, còn gọi tên khác là **Lào Bốc** hoặc **Lào Nọi** (, ) là một dân tộc thiểu số trong số 54 dân tộc tại Việt Nam . Người Lào nói
**Quan hệ Lào – Việt Nam** hay còn được biết đến với tên thông dụng là **Quan hệ hữu nghị Việt – Lào** là mối quan hệ cấp đặc biệt, đồng minh chiến lược theo
**Giáo hội Công giáo tại Lào** là một bộ phận của Giáo hội Công giáo Hoàn vũ, dưới sự lãnh đạo trên tinh thần của Giáo hoàng ở Roma. Giáo hội Công giáo tại Lào
**Lục quân Hoàng gia Lào** (tiếng Pháp: _Armée Royale du Lào_ - ARL hoặc RLA theo kiểu Mỹ), là quân chủng lục quân thuộc Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Lào và là lực lượng
**Lực lượng Vũ trang Hoàng gia Lào** hoặc **Quân lực Hoàng gia Lào** (tiếng Pháp: _Forces Armées du Royaume_ viết tắt FAR), là lực lượng quốc phòng vũ trang chính thức của Vương quốc Lào,
nhỏ|230x230px|Xứ Đoài (màu hồng) ở phía tây Thăng Long **Sơn Tây** thường gọi là **Xứ Đoài** là vùng đất cổ của người Việt, một trong bốn trọng Trấn ở phía tây thành Thăng Long xưa
**An Lão** là một huyện miền núi cũ nằm ở phía bắc tỉnh Bình Định, Việt Nam. ## Địa lý Huyện An Lão nằm ở phía bắc của tỉnh Bình Định, cách Quốc lộ 1
**Pheng Xat Lao** (, dịch nghĩa đen: "Bài ca nhân dân Lào") là quốc ca của Lào. Thongdy Sounthonevichit đã viết phần nhạc và lời vào năm 1941. Nó được sử dụng làm quốc ca
**Sở giao dịch chứng khoán Lào** (_Lao Securities Exchange_/**LSX**) là sàn giao dịch chứng khoán chính tại Lào, tọa lạc tại thủ đô Viêng-Chăn (Vientiane). Các công ty trên LSX đã huy động được hơn
Cuộc **bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 1860** là cuộc bầu cử tổng thống bốn năm một lần lần thứ 19, được tổ chức vào ngày 6 tháng 11 năm 1860. Trong một cuộc
**Chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020 của Donald Trump** là **chiến dịch** tái tranh cử thất bại của Tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ Donald Trump, người nhậm chức vào ngày 20
**Bầu cử Đại hội Đại biểu Nhân dân Liên Xô năm 1989** (), là cuộc bầu cử tự do một phần đầu tiên của cơ quan lập pháp Liên Xô được tổ chức theo luật
**Khoa cử** là chế độ tuyển bạt quan viên qua trắc nghiệm khởi phát từ Trung Hoa và trở thành pháp chế trọng yếu bậc nhất Hán tự văn hóa quyển. ## Thuật ngữ "Khoa
thumb|Huy hiệu giám mục [[Giuse Trần Văn Toản.]] **Giáo phận Long Xuyên** (tiếng Latin: _Dioecesis Longxuyensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận có diện tích 10.255 km², tương ứng tỉnh
Lăng Ba Quan Thượng Đẳng (mộ tượng trưng). **Thư Ngọc Hầu** (, ? - 1801) tên thật **Nguyễn Văn Thư** (), là một danh tướng của chúa Nguyễn Phúc Ánh trong lịch sử Việt Nam.
**Chợ Mới** là một huyện thuộc tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Chợ Mới nằm ở phía đông của tỉnh An Giang, có địa giới hành chính: *Phía đông giáp huyện Lấp
**An Giang** là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, An Giang có diện tích: 9.889 km², xếp thứ 13; dân
Tượng đài Bông lúa trước trụ sở UBND tỉnh An Giang **Biên niên sử An Giang** ghi lại các sự kiện nổi bật của tỉnh An Giang thuộc Việt Nam theo thứ tự thời gian.
**Tháng Giêng đen** (), cũng gọi là **Thứ Bảy đen** hoặc **Thảm sát tháng Giêng**, là một cuộc đàn áp dữ dội phong trào đòi độc lập cho Azerbaijan ở Baku trong các ngày 19
**Gioan Baotixita Grosgeorge** M.E.P. (15 tháng 6 năm 1846 – 1 tháng 3 năm 1902) là một nhà truyền giáo và giám mục người Pháp. Ông là Đại diện Tông tòa thứ ba của Địa
**Bình Định** là một tỉnh cũ ven biển nằm ở phía bắc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, miền Trung, Việt Nam. Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số
**Chợ Thủ** là một địa danh ở xã Long Điền A, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang (Việt Nam), trên đoạn đường từ thị trấn Mỹ Luông đến thị trấn Chợ Mới. thumb|Bản đồ khu
nhỏ|Tháp mộ Trần Bá Lộc nằm trong khu đất Thánh tại thị trấn Cái Bè **Trần Bá Lộc** (, 1839-1899) là một cộng sự đắc lực của thực dân Pháp trong việc đàn áp nhiều
**Lịch sử hành chính Vĩnh Long** được xem là bắt đầu từ cuộc cải cách hành chính của Minh Mạng năm 1832, khi thành lập 12 tỉnh từ các dinh trấn ở miền Nam. Vào
**Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn** (sinh ngày 5 tháng 3 năm 1934) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và hiện đảm nhận vai trò Hồng y đẳng Linh
**Phêrô Đoàn Công Quí** (1826 – 1859) là một linh mục Công giáo người Việt, ông còn là một trong 117 vị thánh tử đạo Việt Nam. ## Tiểu sử Ông sinh năm 1826 tại
Cửa Hữu thành Long Hồ (phục dựng để kỷ niệm) **Dinh Long Hồ** hay **Long Hồ dinh** (chữ Hán: 龍湖營) là một địa danh cũ ở miền Nam vào thời chúa Nguyễn trong lịch sử
**Nguyễn Phúc Khoát** (chữ Hán: 阮福濶), hay **Nguyễn Thế Tông**, húy là **Hiểu** (chữ Hán: 曉), còn gọi là **Chúa Võ**, hiệu **Vũ vương** hay **Võ vương** (1714–1765) là vị chúa Nguyễn thứ 8 của
**Lưu Lao Chi** (chữ Hán: 劉牢之, ? - 402), tên tự là **Đạo Kiên** (道堅), nguyên quán ở huyện Bành Thành, là đại tướng dưới thời Đông Tấn trong lịch sử Trung Quốc. Xuất thân
**Tiền Giang** là một tỉnh cũ ven biển thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, miền Nam Việt Nam. Tỉnh nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Tỉnh lỵ của tỉnh là thành