✨CƠ SỞ TẠO HÌNH (Bản in năm 2022)

Môn học “Cơ sở tạo hình” là môn học tiếp cận những quy luật nhận thức thị giác cũng như  mối quan hệ các yếu tố nhận thức trong trường nhìn thẩm mỹ và những cách thức tạo ra hình thức bề ngoài của sản phẩm vật chất. Tiền thân môn học này cũng đã được các cán bộ giảng dạy trong bộ môn Cơ sở Kiến trúc Trường đại học Kiến trúc Hà Nội xây dựng đề cương và biên soạn dưới dạng Bài giảng, áp dụng cho chuyên ngành Mỹ thuật công nghiệp của trường với tên môn học “Thiết kế cơ sở” Nội dung tập trung về một số quy luật nhận thức thị giác và ngôn ngữ tạo hình cũng như mối quan hệ các yếu tố tạo hình trong trường nhìn thẩm mỹ, ngoài ra môn học giới thiệu một số phương pháp tạo hình cơ bản theo mục đích môn học với chuyên ngành Mỹ thuật công nghiệp và chuyên ngành Kiến trúc. Cơ sở tạo hình là môn học nhằm trang bị những kiến thức, khả năng tư duy thẩm mỹ và thực hành những bài tập về tạo hình cũng như nền tảng ban đầu cho chuyên ngành sâu như mỹ thuật cho sinh viên học các ngành học có tạo ra hình thức của sản phẩm như Mỹ thuật công nghiệp, Kiến trúc, Múa, … Trong quá trình biên soạn chúng tôi đã xin phép tổng hợp tham khảo, trích dẫn từ nhiều tài liệu, sách của KTS. Nguyễn Luận, PGS. KTS Đặng Thái Hoàng và trao đổi với các nhà nghiên cứu giảng dạy về sáng tác thiết kế kiến trúc, mỹ thuật công nghiệp có kinh nghiệm như TS. KTS Hoàng Trinh, TS. KTS Tạ Trường Xuân, HS. Lê Huy Văn, cũng như các giáo viên trong bộ môn Cơ sở Kiến trúc, Trường Đại học Kiến trúc Hà nội … cho cuốn sách này. Cuốn sách “Cơ sở tạo hình” được viết để làm tài liệu là giáo trình phục vụ không chỉ cho giáo viên và sinh viên chuyên ngành giảng dạy, học tập mà còn là tài liệu cho các nhà nghiên cứu chuyên môn về tạo hình tham khảo. Chương 1: Khái niệm chung về tạo hình và nhận thức thị giác   1.1. Những khái niệm chung về tạo hình 9 1.1.1. Tạo hình 9 1.1.2. Hình thức 10 1.1.3. Nhận thức 11 1.1.4. Thị giác 11 1.1.5. Tiêu chí của sản phẩm tạo hình 11 1.1.6. Phân loại tạo hình 12 1.1.7. Đặc trưng của các hình thức tạo hình 12 1.2. Điều kiện nhận thức thị giác - ánh sáng và mầu sắc   1.2.1. Cấu trúc của mắt nhìn 13 1.2.2. Các yếu tố trong nhận thức thị giác 14 1.2.3. Điều kiện nhận thức thị giác 15 1.3. Những quy luật nhận thức thị giác 16 1.3.1. Trường thị giác 16 1.3.2. Lực thị giác 20 1.3.3. Cân bằng thị giác 25 1.3.4. Hình dạng thị giác 32 1.3.5. Tập hợp thị giác 38 1.3.6. Chuyển động thị giác 41 1.3.7. Nhận thức sai và sự chú ý trong cảm nhận thị giác,  quy luật về đối chiếu và liên tưởng 44 Chương 2: Ngôn ngữ tạo hình   2.1. Khái quát về các thành phần cơ bản trong ngôn ngữ tạo hình 54 2.1.1. Ngôn ngữ tạo hình 54 2.1.2. Các yếu tố tạo hình 55 2.2. Điểm, đường nét 63 2.2.1. Điểm trong tạo hình 63 2.2.2. Đường nét trong tạo hình 65 2.2.3. Khả năng biểu hiện của nét trong nghệ thuật tạo hình 66 2.3. Diện - hình 83 2.3.1. Khái niệm diện và hình trong tạo hình 83 2.3.2. Khả năng biểu hiện của diện và hình trong nghệ thuật tạo hình 83 2.4. Hình khối và không gian 97 2.4.1. Khái niệm 97 2.4.2. Khối cơ bản 100 2.4.3. Khả năng biểu hiện nghệ thuật tạo hình của hình khối không gian. 106 Chương 3: Nguyên lý về quan hệ các yếu tố trong bố cục tạo hình (Nguyên lý bố cục - Nguyên lý thẩm mỹ) 110 3.1. Khái niệm chung 110 3.1.1. Nguyên lý bố cục tạo hình 110 3.1.2. Tổ hợp (bố cục tạo hình) 110 3.2. Phương thức tạo nên các tiêu chí thẩm mỹ 112 3.2.1. Phương thức tạo tính đa dạng (khác nhau, biến đổi) 112 3.2.2. Phương thức tạo tính thống nhất (tính quy luật) 131 3.3.3. Phương thức tạo tính hài hòa 152 3.4. Những yêu cầu và quy tắc chung bố cục tạo hình 160 3.4.1. Yêu cầu bố cục tạo hình 160 3.4.2. Bản chất quy tắc liên kết các yếu tố tạo hình 161 Chương 4: Những phương pháp tư duy tạo hình cơ bản   4.1. Khái niệm phương pháp tư duy tạo hình 163 4.2. Nội dung phương pháp tư duy tạo hình cơ bản 164 4.2.1. Những phương pháp tư duy tạo hình 164 4.2.2. Phương pháp tư duy tạo hình từ những yếu tố đơn lẻ 171 4.2.3. Tưởng tượng bớt đi - như cắt bớt, đục, khoét, gọt bỏ bớt  đi từ một yếu tố hoàn chỉnh 208 4.2.4. Tưởng tượng làm biến dạng từ yếu tố hoàn chỉnh   (đường, hình, diện, hình khối cơ bản) 216 4.2.5. Phỏng cấu trúc và hình dạng tự nhiên 212 4.2.6. Phương pháp hỗn hợp (lồng ghép nhiều cách trên) 236 Hướng dẫn làm bài tập tạo hình 239 Tài liệu sử dụng tham khảo 242