Chuối là tên gọi loại quả của các loài cây thuộc chi Chuối; đây được coi là một trong các loại trái cây được ăn rộng rãi nhất. Những cây chuối có gốc từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Úc. Ngày nay, chuối được trồng khắp vùng nhiệt đới.
Chuối được trồng ở ít nhất 107 quốc gia. Ở nhiều vùng trên thế giới và trong thương mại, "chuối" là từ thường được dùng để chỉ các loại quả chuối mềm và ngọt. Những giống cây trồng có quả chắc hơn được gọi chuối nấu. Cũng có thể cắt chuối mỏng, sau đó đem chiên hay nướng để ăn giống như khoai tây. Chuối khô cũng được nghiền thành bột chuối.
Quả của những cây chuối dại (ở Việt Nam còn gọi là chuối rừng) có nhiều hạt lớn và cứng. Nhưng hầu hết loại chuối được buôn bán để ăn thiếu hạt (xem trái cây không có hạt) vì đã được thuần hóa lâu đời nên có bộ nhiễm sắc thể tam bội. Có hai loại chuối cơ bản: các dạng chuối tráng miệng có màu vàng và được ăn khi chín, còn các loại chuối nấu được nấu khi còn màu xanh. Hầu hết chuối được xuất khẩu thuộc về loại đầu tiên; tuy nhiên, chỉ khoảng 10–15% tổng sản lượng chuối được xuất khẩu. Hoa Kỳ và các nước trong Liên minh châu Âu nhập khẩu chuối nhiều nhất.
Phân biệt hoa cái và hoa đực
Hoa cái có cánh hoa ở đầu bầu nhuỵ
Hoa cái nằm ở trên hoa đực và hoa đực nằm bên dưới hoa cái. Hoa đực không kết thành quả nhưng hoa cái có thể kết thành quả.
Thực vật học
Cây chuối thuộc về họ Chuối. Nó được trồng chủ yếu để lấy trái cây của nó, và ở mức độ ít hơn là thân và để trang trí. Vì cây thường mọc lên cao, thẳng, và hơi vững, nó thường bị lầm lẫn với thân cây thật, trong khi "thân" chính của nó là một "thân giả" (tiếng Anh: pseudostem). Thân giả của một số loài có thể cao tới 2–8 m, với lá kéo dài 3,5 m. Mỗi thân giả có thể ra 1 buồng chuối màu vàng, xanh, hay ngay cả màu đỏ, trước khi chết và bị thay bằng thân giả mới.Quả của những cây chuối dại (ở Việt Nam còn gọi là chuối rừng) có nhiều hột lớn và cứng. Nhưng hầu hết loại chuối được buôn bán để ăn thiếu hột (xem Trái cây không có hột) vì đã được thuần hóa lâu đời nên có bộ nhiễm sắc thể đa bội (thường là tam bội). Cây thường mọc thành bụi và được trồng bằng cách tách rời cây non đem trồng thành bụi mới.
Quả chuối ra thành nải treo, mỗi tầng (gọi là nải) có tới 20 quả, và mỗi buồng có 3–20 nải. Các nải nhìn chung gọi là một buồng, nặng 30–50 kg. Một quả trung bình nặng 125 g, trong số đó vào khoảng 75% là nước và 25% là chất khô. Mỗi quả riêng có vỏ dai chung quanh thịt mềm ăn được. Vỏ và thịt đều ăn được ở dạng tươi hay đã qua chế biến (nấu). Những người phương Tây thường ăn thịt chuối còn tươi và vứt vỏ, trong khi một số nước Á Đông nấu rồi ăn cả vỏ và thịt. Quả chuối thường có nhiều sợi (gọi là bó libe) nằm giữa vỏ và thịt. Chuối chứa nhiều vitamin B6, vitamin C và kali.
nhỏ|trái|Hoa chuối điển hình với hoa đực ở đầu và hoa cái mọc trên cao hơn hoa đực
Cây chuối có thân giả lên tới 6–7,6 m, mọc lên từ một thân ngầm. Lá chuối ra theo hình xoắn và có thể kéo dài 2,7 m và rộng 60 cm. Cây chuối là loài thân thảo lớn nhất. Hoa chuối thường lưỡng tính, đầu hoa thường ra một hoa đực riêng, không sinh sản, còn được gọi là bắp chuối, nhưng đôi khi có thể ra thêm – một thân cây chuối ở Hinigaran, Negros Occidental, Philippines ra năm hoa. Bắp chuối được dùng như rau ở Đông Nam Á; nó được hấp, trộn salad, hoặc ăn sống. Các hoa cái ở trên hoa đực và không cần được thụ phấn để tạo quả chuối.
Lịch sử
thumb|Phạm vi phân bố của tổ tiên của chuối ăn hiện đại. [[Musa acuminata được thể hiện trong màu xanh lá cây và Musa balbisiana trong màu cam.]]
Chuối được thuần hóa ở Đông Nam Á. Nhiều loài chuối dại vẫn còn mọc lên ở Việt Nam, New Guinea, Malaysia, Indonesia, và Philippines. Gần đây, di tích về khảo cổ học và môi trường cổ tại đầm lầy Kuk ở tỉnh Cao nguyên Tây, Papua New Guinea gợi ý rằng chuối được trồng ở đấy bắt đầu trễ nhất năm 5000 TCN, nhưng có thể từ 8000 TCN. Sự khám phá này có nghĩa rằng cao nguyên New Guinea là nơi mà chuối được thuần hóa đầu tiên. Có lẽ những loài chuối dại khác được trồng ở những vùng khác tại Đông Nam Á.
Một số vùng cô lập ở Trung Đông có thể trồng chuối từ thời gian trước khi Hồi giáo ra đời. Có chứng cớ trong văn kiện rằng nhà tiên tri Muhammad đã từng ăn nó. Sau đó, văn minh Hồi giáo trải ra nhiều nước, và chuối đi theo. Những văn kiện Hồi giáo (như là bài thơ và truyện thánh) nói đến nó nhiều lần, bắt đầu từ thế kỷ 9. Vào thế kỷ 10, những văn kiện Palestine và Ai Cập đã nói đến chuối; từ đấy, chuối lan qua Bắc Phi và Tây Ban Nha Hồi giáo. Thực tế là vào thời Trung cổ, chuối từ Granada (Tây Ban Nha) được coi là những loại chuối ngon nhất trong thế giới Ả Rập.
Các phytolith được khám phá trong một số cây chuối hóa thạch ở Cameroon từ thiên niên kỷ 1 TCN đã gây ra cuộc tranh luận về lúc bắt đầu trồng cây chuối ở châu Phi. Có chứng ngôn ngữ học rằng người Madagascar đã biết về chuối vào lúc đó. Trước các khám phá này, chứng cớ sớm nhất về sự trồng chuối ở châu Phi có từ cuối thế kỷ 6 CN về sau. Người Hồi giáo Ả Rập chắc buôn chuối từ bờ biển đông của châu Phi đến bờ biển Đại Tây Dương và về phía nam tới Madagascar. Năm 650, quân đội Hồi giáo mang chuối đến vùng Palestine.
Sử dụng
Làm thực phẩm, chữa bệnh, vật liệu
Ở Việt Nam cây chuối rất quen thuộc và gần gũi được sử dụng nhiều từ quả đến các bộ phận khác của cây.
- Quả chuối chín: có thể sử dụng làm thực phẩm bổ dưỡng, làm bánh chuối, mứt, chuối ép...
- Quả chuối xanh: dùng để nấu canh như chuối nấu dầm nhuyễn, nấu ốc, ếch, om chuối đậu, thái lát cùng bê hấp...
- Lá chuối: dùng để bọc xôi, gói thực phẩm như giò, nem, gói bánh rợm, bánh nếp, bánh lá. Ngoài ra lá chuối khô là thứ không thể thiếu khi gói bánh gai tạo mùi vị đặc trưng. Sống tàu lá chuối khô tước ra được dùng làm dây buộc bánh, buộc đồ dùng, vặn dây bện...
- Hoa chuối: có thể dùng làm nộm cùng với nhiều thực phẩm như: thịt, đậu phụ, tai lợn, giò, lạc, vừng...
- Thân cây chuối: thân cây thái mỏng có thể sử dụng như rau, ăn ghém, ăn lẩu... Thân cây chuối băm nhỏ còn được sử dụng làm thức ăn cho gia súc, gia cầm.
- Củ chuối: cũng có thể làm thực phẩm như om, nấu. Người Tày ở vùng Việt Bắc còn sử dụng củ chuối làm bánh gọi là bánh củ chuối.
- Nước trong thân cây chuối: hay còn gọi là Ba tiêu du có tác dụng chống rụng tóc và làm mọc tóc nên cũng được người ta sử dụng như một vị thuốc.
Trong văn hóa, tín ngưỡng
Ở nhiều vùng trong nước ta khi có người mất người ta thường chặt lấy một khúc thân cây chuối để cắm hương, và trên bàn thờ gia tiên không thể thiếu nải chuối cùng bưởi, khi nhập quan nhiều vùng họ lót tàu lá chuối khi nhập quan khi ấy người ta quan niệm tàu lá chuối là "con thuyền bát nhã", cùng với đó là hai cây chuối còn non để hai bên trên tắc tải cùng với câu đối và cành phan.
Phim ảnh
Bananas in Pyjamas
Elmo World's: Bananas
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
phải|Hình vẽ miêu tả [[hàm số sin(_x_) và các xấp xỉ Taylor của nó, tức là các đa thức Taylor bậc 1, 3, 5, 7, 9, 11 và
nhỏ|Các buồng chuối nấu ăn lớn **Chuối nấu ăn** là tập hợp gồm nhiều giống chuối thuộc chi _Musa_ có quả thường được sử dụng trong nấu ăn. Chuối này không thể ăn được khi
Trong toán học, **chuỗi** có thể được nói là, việc cộng lại vô hạn các số lại với nhau bất đầu từ số ban đầu. Chuỗi là phần quan trọng của vi tích phân và
**Chuối** là tên gọi loại quả của các loài cây thuộc chi _Chuối_; đây được coi là một trong các loại trái cây được ăn rộng rãi nhất. Những cây chuối có gốc từ vùng
nhỏ|phải|Diện tích của mỗi hình vuông màu tím trong hình bằng 1/4 diện tích của hình vuông nằm kế bên trái của nó (1/2×=1/4, 1/4×1/4=1/16). Tổng diện tích của tất cả các hình vuông này
Khái niệm **chuỗi giá trị nông nghiệp** (tiếng Anh: _agricultural value chain_) được sử dụng từ khi bắt đầu thiên niên kỷ mới, chủ yếu bởi những người làm trong lĩnh vực phát triển nông
Trong toán học, một chuỗi là một tổng hình thức các số hạng của một dãy số vô hạn. Cho một dãy vô hạn tổng thành phần thứ _n_ của nó
**Chuối chiên** là một món ăn nhẹ dùng để tráng miệng hay ăn vặt của ẩm thực Đông Nam Á và tiểu lục địa Ấn Độ, với nguyên liệu chính là quả chuối, dầu (hoặc
**Chuối Cavendish** là quả của các giống chuối trồng nông nghiệp thuộc **_phân nhóm Cavendish_** xếp trong _nhóm chuối tam bội AAA_ của họ Chuối (_Musaceae_). Chúng bao gồm các giống chuối trồng quan trọng
**Chi Chuối** (danh pháp khoa học: **_Musa_**) là một trong số 2-3 chi của họ Chuối (Musaceae); nó bao gồm các loài chuối và chuối lá. HIện tại người ta công nhận khoảng 80 loài
**Chuối tá quạ**, hay còn gọi là **chuối táo quạ**, là một giống chuối trồng nông nghiệp thuộc chi Chuối, họ Chuối. Đây là trái cây đặc sản của tỉnh Trà Vinh. Giống chuối này
thế=Photo of four several large green, smaller red, very small yellow, and medium-sized yellow bananas|phải|nhỏ|250x250px| Từ trái sang phải: [[chuối nấu ăn, chuối đỏ, chuối Latundan và chuối Cavendish]] Dưới đây là **danh sách giống
**Chuối tiêu** hay **chuối già** (danh pháp: **_Musa_ × _paradisiaca_**) là một loài chuối cũng như là một giống chuối trồng trọt trong nông nghiệp, có nguồn gốc là kết quả lai ghép giữa chuối
Trong lý thuyết ngôn ngữ hình thức, **chuỗi trống** (empty string) là chuỗi đặc biệt duy nhất có độ dài là 0. ## Lý thuyết hình thức Xét về hình thức, chuỗi là một dãy
**Chuỗi nhu cầu** đề cập đến sự gia tăng nhu cầu hoặc giảm cầu hoặc giảm nhu cầu. ## Khái niệm Phân tích các hoạt động của doanh nghiệp như một chuỗi liên kết là
**Mô hình** **tham chiếu hoạt động chuỗi cung ứng** (**SCOR**) là **mô hình** tham chiếu quy trình được Hội đồng chuỗi cung ứng phát triển và xác nhận là công cụ chẩn đoán tiêu chuẩn,
**Tài chính chuỗi cung ứng toàn cầu** đề cập đến tập hợp các giải pháp có sẵn để tài trợ cho hàng hóa và/hoặc sản phẩm cụ thể khi chúng di chuyển từ điểm xuất
**Chuối xiêm** (còn gọi là **chuối sứ**) là một giống chuối trồng nông nghiệp có nguồn gốc từ Thái Lan, thuộc nhóm chuối tam bội ABB. tại Uganda là 'Kayinja'. Tên gọi _pisang awak_ theo
**Kế toán quản trị trong chuỗi cung ứng** (hoặc kiểm soát chuỗi cung ứng, SCC) là một phần của khái niệm quản lý chuỗi cung ứng. Điều này đòi hỏi phải lập kế hoạch, giám
**1-1+1-1+...**là một chuỗi vô hạn được đặt tên theo nhà toán học và triết học và linh mục Ý Guido Grandi, người đã giải chuỗi này trong năm 1703.Sử dụng ký hiệu tổng sigma ta
**Thặng dư chuỗi cung ứng** là sự bổ sung giá trị theo chức năng chuỗi cung ứng của một tổ chức. Nó được tính theo công thức sau: : Thặng dư chuỗi cung ứng =
**Kỹ thuật** **Chuỗi cung ứng** (SCE) mô tả mong muốn hiệu suất và hiệu quả. Thành phần thiết yếu nhất của SCE là quan điểm không thể thiếu của nó • Tùy chỉnh cục bộ
**Trung tâm Phát triển Chuỗi lạnh Quốc gia** (**NCCD**) là một cơ quan cố vấn tự chủ được thành lập bởi Chính phủ Ấn Độ với một chương trình nghị sự để tác động tích
**Chi Bắp chuối** hay **chi Chim săn nhện** (_Arachnothera_) là một chi chim thuộc họ Hút mật (_Nectariniidae_). Chi này bao hàm 11 loài, sinh sống ở các khu rừng mưa ở Nam và Đông
nhỏ|400x400px| Quản lý rủi ro chuỗi cung ứng nhằm mục đích quản lý rủi ro trong các mạng lưới cung và cầu phức tạp và năng động. (x. Wieland / Wallenburg, 2011) **Quản lý rủi
nhỏ|300x300px| Ví dụ về mạng lưới chuỗi cung ứng **Mạng lưới chuỗi cung ứng (SCN)** là một sự phát triển của chuỗi cung ứng cơ bản. Do tiến bộ công nghệ nhanh chóng, các tổ
nhỏ|400x400px| Quản lý chuỗi nhu cầu nhằm mục đích quản lý các mạng lưới cung và cầu phức tạp và năng động. (x. Wieland / Wallenburg, 2011) **Quản lý chuỗi nhu cầu** (**DCM**) là quản
Một **chuỗi lạnh** hay **chuỗi cung ứng lạnh** hoặc **chuỗi mát** là một chuỗi cung ứng có kiểm soát nhiệt độ. Chuỗi lạnh không bị gián đoạn là một chuỗi các hoạt động sản xuất,
frame|Một chuỗi Laurent được xác định quanh điểm c và một đường đi γ. Đường đi của γ phải nằm trong một miền (màu đỏ), trong đó thì hàm phức f(z) là hàm giải tích
phải|nhỏ|400x400px|Chuối xanh, nguyên liệu để làm bột chuối **Bột chuối** là một loại bột truyền thống làm từ chuối xanh. Trong lịch sử, bột chuối đã được sử dụng ở Châu Phi và Jamaica như
**Chuối nếp nướng** là món ăn đường phố phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là khu vực phía Nam. Món này được CNN vinh danh là một trong số 9 món tráng miệng ngon
**Xem thêm** Thu mua bền vững. **Tính bền vững của chuỗi cung ứng** là một vấn đề kinh doanh ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng hoặc **mạng lưới hậu cần** của tổ chức về mặt
**Phân tích mạng lưới chuỗi cung ứng** là một khái niệm lý thuyết tích hợp quản lý chuỗi cung ứng và phân tích mạng được giới thiệu bởi Lazzarini, Chaddad và Cook vào năm 2001.
**Quản trị chuỗi cung ứng toàn cầu** (SCG) là một thuật ngữ xuất hiện từ giữa năm 2000. Đó là một hệ thống quản lý các quy tắc, cấu trúc và thể chế hướng dẫn,
**Bánh mì chuối** là một loại bánh mì (thường là bánh mì ngọt) được chế bến bằng cách nghiền nát chuối và trộn với bột mì rồi nướng theo cách bình thường. Đây là loại
**Chuỗi núi ngầm Hawaii–Emperor** (tiếng Anh: _Hawaiian-Emperor seamount chain_) là một dãy các núi ngầm trong Thái Bình Dương và nhô khỏi mặt biển ở quần đảo Hawaii. Chuỗi được hợp thành từ hai bộ
nhỏ|Bia chuối Mongozo **Bia chuối** là một loại đồ uống có cồn nhẹ phổ biến khắp châu Phi. Bia được làm từ quá trình lên men của chuối nghiền. Cao lương, kê hoặc bột ngô
**Tối ưu hóa chuỗi cung ứng** là việc áp dụng các quy trình và công cụ để đảm bảo hoạt động tối ưu của chuỗi cung ứng sản xuất và phân phối. Điều này bao
phải|nhỏ|250x250px|Buồng chuối đỏ ở [[Tanzania]] phải|nhỏ|Quả chuối cắt đôi **Chuối đỏ** (tiếng Anh: **red banana**) là một nhóm các giống chuối có vỏ màu đỏ hay đỏ sẫm. Một vài giống có kích cỡ nhỏ
**Họ Chuối** (danh pháp khoa học: **Musaceae**) là một họ thực vật một lá mầm bao gồm các loài chuối hoang dã và giống cây trồng. Các nghiên cứu so sánh gần đây về thể
thumb|Chuối ngự Đại Hoàng **Chuối ngự** là giống chuối trồng đặc sản có nguồn gốc từ làng Đại Hoàng, xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Tên gọi chuối ngự có từ thời
Trong thương mại, **quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu** (GSCM) được định nghĩa là phân phối hàng hóa và dịch vụ trên toàn mạng lưới toàn cầu của các công ty xuyên quốc gia
**Chuỗi Kempner** là một phiên bản đặc biệt của chuỗi điều hòa, được hình thành từ chuỗi điều hòa bằng cách loại bỏ trong chuỗi đó các phần tử có biểu diễn cơ số 10
Trong toán học, **chuỗi Fourier** (được dặt tên theo nhà toán học Joseph Fourier) của một hàm tuần hoàn là một cách biểu diễn hàm đó dưới dạng tổng của các hàm tuần hoàn có
Trong quản lý chuỗi cung ứng, **hợp tác chuỗi cung ứng** được định nghĩa là hai hoặc nhiều công ty tự trị cùng làm việc để lập kế hoạch và thực hiện các hoạt động
**Chuỗi cung ứng thực phẩm ngắn** (**SFSCs**) là một loạt các cấu hình tiêu thụ phân phối sản xuất thực phẩm, như chợ nông sản, cửa hàng nông sản, cửa hàng nông sản tập thể,
nhỏ|Ken Bannister với bộ sưu tập chuối năm 1976 **Bảo tàng Chuối Quốc tế** () là bảo tàng hiện nằm ở Mecca, California, dành riêng cho chuối. Bảo tàng là một căn phòng chứa hơn
**An ninh chuỗi cung ứng** đề cập đến những nỗ lực tăng cường an ninh của chuỗi cung ứng, hệ thống vận chuyển và hậu cần cho hàng hóa của thế giới. Nó kết hợp
**Đa dạng hóa chuỗi cung ứng** là một thuật ngữ kinh doanh sản xuất được sử dụng để mô tả hành động tăng sự lựa chọn khi nào nên đặt hàng cung cấp sản phẩm
Trong toán học, một **chuỗi** **lũy thừa hình thức** là một sự khái quát của đa thức, trong đó số các số hạng có thể là vô hạn mà không có yêu cầu nào về