Học thuyết chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước (cũng được gọi là stamocap)) ban đầu là một học thuyết Mác-xít được phổ biến sau Thế chiến II. Lenin đã tuyên bố vào năm 1916 rằng Chiến tranh thế giới thứ nhất đã biến đổi chủ nghĩa tư bản thành chủ nghĩa tư bản độc quyền, nhưng ông đã không xuất bản bất kỳ học thuyết mở rộng nào về chủ đề này. Thuật ngữ đề cập đến một môi trường mà nhà nước can thiệp vào nền kinh tế để bảo vệ các doanh nghiệp độc quyền hoặc độc quyền lớn hơn khỏi các mối đe dọa. Như được hình thành bởi Lenin trong cuốn sách nhỏ của ông cùng tên, lý thuyết nhằm mục đích mô tả giai đoạn lịch sử cuối cùng của chủ nghĩa tư bản, trong đó ông tin rằng chủ nghĩa đế quốc biểu hiện giai đoạn cao nhất của chủ nghĩa tư bản.
Đôi khi khái niệm này cũng xuất hiện trong lý thuyết tân Chủ nghĩa Trotsky của chủ nghĩa tư bản nhà nước cũng như trong các lý thuyết chống nhà nước tự do chủ nghĩa. Các phân tích được thực hiện thường là giống hệt nhau trong ở các đặc điểm chính, nhưng kết luận chính trị rất khác nhau được rút ra từ nó.
Luận đề chính
Luận điểm chủ nghĩa Mác-Lênin chính là các doanh nghiệp lớn, đã đạt được một vị trí độc quyền ở hầu hết các thị trường quan trọng, liên kết với bộ máy chính phủ. Để tại ra các tập đoàn độc quyền, theo đó các quan chức chính phủ nhằm mục đích cung cấp khuôn khổ xã hội và pháp lý trong đó các tập đoàn khổng lồ có thể hoạt động hiệu quả nhất..
Đây là mối quan hệ đối tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp lớn và chính phủ, và người ta lập luận rằng mục tiêu là tích hợp hoàn toàn công đoàn trong quan hệ đối tác đó.
Lenin khẳng định trong Nhà nước và Cách mạng (1917) rằng chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước không nên bị nhầm lẫn với chủ nghĩa xã hội nhà nước..
Các phiên bản của học thuyết
Các phiên bản khác nhau của ý tưởng này được xây dựng bởi các nhà kinh tế của Đảng Cộng sản Liên Xô (ví dụ, Eugen Varga), Đảng Cộng sản Xã hội chủ nghĩa Đông Đức, Đảng Cộng sản Pháp (ví dụ, Paul Boccara), Đảng Cộng sản Anh (ví dụ, Ben Fine và Laurence Harris), và Đảng Cộng sản Hoa Kỳ của Mỹ (ví dụ, Victor Perlo).
Ý nghĩa chính trị
Ý nghĩa chính trị chiến lược của lý thuyết cho người Mác-Lênin, vào cuối thời kỳ Joseph Stalin và sau đó, là phong trào lao động nên hình thành liên minh dân chủ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản với các tầng lớp trung lưu tiến bộ và doanh nghiệp nhỏ, chống lại nhà nước và doanh nghiệp lớn (gọi tắt là "độc quyền"). Đôi khi liên minh này còn được gọi là "liên minh chống độc quyền".
Học thuyết Neo Trotskyist
Tuy nhiên, trong học thuyết Trotskyist, một liên minh như vậy đã bị từ chối vì dựa trên chiến lược sai lệch về mặt trận phổ biến, hoặc về cơ hội chính trị, không tương thích với cuộc cách mạng vĩnh viễn hoặc nguyên tắc hành động chính trị độc lập.
Nhà nước trong các xã hội kiểu Xô viết đã được xác định lại bởi các tân Trotskyist cũng như nhà tư bản độc quyền của nhà nước. Không có sự khác biệt, theo quan điểm của họ, giữa phương Tây và phương Đông về vấn đề này. Do đó, một số loại cuộc cách mạng chống quan liêu được cho là bắt buộc, nhưng các nhóm Trotskyist khác nhau cãi nhau về hình thức cuộc cách mạng như thế sẽ cần phải thực hiện, hoặc có thể thực hiện.
Một số Trotskyists tin rằng cuộc cách mạng chống quan liêu sẽ xảy ra một cách tự nhiên, chắc chắn và tự nhiên, những người khác tin rằng nó cần phải được tổ chức - mục đích là thiết lập một xã hội thuộc sở hữu và điều hành bởi tầng lớp lao động. Theo các tân Trotskyist, Đảng Cộng sản không thể đóng vai trò chủ đạo của nó, bởi vì nó không đại diện cho lợi ích của tầng lớp lao động.
Thị trường vô chính phủ
Thị trường vô chính phủ thường chỉ trích các lực lượng neoliberal cho ứng dụng không phù hợp hoặc đạo đức giả của lý thuyết neoliberal về stamocap (chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước); rằng trong những mâu thuẫn đó tồn tại cơ sở của các đặc quyền được nhà nước bảo đảm chọn lọc tiếp tục cho giới tinh hoa tân binh.
Chủ nghĩa cộng sản Châu Âu
Khái niệm này ở mức độ lớn hoặc bị sửa đổi hoặc bị bỏ rơi trong thời đại của chủ nghĩa Âu châu, bởi vì người ta tin rằng bộ máy nhà nước có thể được cải cách để phản ánh lợi ích của đa số lao động. Nói cách khác, sự hợp nhất giữa nhà nước và doanh nghiệp lớn được đề cập trước đó không quá chặt chẽ đến mức không thể hoàn tác được bởi một phong trào quần chúng từ bên dưới, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản (hoặc ủy ban trung ương).
Các chỉ trích
Khi Varga giới thiệu lý thuyết, các nhà kinh tế học Stalinist chính thống đã tấn công nó không tương thích với học thuyết rằng quy hoạch nhà nước là một đặc điểm duy nhất của chủ nghĩa xã hội, và rằng "dưới chế độ quân chủ chủ nghĩa tư bản sản xuất."
Các nhà phê bình về lý thuyết (ví dụ, Ernest Mandel và Leo Kofler) đã tuyên bố rằng:
- Học thuyết ngụ ý sai rằng nhà nước bằng cách nào đó có thể vượt qua cạnh tranh giữa tư bản tư bản, luật chuyển động của chủ nghĩa tư bản và lực lượng thị trường nói chung, được cho là hủy bỏ hoạt động của luật giá trị.
- Học thuyết thiếu bất kỳ tài khoản phức tạp nào của cơ sở lớp học của nhà nước, và mối liên kết thực sự giữa chính phủ và giới tinh hoa. Nó đưa ra một cấu trúc thống trị nguyên khối mà trong thực tế không tồn tại theo cách đó.
- Học thuyết không giải thích được sự nổi lên của hệ tư tưởng tân tự do trong tầng lớp kinh doanh, trong đó tuyên bố chính xác rằng một mục tiêu xã hội quan trọng nên làm giảm ảnh hưởng của nhà nước đối với nền kinh tế. Tuy nhiên, chủ nghĩa neoliberal không phản đối việc làm cho các tiểu bang trở nên phụ thuộc vào mục đích của các tập đoàn lớn, trong cái được gọi là độc quyền do chính phủ cấp.
- Học thuyết không cho thấy rõ sự khác biệt giữa nhà nước xã hội chủ nghĩa và nhà nước tư sản, ngoại trừ ở một nước xã hội chủ nghĩa, Đảng Cộng sản (hay đúng hơn là ủy ban trung ương) đóng vai trò chính trị hàng đầu. Trong trường hợp đó, nội dung lớp của chính nhà nước được xác định hoàn toàn theo chính sách của đảng cầm quyền chính trị (hoặc ủy ban trung ương).
Bài viết liên quan
- Chủ nghĩa tư bản
- Tư bản chủ nghĩa của sản xuất
- Chủ nghĩa tư bản thân hữu
- Cuối chủ nghĩa tư bản
- Chủ nghĩa tư bản Độc Quyền nhà nước
- Chủ nghĩa tư bản nhà nước
- Chính phủ-cấp độc quyền
- Supercapitalism
- Trắng Độc Quyền Vốn
Tài liệu tham khảo
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Học thuyết **chủ nghĩa tư bản độc quyền nhà nước** (cũng được gọi là **stamocap**)) ban đầu là một học thuyết Mác-xít được phổ biến sau Thế chiến II. Lenin đã tuyên bố vào năm
[[Friedrich Engels nhận định rằng quyền sở hữu nhà nước không tự xóa bỏ đi chủ nghĩa tư bản.]] **Chủ nghĩa tư bản nhà nước** là một hệ thống kinh tế trong đó nhà nước
**Chủ nghĩa tư bản** (Chữ Hán: 主義資本; tiếng Anh: _capitalism_) là một hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì
nhỏ|300x300px|Mô hình phát triển tư bản chủ nghĩa của Max Weber **Lịch sử chủ nghĩa tư bản** có nguồn gốc đa dạng và nhiều tranh luận, nhưng chủ nghĩa tư bản chính thức thường được
**Chủ nghĩa tư bản phúc lợi** là chủ nghĩa tư bản bao gồm các chính sách phúc lợi xã hội. Chủ nghĩa tư bản phúc lợi cũng là thực tế của các doanh nghiệp cung
**Chủ nghĩa tự do cá nhân** hay **chủ nghĩa tự do ý chí** (tiếng Anh: _libertarianism_, từ tiếng Latinh: _liber_, tự do) là học thuyết triết học chính trị ủng hộ tự do như là
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
**Chủ nghĩa tự do hiện đại Hoa Kỳ** là phiên bản chủ đạo của chủ nghĩa tự do tại Hoa Kỳ. Nó kết hợp ý tưởng của tự do dân sự (_civil liberty_) và bình
**Chủ nghĩa tự do cổ điển** là một ý thức hệ chính trị và là một nhánh của chủ nghĩa tự do vận động cho tự do dân sự và tự do chính trị với
**Chủ nghĩa tự do xã hội** () là một ý thức hệ chính trị mà muốn tạo sự quân bình giữa tự do cá nhân và công bằng xã hội. Cũng như chủ nghĩa tự
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
**_Tư bản thế kỷ 21_** () là một cuốn sách kinh tế học của Thomas Piketty. Sách đã được Nhà xuất bản Le Seuil xuất bản năm 2013. Sách nghiên cứu sự vận động của
**_Nền đạo đức Tin Lành và tinh thần của chủ nghĩa tư bản_** (_Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus_) là tác phẩm nổi tiếng nhất và hay được bàn đến của nhà kinh
right|Biểu tình của những người theo chủ nghĩa xã hội vào [[Ngày Quốc tế Lao động 1912 tại Union Square ở Thành phố New York]] **Chủ nghĩa xã hội** (; ; Hán: 社會主義; Nôm: 主義社會)
**Chủ nghĩa vô trị** hay **chủ nghĩa vô chính phủ** là một trường phái triết học và phong trào chính trị chủ trương hoài nghi bất cứ sự hợp thức hóa nào về chính quyền,
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
:_Bài này nói về chủ nghĩa cộng sản như một hình thái xã hội và như một phong trào chính trị. Xin xem bài hệ thống xã hội chủ nghĩa, đảng cộng sản và chủ
nhỏ|Chân dung [[Chủ tịch Hồ Chí Minh]] **Tư tưởng Hồ Chí Minh** là một hệ thống quan điểm và tư tưởng của Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng của ông được Đảng Cộng
Các quốc gia trên thế giới có đặt căn cứ quân sự của Hoa Kỳ. **Chủ nghĩa đế quốc Mỹ** () là một thuật ngữ nói về sự bành trướng chính trị, kinh tế, quân
**Nhà nước Mới** (tiếng Bồ Đào Nha: **_Estado Novo_**, ) là chế độ chính trị theo chủ nghĩa xã đoàn của Bồ Đào Nha từ năm 1933 đến năm 1974. Tiền thân của Nhà nước
thumb|[[Cecil Rhodes và dự án đường sắt Cape-Cairo. Rhodes thích "tô bản đồ nước Anh màu đỏ" và tuyên bố: "tất cả những ngôi sao này... những thế giới bao la vẫn còn ngoài tầm
Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1898, trước khi nổ ra [[Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ và Chiến tranh Boer]] Các đế quốc thực dân trên thế giới vào năm 1800
nhỏ|phải|Triết gia [[Friedrich Engels|F. Engels với các tác phẩm của mình đã đặt nền tảng cho Lý luận của Chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước.]] **Học thuyết về Nhà nước của Chủ nghĩa
**Chủ nghĩa cộng sản vô trị**, **chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ** () hay **chủ nghĩa cộng sản tự do** là một học thuyết của chủ nghĩa vô trị, chủ trương thủ tiêu nhà
**Chủ nghĩa bảo thủ** (tiếng Pháp: _conservatisme_, tiếng Anh: _conservatism_, gốc từ tiếng Latinh _conservo_ — giữ gìn) là các triết lý chính trị và xã hội thúc đẩy các thiết chế xã hội truyền
thế=|nhỏ| [[Tuyên truyền chống cộng của Hoa Kỳ những năm 1950, đặc biệt đề cập đến ngành công nghiệp giải trí ]] **Chủ nghĩa McCarthy** (tiếng Anh: **McCarthyism**) là thuật ngữ nói về việc cáo
**Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư**, gọi tắt là **CHLBXHCN Nam Tư** là nhà nước Nam Tư được thành lập sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai và tồn tại
nhỏ|Áp phích tuyên truyền chống cộng sản của Đức năm 1937. **Chủ nghĩa chống Cộng sản** là tập hợp các lập trường và quan điểm chống lại chủ nghĩa Cộng sản. Chủ nghĩa chống Cộng
**Chủ nghĩa cá nhân** hay còn gọi là **cá nhân chủ nghĩa**, **chủ nghĩa cá thể** là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một cách nhìn nhận trên phương diện xã hội,
thumb|right|[[Benito Mussolini (trái) và Adolf Hitler (phải), hai thủ lĩnh phát xít.]] **Chủ nghĩa phát xít** là một hệ tư tưởng chính trị và phong trào chính trị cực hữu đặc trưng bởi sức mạnh
**Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** là "nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa", theo Điều 2, Hiến pháp 2013. Đây là sự kết hợp của hai kiểu nhà nước:
**Chủ nghĩa Marx** hay **Mác-xít** (phiên âm từ Marxist) là hệ thống học thuyết triết học, lịch sử và kinh tế chính trị dựa trên các tác phẩm của Karl Marx (1818 - 1883) và
**Chủ nghĩa xã hội thị trường** là một kiểu hệ thống kinh tế trong đó nền kinh tế thị trường được điều khiển bởi một bộ máy kế hoạch hóa tập trung nhằm nâng cao
**Chủ nghĩa dân túy** (, Hán-Việt: _dân túy chủ nghĩa_; ) đề cập đến một loạt các lập trường chính trị nhấn mạnh ý tưởng về "nhân dân" và thường đặt nhóm này chống lại
**Chủ nghĩa xã hội nhà nước** là một cách gọi cho tất cả các tư tưởng kinh tế và chính trị ủng hộ việc quốc hữu hóa phương tiện sản xuất vì bất kì mục
**Chủ nghĩa Tam Dân** hay **Học thuyết Tam Dân** (phồn thể: 三民主義, giản thể: 三民主义) là một cương lĩnh chính trị do Tôn Dật Tiên đề xuất, với tinh thần biến đất nước Trung Hoa
**Chủ nghĩa cơ yếu** hay **chủ nghĩa toàn thống** (tiếng Anh: _fundamentalism_) đề cập đến niềm tin nghiêm ngặt, trung thành tuyệt đối với những nguyên tắc cơ bản, trong thực tế thường nói đến
Trong kinh tế học và đạo đức kinh doanh, **độc quyền cưỡng chế** xảy ra khi một công ty có khả năng đẩy giá lên cao và đưa ra các quyết định sản xuất mà
**Hệ thống xã hội chủ nghĩa** là thể chế chính trị mà được các nước có các đảng Cộng sản nắm quyền lãnh đạo tuyên bố sẽ đưa đất nước và dân tộc mình đi
**Nhà nước kiến tạo phát triển**, hoặc **chính phủ kiến tạo** (theo cách hiểu của Việt Nam), là một thuật ngữ được dùng bởi ngành kinh tế chính trị quốc tế để đề cập về
nhỏ|phải|Hai bạn nữ trẻ mặc đồ quân nhân Nga Xô Viết trong dịp kỷ niệm ngày Chiến thắng vào năm 2014 **Yêu nước xã hội chủ nghĩa** (_Socialist patriotism_) hay **Yêu tổ quốc xã hội
_Phần này phê phán Chủ nghĩa Marx, một nhánh của Chủ nghĩa Xã hội. Về phê phán Chủ nghĩa xã hội nói chung, có thể xem Phê phán Chủ nghĩa Xã hội._ **Phê phán chủ
là một trào lưu tư tưởng - chính trị ở Nhật Bản, được hình thành trong thời kỳ Minh Trị Duy Tân (1868 – 1910) - cuộc cải cách đưa nước Nhật trở thành một
nhỏ|Josef Stalin, ca. 1942 **Chủ nghĩa Stalin** là từ được dùng khi nói tới lý thuyết và thực hành của Stalin tạo ra trong thời kỳ lãnh đạo của Josef Stalin (1927–1953) ở Liên Xô
liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp tin:Valsts_ipasums_Meistaru_iela_23.jpg|nhỏ|Một tấm bảng đánh dấu tài sản nhà nước ở [[Riga, Latvia]] **Sở hữu nhà nước**, còn được gọi là **sở hữu chính phủ** và **sở hữu** **công cộng**, là quyền sở hữu một
Karl Marx, người sáng lập ra học thuyết kinh tế chính trị Marx - Lenin **Kinh tế chính trị Marx-Lenin** hay **kinh tế chính trị học Marx-Lenin** là một lý thuyết về kinh tế chính
**Độc quyền** là trạng thái thị trường chỉ có duy nhất một người bán và sản xuất ra sản phẩm đó cho người mua mà không có bất kỳ sự lựa chọn nào khác giữa
nhỏ|phải|Putin vào ngày 24 tháng 6 năm 2023 trong thời điểm [[Nhóm Wagner|tập đoàn quân sự tư nhân Wagner đang nổi dậy và tiến về thủ đô]] [[Vladimir Putin và Dmitry Medvedev trong lễ nhậm
**Chủ nghĩa chống đế quốc** hay **chủ nghĩa phản đế** trong chính trị học và quan hệ quốc tế là sự phản đối chủ nghĩa đế quốc hoặc chủ nghĩa thực dân mới. Chủ nghĩa
thumb|[[Fernando Lugo (Tổng thống Paraguay), Evo Morales (Tổng thống Bolivia), Lula da Silva (Tổng thống Brazil), Rafael Correa (Tổng thống Ecuador) và Hugo Chávez (Tổng thống Venezuela), tham gia với các thành viên của hội