Cuộc chính biến trong hoàng cung Bắc Ngụy diễn ra vào năm 409, Thanh Hà vương Thác Bạt Thiệu giết chết phụ thân là Ngụy Thái Tổ Thác Bạt Khuê để tiếm ngôi nhưng cuối cùng thất bại và bị giết.
Bối cảnh
Kể từ sau trận chiến Phì Thủy trước quân đội Đông Tấn, nước Tiền Tần (thống nhất miền bắc năm 376) rơi vào cảnh rối loạn, suy yếu; các quốc gia trước kia bị tiêu diệt lại được thế nổi lên, miền bắc tiếp tục rơi vào cảnh chia cắt.
Ngày 6 tháng 1 ÂL năm 386, một hậu duệ của nước Đại là Thác Bạt Khuê xưng vương, đặt quốc hiệu là Đại với niên hiệu Đăng Quốc, đóng đô ở Thịnh Lạc lập ra triều Bắc Ngụy. Sau một giai đoạn củng cố lực lượng, năm 391, Thác Bạt Khuê bắt đầu chống lại nước Hậu Yên. Năm 398, Khuê chiếm được Nghiệp Thành, tiêu diệt Hậu Yên, sau đó dời đô về Bình Thành. Ngày Kỷ Sửu tháng 12 năm Mậu Tuất (24 tháng 1 năm 399), Thác Bạt Khuê chính thức xưng đế, tức là Ngụy Thái Tổ Đạo Vũ Đế.
Sang những năm tiếp theo, Ngụy chủ Khuê thay đổi tâm tính, trở nên khắc nghiệp, tàn độc và hiếu sát. Năm 409, do uống quá nhiều đan dược để mong trường sinh, Khuê trở nên hoang tưởng rằng sẽ có người chống lại mình, đầu óc ngày càng trở nên căng thẳng, nghi ngờ các triều thần có thể phản bội mình, trước sau giết chết rất nhiều đại thần, khiến toàn bộ triều đình đều phải hứng chịu một đợt khủng bố.
Diễn biến
Ngụy chủ đuổi thái tử
Mùa thu năm 409, Ngụy chủ Khuê lập Tề vương Thác Bạt Tự làm hoàng thái tử. Theo cố sự trong cung Ngụy, khi một hoàng tử được lập làm thái tử thì mẹ của thái tử phải chết, do đó Khuê lệnh cho mẫu thân của Thác Bạt Tự là Lưu thị tự sát. Khuê triệu Tự vào cung, an ủi rằng
:Hán Vũ Đế giết Câu Dặc phu nhân là để phòng ngựa mẫu hậu dự chính, ngoại gia làm loạn. Ta kế thừa đại thống, theo việc làm xưa của cổ nhân, là đại kế lâu dài cho quốc gia.
Tự tính vốn chí hiếu, nên vẫn thường than khóc cho mẫu thân, Khuê lấy làm tức giận, bèn cho triệu vào cung. Tả hữu thấy vậy, khuyên thái tử trốn đi. Thái tử nghe theo, nhân một hôm rời khởi Bình Thành, đi theo chỉ có hai người là Hạ đại nhân Xa Lộ Đầu và Kinh Triệu vương Lạc. Thác Bạt Thiệu tính tình quái lạ, thờng cải trang thành thường dân đi thăm thú các đường phố, và thường bắt các khách du hành và lột bỏ quần áo của họ để làm trò tiêu khiển. Khi Ngụy chủ hay tin, cho trừng phạt Thác Bạt Thiệu bằng cách cho treo ngược Thiệu trong một cái giếng, và chỉ thả ra khi Thiệu đã gần chết. Tề vương nhiều lần trách những hành vi của Thiệu, do đó Thiệu không ưa Tự.
Ngày Mậu Thìn tháng 10 năm Kỷ Dậu (6 tháng 11 năm 409), Khuê khiển trách Hạ Lan phu nhân, nhốt vào nhà lap và định giết đi, nhưng lúc đó trời đã tối nên chưa quyết định. Phu nhân bí mật sai người nhắn với Thác Bạt Thiệu cứu mình. Thiệu bèn nhân đêm tối, cùng trướng hạ, hoạn giả, cung nhân vài người cùng nhau lập chước, đang đêm vào cung đến điện Thiên An. Tả hữu hô to: Giặc đến. Khuê thất kinh, định lấy đao ra chống nhưng không được và bị giết.
Thác Bạt Thiệu bị diệt
Ngày Kỉ Tị (7 tháng 11), cửa cung môn đến giữa trưa vẫn chưa mở. Thiệu giả chiếu chỉ, tập hợp trăm quan ở Đoan Môn. Bách quan tới nơi, Thiệu nói
:Ta còn thúc phụ, lại có huynh trưởng, công khanh có muốn theo không.
Mọi người ngạc nhiên, thất sắc, không dám nói gì, chỉ có Nam Bình công Trưởng Tôn Tung hô to
:Tòng vương.
Mọi người đến biết trong cung có biến cố, nhưng không dám nói gì, chỉ có Âm Bình công Thác Bạt Nghi khóc lóc một hồi rồi lui ra ngoài. Triều dã hung hung, lòng người lo sợ. Phì Như hầu, Hạ bộ làm loạn ở phía bắc An Dương, được Hạ Lan bộ hưởng ứng, các bộ khác cũng này sinh ý li khai. Thiệu nghe nói nhân bình bất an liền đem tiền bạc chia cho các quan từ tước vương trở xuống, duy có Thôi Hoành nhất quyết không nhận.
Tề vương Tự nghe tin có biến động, liền tìm cách trở về kinh thành, trú trong núi. Có người ở Lạc Nhi Lân là Lý Đạo bí mật giyps đỡ Tưh, dân gian biết được tố cáo với Thiếu, Thiệu bèn bắt và giết Đạo. Thiệu lại sai người bắt Tự để giết đi. Liệp lang Thúc Tôn Tuấn cùng người trong tông thất Thác Bạt Ma Hồn biết hành tung của Tự, Thiệu sai thủ hạ bắt về và giết chết. Nhưng lúc này các đại thần đã nghe tin Tề vương trở về, liền lập tức hưởng ứng, tranh nhau nghênh đón. Tự đến phía tây thành, vệ sĩ bắt Thiệu giải đến. Tự giết Thiệu cùng Hạ Lan thị, giết hết bọn thủ hạ và hoạn quan, cung nhân làm nội ứng hơn 10 người.
Ngày Nhâm Thân (10 tháng 11), Tự tức hoàng đế vị, tức là Ngụy Thái Tông Minh Nguyên Đế, cải nguyên Vĩnh Hưng, tôn mẫu Lưu thị là thái hậu. Tám đại thần Trưởng Tôn Tung, An Đồng, Đạt Hề Cân, Thôi Hoành, Thác Bạt Khuất... cùng tham dự chính sự. Nước Ngụy thoát khỏi khủng hoảng và tiếp tục phát triển cường thịnh, về sau thống nhất miền bắc.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cuộc chính biến trong hoàng cung Bắc Ngụy** diễn ra vào năm 409, Thanh Hà vương Thác Bạt Thiệu giết chết phụ thân là Ngụy Thái Tổ Thác Bạt Khuê để tiếm ngôi nhưng cuối
**Bắc Ngụy Đạo Vũ Đế** (chữ Hán: 北魏道武帝; 371–409), tên húy là **Thác Bạt Khuê** (拓拔珪), tên lúc sinh là **Thác Bạt Thiệp Khuê** (拓拔渉珪), là hoàng đế khai quốc của triều đại Bắc Ngụy
**Bắc Ngụy Thái Vũ Đế** (chữ Hán: 北魏太武帝; 408 – 11 tháng 3, 452), là vị Hoàng đế thứ ba của triều đại Bắc Ngụy trong lịch sử Trung Quốc. Ông thường được nhìn nhận
**Chiến tranh Ngụy-Trung Sơn** hay **Trận Ngụy diệt Trung Sơn** (chữ Hán: 魏滅中山之戰, Hán Việt: _Ngụy diệt Trung Sơn chi chiến_), là cuộc chiến tranh diễn ra từ năm 408 TCN đến năm 406 TCN
**Bắc Ngụy Minh Nguyên Đế** (chữ Hán: 北魏明元帝; 392–423), tên húy là **Thác Bạt Tự** (拓拔嗣), là hoàng đế thứ hai của triều đại Bắc Ngụy trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai
thế=Một biển báo hiệu lệnh và một biển báo chỉ đường ở Đà Lạt, chụp năm 2011|nhỏ|Một biển báo hiệu lệnh và một biển báo chỉ đường ở [[Đà Lạt, chụp năm 2011]] Hệ thống
**Cuộc khủng hoảng tài chính Nga năm 2014** là kết quả của sự suy giảm nhanh chóng giá trị của đồng rúp Nga đối với các đồng tiền khác trong năm 2014 và suy thoái
**Phục bích** (chữ Hán: 復辟), còn được phiên âm là **phục tích** hay **phục tịch**, nghĩa đen là "khôi phục ngôi vua" là trường hợp một quân chủ đã từ nhiệm hoặc đã bị phế
nhỏ|phải|Một con [[bò tót đực với sắc lông đen tuyền bóng lưỡng và cơ thể vạm vỡ. Màu sắc và thể vóc của nó cho thấy sự cường tráng, sung mãn của cá thể này,
**Thác Bạt Thiệu** (chữ Hán: 拓跋紹, 393 - 409), tên Tiên Ti là **Thụ Lạc Bạt** (受洛拔), là hoàng tử thứ hai của Bắc Ngụy Đạo Vũ Đế, vua đầu tiên của nhà Bắc Ngụy
**Thẩm Dương** (tiếng Trung giản thể: 沈阳市, _Shenyang_) là một thành phố ở Đông Bắc Trung Quốc. Đây là tỉnh lỵ của tỉnh Liêu Ninh, nằm ở phía trung-bắc của tỉnh. Thẩm Dương là thành
**Triều đại trong lịch sử Trung Quốc**, hay **triều đại Trung Quốc**, ý chỉ các chế độ quân chủ thế tập cai trị Trung Quốc trong phần lớn chiều dài lịch sử nước này. Kể
**Diêu Hưng** () (366–416), tên tự **Tử Lược** (子略), gọi theo thụy hiệu là **(Hậu) Tần Văn Hoàn Đế** ((後)秦文桓帝), là một hoàng đế của nước Hậu Tần trong lịch sử Trung Quốc. Ông là
**Thác Bạt Nghi** (, ? – 409), là tướng lĩnh và hoàng thân, khai quốc công thần nhà Bắc Ngụy trong lịch sử Trung Quốc. ## Xuất thân Ông nội Thác Bạt Nghi là Thác
**Tống Vũ Đế** (chữ Hán: 宋武帝, 16 tháng 4 năm 363 - 26 tháng 6 năm 422), tên thật là **Lưu Dụ** (劉裕), tên tự **Đức Dư** (德輿), Đức Hưng (德興), tiểu tự **Ký Nô**
**Nam Bắc triều** (, 420-589) là một giai đoạn trong lịch sử Trung Quốc, bắt đầu từ năm 420 khi Lưu Dụ soán Đông Tấn mà lập nên Lưu Tống, kéo dài đến năm 589
**Phùng Bạt** () (?-430), tên tự **Văn Khởi** (文起), biệt danh **Khất Trực Phạt** (乞直伐), gọi theo thụy hiệu là **(Bắc) Yên Văn Thành Đế** ((北)燕文成帝), là một hoàng đế của nước Bắc Yên thời
**Bắc Yên Huệ Đế**, tên thật là **Cao Vân** (chữ Hán: 高雲, Chosŏn'gŭl: 고운l; romaja: _Ko Un_, ? - 409), hay **Mộ Dung Vân** (慕容雲), tự là **Tử Vũ** (子雨), là vua nước Bắc Yên
**Ngũ Hồ Thập lục quốc** (), gọi tắt là **Thập lục quốc**, là một tập hợp gồm nhiều quốc gia có thời gian tồn tại ngắn ở bên trong và tại các vùng lân cận
**Thiểm Tây** (, ) là một tỉnh của Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Thiểm Tây là tỉnh đông thứ mười sáu về số dân, đứng thứ mười lăm về kinh tế Trung
**Chiến tranh cục bộ** là một chiến lược quân sự của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam (giai đoạn 1965-1968). Nội dung cơ bản của chiến lược này là tận dụng ưu thế hỏa
**Thôi Hạo** (chữ Hán: 崔顥, ? - 450), tên tự là **Bá Uyên** (伯淵), tên lúc nhỏ là **Đào Giản** (桃簡) nguyên quán ở Thành Đông Vũ, quận Thanh Hà, là chính trị gia hoạt
**Lý Khôi** (, 455 TCN - 395 TCN) là nhà tư tưởng, chính trị gia nổi tiếng thời Chiến Quốc. Ông từng làm quan thú đất Thượng Địa rồi làm tướng quốc cho Ngụy Văn
**Chiến dịch Šiauliai** hay **Chiến dịch Shyaulyay** diễn ra từ ngày 5 tháng 7 đến ngày 29 tháng 8 năm 1944 là một trong các hoạt động quân sự lớn của Hồng quân Liên Xô
**Dừa** (_Cocos nucifera_) là một loài thực vật thân gỗ, thành viên thuộc họ Cau (Arecaceae) và là loài duy nhất còn sống thuộc chi _Cocos._ Dừa có mặt khắp nơi tại các vùng nhiệt
Đây là dòng thời gian các sự kiện chính vào tháng 4 năm 2020 của đại dịch COVID-19, gây ra bởi SARS-CoV-2, lần đầu tiên được phát hiện ở Vũ Hán, Trung Quốc. ## Thống
Trang này dành cho tin tức về các sự kiện xảy ra được báo chí thông tin trong **tháng 4 năm 2020**. Tháng này, sẽ bắt đầu vào thứ tư, và kết thúc vào thứ
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Khất Phục Càn Quy** () (?-412), thụy hiệu là **Hà Nam Vũ Nguyên vương** (河南武元王), là vua thứ 2 nước Tây Tần thời Ngũ Hồ thập lục quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông là
**Lưu Nghĩa Khang** (chữ Hán: 刘义康, 409 – 451), tên lúc nhỏ là **Xa Tử**, người Tuy Lý, Bành Thành , là tể tướng, hoàng thân nhà Lưu Tống trong lịch sử Trung Quốc. ##
**Lyndon Baines Johnson** hay còn gọi là **LBJ** (phát âm tiếng Anh: ; 27 tháng 8 năm 1908 – 22 tháng 1 năm 1973) là một chính trị gia người Mỹ. Ông là Tổng thống Hoa
**Chiến dịch tấn công chiến lược Iaşi–Chişinău** hay **Chiến dịch tấn công chiến lược Jassy-Kishinev** (,, gọi tắt là **Chiến dịch Iaşi-Chişinău** hay **Chiến dịch Jassy-Kishinev** là một chiến dịch tấn công chiến lược của
**Bạt Bạt Tung** (chữ Hán: 拔拔嵩) hay **Trưởng Tôn Tung** (长孙嵩, 358 – 437 ), tướng lãnh, khai quốc công thần nhà Bắc Ngụy. Ông có họ hàng gần với hoàng thất Bắc Ngụy, hộ
**Bình Định** là một tỉnh cũ ven biển nằm ở phía bắc vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, miền Trung, Việt Nam. Ngày 12 tháng 6 năm 2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số
**Trần Lương Vũ** (sinh 24 tháng 10 năm 1946) là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, Bí thư Thành ủy Thượng Hải kiêm Thị trưởng Chính phủ Nhân dân thành phố
**Giáo dục Việt Nam** dưới chính thể Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (từ 1976 đến nay) là một sự tiếp nối của giáo dục thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Khi
**Khất Phục Sí Bàn** () (?-428), gọi theo thụy hiệu là **(Tây) Tần Văn Chiêu Vương** ((西)秦文昭王), là vị vua thứ 3 nước Tây Tần thời Ngũ Hồ thập lục quốc trong lịch sử Trung
**Trận Lạng Sơn** diễn ra trong Chiến tranh biên giới Trung-Việt năm 1979, vài ngày sau khi Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc tiến sâu 15–20 km vào các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Cuộc
**Diêu Hoằng** () (388–417), tên tự **Nguyên Tử** (元子), là hoàng đế cuối cùng của nước Hậu Tần trong lịch sử Trung Quốc. Ông là con trai cả của Diêu Hưng, là người có lòng
**Vĩnh Bình** là một tỉnh cũ của Việt Nam Cộng hòa. ## Địa lý Tỉnh Vĩnh Bình có vị trí địa lý: *Phía đông giáp tỉnh Kiến Hòa *Phía tây giáp tỉnh Ba Xuyên *Phía
**Các chiến dịch bắc phạt thời Đông Tấn** chỉ loạt trận chiến của nhà Đông Tấn ở phía nam phát động trong khoảng thời gian từ năm 317 đến 419 nhằm thu phục lại miền
**Lục khanh** (chữ Hán: _六卿_) là sáu gia tộc quyền thần giữ chức _khanh_ (卿), được hưởng thế tập ở nước Tấn thời Đông Chu trong lịch sử Trung Quốc. Sự hùng mạnh của nước
**Nhà Tấn** (, ; 266–420 theo dương lịch), là một trong Lục triều trong lịch sử, sau thời Tam Quốc và trước thời Nam Bắc triều ở Trung Quốc. Triều đại này do Tư Mã
**_Thanh sử cảo_** (清史稿) là bản thảo một bộ tư liệu lịch sử về thời nhà Thanh, bắt đầu từ khi Nỗ Nhĩ Cáp Xích (hay Thanh Thái Tổ) lập ra nhà Thanh vào năm
**Cao Câu Ly** (; tiếng Hàn trung đại: 고ᇢ롕〮 Gowoyeliᴇ), (năm thành lập theo truyền thống là năm 37 trước Công nguyên, có lẽ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên – 668) là một
**_Người Sắt 3_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Iron Man 3_**, viết cách điệu trên màn ảnh là **_Iron Man Three_**) là phim điện ảnh siêu anh hùng của Mỹ năm 2013 dựa trên nhân vật
nhỏ|280x280px|Thung lũng lòng chảo Lacedaemon. Địa điểm thờ Menelaion, đền thờ cổ xưa dành cho Helen và Menelaus được xây dựng trong thành phố Thời kỳ đồ đồng này nằm trên đồi [[Therapnes|Therapne ở tả
**Chiến tranh Đông Tấn – Hậu Tần** bùng nổ vào tháng 8 ÂL năm 416, kéo dài đến tháng 8 ÂL năm 417, quen gọi là **chiến tranh Lưu Dụ diệt Hậu Tần** (chữ Hán:
**Quần thư trị yếu** (chữ Hán: 群書治要: Bính âm: Qúnshū zhìyào_,_ Hangul_:_ 군서치요, tên tiếng Anh: The Governing Principles of Ancient China), hay gọi giản lược là "Trị Yếu," là một bộ sách ra đời
Chiến dịch Salsk-Rostov (có tên mã là _"Chiến dịch Sông Đông"_) Ngày 24 tháng 1, Quân đoàn xe tăng 57 (Đức) được điều từ Tập đoàn quân xe tăng 4 đến đã chặn được cuộc