✨Chiến dịch Entebbe

thumb|right|Toà nhà ga cũ tại [[Sân bay Quốc tế Entebbe ngày nay.]] Chiến dịch Entebbe (còn được gọi là Chiến dịch Yonatan (), Cuộc đột kích Entebbe hay Chiến dịch Thunderbolt) là một phi vụ giải cứu con tin chống khủng bố do Các lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tiến hành tại Sân bay Entebbe ở Uganda trong đêm ngày 3 tháng 7 và rạng sáng ngày 4 tháng 7 năm 1976. IDF thực hiện phi vụ dựa trên thông tin được cơ quan tình báo Mossad của Israel cung cấp. Sau cuộc không tặc chuyến bay 139 của Air France các thành viên của các tổ chức du kích Các chi bộ Cách mạng và Mặt trận Nhân dân Giải phóng Palestine – Các chiến dịch bên ngoài và những kẻ không tặc đe doạ giết hại các con tin nếu các yêu cầu thả tù nhân của chúng không được đáp ứng, một kế hoạch đã được vạch ra nhằm không vận các con tin tới nơi an toàn. Những kế hoạch này có tính đến khả năng kháng cự vũ trang từ binh lính quân đội Uganda.

Ban đầu mật hiệu của nó được IDF đặt là Chiến dịch Thunderbolt, chiến dịch được đổi tên thành Chiến dịch Yonatan để tưởng nhớ chỉ huy của Sayeret Matkal là Trung tá Yonatan "Yoni" Netanyahu, anh trai của Benjamin Netanyahu, là lính commando duy nhất thiệt mạng trong vụ việc. Toàn bộ những kẻ không tặc, ba con tin và 45 lính Uganda bị giết, và năm lính commando Israel bị thương. Một con tin thứ tư bị giết hại bởi các sĩ quan quân đội Uganda tại một bệnh viện gần đó.

Idi Amin, lãnh đạo Uganda ở thời điểm đó đã bị bẽ mặt bởi cuộc đột kích bất ngờ. Ông tin rằng Kenya đã hợp tác với Israel trong việc lập kế hoạch đột kích và hàng trăm người Kenya sống tại Uganda đã bị thảm sát ngay sau đó. Toà nhà nơi các con tin bị giữ từng được một công ty Israel xây dựng, và công ty này vẫn còn các bản thiết kế. Trong khi lên kế hoạch cho chiến dịch quân sự, quân đội Israel đã xây dựng một phiên bản một phần của nhà ga sân bay với sự giúp đỡ của công ty đó.

Không tặc

Ngày 27 tháng 6 năm 1976, chuyến bay 139 của Air France, một chiếc Airbus A300 (Airbus A300B4-203), số đăng ký F-BVGG (cn 019), xuất phát từ Tel Aviv, Israel, mang theo 248 hành khách và phi đội 12 người, cất cánh từ Athens, hướng tới Paris. Ngay sau khi cất cánh lúc 12:30 p.m., chiếc máy bay bị không tặc bởi hai người Palestine thuộc Mặt trận Nhân dân Giải phóng Palestine - Các chiến dịch Bên ngoài (PFLP-EO) và hai người Đức thuộc Các chi bộ Cách mạng—Wilfried Böse và Brigitte Kuhlmann. Những kẻ không tặc buộc chuyến bay chuyển hướng tới Benghazi, Libya. Tại đây nó bị giữ trên mặt đất trong bảy giờ để tái nạp nhiên liệu, trong thời gian đó một nữ con tin được thả, người này có vẻ sắp bị sẩy thai. Những tên không tặc đã chủ tâm xếp hành khách thành hai nhóm - người Do Thái và phi Do Thái. Khi chúng làm như vậy một nạn nhân còn sống sót của cuộc Diệt chủng người Do Thái đã vạch cho Böse xem một số đăng ký được xăm trong trại giam Phát xít trên cánh tay ông, Böse quả quyết "Tôi không phải Phát xít! ... Tôi là người theo chủ nghĩa lý tưởng".

Kế hoạch chiến dịch

Vào thời hạn chót 1 tháng 7, chính phủ Israel để xuất đàm phán với những kẻ không tặc nhằm kéo dài thời hạn chót tới ngày 4 tháng 7. Amin yêu cầu chúng kéo dài thời gian tới mùng 4 tháng 7. Điều này có nghĩa ông có thể thực hiện một chuyến đi ngoại giao tới Port Louis, Mauritius, nhằm chính thức chuyển giao chức chủ tịch Tổ chức Thống nhất châu Phi cho Seewoosagur Ramgoolam. Việc kéo dài thời hạn chót này có tầm quan trọng cực lớn giúp các lực lượng Israel có đủ thời gian để tới Entebbe. dưới sự chỉ huy của Thiếu tướng Yekutiel "Kuti" Adam cùng Matan Vilnai là Phó chỉ huy. Thiếu tướng Dan Shomron được chỉ định chỉ huy chiến dịch trên mặt đất. Sau nhiều ngày thu thập thông tin tình báo và lên kế hoạch bởi vị phó của Netanyahu là Moshe "Muki" Betser, bốn chiếc máy bay vận tải C-130 Hercules của Không quân Israel bí mật bay tới Sân bay Entebbe, trong bóng tối, mà không cần sự trợ giúp của đài không lưu mặt đất Entebbe. Hai chiếc phản lực Boeing 707 bay theo họ. Chiếc thứ nhất mang theo các đồ y tế và hạ cánh tại Sân bay Quốc tế Jomo Kenyatta ở Nairobi, Kenya. Người chỉ huy chiến dịch, Thiếu tướng Yekutiel Adam, ở trên chiếc Boeing thứ hai bay trên Sân bay Entebbe trong thời gian chiến dịch. Chiếc Mercedes và những chiếc xe hộ tống nhanh chóng được các thành viên đội tấn công Israel lái tới nhà ga sân bay theo đúng kiểu thông thường của Amin. Dọc con đường, hai cảnh sát Uganda, những người biết rằng Idi Amin mới mua một chiếc Mercedes trắng thay cho chiếc màu đen, đã ra lệnh cho đoàn xe dừng lại. Các lính commando nổ súng vào hai viên cảnh sát bằng súng giảm thanh, nhưng không trúng người nào. Trong lúc ấy, ba chiếc C-130 Hercules khác đã hạ cánh và triển khai các xe bọc thép chở quân, được dùng để phòng vệ trong thời gian tái nạp nhiên liệu, để phá huỷ các máy bay chiến đấu của Uganda tại sân bay để ngăn chúng đuổi theo các máy bay của Israel sau khi họ đã rời Sân bay Entebbe, và để thu thập tin tức. Thi thể của Bloch được phát hiện gần một cánh đồng mía cách 20 dặm (32 km) phía đông Kampala năm 1979,

Bối cảnh

Các công ty Israel đã tham gia vào nhiều dự án xây dựng tại châu Phi trong thập niên 1960 và 1970. Một lý do cuộc đột kích được lên kế hoạch tốt như vậy bởi toà nhà nơi các con tin bị giam giữ được Solel Boneh, một công ty xây dựng Israel, thực hiện, và họ vẫn còn các bản vẽ của nó, và đã cung cấp cho chính phủ Israel. Ngoài ra, Mossad đã có một bức tranh chính xác về nơi giam giữ các con tin, số lượng các chiến binh và binh lính Uganda tham gia từ những con tin được thả ra tại Paris.

Theo một bài phỏng vấn ngày 5 tháng 7 năm 2006 của Associated Press với người tổ chức cuộc đột kích "Muki" Betser, các nhà điều tra của Mossad đã phỏng vấn kỹ lưỡng các con tin được thả ra. Nhờ vậy, một nguồn tin khác là một hành khách người Pháp - Do Thái, người bị thả nhầm như một con tin phi Do Thái. Betser nói rằng người đàn ông này đã trải qua huấn luyện quân sự và có "một trí nhớ siêu đẳng," cho phép ông ta cung cấp thông tin về số lượng và trang bị của những kẻ bắt giữ con tin, cùng nhiều thông tin giá trị khác.

Hậu quả

Chính phủ Uganda, dưới sự lãnh đạo của Juma Oris, Bộ trưởng Ngoại giao Uganda ở thời điểm ấy, sau này đã tìm cách tổ chức một kỳ họp của Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc để tìm kiếm một sự lên án chính thức với cuộc đột kích của Israel, như sự xâm phạm vào chủ quyền của Uganda. Hội đồng ngay lập tức từ chối đưa ra bất kỳ một nghị quyết nào về vấn đề này, không lên án cả Israel và Uganda. Trong bài phát biểu của mình trước Hội đồng, đại sứ Israel Chaim Herzog nói:

Tổng thư ký Liên hiệp quốc Kurt Waldheim đã miêu tả cuộc đột kích là "một sự vi phạm nghiêm trọng vào chủ quyền quốc gia của một nước thành viên Liên hiệp quốc" (có nghĩa là Uganda). Vì từ chối ra đi (và sau đó để lại một số hành khách làm con tin) khi đã được những kẻ khủng bố cho phép, Cơ trưởng Bacos đã bị các lãnh đạo của mình tại Air France lên án và cho tạm ngừng công việc trong một thời gian. Ông đã được Israel tặng thưởng vì hành động anh hùng từ chối để lại các con tin Do Thái. Idi Amin bị bẽ mặt bởi cuộc đột kích bất ngờ này. Ông tin rằng Kenya đã cộng tác với Israel trong việc liên kế hoạch tấn công và hàng trăm người Kenya đang sống tại Uganda đã bị thảm sát sau đó. Nhưng từ thời điểm đó, chế độ của Amin bắt đầu tan rã, và hai năm sau, ông bị buộc phải đi sống lưu vong tại Ả Rập Xê Út. Amin chết ở Jeddah tháng 8 năm 2003.

Các quốc tịch

Chiếc máy bay chở theo 248 hành khách và 12 thành viên phi đoàn Dưới đây là một danh sách đầy đủ các bộ phim về vụ việc:

• Victory at Entebbe (1976): với Anthony Hopkins, Burt Lancaster, Elizabeth Taylor và Richard Dreyfuss, Đạo diễn: Marvin J. Chomsky.
• Raid On Entebbe (1977): với Peter Finch, Horst Buchholz, Charles Bronson, Yaphet Kotto, và James Woods, Đạo diễn: Irvin Kershner, Nhà sản xuất: Edgar J. Scherick.
• Mivtsa Yonatan (Tên tiếng Anh: Operation Thunderbolt) (1977): Yehoram Gaon người Israel đóng vai Trung tá Netanyahu, diễn viên Sybil Danning người Áo và Klaus Kinski người Đức đóng vai những kẻ không tặc. Đạo diễn: Menahem Golan.

Những đề cập khác:

• Trong The Delta Force (1986) phi vụ giải cứu con tin được lấy cảm hứng từ Chiến dịch Entebbe.
• Vụ việc cũng được nhắc tới trong Rise and Fall of Idi Amin (1980) và The Last King of Scotland (2006).
• Arcade game năm 1988 Operation Thunderbolt dựa một phần trên các sự kiện của Chiến dịch Entebbe.
• "Assault on Entebbe," một phim tài liệu của National Geographic Channel Situation Critical đề cập tới chiến dịch này.
• To Pay the Price là một vở diễn năm 2009 của Peter-Adrian Cohen dựa một phần trên những bức thư của Yonatan Netanyahu. Vở kịch, do Nhà hát Or Bắc Carolina sản xuất khai diễn tại Broadway New York tháng 6 năm 2009 trong Festival of Jewish Theater and Ideas.

Tuyên bố sự liên can của Israel

Theo một hồ sơ của chính phủ Anh về vụ khủng hoảng, một tiếp xúc giấu tên bên trong Liên hiệp Nghị viện Ả Rập đã tìm cách thuyết phục một nhà ngoại giao Anh tại Paris, ngay sau vụ không tặc, rằng Sở Mật vụ Israel và Mặt trận Nhân dân Giải phóng Palestine (PFLP), đã cùng hành động để chiếm máy bay. Theo phiên bản này, Shin Bet đã giúp vạch ra kế hoạch để làm tổn hại uy tín của PLO tại Pháp và việc thiết lập quan hệ của nó với Hoa Kỳ. Israel bác bỏ cáo buộc của nguồn tiếp xúc về sự liên quan của mình, và các quan chức trong văn phòng Phó thủ tướng gọi nó là "ngu xuẩn" và "không đáng để bình luận." Sự thiếu vắng các bằng chứng xác thực ủng hộ cáo buộc dẫn tới những đồn đoán rằng đã có một hành động chủ tâm thông tin sai, một nỗ lực để tạo một giả thuyết âm mưu.