✨Chỉ thị (máy tính)

Chỉ thị (máy tính)

Chỉ thị máy tính, gọi tắt là chỉ thị (Anh ngữ instruction), là đơn vị nhỏ nhất dùng để điều khiển máy tính, cụ thể hơn là ra lệnh cho CPU thực hiện một thao tác căn bản.

Tập hợp các chỉ thị này tạo thành ngôn ngữ máy.

Vì các chỉ thị là một đơn vị rất nhỏ nên việc sử dụng trực tiếp các đơn vị này kiến tạo một phần mềm sẽ rất khó khăn. Trong các ngôn ngữ lập trình người ta có thể thay vào đó bằng những câu lệnh. Mỗi câu lệnh là tập hợp cố định của một số chỉ thị nhằm thi hành một thao tác lớn hơn và có ý nghĩa hơn.

Tuỳ theo kiểu cấu trúc và thiết kế mà chúng ta có thể có các cú pháp ra lệnh khác nhau. Hai họ ngôn ngữ máy điển hình và cổ điển là họ 8086 của Intel và họ 6800 của Motorolla. Hai họ ngôn ngữ máy này ngày nay đã phát triển rất sâu và xa cho các thế hệ chíp mới.

Thí dụ về mệnh lệnh máy tính

*Chỉ thị XOR AX, BX theo cú pháp kiểu Intel sẽ tương đương với chỉ thị XOR BX, AX theo cú pháp kiểu Motorolla và cả hai đều có ý nghĩa là thực hiện phép toán logic XOR giữa hai thanh (register) AX va BX rồi đem kết quả lưu vào thanh AX.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Chỉ thị máy tính**, gọi tắt là **chỉ thị** (Anh ngữ _instruction_), là đơn vị nhỏ nhất dùng để điều khiển máy tính, cụ thể hơn là ra lệnh cho CPU thực hiện một thao
**Lập trình máy tính** hay **lập chương trình máy tính,** thường gọi tắt là **lập trình** (, hay _programming_), là việc lập ra chương trình làm việc cho máy có bộ xử lý, nói riêng
nhỏ|phải|243x243px|Ảnh chụp giao diện [[phần mềm diệt virus có tên FireLion- FastHelper]] Trong khoa học máy tính viễn thông, **virus máy tính** hay **virus tin học** (thường được người sử dụng gọi tắt là **virus**)
[[Phần cứng|Phần cứng máy tính là nền tảng cho xử lý thông tin (sơ đồ khối). ]] **Lịch sử phần cứng máy tính** bao quát lịch sử của phần cứng máy tính, kiến trúc của
**Máy tính bảng** (Tiếng Anh: Tablet computer hay tablet PC), là một thiết bị di động, thông thường có hệ điều hành di động và mạch xử lý, màn hình cảm ứng và viên pin
thumb|right|upright=1.2|Trẻ em được dạy cách sử dụng máy tính xách tay cá nhân; màn hình CRT, bàn phím và chuột máy tính để bàn cũ hơn (thời 1990) có thể nhìn thấy trong nền. **Máy
**Máy tính cá nhân IBM**, thường được gọi là **IBM PC**, là máy tính vi tính đầu tiên của IBM và là nền tảng của tiêu chuẩn de facto tương thích IBM PC. Được phát
thumb|Một [[Màn hình tinh thể lỏng (LCD) ]] thumb|Một [[Ống tia âm cực|màn hình ống tia âm cực (CRT)]] **Màn hình máy tính** () là thiết bị điện tử gắn liền với máy tính với
nhỏ|Một chiếc laptop [[Lenovo "thời hiện đại"]] **Máy tính xách tay** hay **máy vi tính xách tay** (Tiếng Anh: **laptop computer** hay **laptop PC**) là một chiếc máy tính cá nhân nhỏ gọn có thể
**PC game** còn gọi là **trò chơi máy tính**, là thể loại trò chơi video được chơi trên các máy tính cá nhân (PC), thay vì chơi trên máy chơi trò chơi điện tử tại
phải|khung|Một minh hoạ cách điệu của máy tính để bàn, bao gồm một vỏ hộp (có chứa bo mạch chủ và bộ vi xử lý), màn hình, bàn phím và chuột **Máy tính để bàn**,
phải|nhỏ|277x277px| Minh họa của một ứng dụng sử dụng libvorbisfile để phát file Ogg Vorbis Trong khoa học máy tính, **thư viện** là tập hợp các tài nguyên không biến động được sử dụng bởi
nhỏ| Chương trình máy tính "Xin chào, thế giới" của [[Brian Kernighan (1978) ]] **Chương trình máy tính** là tập hợp các câu lệnh thực hiện một tác vụ cụ thể khi được máy tính
:_Xem nghĩa khác của_ **_loa_** _từ bài _ **_Loa (định hướng)_** **Loa máy tính** là thiết bị dùng để phát ra âm thanh phục vụ nhu cầu làm việc và giải trí của con người
Máy tính lượng tử là hệ thống có thể thực thi vô số phép tính phức tạp cùng một lúc mà một máy tính thông thường có thể phải mất hàng triệu năm mới xong.
Một ví dụ về bức ảnh phong cảnh tĩnh, giống tự nhiên được mô phỏng bằng máy tính **Công nghệ mô phỏng hình ảnh bằng máy
Đây là các **trận đấu cờ vua giữa con người và máy tính** quan trọng. Máy tính lần đầu tiên có thể đánh bại những người chơi cờ mạnh vào cuối những năm 1980. nổi
Khoa học máy tính nghiên cứu các cơ sở lý thuyết của thông tin và tính toán, cùng với các kỹ thuật thực tiễn để thực hiện và
Các thành phần chính của [[máy tính cá nhân để bàn.1: Màn hình, 2: Bo mạch chủ, 3: CPU, 4: Chân cắm ATA, 5: RAM, 6: Các thẻ cắm mở rộng chức năng cho máy,
nhỏ|Bộ tản nhiệt cùng quạt của hãng AMD được gắn bên trên bo mạch chủ của một chiếc máy tính **Tản nhiệt máy tính**, **giải nhiệt trong máy tính** hay **làm mát trong máy tính**
thumb|right|[[Hunter Biden năm 2014]] Vào tháng 10 năm 2020, một cuộc tranh cãi nổ ra liên quan đến một chiếc máy tính xách tay được cho là thuộc về Hunter Biden. Chủ một cửa hàng
[[Cray-2; máy tính nhanh nhất thế giới trong thời gian 1985–1989.]] Một **siêu máy tính ** là một máy tính vượt trội trong khả năng và tốc độ xử lý. Thuật ngữ **Siêu Tính Toán**
thumb|Chuột máy tính có các đặc điểm phổ biến nhất: hai nút (trái và phải) và một bánh xe cuộn (cũng có chức năng như một nút) **Chuột máy tính** () là một thiết bị
nhỏ|4 khe cắm [[PCI Express (từ trên xuống dưới: x4, x16, x1 and x16), bên cạnh khe PCI 32 bit (dưới cùng)]] Trong kiến trúc máy tính, **bus** (là tên viết gọn của từ Latin
**Thị giác máy tính** (tiếng Anh: **computer vision**) là một lĩnh vực bao gồm các phương pháp thu nhận, xử lý ảnh kỹ thuật số, phân tích và nhận dạng các hình ảnh và, nói
Đây là danh sách nguồn gốc các thuật ngữ liên quan đến máy tính (hay **danh sách từ nguyên thuật ngữ máy tính**). Nó có liên quan đến cả phần cứng và phần mềm máy
nhỏ|Một lỗi hạt nhân được hiển thị trên iMac. Trong điện toán, **crash** (**hỏng chương trình** hay còn gọi là **bị văng**) xảy ra khi một chương trình máy tính, phần mềm ứng dụng hay
Trong kỹ thuật điện toán **số chỉ thị một giây** hay **số chỉ thị trong 1 giây**, viết tắt là **IPS** (tiếng Anh: _Instructions per second_) là thước đo tốc độ xử lý của máy
nhỏ|220x220px| Trẻ em chơi _[[Paperboy (trò chơi điện tử)|Paperboy_ trên CPC Amstrad 464 vào năm 1988 ]] nhỏ|220x220px| Hầu hết các máy tính gia đình, như Máy tính màu Tandy 3 này, bao gồm một
Trong **thị giác máy tính**, **mô hình túi từ** (**bag-of-words model,** mô hình BoW) có thể được áp dụng để phân loại hình ảnh, bằng cách coi các đặc trưng của hình ảnh như từ
phải|nhỏ|325x325px|[[Kết xuất hex của sâu Blaster, hiển thị một thông điệp lập trình viên sâu này để lại cho Giám đốc điều hành Microsoft Bill Gates]] nhỏ|325x325px|Sự lây lan của [[Conficker|sâu Conficker]] **Sâu máy tính**
Biểu trưng chính thức nhỏ|250x250px|Một biển báo điện tử hiển thị ngày 3 tháng 1 năm 1900 vào ngày 3 tháng 1 năm 2000 ở [[Pháp.]] **Sự cố máy tính năm 2000** (còn được gọi
Mô hình 3D với DirectX 9.0: Ấm trà Utah **Đồ họa máy tính** () là một lĩnh vực của khoa học máy tính nghiên cứu về cơ sở toán học, các thuật toán cũng như
nhỏ|phải|A [[Graphical user interface|GUI Chương trình "Hello World", viết bằng ngôn ngữ Perl]] nhỏ|phải|Có thể thực thi dòng mã ở máy điện tử cầm tay [[PlayStation Portable homebrew|PlayStation Portable Sony.]] nhỏ|phải|Thử máy [[CNC ở Perspex]]
**Máy tính ma** là những máy tính kết nối với Internet đã bị xâm nhập bởi các hacker, virus máy tính, hoặc phần mềm trojan. Thông thường các máy tính bị xâm nhập chỉ là
**Bộ nhớ máy tính** (tiếng Anh: Computer data storage), thường được gọi là ổ nhớ (_storage_) hoặc bộ nhớ (_memory_), là một thiết bị công nghệ bao gồm các phần tử máy tính và lưu
phải|Máy tính tiền vận hành bằng tay quay kiểu cổ **Máy tính tiền** hay **máy thu ngân** (tiếng Anh: **cash register** hoặc **till** hoặc **automated money handling system**) là một thiết bị cơ học hay
**Máy tính tương thích với IBM PC** là các máy tính tương tự như IBM PC, XT và AT ban đầu, có thể sử dụng cùng một phần mềm và card mở rộng. Các máy
nhỏ|Đồ họa 3D **Đồ họa máy tính 3D** hay đồ họa máy tính ba chiều (khác với đồ họa máy tính 2D), là đồ họa sử dụng không gian ba chiều của dữ liệu hình
**Nền tảng máy tính**,** Nền tảng điện toán** hoặc **nền tảng** **kỹ thuật số** là môi trường trong đó một phần mềm được thực thi. Nó có thể là phần cứng hoặc hệ điều hành,
phải|Một ví dụ minh hoạ cho hoạt hình máy tính, được sản xuất theo phương pháp "[[nắm bắt chuyển động".]] **Hoạt hình máy tính** hay **hoạt hình mô phỏng bằng máy tính** (**hoạt hình CGI**;
**John McCarthy** (4 tháng 9 năm 1927 - 24 tháng 10 năm 2011) là một nhà khoa học máy tính và nhà khoa học nhận thức người Mỹ. McCarthy là một trong những người sáng
Trong khoa học máy tính, **ngôn ngữ máy tính** là hệ thống giao tiếp với máy tính. Các ngôn ngữ như vậy được sử dụng để tạo **mã máy tính** hoặc **mã** **chương trình**, tập
thumb|481x481px|Một thiết kế đường ống của kiến trúc MIPS. Đường ống là một khái niệm quan trọng trong kiến trúc máy tính. Trong kỹ thuật máy tính, **kiến trúc máy tính** () là thiết kế
**Thám tử máy tính** (tiếng Anh: _computer forensics_) là một ngành khoa học điều tra công nghệ cao dựa trên các dữ liệu được lưu trữ trên các thiết bị máy tính như ổ cứng,
Trong kỹ thuật điện toán **số chỉ thị mỗi nhịp** hay **số chỉ thị trong 1 nhịp**, viết tắt là **IPC** (tiếng Anh: Instructions per cycle) là một cách xác định hiệu suất của bộ
nhỏ|Các loại dữ liệu có thể được hình dung thông qua một thiết bị máy tính **Dữ liệu **là chuỗi bất kỳ của một hoặc nhiều ký hiệu có ý nghĩa thông qua việc giải
**Nghiện máy tính** có thể được mô tả là việc sử dụng máy tính quá mức. Việc sử dụng máy tính vẫn tiếp tục mặc dù có những hậu quả tiêu cực nghiêm trọng đối
Thuật ngữ **máy tính mini** được phát triển vào những năm 1960 để mô tả các máy tính nhỏ hơn trở thành có thể với việc sử dụng các bóng bán dẫn và công nghệ
nhỏ| Một minh họa 3D của sáu quạt máy tính 80mm, một loại quạt thường được sử dụng trong [[máy tính cá nhân (đôi khi là một bộ hoặc dùng lẫn với các quạt kích