✨Chăn thả luân canh

Chăn thả luân canh

nhỏ|phải|Một con [[bò sữa tại trang trại ở Radevormwald nước Đức, người ta chăn thả bò kiểu luân canh, các bãi chăn được quây hàng rào, gia súc chỉ được gặm cỏ trên các bãi chỉ định trong nông trại, chúng chỉ được cho di chuyển qua bãi cỏ mới khi đất ở đó đã được tái tạo, phục hồi]] Chăn thả luân canh hay chăn thả luân phiên (Rotational grazing) là việc thực hành chăn thả gia súc, chăn nuôi một cách luân phiên, xoay vòng/xoay tua trên một diện tích chăn nuôi (bãi chăn thả). Trong nông nghiệp, chăn thả luân canh trái ngược với chăn thả liên tục (chăn thả thâm canh), mô tả nhiều hệ thống đồng cỏ phân lập, theo đó vật nuôi được cho di chuyển đến các phần của đồng cỏ được gọi là bãi chăn thả trong khi các phần đất khác được cho nghỉ ngơi, tái tạo. Mỗi bãi chăn thả phải cung cấp tất cả các nhu cầu của vật nuôi, chẳng hạn như thức ăn, nước uống và đôi khi là bóng râm và nơi trú ẩn. Cách tiếp cận thông thường tạo ra sản lượng thấp hơn so với các hoạt động chăn nuôi thâm canh hơn, nhưng đòi hỏi đầu vào thấp hơn và do đó đôi khi tạo ra thu nhập ròng trên mỗi đầu gia súc sẽ cao hơn.

Đại cương

nhỏ|phải|Hình khái quát về sơ đồ chăn thả luân canh (bằng tiếng Anh) Trong chăn thả theo mô hình quay vòng này thì gia súc luân phiên được chuyển đến các phần khác nhau của đồng cỏ, được gọi là bãi chăn thả, trong khi các phần khác nghỉ ngơi, mục đích là để cho phép các đồng cỏ và thời gian đất phục hồi, tái tạo sức đất. Để hàn gắn chữa lành sinh học một vùng đất bản địa có thể cần một sự kết hợp giữa đốt cỏ, đốt rơm rạ và chăn thả luân phiên. Chăn thả quay vòng có thể được áp dụng với động vật nhai lại như bò thịt hoặc bò sữa, cừu hoặc dê, hoặc thậm chí là lợn.

Các đàn gia súc gặm cỏ trên một phần đồng cỏ, hoặc chỉ trong một bãi cỏ nhất định, trong khi cho phép những thửa đất khác có đủ thời gian để phục hồi. Khoảng thời gian một bãi cỏ được chăn thả sẽ phụ thuộc vào kích thước của đàn và kích thước của bãi cỏ và các yếu tố môi trường địa phương. Việc nghỉ ngơi khai thác trên những vùng đất được chăn thả cho phép thảm thực vật mọc lại. Chăn thả quay vòng đặc biệt hiệu quả bởi vì các con gia súc gặm cỏ.

Các hệ thống này có thể hoặc không để lại ký sinh trùng gây chết, giảm thiểu hoặc loại bỏ nhu cầu khử giun, tùy thuộc vào thời gian quay luân canh hơn hoặc lớn hơn vòng đời ký sinh. Chăn thả quay vòng được cho là thân thiện với môi trường hơn trong một số trường hợp nhất định. Nhiều đồng cỏ trải qua một số loại chăn thả luân phiên ít bị ảnh hưởng bởi xói mòn đất, tránh rơi vào trường hợp chăn thả quá mức. Các chế độ chăn thả này đôi khi được cho là kiên cường hơn và có khả năng đáp ứng với các điều kiện môi trường thay đổi.

Lợi ích

nhỏ|phải|Bò được chăn thả trong bãi quây, tránh việc gặm cỏ tràn lan quá mức Lợi ích về sức khỏe của đàn gia súc phát sinh từ động vật được tiếp cận với cả không gian thoáng và không khí trong lành. Tự do di chuyển trong một chuyến đi dẫn đến tăng thể lực và sức mạnh thể chất của con vật, điều này hạn chế khả năng bị thương và hao gầy, và đôi khi tùy thuộc vào hệ thống làm giảm khả năng tiếp xúc với các vi sinh vật và côn trùng gây bệnh ở mức độ cao. Trong một hoạt động nuôi dưỡng súc vật tập trung, việc một số lượng lớn động vật liên tục chiếm một diện tích nhỏ là điều bình thường.

Bằng cách so sánh, với chăn thả được quản lý, động vật có thể sống trong một môi trường tự nhiên hơn. Các động vật trải qua giai đoạn ít bệnh tật và ít bệnh về móng và chân hơn, tùy thuộc vào hệ thống luân canh được sử dụng. Đây được xem là là phương pháp chăn thả hợp lý, là mô hình cho các hoạt động bền vững bao gồm chăn thả luân canh, che phủ cây trồng và luân canh cây trồng. Chăn thả quá mức được coi là một vấn đề môi trường, nhưng với tỷ lệ chăn thả và thời gian nghỉ ngơi thích hợp, chăn thả gia súc lại có ích cho đất, carbon, và các hệ sinh thái xung quanh.

Tỷ lệ cô lập carbon trung bình toàn cầu của các phương pháp này là rất thấp, nhưng một số bằng chứng mới cho thấy các hệ thống quản lý tập trung kết hợp luân canh có thể tăng mức cô lập lên cao hơn. Mặc dù hầu hết đất chăn thả gia súc trên thế giới quá khô, song nếu có thể trồng cây ở bất cứ vị trí nào thì hệ thống sẽ tạo ra mức cô lập cao hơn 5 đến 10 lần so với chăn thả có quản lý, tương đương tỷ lệ cô lập ở mức trung bình-cao. Vật nuôi được chăn thả luân phiên trên những đồng cỏ, cánh đồng, ăn lá cây cỏ, sau đó được chuyển sang nơi khác để cây cỏ tái sinh.

Những hệ thống này có tỷ lệ cô lập carbon rất cao và sản xuất thịt hoặc sữa nhiều hơn 2 đến 10 lần trên mỗi ha. Bên cạnh đó, có thể trồng bổ sung thêm một loài cây che phủ vào kế hoạch luân canh cây trồng để có thể chăn thả gia súc có thể giúp cải thiện sức khỏe cho đất và bảo vệ môi trường, mặc dù chăn thả trên đất trồng trọt đã từng rất phổ biến, nhưng nhiều nông dân ở nhiều nước đều không áp dụng rộng rãi, hệ thống này có thể làm thay đổi chu kỳ dinh dưỡng và cải thiện khả năng phục hồi của đất và việc thực hành về lâu dài có thể làm giảm nhu cầu sử dụng phân bón hóa học.

Vấn đề

nhỏ|phải|Chuẩn bị cơ sở vật chất (đặc biệt là nguồn nước) là vấn đề trong chăn thả luân canh Một yếu tố quan trọng của kiểu chăn nuôi này là mỗi khu vực chăn thả phải chứa tất cả các yếu tố cần thiết cho súc vật (ví dụ như nguồn nước) hoặc nguồn thức ăn hoặc nguồn nước phải được di chuyển mỗi khi động vật được di chuyển đến để chuẩn bị sẵn cho chúng. Việc phải đầu tư các trạm cho ăn hoặc tưới nước cố định có thể làm phá sản chăn thả xoay vòng, dẫn đến suy thoái mặt đất xung quanh nguồn cung cấp nước hoặc nguồn cung cấp thức ăn nếu cung cấp thêm thức ăn cho động vật. Phải đặc biệt chú ý để đảm bảo rằng các khu vực sử dụng cao không trở thành khu vực nơi bùn dơ, ký sinh trùng hoặc bệnh tật lây lan hoặc truyền bệnh.

Một số vấn đề liên quan đến bóng râm ở các khu vực đồng cỏ. Mặc dù bóng râm giúp giảm nhiệt và giảm nguy cơ bị sốc nhiệt, động vật có xu hướng tụ tập ở những khu vực này dẫn đến nạp chất dinh dưỡng, chăn thả không đồng đều và xói mòn đất tiềm năng. Chướng bụng (bloat) là một vấn đề nghiêm trọng phổ biến khi chăn thả gia súc nhai lại trên đồng cỏ tươi thay vì cho ăn cỏ khô (rơm), và nếu không được điều trị có thể gây tử vong cho chúng. Vấn đề này xảy ra khi các hợp chất tạo bọt trong thực vật được bò tiêu hóa, khiến bọt hình thành trong dạ cỏ của động vật và không cho phép động vật ợ hơi đúng cách.

Động vật đặc biệt dễ bị đầy hơi nếu chúng được chuyển đến các nguồn đồng cỏ mới khi chúng đặc biệt đói và đặc biệt là trên các cây họ đậu non, tươi và ướt sũng. Do đó, điều quan trọng là phải đảm bảo rằng đàn gia súc ăn đủ vào cuối vòng quay luân canh khi thức ăn thô xanh sẽ khan hiếm hơn, hạn chế khả năng động vật tự kiếm ăn tự phát khi xuất hiện những đồng cỏ mới. Nguy cơ chướng bụng, đầy hơi có thể được giảm thiểu bằng cách quản lý luân canh cẩn thận, gieo hạt giống cây họ đậu châu Âu không gây đầy hơi như Lotus corniculatus trong vùng mục đồng, giảm lượng cây họ đậu/tăng cỏ, cung cấp đủ lượng thức ăn bổ sung và thức ăn bổ sung và cho khẩu phần hàng ngày của chất chống tạo bọt poloxalene trộn đều vào thức ăn.

Làm cỏ

nhỏ|phải|Quản lý cỏ dại là thách thức của các nhà chăn thả tập trung Một hệ thống chăn thả luân canh được quản lý tốt sẽ có mật độ cỏ dại thấp vì phần lớn các hốc sinh thái đã chứa đầy các loài cây cỏ là thức ăn gia súc được thiết lập, khiến cỏ dại khó cạnh tranh sinh học và phát triển thành quần thể hơn. Việc sử dụng nhiều loài gia súc gặm cỏ đang dạng trong đồng cỏ giúp giảm thiểu cỏ dại. Các nhà kho thức ăn gia súc được thành lập trong các hệ thống chăn thả luân canh giúp gia súc rất khỏe mạnh và không bị căng thẳng do thời gian nghỉ ngơi, tăng cường lợi thế cạnh tranh của thức ăn thô xanh.

Ngoài ra, so với sản xuất cây ngũ cốc, nhiều loại cây được coi là cỏ dại không có vấn đề gì trên đồng cỏ lâu năm. Tuy nhiên, một số loài như cây kế và nhiều loại cỏ dại khác, khó tiêu hoặc độc hại đối với người chăn thả. Những nơi mà loài thực vật này có sẽ không được chăn thả đàn gia súc vì sự phổ biến của chúng trong các hệ thống đồng cỏ. Một bước quan trọng trong việc quản lý cỏ dại trong bất kỳ hệ thống đồng cỏ nào là nhận dạng. Khi các loài không mong muốn trong một hệ thống đồng cỏ được xác định, một phương pháp quản lý tổng hợp có thể được thực hiện để kiểm soát các quần thể cỏ dại.

Điều quan trọng là nhận ra rằng không có cách tiếp cận duy nhất để quản lý cỏ dại sẽ dẫn đến đồng cỏ không có cỏ; do đó, các phương pháp kiểm soát, cơ học và hóa học khác nhau có thể được kết hợp trong một kế hoạch quản lý cỏ dại. Các biện pháp kiểm soát theo kế hoạch bao gồm: tránh lây lan phân bị nhiễm hạt mầm cỏ dại, làm sạch thiết bị nông nghiệp sau khi làm việc trong khu vực bị nhiễm cỏ dại và quản lý các vấn đề về cỏ dại ở khu vực bãi cỏ và các khu vực khác gần đồng cỏ. Các biện pháp kiểm soát cơ học như cắt cỏ một cách lặp đi lặp lại, cắt và làm cỏ bằng tay cũng có thể được sử dụng để quản lý hiệu quả sự xâm nhập của cỏ dại bằng cách làm suy yếu cây cối.

Những phương pháp này nên được thực hiện khi cỏ dại khép nụ hoặc chỉ bắt đầu mở nhụy để ngăn chặn chúng sản sinh hạt giống. Mặc dù hai phương pháp đầu tiên này làm giảm nhu cầu về thuốc diệt cỏ, các vấn đề về cỏ dại vẫn có thể tồn tại trong các hệ thống chăn thả được quản lý và việc sử dụng thuốc diệt cỏ có thể trở nên cần thiết. Sử dụng thuốc diệt cỏ có thể hạn chế việc sử dụng đồng cỏ trong một khoảng thời gian, tùy thuộc vào loại và lượng hóa chất được sử dụng. Thông thường, cỏ dại trong các hệ thống đồng cỏ là chắp vá và do đó xử lý tại chỗ thuốc diệt cỏ có thể được sử dụng như một phương pháp kiểm soát hóa học ít tốn kém nhất.

Độ phì nhiêu

nhỏ|phải|Một khu vực chăn thả có đủ cây cối và nguồn nước Nguồn dinh dưỡng sẵn có và độ phì nhiêu của đất cũng là vấn đề trong chăn thả luân canh. Nếu hệ thống đồng cỏ được gieo hạt với hơn 40% cây họ đậu, thì việc bón phân nitơ thương mại là không cần thiết cho sự phát triển của cây. Các cây họ đậu có thể cố định nitơ trong khí quyển, do đó cung cấp nitơ cho chúng và các loại cây trồng xung quanh. Mặc dù các gia súc gặm cỏ đã loại bỏ các nguồn dinh dưỡng khỏi hệ thống đồng cỏ khi chúng ăn các nguồn thức ăn thô xanh, phần lớn các chất dinh dưỡng mà đàn gia súc tiêu thụ được đưa trở lại hệ thống đồng cỏ thông qua phân bón.

Với tỷ lệ thả nuôi tương đối cao, hoặc tỷ lệ động vật trên một ha lên cao, phân bón sẽ được phân bố đều trên hệ thống đồng cỏ. Hàm lượng chất dinh dưỡng trong các nguồn phân này phải đủ để đáp ứng yêu cầu của cây cối, làm cho việc bón phân thương mại không cần thiết. Hệ thống chăn thả luân canh thường liên quan đến tăng độ phì nhiêu của đất phát sinh vì phân là một nguồn chất hữu cơ phong phú làm tăng thể trạng của đất. Ngoài ra, các hệ thống đồng cỏ này ít bị xói mòn vì cơ sở đất đai có lớp phủ mặt đất liên tục trong suốt cả năm.

Mức độ nồng độ phân bón cao xâm nhập vào nguồn nước là mối quan tâm môi trường thích hợp liên quan đến các hệ thống nông nghiệp. Tuy nhiên, hệ thống chăn thả luân canh có hiệu quả làm giảm lượng chất dinh dưỡng di chuyển ra khỏi trang trại có khả năng gây suy thoái môi trường. Các hệ thống này được bón phân với các nguồn trong trang trại và ít bị rò rỉ hơn so với phân bón thương mại. Ngoài ra, hệ thống ít bị hấp thụ lượng dinh dưỡng dư thừa, do đó, phần lớn các chất dinh dưỡng được đưa vào hệ thống bằng các nguồn phân được sử dụng cho sự phát triển của cây. Các hệ thống đồng cỏ bền vững cũng có hệ thống rễ cỏ được thiết lập tốt hơn, sâu hơn, hiệu quả hơn trong việc hấp thụ các chất dinh dưỡng từ trong nền đất.

Kinh tế

nhỏ|phải|Sơ đồ chi phí chính trong chăn nuôi gia súc (bản tiếng Anh) Trong chăn nuôi gia súc lấy sữa theo mô hình này, mặc dù sản lượng sữa bò thường thấp hơn trong các hệ thống luân canh, thu nhập ròng trên mỗi con bò sữa thường lớn hơn so với các hoạt động chăn nuôi theo mô hình nuôi nhốt giam cầm. Điều này là do các chi phí bổ sung liên quan đến sức khỏe của đàn gia súc và thức ăn mua được giảm đáng kể trong hệ thống chăn thả xoay vòng chuyên sâu (thâm canh luân phiên). Ngoài ra, việc chuyển đổi sang chăn thả luân phiên có liên quan đến chi phí khởi động dự án và bảo dưỡng thấp.

Một cân nhắc khác là trong khi sản lượng sản phẩm sữa trên mỗi con bò ít hơn, số lượng bò trên một mẫu đất trên đồng cỏ có thể tăng lên. Hiệu quả ròng dễ nhận thấy là năng suất cao hơn trên mỗi mẫu Anh với chi phí ít hơn. Chăn thả luân phiên dẫn đến tiết kiệm thời gian vì phần lớn công việc có thể đòi hỏi sức lao động của con người được chuyển giao cho bầy đàn này chúng tự do kiếm ăn. Các chi phí chủ yếu liên quan đến chăn thả luân phiên đang chuyển đổi là mua hàng rào, kẽm gai và vật liệu cấp nước. Nếu một đồng cỏ liên tục được chăn thả từ lâu và từ trước, có khả năng vốn đã được đầu tư vào hàng rào và một hệ thống rào ngăn.

Tiết kiệm chi phí trên mỗi con gia súc gặm cỏ được chăn thả cũng có thể được nhận ra khi người ta cho rằng nhiều chi phí liên quan đến hoạt động chăn nuôi được chuyển đến từng con gia súc gặm cỏ. Ví dụ, người chăn thả tích cực thu hoạch nguồn thực phẩm của riêng họ trong phần năm có thể chăn thả. Điều này chuyển thành chi phí thấp hơn cho sản xuất và thu hoạch thức ăn, đó là những nỗ lực đòi hỏi nhiều nhiên liệu. Hệ thống chăn thả luân phiên dựa vào các máy nghiền để sản xuất nguồn phân bón thông qua bài tiết của vật nuôi. Cũng không cần thu thập, lưu trữ, vận chuyển và sử dụng phân chuồng, tất cả đều tốn nhiều nhiên liệu. Ngoài ra, sử dụng phân bón bên ngoài góp phần vào các chi phí khác như lao động, chi phí mua hàng.

Chỉ trích

Các nhà quản lý đã phát hiện ra rằng hệ thống chăn thả quay vòng luân canh có thể hoạt động cho các mục đích quản lý khác nhau, nhưng các thí nghiệm khoa học đã chứng minh rằng một số hệ thống chăn thả luân phiên không nhất thiết phải hoạt động cho các mục đích sinh thái cụ thể. Tranh cãi này xuất phát từ hai sự khác biệt chính trong phân loại chăn thả luân phiên, quản lý theo quy định và quản lý thích ứng. Việc thực hiện các chiến lược chăn thả cũng bị hạn chế tương tự bởi một số biến số sinh thái xác định rằng sự khác biệt giữa chúng phụ thuộc vào hiệu quả của các mô hình quản lý đó. Tùy thuộc vào mô hình quản lý, việc trồng cây đã được chứng minh là bằng hoặc lớn hơn một cách liên tục so với chăn thả luân canh trong 87% thí nghiệm.

👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|phải|Một con [[bò sữa tại trang trại ở Radevormwald nước Đức, người ta chăn thả bò kiểu luân canh, các bãi chăn được quây hàng rào, gia súc chỉ được gặm cỏ trên các bãi
nhỏ|phải|Chăn thả dê Bò nhà nuôi thả ở vùng [[Đài nguyên|lãnh nguyên núi cao Dolomites, Nam Tirol, Ý.]] Trong nông nghiệp, **chăn thả** (_Grazing_) là một phương thức chăn nuôi, theo đó vật nuôi (thường
nhỏ|phải|Chăn nuôi ngựa để kiểm soát đồng cỏ **Chăn thả bảo tồn** hay **bảo tồn bằng việc chăn thả** là việc sử dụng chăn thả gia súc bán thuần hóa hoặc đã được thuần hóa
Trang trại chăn nuôi ngỗng thả vườn tại Đức **Chăn nuôi thả vườn** hay còn gọi là **thả vườn**, **quảng canh** là một phương pháp chăn nuôi mà các con vật nuôi có thể tự
nhỏ|phải|Một con bò đang được chăn nuôi dưới tán rừng (thả rông ở bìa rừng) **Chăn nuôi dưới tán rừng** hay **chăn thả trong rừng** (_Silvopasture_) là thực hiện mô hình chăn nuôi kết hợp
nhỏ|Những hình ảnh liên quan đến cuộc trấn áp Pháp Luân Công **Cuộc đàn áp Pháp Luân Công** đề cập đến chiến dịch được khởi xướng bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với các
Quang cảnh xét xử luận tội [[Tổng thống Bill Clinton năm 1999, Thẩm phán trưởng Hoa Kỳ William Rehnquist làm chủ tọa đại diện được chọn lựa từ Hạ viện Hoa Kỳ ngồi bên cạnh
nhỏ|Trang trại nuôi nhốt gà đẻ ở [[Namakkal, Tamil Nadu, Ấn Độ]] nhỏ|Ngỗng [[chăn nuôi thả vườn ở Saint-Gervais-sur-Mare, Pháp]] nhỏ|Gà nuôi thả vườn ở Đức, được bảo vệ khỏi chim săn mồi bởi sự
**Cảnh quan thiên nhiên** là cảnh quan nguyên thủy tồn tại trước khi nó bị tác động bởi văn hóa con người. Cảnh quan thiên nhiên và cảnh quan văn hóa là những bộ phận
**Pháp Luân Công** hay **Pháp Luân Đại Pháp** là một phong trào tôn giáo mới. Pháp Luân Công được Lý Hồng Chí sáng lập ở Trung Quốc vào đầu những năm 1990. Pháp Luân Công
**Đàn thú** hay **bầy đàn** là một tập hợp nhóm của một số động vật cùng loài, có thể là động vật hoang dã (_đàn thú hoang_) hoặc động vật đã được thuần dưỡng (_đàn
Mầm mống của cuộc **Nội chiến Tây Ban Nha** bắt nguồn từ cuối thế kỷ 19, khi các địa chủ lớn, gọi là _latifundios_, nắm giữ hầu hết quyền lực trong một thể chế quyền
phải **Thả rông ngực** hay còn gọi là **thả rông vòng 1** là hành vi không mặc áo ngực ở phụ nữ, đó là thói quen hàng ngày hoặc là trào lưu một số giai
nhỏ|Nhắm mục tiêu vào con người, minh họa cho dạng **_lập luận công kích cá nhân**._ **_Lập luận công kích cá nhân** (tiếng Anh: **ad hominem**, là dạng viết tắt của: **argumentum ad hominem **)_
nhỏ|phải|Vượn Bonobo được ghi nhận là có lòng vị tha **Tập tính vị tha ở động vật** là tập tính hy sinh quyền lợi bản thân cá thể thậm chí cả tính mạng vì lợi
**Liêu Cảnh Tông** (chữ Hán: 辽景宗; bính âm: Liao Jǐngzōng; 1 tháng 9 năm 948 - 13 tháng 10 năm 982), là vị hoàng đế thứ năm của nhà Liêu, cai trị từ năm 969
**_Bồ-đề đạo đăng luận_** (zh. 菩提道燈論, sa. _bodhipathapradīpa_) là một tác phẩm quan trọng của Đại sư A-đề-sa, người truyền Phật pháp sang Tây Tạng trong thời kì truyền pháp thứ hai. Tác phẩm này
**Nguyễn Cảnh Hoan** (阮景節 1521-1576) là tướng nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam, có tài liệu chép là Nguyễn Cảnh Mô, Trịnh Mô, Nguyễn Hoan tước Tấn Quận công, giữ chức Binh
**Thanh Cảnh Quán Âm** (tiếng Phạn: Nilakantha, ), là một hóa thân Quan Thế Âm Bồ Tát Phật giáo, ứng thân thứ 14 trong 33 ứng thân của Quán Âm Bồ Tát, còn được gọi
**_Đường Sơn đại địa chấn_** (tiếng Trung: _唐山大地震_, tiếng Anh: _Aftershock_) là một bộ phim điện ảnh Trung Quốc thuộc thể loại thảm họa – chính kịch ra mắt vào năm 2010 do Phùng Tiểu
**Permaculture** là một phương pháp quản lý đất đai và thiết kế xã hội dựa vào các sắp xếp quan sát được trong các hệ sinh thái tự nhiên khỏe mạnh. Các nguyên tắc thiết
**Jack the Ripper** là một kẻ giết người hàng loạt không rõ danh tính, hoạt động ở những khu vực có đa phần người nghèo sinh sống, xung quanh khu Whitechapel, Luân Đôn, Anh vào
**Loạn Hầu Cảnh** (chữ Hán: 侯景之乱, _Hầu Cảnh chi loạn_) là cuộc nổi dậy chống lại triều đình nhà Lương của hàng tướng Hầu Cảnh đến từ nhà Đông Ngụy, diễn ra từ tháng 8
**Ernesto "Che" Guevara** (; 14 tháng 6 năm 1928 – 9 tháng 10 năm 1967) là một nhà Cách mạng theo Chủ nghĩa Marx, bác sĩ, tác giả, lãnh đạo du kích, nhà ngoại giao
**Mông Cổ thuộc Thanh** (chữ Hán: 清代蒙古), còn gọi là **Mông Cổ Minh kỳ** (蒙古盟旗), là sự cai trị của nhà Thanh của Trung Quốc trên thảo nguyên Mông Cổ, bao gồm cả bốn aimag
**_Người Hobbit: Đại chiến Năm cánh quân_** (tựa gốc: **_The Hobbit: The Battle of the Five Armies_**) là một bộ phim điện ảnh sử thi kỳ ảo của Mỹ công chiếu năm 2014 do Peter
nhỏ|phải|Một giống bò thịt ở châu Âu nhỏ|phải|Giống [[bò Úc (Droughtmaster)]] **Bò thịt** hay **bò lấy thịt**, **bò hướng thịt** những giống bò nhà được chăn nuôi chủ yếu phục vụ cho mục đích lấy
**Darth Vader** là một nhân vật hư cấu trong tác phẩm _Star Wars_ , xuất hiện như là một trong những nhân vật phản diện chính trong 3 bộ phim gốc và là nhân vật
nhỏ|phải|Một con trâu đang được nuôi ở Nepal **Nuôi trâu** hay **chăn nuôi trâu** hay còn gọi đơn giản là **chăn trâu** là việc thực hành chăn nuôi các giống trâu nhà phục vụ cho
**Cuộc điều tra luận tội Donald Trump lần thứ nhất** đã được bắt đầu vào ngày 24 tháng 9 năm 2019, khi bà Nancy Pelosi, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ, tuyên bố trong một
**Môi trường quyết định luận**, **quyết định luận do môi trường** hay **thuyết tất định của môi trường** (thuật ngữ tiếng Anh: **Environmental determinism**) là học thuyết nghiên cứu cách thức mà môi trường lý
**_CSI: Crime Scene Investigation_** (tạm dịch: **_CSI: Đội Điều Tra Hiện Trường,_** tên gọi phổ biến: **_CSI_** **/_CSI: Las Vegas**_) là một bộ phim truyền hình chính kịch tội phạm pháp y của Hoa Kỳ
thumb|right|Tranh minh họa kẻ thả chất độc điên cuồng ở Mattoon được vẽ theo kiểu [[người ngoài hành tinh.]] **Kẻ thả chất độc điên cuồng ở Mattoon** (tiếng Anh: _Mad Gasser of Mattoon_) (còn gọi
**Trâu Canh** (khoảng 1314 – 1369) là một thầy thuốc danh tiếng dưới thời vua Trần Dụ Tông (khoảng từ 1314–1369) nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông làm quan đến chức Quan Phục
thumb|"Luận ngữ chú sơ" của [[Hình Bính]] thumb|"Luận ngữ tập giải" của [[Hà Yến]] thumb| thumb| thumb|Luận ngữ khai quật được tại [[Hang Mạc Cao]] **Luận Ngữ** (論語) là một cuốn sách do Khổng Tử
**Tề Cảnh công** (chữ Hán: 齊景公, bính âm: Qí Jǐng Gōng; cai trị: 547 TCN – 490 TCN), họ **Khương** (姜) hay **Lã** (呂), tên thật là **Chử Cữu** (杵臼), là vị quốc quân thứ
**Lý Cảnh** (李璟, sau đổi thành Lý Cảnh 李景) (916 – 12 tháng 8, 961), nguyên danh **Từ Cảnh Thông** (徐景通), còn gọi là **Từ Cảnh** (徐璟) giai đoạn 937 - 939, tự là **Bá
**Anh Duệ Hoàng thái tử** (chữ Hán: 英睿皇太子, 6 tháng 4 năm 1780 - 20 tháng 3 năm 1801), tên thật là **Nguyễn Phúc Cảnh** (阮福景), tục gọi là **Hoàng tử Cảnh** (皇子景), **Đông cung
**_Grand Theft Auto_** là một trò chơi điện tử hành động phiêu lưu do DMA Design phát triển và BMG Interactive phát hành. Đây là tựa đầu tiên của loạt _Grand Theft Auto_ và phát
**Thoái hóa giống** hay còn gọi là **hiện tượng cận huyết** (_Inbreeding depression_) là tình trạng suy giảm khả năng sinh học trong một quần thể nhất định do kết quả của việc giao phối
thumb|Tác phẩm "Bánh xe luân hồi" (Bhavachakra) tại tu viện Sera, Tây Tạng. **Hữu luân** (zh. 有輪, sa. _bhava-cakra_, pi. _bhavacakka_) là vòng sinh tử, là bánh xe của sự tồn tại, chỉ cái luân
**Nuôi hươu nai** và việc chăn nuôi các loài hươu, nai như một loại gia súc để lấy các sản phẩm từ chúng như thịt nai, sừng hươu đặc biệt là nhung hươu, pín hươu,
**_Bức chân dung của Dorian Gray_** là tiểu thuyết duy nhất của nhà văn người Ireland Oscar Wilde và được in thành sách kể từ năm 1891. Trước đó, tiểu thuyết đã được đăng định
**Tịch Thiên** (zh. 寂天, sa. _śāntideva_, bo. _zhi ba lha_ ཞི་བ་ལྷ་), là một luận sư Phật giáo kiêm thi hào Ấn Độ sống vào khoảng thế kỉ thứ 7-8 Công nguyên. Ông là người theo
**Chân hoàng hậu** (; 26 tháng 1 năm 183 - 4 tháng 8, 221), còn được gọi là **Chân Phục** (甄宓) hoặc **Chân Lạc** (甄洛), đương thời xưng là **Chân phu nhân** (甄夫人), là nguyên
**Trần Chân** (chữ Hán: 陳真, 1470-1518) là tướng Đại Việt cuối thời Lê sơ, người xã La Khê, huyện Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc đánh
nhỏ|phải|Nuôi lợn ở Cuba **Nuôi lợn** hay **nuôi heo** là việc thực hành chăn nuôi các giống lợn nhà để lấy thịt lợn và các sản phẩm từ lợn. Chăn nuôi lợn là một ngành
**Chi Linh lăng** hay chi **Cỏ ba lá thập tự** (danh pháp khoa học: **_Medicago_**) là một chi thực vật trong họ Đậu (_Fabaceae_), có hoa sống lâu năm, chủ yếu được nói đến như
thumb|page=5|Minh họa mục _"Sở Vũ Đặng Mạn"_ (楚武鄧曼) trong _[[Liệt nữ truyện_.]] **Đặng Mạn** (chữ Hán: 鄧曼), cũng gọi **Sở Mạn** (楚曼), họ **Mạn**, người nước Đặng, là Vương hậu chính phu nhân của Sở
**Mahatma Gandhi** (2 tháng 10 năm 1869 – 30 tháng 1 năm 1948), tên khai sinh là **Mohandas Karamchand Gandhi** (Devanagari: मोहनदास करमचन्द गांधी; Gujarati: મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી), là một vị anh hùng dân tộc