✨Càn lăng

Càn lăng

Hình vẽ đoàn tùy tùng, trên tranh tường trong mộ [[Lý Hiền (Nhà Đường)|Lý Hiền, niên đại 706; mỗi hình có chiều cao xấp xỉ .]]

Càn lăng () là một công trình kiến trúc thời nhà Đường (618–907) có vị trí tọa lạc tại huyện Càn, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc; nằm cách thành phố Tây An khoảng về phía tây bắc, tức kinh đô Trường An xưa của nhà Đường. Được xây dựng vào năm 686 (thi công bổ sung đến năm 706), công trình thuộc chuỗi phức hợp các lăng tẩm an táng hầu hết thành viên họ Lý, hoàng tộc nhà Đường. Đây là nơi an táng Hoàng đế Đường Cao Tông và vợ của ông, Võ Tắc Thiên, người đã soán ngôi nhà Đường và trở thành người phụ nữ trị vì duy nhất giữ ngôi Hoàng đế trong lịch sử Trung Quốc từ 690–705. Lăng tẩm nổi tiếng với nhiều pho tượng có niên đại nhà Đường được tạc dựng trên mặt đất và tranh tường vẽ tô điểm lên vách tường trong lòng đất tại các ngôi mộ. Bên cạnh gò đất mộ phần chính và mộ phần dưới lòng đất của Đường Cao Tông và Võ Tắc Thiên, còn có 17 ngôi mộ tùy tùng nhỏ hơn, hay còn gọi là mộ bồi táng. Hiện nay, chỉ năm ngôi mộ trong số này được giới khảo cổ khai quật, ba thuộc về thành viên hoàng tộc, một của tể tướng triều đình và một của tả giám môn vệ tướng quân. Năm 2012, Cục Di sản Văn hóa Thiểm Tây ra tuyên bố sẽ không có cuộc khai quật nào diễn ra trong ít nhất 50 năm.

Lịch sử

Họa tiết miêu tả cảnh quan chức nhà Đường chơi [[mã cầu, được vẽ trên vách tường phía tây của đường mòn trong mộ Lý Hiền.]] Vô tự bia cao , rộng , dày , nặng khoảng được xây dựng để tưởng niệm Võ Tắc Thiên tọa lạc tại phía đông Phượng môn ở Càn lăng. Không giống như các bia đá khác đặt tại công trình, trên bia không khắc chữ. Bia được trang trí bằng rồng chạm khắc. [[Văn bia tưởng niệm tại mộ phần của Lý Hiền (Chương Hoài thái tử, 653–84), hoàng tôn nam Lý Trọng Nhuận (Ý Đức thái tử, 682–701), hoàng tôn nữ Lý Tiên Huệ (Vĩnh Thái công chúa, 684–701) trong lăng đều khắc vào thời điểm 706, cho phép giới sử học xác định chính xác cấu trúc và tác phẩm nghệ thuật bên trong lăng mộ. Trên thực tế, theo thông lệ mai táng thời Tùy Đường, trên văn bia thường khắc danh tính, địa vị, ngày mất và an táng của người mất. Đó là đặc điểm nhất quán giữa lăng mộ thuộc hoàng tộc và quan lại có tước vị cao trong triều đình. Trong cả Tân Đường thư lẫn Cựu Đường thư đều chép rằng năm 706, Đường Trung Tông ( 684, 705–10, phụ thân của Lý Trọng Nhuận và Lý Tiên Huệ; hoàng đệ của Lý Hiền) đã miễn xá cho nạn nhân trong các đợt thanh trừng chính trị của Võ Tắc Thiên và đặc cách an táng danh dự cho họ, bao gồm cả hai hoàng tử và công chúa đã đề cập bên trên. Bên cạnh mộ bồi táng thuộc thành viên hoàng tộc, hai mộ khác khai quật được thuộc về tể tướng Tiết Nguyên Siêu (622–83) và Tả giám môn vệ tướng quân Lý Cẩn Hành.

Năm ngôi mộ bồi táng đề cập bên trên đã được mở ra và khai quật vào thập niên 1960 và đầu thập niên 1970. Tháng 3 năm 1995, đã có kiến nghị tổ chức lên chính phủ Trung Quốc về những nỗ lực trong công cuộc khai quật lăng tẩm Võ Tắc Thiên và Đường Cao Tông.

Tọa lạc

Lăng tẩm tọa lạc trên Lương Sơn, phía bắc sông Vị, nằm trên mực nước biển. Khuôn viên lăng được bao quanh bởi thung lũng về phía đông và hẻm núi về phía tây. Mặc dù có gò đất mộ phần để xác định vị trí tọa lạc từng ngôi mộ nhưng phần lớn cấu trúc mộ đều nằm dưới lòng đất. Hai gò mộ trên đỉnh núi phía nam được gọi là Nãi Đầu sơn (tức "đồi nhũ hoa"), do hình dạng cặp đồi giống như cặp vú. Trên thực tế, chỉ riêng trong mộ phần của Lý Trọng Nhuận đã tìm được hơn một nghìn vật phẩm bằng vàng, đồng, sắt, tượng gốm nhỏ, tượng nhỏ tam thái và gốm sứ tam thái thủ công. Nhìn chung, mộ phần của Lý Hiền, Lý Trọng Nhuận và Lý Tiên Huệ đã có hơn 4.300 vật phẩm được giới khảo cổ khai quật.]] Ngôi mộ đã khai quật của Lý Hiền, Lý Trọng Nhuận và Lý Tiên Huệ đều được trang trí bằng tranh tường, nổi bật với các lối đi thông vào từ nhiều hướng và mộ thất hình vòm. Nhà sử học Phương Hạ Liên cho rằng tranh tường tại chính điện dưới lòng đất trong mộ của Lý Hiền, Lý Trọng Nhuận và Lý Tiên Huệ là tác phẩm của thợ trang trí lăng tẩm vô danh nhưng thành thạo hơn cả họa sĩ tranh cuộn danh tiếng của triều đình. Mặc dù là nghệ thuật tang lễ chính yếu nhưng Phương Hạ Liên khẳng định rằng số tranh tường trong Đường mộ này là "tài liệu tham khảo rất cần thiết" do số lượng mô tả về hội họa trong sử liệu thời Đường khá thưa thớt. Ví dụ: Đường triều danh họa lục ('Những danh họa thời nhà Đường') của Chu Cảnh Huyền khoảng những năm 840 và Lịch đại danh họa ký ('Ghi chép về các danh họa của các triều đại nối tiếp') của Trương Ngạn Viễn năm 847. Bà Phương cũng xác nhận rằng kỹ năng vẽ chân dung "sinh khí thông qua cộng hưởng tinh thần" hay còn gọi là khí vận sinh động — nghệ thuật phê bình gắn với các danh họa thời Đường như Diêm Lập Bản, Châu Phưởng và Trần Hoành – đã đạt độ hoàn chỉnh nhờ vào các họa sĩ vô danh trang trí lăng mộ nhà Đường. Bà Phương viết rằng:

Nét đặc trưng quan trọng khác của tranh tường trong mộ là diện mạo kiến ​​trúc. Mặc dù có rất nhiều ví dụ về tháp chùa bằng gạch và đá thời Đường hiện có để các sử gia kiến ​​trúc khảo sát, nhưng chỉ còn lại sáu chính điện chùa bằng gỗ tồn tại từ thế kỷ VIII và IX. Chỉ nền móng đất nện của các cung điện lớn tại kinh đô Trường An xưa là còn sót lại. Tuy nhiên, một vài bức tranh tường trong mộ Lý Trọng Nhuận có vẽ cảnh quang kiến trúc gỗ, các sử gia giả thiết đây là diện mạo của Đông cung, nơi ở của hoàng thái tử dưới triều nhà Đường. Theo nhà sử học Phó Hi Niên, không chỉ tranh tường trong mộ Lý Trọng Nhuận miêu tả các công trình tại kinh đô nhà Đường, mà còn "nhiều mộ thất dưới lòng đất, trục thông gió, khoảng ngăn và giếng thông hơi được xem như vết tích của nhiều mặt sân, chính điện, phòng gian và hành lang trong khuôn viên của chủ ngôi mộ khi họ còn sống." Tại chính điện ngầm trên đường dốc dẫn xuống mộ thất an táng Lý Trọng Nhuận cũng như cổng vào dẫn lối đến tiền thất, đều được bố trí tranh tường vẽ tháp cổng đa tầng dạng khuyết tương tự như các tòa tháp mà lớp nền móng của chúng từng khảo sát được tại Trường An.

Ann Paludan, nhà nghiên cứu danh dự của Đại học Durham, cung cấp chú thích trong sách Biên niên sử về Hoàng đế Trung Hoa (1998) của bà để diễn giải cho những hình ảnh dưới đây về tranh tường tại Càn lăng:

Tập tin:Li Xian's tomb, ambassadors.jpg|"Bức tranh tường này vẽ sứ thần ngoại quốc đang được tiếp kiến tại cung đình. Hai hình vẽ người vận trang phục tao nhã bên phải đến từ Tân La, hình người để đầu trần, mũi to ở trung tâm là một công sứ phía tây. Tranh tường trong mộ Lý Hiền, Càn lăng, Thiểm Tây, 706." Tập tin:Li Xian's tomb, palace ladies.jpg|"Một nhóm cung nữ đi trong vườn khi một con chim đầu rìu bay ngang qua. Tranh tường, mộ Lý Hiền, hoàng nam thứ sáu của Đường Cao Tông, Càn lăng, Thiểm Tây, 706." Tập tin:Prince Yide's tomb, towers.jpg|"Tranh tường đầu thế kỷ VIII trong mộ Ý Đức thái tử phác họa ra vẻ tráng lệ của tường thành Trường An với cổng cao vút và tháp canh." (Tòa tháp mô tả trong tranh này là tháp khuyết.) Tập tin:Prince Zhanghuai's tomb, eunuchs.JPG|"Một nhóm hoạn quan. Tranh tường trong mộ Chương Hoài thái tử, 706, Càn lăng, Thiểm Tây."
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Hình vẽ đoàn tùy tùng, trên tranh tường trong mộ [[Lý Hiền (Nhà Đường)|Lý Hiền, niên đại 706; mỗi hình có chiều cao xấp xỉ .]] **Càn lăng** () là một công trình kiến trúc
**Làng nghề** là một đơn vị hành chính cổ xưa mà cũng có nghĩa là một nơi quần cư đông người, sinh hoạt có tổ chức, có kỷ cương tập quán riêng theo nghĩa rộng.
**Lăng Đồng Khánh** hay **Tư Lăng** (思陵) là một di tích trong quần thể di tích cố đô Huế đây là nơi an táng hoàng đế Đồng Khánh, lăng tọa lạc giữa một vùng quê
**Làng chiếu Định Yên** là một làng nghề truyền thống chuyên sản xuất các loại chiếu bằng sợi lác tọa lạc tại xã Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp, Việt Nam. Nghề dệt chiếu tại làng
Làng hoa Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp, là một làng nghề truyền thống trăm năm tuổi nổi tiếng về trồng hoa kiểng tại miền Tây Nam Bộ. Không chỉ phục vụ nhu cầu hoa cảnh
**Làng Cót** hay **Kẻ Cót** là tên Nôm của hai làng Yên Quyết có từ lâu đời, là Thượng Yên Quyết (ở phía Bắc) và Hạ Yên Quyết (ở phía Nam), đều nằm bên bờ
**Lăng Tự Đức** (chữ Hán: 嗣德陵) là một quần thể Di tích công trình kiến trúc, trong đó có nơi chôn cất Tự Đức, tọa lạc trong một thung lũng hẹp thuộc làng Dương Xuân
**Minh Định lăng** (), cũng được gọi tắt là **Định lăng**, là một lăng mộ tại Trung Quốc, nơi hợp táng Minh Thần Tông và Hiếu Đoan Hiển Hoàng hậu và Cung phi Vương thị.
Combo gồm 5 gói (30g/ gói) sữa hạt dòng giảm cân Slim & Beauty. Sữa Hạt Phúc Hiếu Slim & Beauty giúp bạn không phải ăn kiêng khổ sở, cơ thể khỏe mạnh và không
NƯỚC CÂN BẰNG CHO DA KHÔ GENTLE FACE TONIC 250MLNước hoa hồng là bước không thể thiếu trong quá trình chăm sóc da vì nó giúp cân bằng độ ẩm và độ pH của da,Nước
**Thanh Đông lăng** (; ) là một quần thể lăng mộ hoàng gia của triều đại nhà Thanh nằm ở Tuân Hóa, Đường Sơn, tỉnh Hà Bắc, cách về phía đông bắc thủ đô Bắc
**Thanh Tây lăng** (; ) là một quần thể lăng mộ triều đại nhà Thanh nằm cách về phía tây nam Bắc Kinh, thuộc Huyện Dịch, Hà Bắc. Đây có khu lăng tẩm kết hợp
**Cần Thơ** là một tỉnh cũ ở miền Tây Nam Bộ, vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam. ## Địa lý Tỉnh Cần Thơ có vị trí địa lý (tại thời điểm 1992–2003): *Phía
**Vụ án cưỡng chế đất đai tại Tiên Lãng** là vụ án về tranh chấp đất đai giữa ông Đoàn Văn Vươn ở Cống Rộc, Vinh Quang cùng gia đình và Ủy ban nhân dân
**Thanh Dụ lăng** (chữ Hán: 清裕陵), là một lăng tẩm tại Trung Quốc, nơi chôn cất Thanh Cao Tông Càn Long Hoàng đế - vị Hoàng đế thứ sáu của triều đại nhà Thanh. ##
**Lăng Gia Long ** hay **Thiên Thọ Lăng** (天授陵), là lăng tẩm của hoàng đế Gia Long (1762–1820), vị vua sáng lập triều Nguyễn. Lăng Gia Long thực ra là một quần thể nhiều lăng
** Làng cổ Long Tuyền** là một làng cổ ở Nam Bộ thuộc phường Long Tuyền, thành phố Cần Thơ, Việt Nam. ## Nguồn gốc Trước khi thành lập tỉnh Cần Thơ, trên bản đồ
**Quyền im lặng** là một quyền hợp pháp được công nhận, một cách rõ ràng hoặc theo quy ước, trong nhiều hệ thống pháp luật trên thế giới. **Quyền im lặng** là quyền của nghi
Là một trong những làng hoa kiểng nổi tiếng và lớn nhất tại khu vực miền Tây Nam Bộ, làng hoa Bà Bộ (thuộc quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ) từ lâu đã trở thành
Đình Mỹ Phước **Đình làng Nam Bộ** (người miền Nam hay gọi tắt là **đình thần**) là nơi thờ thần Thành hoàng, vị thần chủ tể trên cõi thiêng của thôn. Nhìn chung ở Nam
**Lăng Thiệu Trị** có tên chữ là **Xương Lăng** (昌陵) là nơi chôn cất hoàng đế Thiệu Trị. Đây là một di tích trong Quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO công nhận
**Bằng lăng nước** hay đơn giản là **bằng lăng** (danh pháp hai phần: **_Lagerstroemia speciosa_**) là một loài thực vật thuộc chi Bằng lăng (**Lagerstroemia** - một chi lớn thảo mộc nước to). Tên này
**Chuột lang Baldwin** (_Baldwin guinea pig_) la một giống chuột lang nhà (Cavia porcellus) có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, được phát triển bởi Carol Miller một nhà lai tạo ở California tại một Show
Có một vài lọ dầu dừa bên dưới có một lớp màu nâu nâu, thì đó chỉ là hiện tượng lắng xuống của dầu dừa thôi, tuyệt đối không ảnh hưởng đến chất lượng và
**Chi Linh lăng** hay chi **Cỏ ba lá thập tự** (danh pháp khoa học: **_Medicago_**) là một chi thực vật trong họ Đậu (_Fabaceae_), có hoa sống lâu năm, chủ yếu được nói đến như
**Châu Khê** là một làng cổ ra đời sớm từ thời nhà Lý (1009-1226) do Chu Tam Xương thống lĩnh quân Tam xương tạo lập, lúc đầu có tên là Chu Xá Trang dân cư
**Lăng Cơ Thánh**, còn gọi là **lăng Sọ** là một lăng tẩm hoàng gia của nhà Nguyễn, là nơi chôn cất cha ruột của hoàng đế Gia Long. Lăng được xây dựng trên nền lăng
nhỏ|Người phát ngôn [[Bộ Ngoại giao Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên. Bộ Ngoại giao là một trong nhiều cơ quan của chính phủ Trung Quốc ngày càng
**Tư Lăng** (chữ Hán: 思陵) là nơi an táng Minh Tư Tông (hay **Sùng Trinh**) – Hoàng đế thứ 17 và cuối cùng của nhà Minh cùng hai người vợ ông là Chu Hoàng hậu
nhỏ|phải|Một hình ảnh tưởng tượng về Lăng mộ Mausolus, từ một bức tranh khắc năm 1572 của [[Martin Heemskerck (1498-1574), ông đã tái hiện nó dựa trên những lời miêu tả]] nhỏ|phải|Di tích của Lăng
**Tần Thủy hoàng đế lăng** () nằm ở phía bắc núi Ly Sơn (骊山) thuộc huyện Lâm Đồng, thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Đây là lăng mộ được xây dựng trong
Cặn rượu vang có thể xuất hiện trong quá trình lên men rượu. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ về cặn rượu vang và cách xử lý cặn trong chai rượu vang.Rượu vang là
Cặn rượu vang có thể xuất hiện trong quá trình lên men rượu. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ về cặn rượu vang và cách xử lý cặn trong chai rượu vang.Rượu vang là
**Lăng Minh Mạng** (hay còn gọi là **Minh Mệnh**) có tên chữ là **Hiếu lăng** (孝陵), do hoàng đế Thiệu Trị thời nhà Nguyễn cho xây dựng, nằm trên núi Cẩm Kê, ấp An Bằng,
**Trường Đại học Văn Lang** (English:**_Van Lang University**,_ Latin: _Universitas Vanlangensis_), thường được gọi tắt là **VLU** là một trường đại học tư thục đa ngành ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Thành
**Làng Hới** (tên chính thức **Hải Triều**, tên cũ **Hải Hồ**, **Hải Thị**, đôi khi được gọi là **làng chiếu Tân Lễ**) là một làng nghề truyền thống dệt chiếu cói nằm ở Tân Lễ,
**Làng sinh thái** (_Ecovillage_) là một cộng đồng cư dân truyền thống hoặc có chủ ý với mục tiêu trở nên bền vững hơn về mặt xã hội, văn hóa, kinh tế và sinh thái.
**Phù Lưu** (phiên âm từ chữ "blầu" trong tiếng Việt cổ) là ngôi làng cổ ở phường Đông Ngàn, thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh. Làng còn có tên gọi là **làng Giầu** (_Trầu_) hay
**Lăng Tả quân Lê Văn Duyệt** (tên chữ: **Thượng Công Miếu**, chữ Hán: 上公廟, tục gọi là **Lăng Ông - Bà Chiểu**) là khu đền và mộ của Tả quân Lê Văn Duyệt (1764-1832) hiện
**Tập Cận Bình** (giản thể: 习近平; phồn thể: 習近平; bính âm: _Xí Jìnpíng_; phát âm: [ɕǐ tɕînpʰǐŋ], sinh ngày 15 tháng 6 năm 1953) là một chính trị gia người Trung Quốc. Ông hiện đang
**Đinh lăng** hay **cây gỏi cá**, **nam dương sâm** (danh pháp hai phần: **_Polyscias fruticosa_**, đồng nghĩa: _Panax fruticosum_, _Panax fruticosus_) là một loài cây nhỏ thuộc chi Đinh lăng (_Polyscias_) của Họ Cuồng cuồng
Bình hoa gốm Phù Lãng hiện đại **Làng gốm Phù Lãng** là một làng nghề cổ truyền chuyên sản xuất gốm thuộc vùng Kinh Bắc. ## Địa lý Làng gốm Phù Lãng thuộc xã Phù
**Quần thể lăng mộ Vương tộc của nhà Triều Tiên** là quần thể gồm 40 lăng mộ nằm rải rác tại 18 địa điểm được xây dựng từ năm 1408 đến năm 1966 nhằm tưởng
**Lăng đá Quận Vân** là một cụm công trình kiến trúc khu lăng mộ Đô đốc Đại giang Quận công Đỗ Bá Phẩm, được xây dựng từ năm 1733 tại thôn Nỏ Bạn, xã Vân
thumb| là một giống khoai lang () được trồng ở [[New Zealand thời kỳ tiền Âu châu]] **Khoai lang** được bắt đầu canh tác ở miền trung Polynesia vào khoảng năm 1000 CN. Trong nhiều
**Cá lăng đỏ** hay còn gọi là **cá lăng nha đuôi đỏ** hay **cá lăng chiên** (Danh pháp khoa học: **_Hemibagrus microphthalmus_**) là một loài cá trong họ Cá lăng. Chúng được tìm thấy ở
**Quýt Hương Cần** là một giống quýt ngọt trồng nhiều ở Huế, Việt Nam. Thành phố Huế có nhiều loại đặc sản về hoa quả nổi tiếng như long nhãn (nhãn xưa chỉ dành cho
Nước hoa hồng Mamonde Pore Clean Toner Diếp cá bùn non 250ml- Xuất xứ: Hàn Quốc- Thương hiệu: Mamonde - Dung tích: 250mlLà dòng sản phẩm được thiết kế dành riêng cho những nàng da
**_Cô Thắm về làng_** là một bộ phim truyền hình, ca nhạc được thực hiện bởi DID TV (nay là Vie Channel) do Nguyễn Hoàng Anh làm biên kịch, đạo diễn. Phần Một của phim
**Chuột lang nhà** (tên khoa học **_Cavia porcellus_**, tiếng Anh: _guinea pig_), còn gọi là **bọ ú**, là một loài thuộc bộ Gặm nhấm, họ Chuột lang. Mặc dù trong tiếng Anh chúng có tên