Cách mạng Đại Tây Dương (22 tháng 3 năm 1765 – 4 tháng 12 năm 1838) là một chuỗi các cuộc cách mạng ở Châu Mỹ và Châu Âu bắt đầu vào cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19. Sau Thời kỳ Khai sáng, những ý tưởng chỉ trích các chế độ quân chủ chuyên chế bắt đầu lan rộng. Một làn sóng cách mạng đã sớm xảy ra, với mục đích nhằm chấm dứt chế độ quân chủ, nhấn mạnh các lý tưởng của Phong trào Khai sáng và truyền bá chủ nghĩa tự do.Năm 1755, những dấu hiệu thay đổi chính phủ ban đầu xuất hiện với sự hình thành của Cộng hòa Corse và Chiến tranh Pontiac. Cuộc cách mạng lớn nhất trong những cuộc cách mạng ban đầu này là Cách mạng Mỹ bắt đầu vào năm 1765, khi những người dân thuộc địa Hoa Kỳ cảm thấy rằng họ bị đánh thuế mà không có đại diện trong Quốc hội Anh, và thành lập nên Hợp chủng quốc Hoa Kỳ sau khi đánh bại người Anh. Cách mạng Hoa Kỳ đã truyền cảm hứng một phần cho các phong trào khác, bao gồm Cách mạng Pháp năm 1789 và Cách mạng Haiti năm 1791. Các cuộc cách mạng này đã được truyền cảm hứng từ quyền tự do cá nhân và quyền sở hữu tài sản—một ý tưởng được truyền bá bởi Edmund Burke —và bởi sự bình đẳng của tất cả mọi người, một ý tưởng được thể hiện trong các hiến pháp được viết ra như là kết quả của các cuộc cách mạng này.
Lịch sử
phải|nhỏ|Bức tranh [[Cây tự do trên đỉnh có chiếc mũ Phrygian được dựng tại Mainz năm 1793. Những biểu tượng này đã được sử dụng cho một số phong trào cách mạng thời bấy giờ.]]
Các cuộc cách mạng này diễn ra ở cả Châu Mỹ và Châu Âu, bao gồm Hoa Kỳ (1765–1783), Liên bang Ba Lan và Lietuva (1788–1792), Pháp và cả Châu Âu do Pháp kiểm soát (1789–1814), Haiti (1791–1804), Ireland (1798) và Châu Mỹ thuộc Tây Ban Nha (1810–1825). Có những biến động nhỏ hơn ở Thụy Sĩ, Nga và Brazil. Các nhà cách mạng ở mỗi quốc gia đều biết về những quốc gia khác và ở một mức độ nào đó, họ được truyền cảm hứng hoặc bắt chước.
Các phong trào giành độc lập ở Tân Thế giới bắt đầu với cuộc Cách mạng Mỹ, 1765 – 1783, trong khi đó, Pháp, Hà Lan và Tây Ban Nha đã hỗ trợ Hoa Kỳ mới khi quốc gia này giành được độc lập khỏi Anh. Vào những năm 1790, Cách mạng Haiti nổ ra. Với việc Tây Ban Nha bị ràng buộc trong các cuộc chiến tranh ở châu Âu, vì vậy các thuộc địa ở Tây Ban Nha trên toàn lục địa đã giành được độc lập vào khoảng những năm 1820.
nhỏ|Ngày Bastille, 1792, tại Belfast, Ireland. Các công ty tình nguyện diễu hành "Sắc màu của Năm Quốc gia Tự do, với ý nghĩa: Quốc kỳ Ireland – khẩu hiệu, Đoàn kết và tự do. Quốc kỳ Hoa Kỳ – khẩu hiệu, Nơi trú ẩn của Tự do. Quốc kỳ Pháp – khẩu hiệu, Quốc gia, Luật pháp và Nhà vua. Quốc kỳ Ba Lan – khẩu hiệu, Chúng tôi sẽ hỗ trợ nó. Quốc kỳ Vương quốc Anh – khẩu hiệu, Trí tuệ, Tinh thần và Tự do."|300x300px
Về lâu dài, các cuộc cách mạng hầu như đều thành công. Họ đã truyền bá rộng rãi những lý tưởng của chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa cộng hòa, lật đổ các tầng lớp quý tộc, vua chúa và cả các nhà thờ lâu đời. Họ đã nhấn mạnh những lý tưởng phổ quát từ Phong trào Khai sáng, chẳng hạn như sự bình đẳng cho tất cả mọi người, bao gồm cả công lý bình đẳng trước pháp luật bởi các tòa án, không vụ lợi trái ngược với công lý cụ thể được truyền lại theo ý thích của một quý tộc địa phương. Họ đã chỉ ra rằng khái niệm hiện đại về cuộc cách mạng, bắt đầu từ một chính phủ hoàn toàn mới, thực sự có thể hoạt động trong thực tế. Tinh thần cách mạng đã ra đời và tiếp tục phát triển cho đến ngày nay.
Chủ đề Đại Tây Dương chung đã bị phá vỡ ở một mức độ nào đó khi đọc các tác phẩm của Edmund Burke. Burke lần đầu ủng hộ những người thuộc địa Mỹ vào năm 1774 trong tác phẩm "Về Thuế Mỹ", và cho rằng những tài sản và các quyền khác của họ đang bị vương miện xâm phạm mà không có sự đồng ý của họ. Ngược lại rõ ràng, Burke phân biệt và chỉ trích về quá trình cách mạng Pháp trong tác phẩm Những suy ngẫm về Cách mạng Pháp (1790), bởi vì trong trường hợp này, tài sản, các quyền theo phong tục và tôn giáo đã bị những người cách mạng loại bỏ ngay lập tức chứ không phải bởi vương miện. Trong cả hai trường hợp, ông đều tuân theo lý thuyết của Montesquieu rằng quyền sở hữu tài sản là một yếu tố thiết yếu của tự do cá nhân.
Những cuộc cách mạng quốc gia
- Cách mạng Corse (1755–1769)
- Chiến tranh Pontiac (1763–1766)
- Cách mạng Mỹ (1765 – 1783)
- Cách mạng Genève (1782)
- Chiến tranh Tây Bắc Ấn Độ (1785–1795)
- Nổi dậy yêu nước Hà Lan (1785)
- Cách mạng Pháp (1789 – 1799)
- Cách mạng Liège (1789 – 1795)
- Cách mạng Brabant (1790)
- Cách mạng Haiti (1791 – 1804)
- Tại Quần đảo Virgin thuộc Anh, những cuộc nổi dậy nhỏ của nô lệ đã xảy ra vào những năm 1790, 1823 và 1830.
- Chiến tranh Ba Lan bảo vệ hiến pháp (1792) và Khởi nghĩa Kościuszko (1794)
- Stäfner Handel ở bang Zürich, Thụy Sĩ (1794–1795)
- Cách mạng Batavia (1795)
- Nổi dậy nô lệ Curaçao (1795)
- Chiến tranh Bush, Saint Lucia (1795)
- Nổi dậy Fédon, Grenada (1796)
- Chiến tranh Maroon lần thứ hai, Jamaica (1795–1796)
- Chiến tranh Caribê lần thứ hai, Saint Vincent (1795–1797)
- Nổi dậy Scotland 1797 (1797)
- Nổi dậy Ireland 1798 (1798)
- Cách mạng Helvetic (1798)
- Cách mạng Altamuran (1799)
- Fulani Jihad (1804–1808), thành lập Sokoto Caliphate
- Nổi dậy Bờ biển Đức 1811 (1811, Louisiana)
- Chiến tranh giành độc lập Na Uy (1814)
- Khởi nghĩa tháng Chạp (1825) và Nổi dậy Trung đoàn Chernigov (1825–1826)
- Khởi nghĩa Thượng và Hạ Canada (1837–1838)
- Chiến tranh giành độc lập châu Mỹ Tây Ban Nha
Phong trào cách mạng Brasil
** Âm mưu Minas ở Minas Gerais, Brasil (1789)
Khởi nghĩa Bahia (Conjuração Baiana) ở Bahia, Brasil (1798)
Khởi nghĩa Pernambuco ở Pernambuco, Brasil (1817)
Chiến tranh giành độc lập Brasil (1821 – 1824)
Nổi dậy José Leonardo Chirino, Venezuela (1795)
Chiến tranh giành độc lập châu Mỹ Tây Ban Nha (1808 – 1833)
* Chiến tranh giành độc lập Argentina
Cách mạng Tháng Năm (Argentina và các nước láng giềng, 1810)
Cách mạng Phương Đông (Uruguay, 1811)
* Chiến tranh giành độc lập Chile
Chiến tranh giành độc lập Peru
Chiến tranh giành độc lập Bolivia
Binh nghiệp của Simón Bolívar (Bắc và Tây Nam Mỹ)
Chiến tranh giành độc lập Ecuador
Patria Boba (Colombia)
Chiến tranh giành độc lập Venezuela
*** Chiến tranh giành độc lập Mexico (1810–1821)
Những chủ đề kết nối khác nhau giữa các cuộc nổi dậy khác nhau này bao gồm mối quan tâm đến "Nhân Quyền" và quyền tự do cá nhân; một lý tưởng (thường dựa trên John Locke hoặc Jean-Jacques Rousseau) về phổ biến chủ quyền; niềm tin vào một "khế ước xã hội", do đó thường được hệ thống hóa trong các hiến pháp thành văn bản; một phức hợp nhất định của niềm tin tôn giáo thường được liên kết với thần giáo tự nhiên hoặc thuyết bất khả tri của Voltaire, và được đặc trưng bởi sự tôn kính của lý trí; ghê tởm về chế độ phong kiến và thường là chế độ quân chủ. Cách mạng Đại Tây Dương cũng có nhiều biểu tượng được chia sẻ, bao gồm cái tên "Yêu nước" được rất nhiều nhóm cách mạng sử dụng; khẩu hiệu "Tự do"; mũ tự do; Nữ thần Tự do hay Marianne; cây tự do hoặc cột tự do, v.v.
Những nhân vật hay phong trào
- George Washington (Hoa Kỳ)
- John Adams (Hoa Kỳ)
- Thomas Jefferson (Hoa Kỳ)
- Alexander Hamilton (Hoa Kỳ)
- Benjamin Franklin (Hoa Kỳ)
- Những đứa con của tự do (Bắc Mỹ)
- Maximilien Robespierre (Pháp)
- Hầu tước de Lafayette (Pháp và Bắc Mỹ)
- Georges Danton (Pháp)
- Napoléon Bonaparte (Pháp và hầu hết châu Âu)
- Câu lạc bộ Jacobin (Pháp, 1789–1794)
- Société des Amis des Noirs (Pháp)
- Những người yêu nước (Hà Lan)
- Richard Price và Joseph Priestley (Anh)
- Thomas Paine (Anh và Bắc Mỹ)
- Hiệp hội những người bạn của nhân dân (Anh, 1792-)
- Hiệp hội Tương ứng Luân Đôn (Vương quốc Anh)
- Hiệp hội người Scotland thống nhất (Scotland)
- Cuộc binh biến Nore (Anh)
- Hiệp hội những người Anh thống nhất
- Wolfe Tone (Ireland)
- Hiệp hội người Ireland thống nhất (Ireland, 1791–1804)
- Nhà Nghỉ Lautaro
- Pasquale Paoli (Corsica)
- Usman Dan Fodio (Tây Phi)
- Charles Deslondes (Bờ biển Đức)
- Francisco de Miranda
- Société des Fils de la Liberté (Canada)
- Louis-Joseph Papineau (Canada)
- William Lyon Mackenzie (Canada)
- Samuel Lount (Canada)
- John Lambton (Canada, Vương quốc Anh)
- Tadeusz Kościuszko
- Toussaint Louverture (Haiti)
- Infifiência Mineira (Brasil, 1789)
- Conjuração baiana (Brasil, 1798)
- Simón Bolívar (Venezuela, Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia)
- José de San Martín (Argentina, Chile, Peru)
- José Gervasio Artigas (Uruguay, Argentina)
- José María Morelos (Mexico)
- Miguel Hidalgo y Costilla (Mexico)
- Agustín de Iturbide (Mexico)
- Vicente Guerrero (Mexico)
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Cách mạng Đại Tây Dương** (22 tháng 3 năm 1765 – 4 tháng 12 năm 1838) là một chuỗi các cuộc cách mạng ở Châu Mỹ và Châu Âu bắt đầu vào cuối thế kỷ
**Trận chiến Đại Tây Dương** được xem là trận chiến kéo dài nhất trong lịch sử Chiến tranh thế giới thứ hai mặc dù có nhiều nhà sử học, nhà nghiên cứu hải quân của
**Mùa bão Đại Tây Dương 2005** là mùa bão Đại Tây Dương hoạt động mạnh nhất trong lịch sử, cho đến khi kỷ lục này bị phá vỡ 15 năm sau vào năm 2020. Mùa
**Các tiểu bang Trung-Đại Tây Dương** (tiếng Anh: _Mid-Atlantic States_ hay _Middle Atlantic States_ hoặc đơn giản hơn là _Mid Atlantic_) hình thành một vùng của Hoa Kỳ nằm giữa vùng Tân Anh Cát Lợi
nhỏ|Lược đồ khu vực [[Lưỡi liềm Màu mỡ khoảng năm 7500 trước Công nguyên với các di chỉ đồ đá mới Tiền đồ gốm được tô đỏ.]] **Cách mạng Đá mới** () hay **Cách mạng
Mô hình [[động cơ hơi nước của James Watt. Sự phát triển máy hơi nước khơi mào cho cuộc cách mạng công nghiệp Anh.]] **Cuộc cách mạng công nghiệp** hay còn gọi là **Cách mạng
**Cuộc cách mạng Philippines** (tiếng Filipino: Himagsikang Pilipino), hay còn được gọi là **Chiến tranh Tagalog** (tiếng Tây Ban Nha: _Guerra Tagalog_) bởi người Tây Ban Nha, là một cuộc cách mạng và các cuộc
**Cách mạng Guatemala** (), cũng được gọi là **Thập kỷ xuân**, là một thời kỳ trong lịch sử Guatemala từ khi Jorge Ubico bị đảo chính vào năm 1944 đến khi Jacobo Árbenz bị đảo
**Cách mạng 1989**, hay còn được gọi là **Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu** (còn được gọi bằng nhiều tên gọi khác như là **Mùa
**Siêu bão năm 1780**, còn gọi là **bão San Calixto**, **siêu bão Antilles**, và **tai họa năm 1780**, có lẽ là bão Đại Tây Dương gây thiệt hại nhân mạng cao nhất từng ghi nhận
**Chiến tranh giành độc lập châu Mỹ Tây Ban Nha** (; 25 tháng 9 năm 1808 - 29 tháng 9 năm 1833) là tên gọi chỉ chung các cuộc binh biến diễn ra ở châu
**Cách mạng Tân Hợi** () còn được gọi là **Cách mạng Trung Quốc** hay **Cách mạng năm 1911** là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở Trung Quốc do những người trí
**Cách mạng Tháng Mười**, còn được gọi là **Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại** trong các sử liệu Liên Xô; các tên gọi khác được sử dụng rộng rãi trong giới
**Cách mạng Hồi giáo** (hay còn được biết với tên **Cách mạng Iran** hoặc **Cách mạng Hồi giáo Iran**, Tiếng Ba Tư: , _Enghelābe Eslāmi_) là cuộc cách mạng đã biến Iran từ một chế
**Cách mạng tháng Tám** còn gọi là **Tổng khởi nghĩa tháng Tám** là tên gọi ngành sử học chính thống tại Việt Nam hiện nay dùng để chỉ việc phong trào Việt Minh tiến hành
thumb|Nguyên bản của [[Quốc kì Đức: Cổ vũ cho cuộc cách mạng ở Berlin, ngày 19 tháng 3, 1848]] **Cách mạng 1848 – 1849** tại các bang nói tiếng Đức, giai đoạn mở đầu còn
thumb|Những sinh viên tại Praha biểu tình (với [[Václav Havel ở giữa) kỷ niệm ngày Sinh viên Quốc tế, ngày 17 tháng 11 năm 1989]] nhỏ|Người dân Praha biểu tình tại Quảng trường Wenceslas trong
**Tiền đề của Cách mạng Tháng Hai năm 1917 ở Nga** - một tập hợp phức tạp các biến chuyển kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa trong và ngoài nước có mối
**Cách mạng Ai Cập năm 1952** (), còn được gọi là **Cách mạng 23 tháng 7**, đánh dấu một giai đoạn biến đổi quan trọng ở Ai Cập, cả về chính trị và kinh tế
**Cách mạng Mông Cổ 1921** (), còn gọi là Cách mạng Dân chủ 1921, Cách mạng Ngoại Mông 1921, là một sự kiện quân sự và chính trị do những nhà cách mạng Mông Cổ
**Chiến tranh Cách mạng Mỹ** (1775 - 1783), còn được gọi là **Chiến tranh giành độc lập Mỹ**, là một cuộc chiến vào thế kỷ 18 giữa Vương quốc Đại Anh và Mười ba xứ
**Cách mạng Zanzibar** diễn ra vào năm 1964, kết quả là các nhà cách mạng người Phi địa phương phế truất quốc vương của Zanzibar và chính phủ có thành phần chủ yếu là người
nhỏ|Tác phẩm _[[Khế ước xã hội_ (Du contrat social) của Jean-Jacques Rousseau]] **Nguyên nhân gây nên cuộc Cách mạng Pháp** bao gồm những yếu tố lịch sử quan trọng dẫn đến cuộc đại cách mạng
**Cách mạng Dân tộc Indonesia** hoặc **Chiến tranh Độc lập Indonesia** là một xung đột vũ trang và đấu tranh ngoại giao giữa Indonesia và Đế quốc Hà Lan, và một cách mạng xã hội
**Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội** (chính tả cũ: Việt-Nam thanh-niên cách mệnh đồng-chí hội) là một tổ chức của Nguyễn Ái Quốc hoạt động chống lại thực dân Pháp tại Đông
**Đại hội Đảng Nhân dân Cách mạng Lào khóa I** () được tổ chức từ ngày 22 tháng 3 đến ngày 6 tháng 4 năm 1955 tại tỉnh Hủa Phăn. Đại hội có 40 đại
**Đại Cách mạng Văn hóa Giai cấp Vô sản** (; thường gọi tắt là **Cách mạng Văn hóa** 文化革命, hay **Văn cách** 文革, _wéngé_) là một phong trào chính trị xã hội tại Cộng hòa
**Cách mạng Mông Cổ 1911** (Cách mạng Dân tộc dân chủ nhân dân Mông Cổ 1911) diễn ra khi khu vực Ngoại Mông Cổ tuyên bố độc lập từ triều đình Đại Thanh trong Cách
**Cách mạng Cuba** (tiếng Tây Ban Nha: Revolución cubana) là một cuộc nổi dậy vũ trang được lãnh đạo bởi đảng cách mạng _Phong trào 26 tháng 7_ (viết tắt M-26-7) của Fidel Castro và
**Cuộc cách mạng công nghiệp lần 3**, hay còn được gọi **Cách mạng kỹ thuật số** (), kỷ nguyên công nghệ thông tin, diễn ra từ những năm 1950 đến cuối những năm 1970, với
**Cách mạng Quyền lực Nhân dân** (còn gọi là **Cách mạng EDSA** và **Cách mạng Philippines 1986**) là một loạt hành động thị uy của quần chúng tại Philippines bắt đầu vào năm 1983 và
**Cách mạng Pháp**, sử liệu Marxist thường gọi là **Cách mạng tư sản Pháp**, là một sự kiện quan trọng trong lịch sử Pháp vào cuối thế kỷ XVIII, diễn ra từ năm 1789 đến
**Cách mạng Sudan** là sự biến chính quyền lớn ở Sudan, bộc phát khi người dân bắt đầu biểu tình trên đường phố vào ngày 19 tháng 12 năm 2018 và tiếp tục không tuân
**Cuộc cách mạng Libya năm 1969** (), còn được gọi là **Cách mạng al-Fateh** hay **Cách mạng ngày 1 tháng 9**, đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Libya. Sự kiện
**Trần Đình Long** (1 tháng 3 năm 1904 - 1945) là nhà hoạt động cách mạng trong phong trào cộng sản Việt Nam, là cố vấn của Ủy ban khởi nghĩa Hà Nội trong Cách
**Cách mạng Bolivar** là một quá trình chính trị ở Venezuela do cố Tổng thống Venezuela Hugo Chávez, người sáng lập Phong trào Cộng hòa thứ năm và sau đó là Đảng Xã hội Thống
**Cách mạng công nghiệp lần thứ hai** (1871-1914) là một giai đoạn công nghiệp hóa nhanh chóng và xảy ra nhiều sự tiêu chuẩn hóa, sản xuất hàng loạt và phát kiến khoa học từ
**Cách mạng Ai Cập năm 2011**, hay còn được gọi là **Cách mạng ngày 25 tháng 1** (tiếng Ả Rập: ثورة ٢٥ يناير, _Thawrat khamsa wa-ʿišrūn yanāyir_), bắt đầu vào ngày 25 tháng 1 năm
Cách mạng hoa nhài **Cách mạng Tunisia** còn gọi là **Cách mạng Hoa Nhài** (Hoa Lài) gồm có nhiều những cuộc biểu tình dữ dội chống chính phủ phe cánh tả đã diễn ra ở
**_Admiral Graf Spee_** là một trong những tàu chiến nổi tiếng nhất của Hải quân Đức trong Chiến tranh thế giới thứ hai, cùng với thiết giáp hạm _Bismarck_. Kích cỡ của nó bị giới
**Ủy ban Cách mạng Lâm thời Ba Lan** (Tiếng Ba Lan: _Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski_, viết tắt là _Polrewkom_, Tiếng Nga: _Польревком_) là một cơ quan chính quyền được thành lập bởi những người Bolshevik
Nhà cách mạng và chính khách cộng sản người Nga **Vladimir Ilyich Lenin** khởi sự các hoạt động cách mạng của mình từ năm 1892 cho tới thắng lợi cuối cùng của Cách mạng Nga
**Cách mạng Saur** (, ) (còn viết là **Cách mạng Sawr**) là sự kiện Đảng Dân chủ Nhân dân Afghanistan (PDPA) tiếp quản quyền lực chính trị của chính phủ Afghanistan từ ngày 27 đến
**Cách mạng kỹ thuật quân sự** là bước nhảy vọt về chất trong quá trình phát triển các phương tiện kỹ thuật quân sự nhờ ứng dụng các thành tựu mới của khoa học và
thumb|right|Mô hình tàu của đội thám hiểm Trịnh Hòa, [[bảo tàng khoa học Hồng Kông.]] **Trịnh Hòa hạ Tây Dương** là bảy chuyến thám hiểm hàng hải của hạm đội kho báu cho nhà Minh
**Tạ Phi** (; 3 tháng 2 năm 1913 – 14 tháng 2 năm 2013) là một nhà cách mạng và chính trị gia người Trung Quốc. Bà đã tham gia vào Vạn lý Trường chinh
Cách mạng Mỹ là một cuộc cách mạng tư tưởng và chính trị diễn ra từ năm 1765 đến năm 1783 tại mười ba thuộc địa của Đế quốc Anh ở Bắc Mỹ, làm nảy
**Đảng Cách mạng Quốc gia Triều Tiên** () hoặc **KNRP**, là một đảng dân tộc chủ nghĩa được hình thành bởi những người lưu vong ở Thượng Hải vào năm 1935 để chống lại sự
**Đại lễ đường Nhân dân** (; âm Hán Việt: _Nhân dân Đại hội đường_) là một tòa nhà của chính phủ nằm ở bên mé tây của Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh, Trung
**Bạo động Kyrgyzstan năm 2010** là một loạt các cuộc phản kháng của người biểu tình chống chính phủ trên toàn Kyrgyzstan vào năm 2010. Cuộc bạo động bắt nguồn từ sự phản đối cách