Buồng lái màn hình hiển thị là một loại buồng lái máy bay sử dụng các thiết bị kỹ thuật số nhằm hiển thị thông tin trên các màn hình hiển thị, thường là các màn hình sử dụng ống tia âm cực (cathode ray tube - CRT) hoặc màn hình tinh thể lỏng (LCD); điều này thay thế cho việc hiển thị thông số bay bằng các kỹ thuật truyền tín hiệu tương tự (analog) và các máy móc cơ học.
Thế hệ buồng lái điện tử đầu tiên sử dụng nhiều màn hình ống tia âm cực tạo ra sự hiện diện rất lớn của các "tấm kính" trong buồng lái là nguyên nhân của cái tên "glass cockpit" ("buồng lái bằng kính") trong tiếng Anh. Ngày nay thì các màn hình tinh thể lỏng đã thay thế màn hình "kính" CRT ngày xưa, nhưng cái tên "buồng lái bằng kính" vẫn còn được sử dụng.
Mô tả khái quát
Các buồng lái dùng kỹ thuật tương tự phải dựa vào nhiều máy móc và công cụ đo lường để hiển thị thông tin, trong khi đó buồng lái màn hình hiển thị sử dụng một vài màn hình hiển thị hoạt động bởi hệ thống quản lý bay có thể hiển thị nhiều loại thông tin bay khác nhau và có thể tùy chỉnh tùy theo người sử dụng. Việc áp dụng kỹ thuật số (digital) khiến việc lái máy bay trở nên đơn giản hơn, và phi công chỉ cần tập trung vào một vài thông tin có liên quan. Hệ thống buồng lái này được nhận xét là có mức độ tự động hóa rất cao và nhiều hoạt động trước đây do người thực hiện thì nay đã được máy vi tính đảm nhiệm.
Sử dụng buồng lái màn hình hiển thị được cho là mang lại một hệ thống điều khiển đơn giản hóa và giúp cho công việc của các phi công đỡ phải vất vả hơn trong việc vận hành hệ thống của máy bay; đồng thời do nhiều công đoạn điều khiển nay được chuyển giao cho máy vi tính, người phi công có nhiều thời gian rảnh rang để chú ý đến các thông tin quan trọng ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định hành động, tỉ như phân tích thời tiết, điều kiện bay. Chi phí bay cũng được cho là giảm đi và máy bay ít bị trễ chuyến hơn. Có ý kiến cũng khuyến cáo về chi phí của việc duy trì và nâng cấp các thiết bị lái hiện đại và nguy cơ chạy theo phong trào thay vì quan tâm đến hiệu năng thực sự của hệ thống mới.
Việc hiện đại hóa phần hiển thị cũng kéo theo hiện đại hóa các bộ phận cảm biến. Hệ thống khí cụ điều khiển bay truyền thống sử dụng con quay hồi chuyển đã được thay thế bằng hệ thống khảo sát độ cao và hướng bay (AHRS) điện tử và máy vi tính dữ liệu bay (ADC)]]
Trước thập niên 1970, vận tải hàng không chưa thật sự có nhu cầu cần thiết để trang bị các máy móc hiện đại thí dụ như thiết bị hiển thị điện tử. Ngoài ra, trình độ công nghệ máy vi tính thời đó chưa đủ để chế tạo ra những hệ thống mạch điện vừa mạnh vừa nhỏ gọn. Tuy nhiên, khi các máy bay vận tải ngày càng trở nên tinh xảo và phức tạp hơn, công nghệ kỹ thuật số trở nên tiên tiến và mối nguy ùn tắc giao thông đường không tại các sân bay dần dần rõ nét, người ta cảm thấy đến lúc phải thay đổi. Tuy nhiên, trong thập niên 1970 bắt đầu xuất hiện những màn hình dùng ống tia âm cực (cathode ray tube - CRT) thay thế cho một số thiết bị, nút bấm dùng công nghệ analog cũ. Đây được cho là những dấu hiệu báo trước cho buồng lái màn hình hiển thị Đến cuối thập niên 1990, các bảng điều khiển dùng màn hình tinh thể lỏng (LCD) dần được các nhà sản xuất máy bay ưa chuộng vì chúng tỏ ra hiệu quả, có độ tin cậy cao, dễ sử dụng, về khối lượng nhẹ, chi phí duy tu thấp, độ phân giải tốt, khả năng tiếp cận với những chức năng mới, và đặc biệt là mức độ phân tán phản xạ thấp khiến cho LCD ít bị "rửa trôi" như CRT Bên cạnh đó, các loại màn hình điốt phát quang (LED) hoặc điốt phát quang hữu cơ (OLED) cũng là một lựa chọn tiềm năng trong trường hợp hiển thị ngược sáng vì mức độ tiêu thụ thấp, ít trục trặc và tuổi thọ cao, mặc dù các màn hình hiển thị này gặp một số vấn đề còn phải giải quyết về công nghệ và màu sắc, máy bay phản lực tư nhân và máy bay quân sự. Nó cũng được tích hợp trong các tàu con thoi của NASA như Atlantis, Columbia, Discovery và Endeavour, cũng như phiên bản tàu vũ trụ Soyuz-TMA của Nga được phóng lên hồi năm 2002. Các máy bay thuộc lĩnh vực hàng không thông dụng (general aviation) cũng bắt đầu ứng dụng công nghệ này. Từ năm 2005, ngay cả các máy bay huấn luyện cơ bản như Piper Cherokee và Cessna 172 cũng sử dụng buồng lái màn hình hiển thị, và nhiều dòng máy bay hiện đại như Diamond Aircraft DA42 và Cirrus Design SR20, SR22 đều hoàn toàn dùng buồng lái màn hình hiển thị. Máy bay chiến đấu Lockheed Martin F-35 Lightning II sử dụng một màn hình hiển thị chạm-biết "toàn cảnh" có thể thay thế hầu hết các nút bấm và đòn khuỷu trên những máy bay thông thường.
Tính an toàn
Khi việc điều khiển máy bay ngày càng phụ thuộc vào buồng lái màn hình hiển thị, người phi công phải đối mặt với việc xử lý tình huống khi hệ thống bị trục trặc. Ngày 25 tháng 1 năm 2008, chuyến bay số 731 của United Airlines gặp phải sự cố nghiêm trọng về buống lái, khiến một nửa số đơn vị hiển thị của Hệ thống kiểm soát máy bay điện tử tập trung (Electronic Centralised Aircraft Monitor - ECAM) cùng với toàn bộ thiết bị vô tuyến, bộ chuyển tiếp sóng, hệ thống cảnh báo va chạm máy bay (Traffic collision avoidance system -TCAS), thiết bị cảm biến độ cao,... đều ngừng hoạt động, tuy nhiên thời tiết tốt cũng như thời điểm bay là ban ngày phần nào giúp máy bay có thể hạ cánh an toàn ở sân bay Newark. Hãng Airbus đã đề ra phương án khắc phục lỗi của buồng lái và Ủy ban Quốc gia về An toàn giao thông Hoa Kỳ đề nghị quy định thực hiện phương án này như là một quy định bắt buộc; tuy nhiên Cục Quản lý hàng không Liên bang chưa có quyết định. Xem [http://www.ntsb.gov/doclib/recletters/2008/a08_56_58.pdf phúc trình của Ủy ban Quốc gia về An toàn giao thông] về tai nạn của chuyến bay số 731. Để phòng hờ trường hợp trục trặc, các buồng lái màn hình hiển thị đều tích hợp thêm các thiết bị analog dự bị để dùng khi các thiết bị chính gặp trục trặc.
Năm 2010, Ủy ban Quốc gia về An toàn giao thông Hoa Kỳ công bố kết quả kháo sát trên 8.000 máy bay hạng nhẹ, cho thấy mặc dù các máy bay dùng buồng lái màn hình hiển thị nhìn chung ít gây tai nạn hơn nhưng khả năng gặp các tai nạn nghiêm trọng lại lớn hơn so với các máy bay dùng buồng lái kiểu cũ. Giám đốc Ủy ban đã nhận xét rằng mặc dù công nghệ tiên tiến được kỳ vọng là sẽ làm giảm tai nạn máy bay nhưng khảo sát lại cho thấy kết quả không lường trước; đồng thời nghiên cứu cho thấy việc huấn luyện kỹ lưỡng phi công để họ làm quen với hệ thống là cực kỳ quan trọng.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Buồng lái màn hình hiển thị** là một loại buồng lái máy bay sử dụng các thiết bị kỹ thuật số nhằm hiển thị thông tin trên các màn hình hiển thị, thường là các
**Màn hình đa chức năng** (tiếng Anh: _Multi-function display_ hay **MFD**, tiếng Nga: _Многофункциональный индикатор_), còn gọi là **màn hình đa thông tin** là một màn hình nhỏ (CRT hoặc LCD) bao quanh bởi nhiều
nhỏ|phải|Một [[trạm phát sóng truyền hình tại Hồng Kông]] **Truyền hình**, hay còn được gọi là **tivi** (_TV_) hay **vô tuyến truyền hình** (truyền hình không dây), **máy thu hình**, **máy phát hình**, hay **vô
**Boeing 767** là loại máy bay chở khách phản lực thân rộng của Mỹ do Boeing Commercial Airplanes chế tạo. Nó là loại máy bay thân rộng hai động cơ đầu tiên của Boeing và
**Hongdu JL-8** (**Nanchang JL-8**) còn được gọi là **Karakorum-8** hoặc gọi tắt là **K-8**, là một loại máy bay huấn luyện phản lực hạng trung hai chỗ ngồi và máy bay cường kích hạng nhẹ,
thế=Swissair md 11|nhỏ|432x432px|[[Swissair md 11]] **McDonnell Douglas MD-11** là chiếc máy bay phản lực thân rộng, một tầng, ba động cơ có tầm bay từ trung bình đến xa, do McDonnell Douglas và sau này
thế=Delta Airlines Boeing 717-200|nhỏ|308x308px|**Delta Airlines Boeing 717-200** **Boeing 717** là máy bay phản lực hai động cơ, một lối đi được phát triển cho thị trường 100 chỗ ngồi. Đây là tàu bay ban đầu
**Guizhou JL-9** còn được gọi là **FTC-2000 Mountain Eagle** (), là một loại máy bay huấn luyện phản lực tiên tiến và máy bay chiến đấu hạng nhẹ siêu thanh do Guizhou Aviation Industry Import/Export
__NOTOC__ **Boeing 737 Next Generation** (tiếng Việt: _Boeing 737 Thế hệ Tiếp theo_), thường được viết tắt là **737NG** hoặc **737 Next Gen** là máy bay thân hẹp một lối đi trang bị hai động
**KAI KT-1 Woongbi** (Hangul: KT-1 웅비) là mẫu máy bay huấn luyện cơ bản có một động cơ tuốc bin cánh quạt của Hàn Quốc. Nó được đồng phát triển bởi KAI và Nha Phát
nhỏ| L-15 trong buổi lễ bàn giao|230x230px **Hongdu JL-10**, ban đầu còn được gọi là **Hongdu L-15 Falcon**, là một loại máy bay huấn luyện phản lực tiên tiến và máy bay chiến đấu hạng
**Shaanxi KJ-200** (tiếng Trung: 空警-200; bính âm: Kōngjǐng Liǎngbǎi; dịch nghĩa: "Cảnh báo trên không-200"; Tên ký hiệu NATO: **Moth** hoặc **Y-8 Balance Beam**) là một loại máy bay chỉ huy và cảnh báo sớm
**Lockheed Martin F-22 Raptor** **(Chim săn mồi)** là một máy bay tiêm kích thế hệ thứ năm sử dụng kỹ thuật tàng hình đầu tiên trên thế giới. Ban đầu nó được thiết kế để
**Cuộc thi sắc đẹp** là cuộc thi mang tính truyền thống tập trung vào việc đánh giá và xếp hạng các chỉ số hình thể của các thí sinh. Các cuộc thi hiện nay đã
**Tuyến 2** hay còn gọi là **Tuyến Nội Bài – Hoàng Quốc Việt** hoặc **Tuyến Hoàn Kiếm** (Giai đoạn 1: **Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo**) là tuyến metro đang được giải phóng mặt
Đây là **danh sách những trường hợp được cho là đã nhìn thấy vật thể bay không xác định (UFO) đáng chú ý ở Vương quốc Liên hiệp Anh**. Nhiều vụ chứng kiến hơn đã
**Chiến dịch Mãn Châu** hay _Chiến dịch tấn công chiến lược Mãn Châu_ (tiếng Nga: _Манчжурская стратегическая наступательная операция_), hay _Cuộc tấn công của Liên Xô vào Mãn Châu_ hay _Chiến tranh chống lại Nhật
**_Kuroko - Tuyển thủ vô hình_** (黒子のバスケ _Kuroko no Basuke_) là một manga Nhật về bóng rổ được viết và minh họa bởi Fujimaki Tadatoshi. Ra mắt vào tháng 12 năm 2008, _Kuroko - Tuyển
thumb|Video "GIMBAL" thumb|Video "GOFAST" thumb|Video "FLIR" **Video UFO Lầu Năm Góc** là những thước quay chọn lọc của màn hình hiển thị thiết bị buồng lái của các máy bay tiêm kích thuộc Hải quân
**_Cương Thi Tiên Sinh_** (tựa tiếng Anh: **_Mr. Vampire_**) là một bộ phim kinh dị hài Hồng Kông năm 1985 do Lưu Quán Vĩ đạo diễn và Hồng Kim Bảo sản xuất. Thành công phòng
nhỏ|phải|Một nhóm các nữ thí sinh đang chuẩn bị cho phần thi áo tắm nhỏ|phải|Chung cuộc phần thi áo tắm tại Ojos Locos **Cuộc thi áo tắm** (_Swimsuit competition_) ngày nay thường được gọi là
**Tuyến 3: Trôi – Nhổn – Ga Hà Nội – Hoàng Mai** là tuyến đường sắt đô thị đang được xây dựng và là một phần của hệ thống mạng lưới Đường sắt đô thị
**Mikoyan MiG-29** (; tên ký hiệu của NATO: **Fulcrum**) là một loại máy bay tiêm kích phản lực thế hệ thứ tư do Liên Xô thiết kế chế tạo cho vai trò chiếm ưu thế
**Mirage 2000** là một loại máy bay tiêm kích đa nhiệm do hãng Dassault Aviation của Pháp thiết kế và chế tạo. Nó được thiết kế vào cuối những năm của thập niên 1970 như
**Mikoyan-Gurevich MiG-23** (tiếng Nga: Микоян и Гуревич МиГ-23; tên ký hiệu của NATO: "**Flogger**") là một loại máy bay tiêm kích cánh cụp cánh xòe, được thiết kế bởi phòng thiết kế Mikoyan-Gurevich OKB của
**Sukhoi Su-34** (tên ký hiệu của NATO là **Fullback - Hậu vệ**) là loại máy bay cường kích ném bom và tấn công tiên tiến của Nga. Máy bay có 2 chỗ ngồi, nó được
F-2 là máy bay tiêm kích do Nhật Bản-Hoa Kỳ hợp tác nghiên cứu sản xuất. Được sản xuất bởi Mitsubishi Heavy Industries và Lockheed Martin cho lực lượng phòng vệ Nhật Bản với tỷ
**Sukhoi Su-27** (; tên ký hiệu của NATO: **Flanker**) là một máy bay tiêm kích phản lực độc đáo của Liên Xô được thiết kế bởi Phòng thiết kế Sukhoi (SDB) và được sản xuất
**Shenyang J-11** (tiếng Trung: 歼-11) là một loại máy bay tiêm kích thế hệ thứ tư của Không quân Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc dựa trên kiểu máy bay Sukhoi Su-27SK. Ban đầu
**Sukhoi Su-30MKK** ( , tên ký hiệu của NATO: **Flanker-G**) là một mẫu máy bay được sửa đổi từ loại Su-27 vào năm 1999 bởi KnAAPO, JSC. Nó được coi là một phiên bản nâng
**Airbus A350 XWB** là dòng máy bay chở khách thân rộng,hai động cơ,một tầng, hai lối đi,tầm xa được phát triển bởi nhà sản xuất máy bay Airbus.A350 là thế hệ máy bay Airbus đầu
**Mikoyan MiG-AT** là một loại máy bay huấn luyện của Nga bay lần đầu tiên vào năm 1996, nó được tuyển chọn để thay thế cho Aero L-29 và L-39 đã cũ của Không quân
**Sukhoi Su-30** (tên ký hiệu của NATO: **"Flanker-C",** nguyên văn tiếng Nga: Сухой Су-30) là máy bay chiến đấu đa năng được phát triển bởi Công ty hàng không Sukhoi của Nga và đưa vào
**Mikoyan-Gurevich MiG-21** (tiếng Nga: Микоян и Гуревич МиГ-21) (tên ký hiệu của NATO: **Fishbed** - **Cá hóa thạch**) là một máy bay tiêm kích phản lực, được thiết kế bởi phòng thiết kế Mikoyan, Liên
**Lockheed C-130 Hercules** là một máy bay vận tải đa năng hạng trung bốn động cơ tuốc bin cánh quạt không vận chiến lược của nhiều lực lượng quân sự trên toàn thế giới.Hơn 40
**Chuyến bay 143 của Air Canada** là chuyến bay chở khách nội địa theo lịch trình từ Canada, dừng chân ở Montréal đến Edmonton đã hết nhiên liệu vào ngày 23 tháng 7 năm 1983
**Mikoyan MiG-31** (tiếng Nga: МиГ-31) (tên ký hiệu của NATO: "Foxhound") (cáo săn chồn) là một máy bay tiêm kích đánh chặn siêu âm được phát triển để thay thế cho MiG-25 'Foxbat'. MiG-31 được
**Mitsubishi F-1** là một loại máy bay phản lực tiêm kích của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản (JASDF) và là máy bay chiến đấu đầu tiên do Nhật Bản tự nghiên cứu,
**Panavia Tornado** – máy bay ném bom chiến đấu hai người, được sản xuất bởi Anh, Đức và Ý. Gồm những phiên bản sau: tiêm kích **Tornado IDS** (tiếng Anh: _Interdictor/Strike_), đánh chặn **Tornado ADV**
**Thành Đô Tiêm-7** (tiếng Trung: 歼-7; phiên bản xuất khẩu có tên là **F-7**; tên ký hiệu NATO: **Fishcan**) là một loại máy bay tiêm kích được Trung Quốc sản xuất theo giấy phép của
**F-15E Strike Eagle** **(Phi Ưng)** là kiểu máy bay tiêm kích tấn công của Hoa Kỳ hoạt động trong mọi thời tiết, được thiết kế để can thiệp tầm xa các mục tiêu mặt đất
**Boeing 787 Dreamliner** (hay Boeing Y2) là một loại máy bay hai động cơ phản lực, thân rộng, hiện đang được chế tạo bởi hãng Boeing. Dòng máy bay này chính thức đi vào hoạt
**Boeing F/A-18E/F Super Hornet** là một máy bay tiêm kích hoạt động trên tàu sân bay kiêm máy bay tấn công, được bắt đầu hoạt động trong biên chế các đơn vị của Hải quân
**Kamov Ka-50 "Cá mập đen"** (; _Chornaya Akula_, tên ký hiệu của NATO: **Hokum A**) là loại trực thăng tấn công một chỗ ngồi của Nga, sử dụng hệ thống cánh quạt nâng đồng trục
**Mikoyan MiG-29M** (, tên ký hiệu của NATO **"Fulcrum-F"**) là một mẫu máy bay phát triển hoàn thiện từ công nghệ của MiG-29M/M2 và MiG-29K/KUB. Trước đây được biết đến với tên gọi là **MiG-33**,
**F-5** là một gia đình máy bay tiêm kích siêu âm hạng nhẹ hai động cơ được sử dụng rộng rãi, do hãng Northrop tại Hoa Kỳ thiết kế và chế tạo bắt đầu vào
**Joint Fighter-17 (JF-17) Thunder** (tiếng Urdu: جے ایف-١٧ تھنڈر, _jay thundr_) cũng còn được gọi với tên **Fighter China-1 (FC-1) Kiêu Long** (枭龙) ở Trung Quốc, là một máy bay tiêm kích đa vai trò
**McDonnell Douglas F/A-18 Hornet** **(Ong vò vẽ)** là một máy bay phản lực chiến đấu đa nhiệm siêu thanh hai động cơ có khả năng hoạt động trên tàu sân bay trong mọi thời tiết,
**F-15 Baz** _(Chim cắt)_ của Israel nguyên thủy là **F-15 Eagle** _(Đại bàng)_ của hãng McDonnell Douglas (đã sáp nhập vào Boeing), đây là một kiểu máy bay tiêm kích chiến thuật 2 động cơ
nhỏ|phải|Con [[tê giác là thần thú huyền thoại trong truyền thuyết, chúng được ví như linh vật kỳ lân]] nhỏ|phải|Các loài [[côn trùng có vai trò thầm lặng nhưng thiếu yếu]] nhỏ|phải|Tôm hùm [[BBQ, trong