Bộ Bọ ngựa (danh pháp khoa học: Mantodea) là một bộ thuộc Liên bộ Cánh lưới Dictyoptera.
Mô tả
Bộ này gồm các loài bọ ngựa, xuất hiện khoảng từ 20 triệu năm trước. Là loài côn trùng cỡ lớn, dài 40 – 80 mm, có hai cánh trước và hai cánh sau phát triển rộng. Hai cánh sau trông như tấm kính và chỉ ở viền trước trên đầu mút, cánh có màu xanh lá cây nhạt hoặc nâu nhạt. Đốt ngực trước dạng ống kéo dài và ở phía trong các xương chậu của đôi chân trước có 1 chấm đen, thường với một điểm nâu sáng ở chính giữa.
Đôi chân trước có dạng lưỡi kiếm, bờ trong có răng, dùng để bắt mồi và chiến đấu với kẻ thù. Con cái thường lớn hơn con đực (Cái 48 – 76 mm; đực 40 – 61 mm). Màu sắc thay đổi theo màu của nơi ở (nhất là khi rình mồi): màu thường xuất hiện xanh lá cây, màu cỏ úa hoặc vàng, nâu. Chúng có mắt được ghép bởi nhiều tế bào thị giác khác nhau giúp chúng có thể nhìn từ khoảng cách rất xa.
Phân loại
nhỏ|[[Bọ ngựa châu Âu cái]]
nhỏ|[[Rhombodera basalis]]
nhỏ|[[Choeradodis rhomboidea]]
Bộ Bọ ngựa Mantodea hiện có 15 họ sinh tồn và 1 họ hóa thạch:
- Acanthopidae
- Amorphoscelididae
- Chaeteessidae
- Empusidae
- Eremiaphilidae
- Hymenopodidae
- Iridopterygidae
- Liturgusidae
- Mantidae
- Mantoididae
- Metallyticidae
- Sibyllidae
- Tarachodidae
- Thespidae
- Toxoderidae
- †Santanmantidae
Thức ăn và săn mồi
Con non và trưởng thành đều ăn thịt các loài côn trùng nhỏ khác như ruồi, bướm, ấu trùng, bọ cánh cứng, ong, gián, v.v... Nhưng thức ăn chủ yếu vào mùa hè và đông là lá cây non bởi khi đó côn trùng khan hiếm. Con trưởng thành thậm chí còn ăn cả chim nhỏ, thằn lằn, rắn, chuột. Bọ ngựa thường treo mình lơ lửng trên thân cây hay cành lá chờ con mồi đi ngang qua, rồi dùng hai chân trước có gai nhọn bắt và kẹp con mồi lại (hành động này diễn ra rất nhanh), con mồi sẽ không chết ngay và bọ ngựa ăn dần con mồi khi mồi vẫn còn sống. Đây cũng là điều đặc biệt của bọ ngựa, bọ ngựa không bao giờ ăn những con mồi đã chết. Rất nhiều bọ ngựa cái ăn thịt bạn tình của chúng sau và thậm chí ngay trong khi đang giao phối.
Bọ ngựa được xem là loài côn trùng có lợi nhiều hơn có hại vì chúng tiêu diệt nhiều côn trùng có hại, đặc biệt chúng còn ăn rất nhiều các loài rệp hại cây (Aphididae).
Ảnh hưởng
Bọ ngựa hầu hết có lợi và các loài côn trùng có ích cho các hoạt động sản xuất của con người vì chúng chỉ ăn các loại sâu bọ và không gây hại cho mùa màng. Tại Trung Quốc, người ta đã quan sát bọ ngựa săn mồi và từ đó nghĩ ra môn Đường lang quyền (đường lang trong tiếng Trung nghĩa là bọ ngựa).
Tại Việt Nam và trên thế giới
nhỏ|Một loài bọ ngựa ở Việt Nam
Việt Nam: khắp trên lãnh thổ Việt Nam, theo các tài liệu đã tìm thấy loài bọ ngựa Mantis religiosa ở Lạng Sơn,Tuyên Quang, Quảng Ninh, Ninh Bình, Quảng Bình,Bình Phước, Đây là loài duy nhất thuộc bộ bọ ngựa Mantodea được đưa vào sách đỏ Việt Nam. Thế giới: là loài phân bố rộng ở cả vùng ôn đới và nhiệt đới thuộc các châu lục: châu Âu, châu Á, châu Phi, thậm chí cả ở Bắc Mỹ và Australia.
Hình ảnh
Mantis religiosa MHNT entière.jpg
Tập tin:MantisLegGBMNH.jpg
Tập tin:Large brown mantid07 edit.jpg
Tập tin:Fangheuschrecke - Hvar 2.jpg
Hình:Praying mantis india.jpg
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bộ Bọ ngựa** (danh pháp khoa học: **_Mantodea_**) là một bộ thuộc Liên bộ Cánh lưới _Dictyoptera_. ## Mô tả Bộ này gồm các loài bọ ngựa, xuất hiện khoảng từ 20 triệu năm trước.
**Bọ ngựa phong lan** (tên khoa học: **_Hymenopus coronatus_**) là loài bọ ngựa sống trong các khu rừng mưa của khu vực Đông Nam Á. Đây là một trong một số loài được biết đến
upright|Một kỵ sĩ trên lưng ngựa nhỏ|phải|Một con ngựa kéo hạng nặng, có thể dùng để tải pháo **Ngựa** là động vật được sử dụng nhiều nhất trong cuộc chiến, nhất là chiến tranh thời
nhỏ|phải|Một con ngựa có sắc lông vàng mật điển hình nhỏ|phải|Một con ngựa có sắc lông nâu vàng (ngựa qua), đây là một trong những kiểu lông phổ biến ở ngựa **Màu lông ngựa** là
nhỏ|phải|Một kỵ mã [[Mông Cổ với kỹ thuật truyền thống]] **Môn cưỡi ngựa** (_Equestrianism_) hoặc đơn giản là **cưỡi ngựa** (_Horse riding_) hay còn gọi là **mã thuật** hay "thừa mã" là một môn thể
**Ngựa bạch**, **ngựa bạch tạng** hay **ngựa trắng trội** (Dominant White – ký hiệu D) là những cá thể ngựa có bộ lông màu trắng tuyền do tương tác của các gen lặn (alen lặn)
**Hình tượng con ngựa trong nghệ thuật** là hình ảnh của con ngựa trong nghệ thuật, ngựa là chủ đề khá quen thuộc trong văn học, âm nhạc, hội họa, điêu khắc, kiến trúc, chúng
nhỏ|phải|Một con ngựa ô nhỏ|phải|Một con ngựa đen **Ngựa đen** hay còn gọi là **ngựa ô** hay **hắc mã** là tên gọi trong tiếng Việt chỉ về những con ngựa có sắc màu đen là
nhỏ|phải|Một con ngựa kéo với các bộ phận được ràng vào người hỗ trợ cho việc khai thác sức kéo của nó [[Ngựa Shire]] nhỏ|phải|Một con ngựa kéo xe ở [[Trung Quốc]] **Ngựa kéo** (tiếng
nhỏ|phải|Một [[chiến binh Mông Cổ trên lưng ngựa, ngựa Mông Cổ là biểu tượng cho những con ngựa chiến ở vùng Đông Á trong thời Trung Cổ]] nhỏ|phải|Một kỵ xạ Nhật Bản đang phi nước
**Ngựa vằn Selous** (Danh pháp khoa học: _Equus quagga selousi_) là một phân loài của loài ngựa vằn đồng bằng phân bố trải rộng trên vùng đông nam châu Phi. Nó được tìm thấy chủ
**Ngựa vằn Grant** (Danh pháp khoa học: _Equus quagga boehmi_) là một phân loài của loài ngựa vằn đồng bằng. Chúng là phần loài nhỏ nhất trong sáu phân loài của ngựa vằn vùng đồng
**Ngựa vằn bờm thưa** (Danh pháp khoa học: _Equus quagga borensis_) là một phân loài của ngựa vằn đồng bằng, chúng có đặc trưng so với những anh em của chúng là có một cái
**Ngựa vằn Crawshay** (Danh pháp khoa học: **_Equus quagga crawshayi_**) là một phân loài của loài ngựa vằn đồng bằng. Chúng có nguồn gốc ở miền đông Zambia, phía đông của sông Luangwa, Malawi, đông
nhỏ|phải|Con ngựa vằn Chapman **Ngựa vằn Chapman** (Danh pháp khoa học: _Equus quagga chapmani_) là một phân loài của loài ngựa vằn đồng bằng. Chúng giống như người họ hàng của chúng, có nguồn gốc
nhỏ|phải|Một con ngựa hoang Chincoteague đang gặm cỏ ở cồn cát trên [[bãi biển, chúng sống trong điều kiện nguồn thức ăn kham khổ]] **Ngựa hoang Chincoteague** hay còn được gọi là **Ngựa hoang Assateague**
**Ngựa Phần Lan** (tiếng Phần Lan: _Suomenhevonen_, nghĩa là "_con ngựa của Phần Lan_"; biệt danh:_Suokki_, hoặc tiếng Thụy Điển: _Finskt kallblod_, nghĩa đen "_ngựa máu lạnh Phần Lan_"; Trong tiếng Anh, đôi khi nó
nhỏ|phải|Một con ngựa lùn Băng Đảo **Ngựa Băng Đảo** hay **ngựa Iceland** là một giống ngựa có nguồn gốc và được phát triển ở Iceland. Mặc dù những con ngựa nhỏ (ngựa giống lùn) nhưng
nhỏ|phải|Ngựa Bắc Hà tại xã Bát Tràng nhỏ|phải|Một con ngựa Bắc Hà vào khoảng năm 1900 **Ngựa Bắc Hà** hay còn gọi là **ngựa Mông** là giống ngựa nội địa của Việt Nam phân bố
nhỏ|phải|Ngựa xám **Ngựa xám** là những cá thể ngựa có màu lông tổng thể được xem là gần trắng và thường nhìn thấy có màu xám. Tuy nhiên, sự khác biệt đáng chú ý nhất
nhỏ|phải|Một con ngựa Ănglê-Ảrập đang trong giai đoạn luyện tập **Ngựa Ănglô-Ảrập** hay **Anglo-Arab** hay còn gọi là **Ănglê-Ảrập** là một giống ngựa có nguồn gốc từ nước Pháp, chúng được hình thành bằng sự
nhỏ|phải|Một con hồng mã ở Philippines nhỏ|phải **Ngựa hồng** hay **hồng mã** hay còn gọi là ngựa _lông hạt dẻ_ (Chestnut/Alezan) là những giống ngựa có sắc lông màu nâu hồng Đây là một trong
nhỏ|phải|Một con ngựa hoang Úc **Ngựa hoang Úc** hay còn gọi là **Brumby** là những con ngựa hoang tự do ở Australia. Mặc dù được tìm thấy ở nhiều nơi trong nước, các con ngựa
nhỏ|phải|Một con ngựa bạch Việt Nam đang được nuôi tại Trung Sơn Trầm, Sơn Tây **Ngựa bạch Việt Nam** hay còn gọi đơn giản là **ngựa bạch** (có ý chỉ về ngựa có màu lông
nhỏ|phải|Một con ngựa Phú Yên ở cố đô Huế ngày nay nhỏ|phải|Ngựa Phú Yên ở kinh đô Huế trong lịch sử **Ngựa Phú Yên** hay còn gọi là _ngựa cu_, _ngựa cỏ_, _ngựa xứ Nẫu_
nhỏ|phải|Ngựa xích thố **Ngựa Xích Thố** () là một con chiến mã nổi tiếng của Lã Bố vào cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Hoa. Do sự nổi tiếng của tiểu thuyết _Tam
**_Tenodera aridifolia_** là một loài bọ ngựa trong phân họ Mantinae của họ Bọ ngựa, được Stoll miêu tả năm 1813. Đây là loài du nhập của Hoa Kỳ.. Các tên thường gặp của chúng
**Đua ngựa** là một môn thể thao cưỡi ngựa đã được tồn tại qua các thế kỷ; đua xe ngựa của thời kỳ La Mã là một dạng đua ngựa đầu tiên. Đua ngựa thường
**Họ Bọ ngựa** là họ côn trùng lớn nhất trong liên họ Bọ ngựa, **Bộ Bọ ngựa**, hầu hết phân bố ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Trước đây, nó là họ duy
**Ngựa lùn Mỹ** hay **Pony of the Americas** (POA) là một giống ngựa có nguồn gốc từ Hoa Kỳ. Giống ngựa này được phát triển ở bang Iowa. Ngựa lùn Mỹ là giống lai chéo
**Ngựa lùn nước kiệu Mỹ** là một giống ngựa tương đối mới, được phát triển chủ yếu cho việc sử dụng như một con ngựa trong các cuộc thi tạo dáng ngựa. Mặc dù nó
**Ngựa kéo Ailen** là giống ngựa quốc gia (quốc mã) của đảo Ireland được lai tạo và phát triển chủ yếu để sử dụng trong hoạt động nông nghiệp. Ngựa kéo Ailen thường được lai
**Bộ Cá chìa vôi** (danh pháp khoa học: **_Syngnathiformes_**) là một bộ cá vây tia bao gồm các loài cá chìa vôi và cá ngựa.. Một số tài liệu về động vật học của Việt
**Họ Bồ hòn** (danh pháp khoa học: **Sapindaceae**), là một họ thực vật trong bộ Bồ hòn (Sapindales). Họ này có khoảng 140-150 chi và 1.400-2.000 loài. Chúng là các loại cây thân gỗ, cây
nhỏ|phải|Một con [[bò Jersey đang giai đoạn cạn sữa]] nhỏ|phải|Một bầu vú của bò đang giai đoạn cạn sữa **Bò cạn sữa** (_Dry cow_) là thuật ngữ để chỉ những con bò sữa đang trong
nhỏ|phải|Một giống bò thịt ở châu Âu nhỏ|phải|Giống [[bò Úc (Droughtmaster)]] **Bò thịt** hay **bò lấy thịt**, **bò hướng thịt** những giống bò nhà được chăn nuôi chủ yếu phục vụ cho mục đích lấy
nhỏ|phải|Một con [[bò đực thuộc giống bò thịt được chăn nuôi để lấy thịt bò]] nhỏ|phải|Một con [[bò sữa đang được chăn thả để lấy sữa]] nhỏ|phải|Một con [[bò cày kéo đang gặm cỏ khô
**Bắc Bộ** (hay còn gọi là **miền Bắc**) là một trong 3 miền địa lý của Việt Nam (gồm Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ). Dân cư Bắc Bộ tập trung đông tại Đồng
**Câu lạc bộ bóng đá Sông Lam Nghệ An** (), trong văn nói thường được gọi là **Sông Lam Nghệ An** hay ngắn gọn hơn là **Sông Lam**, là một câu lạc bộ bóng đá
Một phụ nữ bó chân Xương của một chân đã bị bó lâu ngày Ảnh chụp so sánh chân chưa bó và chân đã bó Nhóm phụ nữ bị bó chân nhỏ|Tranh vẽ một phụ
**Bò Hà Lan** (tên gốc: Bò **Holstein Friz**, đọc là bò Hôn–xtên hoặc **Holstein friezian**- viết tắt **HF**) là một giống bò sữa có nguồn gốc từ Hà Lan gần 2.000 năm trước đây. Bắt
nhỏ|phải|Một món thịt bò Argentina **Thịt bò Argentina** chỉ về các món ăn từ thịt bò trong nền ẩm thực Argentina. Thịt bò là một thành phần quan trọng và then chuốt trong ẩm thực
nhỏ|phải|Một con bọ cạp với cái ngòi sẵn sàng tấn công **Bọ cạp đốt** hay còn gọi là **bọ cạp chích** hay **bọ cạp cắn** (_Scorpion sting_) là vết chích, đốt của các loài bọ
nhỏ|phải|Một giống [[bò u Phú Yên tại Quảng Ngãi]] nhỏ|phải|Một đàn bò vàng Phú Yên ở [[Đà Lạt]] **Bò Phú Yên** hay còn gọi là **bò vàng Phú Yên**, **bò cóc** là một giống bò
nhỏ|phải|Đấu bò ở Oman **Chọi bò** (_Bull wrestling_/_cow fighting_/_bull fighting_) hay còn gọi là **đấu trường bò** là môn thể thao máu me thuộc nhóm chọi thú khi người ta cho hai con bò chiến
nhỏ|phải|Một con [[ngựa hồng đang ăn cỏ khô, ngựa thuộc nhóm đại gia súc, chúng có nhu cầu thức ăn lớn, những con ngựa có khối lượng lớn thì cần lượng thức ăn nhiều hơn]]
nhỏ|phải|Basashi, món ăn làm từ thịt ngựa sống **Thịt ngựa** là thịt từ những con ngựa, đây là loại nguyên liệu phổ biến trong ẩm thực của các nước Châu Á, nhất là vùng Trung
nhỏ|phải|Ngựa trắng Pháp **Ngựa trắng** là thuật ngữ chỉ chung về những con ngựa có sắc lông sáng màu theo quang phổ trắng. Thuật ngữ ngựa trắng có phạm vi chỉ màu sắc sáng ở
**Hình tượng con ngựa** hiện diện từ sớm trong văn hóa Đông-Tây, con ngựa là một trong những loài vật được con người thuần hóa và sử dụng trong đời sống hàng ngày và loài
nhỏ|phải|Một con ngựa đang gặm cỏ **Cơ thể học của loài ngựa** (tiếng Anh: _Equine anatomy_) là ngành giải phẫu đại thể và vi thể ở ngựa và các loài thuộc họ Ngựa khác, bao