✨Bán đảo Iberia
Bán đảo Iberia là bán đảo tọa lạc tại miền tây nam châu Âu, chủ yếu được phân chia giữa Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, hai quốc gia chiếm phần lớn diện tích bán đảo. Andorra và một phần nhỏ của Pháp dọc theo góc đông bắc bán đảo, cùng Gibraltar (một lãnh thổ hải ngoại của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland), cũng nằm trong bán đảo này. Với diện tích khoảng , đây là bán đảo lớn thứ nhì châu Âu, sau bán đảo Scandinavia.
Bán đảo Iberia, ba mặt Tây Bắc, Tây và Tây Nam giáp Đại Tây Dương (với vịnh Biscay ở phía Tây Bắc và vịnh Cadiz phía Tây Nam). Phía Đông và Đông Nam giáp Địa Trung Hải, thông với Đại Tây Dương qua eo Gibraltar, chỗ hẹp nhất chỉ khoảng 7,7 hải lý (14,3 km). Phía Đông Bắc giáp biên giới Pháp.
Mũi Maroki ở cực Nam bán đảo (36° Bắc) cũng là điểm cực Nam của lục địa châu Âu.
Mũi Roca ở cực Tây bán đảo (9°32' Tây) cũng là điểm cực Tây của lục địa châu Âu.
Các dãy núi chính trên bán đảo: dãy Pyrénées, dãy Cantabria, dãy Sierra Nevada... Đỉnh Mulhacen (3478 m) thuộc dãy Sierra Nevada là đỉnh cao nhất trên bán đảo.
Các sông chính: sông Tagus (dài nhất, hơn 1000 km), sông Ebro (có lưu lượng lớn nhất), sông Duero, sông Guadiana và sông Guadalquivir. Hầu hết các sông đổ ra Đại Tây Dương, trừ sông Ebro đổ vào Địa Trung Hải.
Tổng dân số bán đảo Iberia tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2022 là 56,937,635 người.
👁️ 3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Bán đảo Iberia** là bán đảo tọa lạc tại miền tây nam châu Âu, chủ yếu được phân chia giữa Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, hai quốc gia chiếm phần lớn diện tích
Đây là **danh sách những tộc người ở bán đảo Iberia trước thời La Mã** (Hispania thuộc La Mã bao gồm Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Andorra ngày nay). ## Những tộc người
**Bán đảo Ả Rập** ( __, "đảo Ả Rập") là một bán đảo nằm ở Tây Á, tọa lạc ở phía đông bắc châu Phi, trên mảng Ả Rập. Theo góc nhìn địa lý, đây
**Tây Ban Nha** ( ), tên gọi chính thức là **Vương quốc Tây Ban Nha** (), là một quốc gia có chủ quyền với lãnh thổ chủ yếu nằm trên bán đảo Iberia tại phía
**Bồ Đào Nha** (tiếng Bồ Đào Nha: _Portugal_, ), quốc hiệu là **Cộng hòa Bồ Đào Nha** (, ) là một quốc gia nằm ở phía Tây Nam của khu vực châu Âu, trên bán
nhỏ|phải|Một con lợn đen Iberia **Lợn đen Iberia** hay **Heo Ibérico** hay còn gọi là cái tên khác là “_Pata Negra_”, trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là _móng đen_, là một giống lợn
Thời kỳ tiền sử trên bán đảo Iberia bắt đầu khi người hominin đến đây vào khoảng 1,2 triệu năm về trước và kết thúc đánh dấu bởi các cuộc chiến tranh Punic, khi vùng
**Chiến tranh Bán đảo** (1807-1814) là một cuộc xung đột quân sự giữa đế chế của Napoleon và Bourbon Tây Ban Nha (với Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland liên minh với Vương quốc
**Vương quốc Bồ Đào Nha và Algarve** (; ), là tên gọi chung của Bồ Đào Nha dưới chính thể quân chủ. Vương quốc nằm ở phía tây bán đảo Iberia thuộc châu Âu và
**Bán đảo Ý** hay **bán đảo Apennini** ( hay _Penisola appenninica_) là một trong ba bán đảo lớn của Nam Âu (hai bán đảo còn lại là Iberia và Balkan), trải dài từ thung lũng
**Lịch sử Tây Ban Nha** bắt đầu từ khu vực Iberia thời tiền sử cho tới sự nổi lên và lụi tàn của một đế quốc toàn cầu, cho tới lịch sử thời hiện đại
thumb|[[Quý bà của Elche|Quý bà của Elx, Thế kỷ thứ 4 TCN, là một bức tượng bán thân bằng đá đến từ L'Alcúdia, Elche, Tây Ban Nha]] **Người Iberes** (tiếng Latin: _Hibērī_, từ tiếng Hy
**Đế quốc Bồ Đào Nha** () là đế quốc ra đời sớm nhất và kéo dài nhất trong lịch sử những đế quốc thực dân Châu Âu, kéo dài gần 6 thế kỷ, bắt đầu
**Nhóm ngôn ngữ Rôman Iberia**, **Iberia-Rôman** hay đơn giản là **nhóm ngôn ngữ Iberia**, thuộc nhóm ngôn ngữ Rôman được phát triển trên Bán đảo Iberia, một khu vực bao gồm chủ yếu là Tây
**Liên minh Iberia** là một thuật ngữ hiện đại dùng để chỉ sự thống nhất lịch sử và chính trị cai trị toàn bộ bán đảo Iberia phía nam Pirenia từ năm 1580 đến 1640.
**Nhóm ngôn ngữ Tây Iberia** thuộc nhóm ngôn ngữ Iberia-Rôman bao gồm nhóm ngôn ngữ Castilia (Tây Ban Nha, Judaeo-Tây Ban Nha, Extremadura và Loreto-Ucayali), Astur-Leon (Asturias, Leon, Miranda và Cantabria) và nhóm ngôn ngữ
**Tiếng Bồ Đào Nha** hay **tiếng Bồ** ( hay đầy đủ là ) là một ngôn ngữ Tây Rôman thuộc ngữ hệ Ấn-Âu bắt nguồn từ bán đảo Iberia tại châu Âu. Nó là ngôn
**Đế quốc Tây Ban Nha** () là một trong những đế quốc lớn nhất thế giới và là một trong những đế quốc toàn cầu đầu tiên trên thế giới. Đạt tới thời kỳ cực
**Gibraltar** ( , ) là một Lãnh thổ hải ngoại thuộc Anh và tồn tại như một thành bang nằm ở mũi phía nam của Bán đảo Iberia. Nó có diện tích 6,7 km2 (2,6
**Carthage** (/ˈkɑːrθədʒ/; tiếng Phoenicia: 𐤒𐤓𐤕𐤟𐤇𐤃𐤔𐤕, _Qart-ḥadašt_, nghĩa là 'thành phố mới'; tiếng La-tinh: _Carthāgō_) là một thành bang Phoenicia cổ đại nằm ở phía bắc cộng hòa Hồi giáo Tunisia ngày nay. Carthage được thành
**Vương quyền Aragón** (; tiếng Tây Ban Nha: _Corona de Aragón_; tiếng Aragon: _Corona d'Aragón_; tiếng Catalunya: _Corona d'Aragó_; tiếng Anh: _Crown of Aragon_) là một chế độ quân chủ hỗn hợp người cai trị
**Ireland** (phiên âm: "Ai-len", tiếng Anh: ; ; Ulster-Scots: ) là một hòn đảo tại Bắc Đại Tây Dương. Đảo này tách biệt với Đảo Anh ở phía đông qua Eo biển Bắc, Biển Ireland
Một khu vườn thời kỳ Hồi giáo ở [[Granada, al-Andalus]] **Al-Andalus** (tiếng Ả Rập: الأندلس, al-Andalus) là tên tiếng Ả Rập để chỉ một quốc gia và vùng lãnh thổ trên bán đảo Iberia của
**Chiến tranh giành độc lập châu Mỹ Tây Ban Nha** (; 25 tháng 9 năm 1808 - 29 tháng 9 năm 1833) là tên gọi chỉ chung các cuộc binh biến diễn ra ở châu
thumb|Lãnh thổ của người Celtiberi **Người Celtiberi** là một nhánh của người Celt cư ngụ tại khu vực trung tâm ở miền đông của bán đảo Iberia trong những thế kỷ cuối cùng trước công
**Lịch sử Bồ Đào Nha** có thể được bắt nguồn từ khoảng 400.000 năm trước, khi khu vực Bồ Đào Nha ngày nay có người Homo heidelbergensis sinh sống. Hóa thạch lâu đời nhất của
**Tiếng Galicia-Bồ Đào Nha** (tiếng Galicia: _galego-portugués_ hoặc **', hoặc **'), còn được gọi là **Bồ Đào Nha Cổ** hay **Galicia Trung cổ** khi đề cập đến lịch sử của mỗi ngôn ngữ hiện đại,
thumb|Vị trí của người _Cessetani_ ở [[bán đảo Iberia.]] **Người Cessetani** là một tộc người Iberes cổ đại(Trước thời La Mã) ở bán đảo Iberia (người La Mã gọi là Hispania). Họ được cho là
thumb|Quốc huy của Vương quốc Galicia, minh họa trong _L'armorial Le Blancq_, [[Thư viện Quốc gia Pháp, 1560]] **Vương quốc Galicia** (tiếng Galicia: _Reino de Galicia_, hoặc _Galiza_; tiếng Tây Ban Nha: _Reino de Galicia_;
**Nhóm ngôn ngữ Galicia-Bồ Đào Nha** thuộc nhóm ngôn ngữ Iberia-Rôman. Chúng bao gồm các ngôn ngữ có nguồn gốc ở mạn tây của bán đảo Iberia: * **Tiếng Galicia** (Tây Ban Nha) ****Eonavia (Galicia-Asturias)**
**Hispania**(; ) từng là tên gọi được người La Mã và Hy Lạp đặt cho bán đảo Iberia. Dưới chế độ Cộng hòa, Hispania được chia thành hai tỉnh: Hispania Citerior và Hispania Ulterior. Trong
**Vương quốc Visigoth** là vương quốc của người Visigoth, một trong các man tộc tràn vào lãnh thổ Đế quốc Rôma trong Thời đại di cư, thiết lập trên miền mà nay là tây nam
Vua **João III của Bồ Đào Nha** (tiếng Bồ Đào Nha: _João III de Portugal_; tiếng Tây Ban Nha: _Juan III de Portugal_; tiếng Anh: _John III of Portugal_; 7 tháng 6, 1502- 11 tháng
_Dom_ **João IV** (; (19 tháng 3 năm 1604 – 6 tháng 11 năm 1656), hay còn được gọi với biệt danh **João Người** **Khôi phục** (_João, o Restaurador_), là Vua của Bồ Đào Nha
**Vương quốc Castilla** (tiếng Anh: _Kingdom of Castile_; tiếng Tây Ban Nha: _Reino de Castilla_; tiếng Latinh: _Regnum Castellae_), cũng gọi **Castile**, là một trong những vương quốc thời Trung cổ trên bán đảo Iberia.
thumb|Tàn tích ngôi làng của người Iberes ở Castellet de Banyoles gần [[Tivissa.]] **Người Ilercavones** là một tộc người Iberes cổ đại (trước thời La Mã) ở bán đảo Iberia (người La Mã gọi là
nhỏ|Sara, một người nói tiếng Bồ Đào Nha châu Âu, ghi lại cho Wikitongues **Tiếng Bồ Đào Nha châu Âu** (, ), còn được gọi là tiếng Bồ Đào Nha Bồ Đào Nha, tiếng Bồ
**Afonso I** (25 tháng 6, 1109, Guimarães hoặc Viseu – 6 tháng 12, 1185, Coimbra), thường được gọi là **Afonso Henriques** (), người Bồ Đào Nha gọi ông bằng biệt danh "Nhà Chinh phục" (),
**Galicia** (, , hay ; ; tiếng Galicia và tiếng Bồ Đào Nha: _Galiza_, , , , ) là một cộng đồng tự trị của Tây Ban Nha và một vùng dân tộc lịch sử
**Vương quốc Asturias** (tiếng La Tinh: **Asturum Regnum**; tiếng Asturias: _Reinu d'Asturies_) là một vương quốc trên bán đảo Iberia được thành lập bởi Pelagius thuộc giới quý tộc Visigothic. Đây là thực thể chính
thumb|right|Bản đồ của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, đã hiệu đính và được thêm từ bản đồ đăng bởi D. Tomas Lopez. Năm 1810. **Tây Ban Nha** nằm ở phía tây nam của
**Sancho I** (), biệt danh "Người cư trú" (), Vua Bồ Đào Nha (11 tháng 11, 1154 – 26 tháng 3, 1212) là người con trai hợp pháp thứ hai còn sống và là đưa
[[Tập tin:Flag of Spain.svg|thumb| Tập tin:Welterbe.svg Tập tin:UNESCO logo.svg ]] Di sản thế giới UNESCO là các nơi quan trọng tới di sản văn hóa hay di sản tự nhiên được mô tả ở Công
**Người Bồ Đào Nha** (tiếng Bồ Đào Nha: _os Portugueses_) là cộng đồng cư dân bản địa có chung văn hóa, tổ tiên và ngôn ngữ Bồ Đào Nha thuộc nhóm ngôn ngữ Rôman. Tôn
**Vương quốc Valencia** (tiếng Valencia: _Regne de València_; tiếng Tây Ban Nha: _Reino de Valencia_; tiếng La Tinh: _Regnum Valentiae_), nằm ở bờ biển phía Đông của Bán đảo Iberia, là một trong những vương
phải|nhỏ|345x345px| [[Don Quijote|Don Quixote của Cervantes được coi là tác phẩm tiêu biểu nhất trong các kinh điển của văn học Tây Ban Nha và một tác phẩm cổ điển của văn học phương Tây.]]
**Công quốc Catalunya** hay **Thân vương quốc Catalunya** (, , , ), là một vùng đất của lịch sử và một thực thể chính trị thời Trung cổ và hiện đại hiện đại và nhà
**Vương quốc Murcia** (tiếng Tây Ban Nha: _Reino de Murcia_; tiếng Catalan: _Regne de Múrcia_; tiếng Anh: _Kingdom of Murcia_) tiền thân của nó là Taifa xứ Murcia, là một nhà nước của người Hồi
thumb|Lãnh thổ của người Contestani **Người Contestani** là một tộc người Iberes cổ đại (trước thời La Mã) ở bán đảo Iberia (người La Mã gọi là Hispania). Họ được cho là đã nói tiếng
**Lâu đài Moorish** (tiếng Tây Ban Nha: _Castillo Morisco_; tiếng Anh: _Moorish Castle_) là tên được đặt cho một pháo đài thời Trung cổ ở Gibraltar bao gồm nhiều tòa nhà, cổng và tường thành