✨13 tháng 3

Ngày 13 tháng 3 là ngày thứ 72 (73 trong năm nhuận) trong lịch Gregory. Còn 293 ngày trong năm.

Sự kiện

1781 – Nhà thiên văn học William Herschel quan sát thấy sao Thiên Vương khi ông đang ở trong vườn nhà tại Somerset, Anh. 1881 – Hoàng đế Aleksandr II của Nga thiệt mạng do thương tích sau một nỗ lực ám sát bằng bom trên đường phố tại kinh đô Sankt-Peterburg.

• 1915 – Việt Nam Quang phục Hội tập kích đồn Tà Lùng của chính quyền thực dân Pháp ở gần biên giới Việt-Hoa
• 1918 – Liên quân Đức-Áo thủ tiêu nước Cộng hoà Xô viết Odessa.
• 1921 – Dưới sự lãnh đạo của quân phiệt người Nga Roman von Ungern–Sternberg, Ngoại Mông Cổ tuyên bố độc lập từ Trung Quốc với vị thế một quốc gia quân chủ. 1930 – công nhân Nhà máy cưa Thái Hợp - Thành phố Vinh đấu tranh, mở đầu cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. 1940 – Chiến tranh Liên Xô-Phần Lan kết thúc khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, một ngày sau khi hiệp định hòa bình chính thức được ký kết tại Moskva.
• 1945 – Campuchia tuyên bố độc lập 1954 – Chiến tranh Đông Dương: Quân đội Nhân dân Việt Nam bắt đầu tiến công quân Liên hiệp Pháp tại thung lũng Mường Thanh, mở màn Chiến dịch Điện Biên Phủ. 1969 – Công ước Liên hiệp quốc huỷ bỏ các hình thức phân biệt chủng tộc có hiệu lực. *1988 – Đường hầm Seikan được khánh thành, đường hầm dưới biển dài nhất thế giới này kết nối hai đảo chính Honshu và Hokkaido của Nhật Bản.
• 2013 – Hồng y người Argentina Jorge Mario Bergoglio được Mật nghị Hồng y 2013 bầu làm giáo hoàng thứ 266 của Giáo hội Công giáo Rôma, ông chọn tông hiệu Giáo hoàng Phanxicô.

Sinh

• 1683 – John Theophilus Desaguliers, nhà triết học người Pháp (m. 1744)
• 1700 – Michel Blavet, nhạc công thổi sáo người Pháp (m. 1768)
• 1720 – Charles Bonnet, nhà tự nhiên học, nhà văn Thụy Sĩ (m. 1793)
• 1733 – Joseph Priestley, nhà khoa học, bộ trưởng người Anh (m. 1804)
• 1741 – Joseph II, hoàng đế Đế quốc La Mã Thần thánh (m. 1790)
• 1763 – Guillaume Marie Anne Brune, Thống chế người Pháp (m. 1815)
• 1764 – Earl Grey, thủ tướng Anh (m. 1845)
• 1781 – Karl Friedrich Schinkel, kiến trúc sư người Đức (m. 1841)
• 1784 – Jean Moufot, nhà triết học, nhà toán học người Pháp (m. 1842)
• 1815 – James Curtis Hepburn, người truyền giáo, nhà ngôn ngữ học người Mỹ (m. 1911) *1830 – Nguyễn Phúc Miên Sạ, tước phong Tĩnh Gia công, hoàng tử con vua Minh Mạng (m. 1902)
• 1855 – Percival Lowell, nhà thiên văn người Mỹ (m. 1916)
• 1860 – Hugo Wolf, nhà soạn nhạc người Áo (m. 1903)
• 1864 Alexej von Jawlensky, họa sĩ người Nga (m. 1941) Sir Hugh Walpole, tiểu thuyết gia người Anh (m. 1941)
• 1890 – Fritz Busch, người chỉ huy dàn nhạc người Đức (m. 1951)
• 1898 – Henry Hathaway, đạo diễn phim, nhà sản xuất người Mỹ (m. 1985)
• 1899 John Hasbrouck van Vleck, nhà vật lý, giải thưởng Nobel người Mỹ (m. 1980) Jan Lechoń, nhà thơ người Ba Lan (m. 1956)
• 1900 Béla Guttman, cầu thủ bóng đá người Hungary (m. 1981) Giorgos Seferis, nhà thơ, giải thưởng Nobel người Hy Lạp (m. 1971)
• 1908 – Walter Annenberg, nhà xuất bản, người làm việc thiện người Mỹ (m. 2002)
• 1910 Karl Gustav Ahlefeldt, diễn viên người Đan Mạch (m. 1985) Sammy Kaye, nhạc sĩ người Mỹ (m. 1987)
• 1913 Lambros Konstantaras, diễn viên người Hy Lạp (m. 1985) Sergey Mikhalkov, nhà văn người Nga
• 1914 Edward O'Hare, phi công người Mỹ (m. 1943) W.O. Mitchell, nhà văn người Canada (m. 1998)
• 1921 – Al Jaffee, họa sĩ biếm hoạ người Mỹ
• 1926 Raúl Alfonsín, tổng thống Argentina Roy Haynes, nhạc công đánh trống nhạc Jazz người Mỹ ** Carlos Roberto Reina, tổng thống Honduras (m. 2003)
• 1927 – Robert Denning, chuyên viên trang trí nội thất người Mỹ (m. 2005)
• 1929 – Peter Breck, diễn viên người Mỹ
• 1930 – Jan Howard, ca sĩ người Mỹ
• 1933 – Mike Stoller, nhạc sĩ người Mỹ
• 1934 – Barry Hughart, tác gia người Mỹ
• 1935 Joseph Mascolo, diễn viên người Mỹ Leslie Parrish, nữ diễn viên người Mỹ ** Michael Walzer, nhà triết học người Mỹ
• 1938 – Erma Franklin, ca sĩ người Mỹ (m. 2002)
• 1939 – Neil Sedaka, ca sĩ, nhạc sĩ người Mỹ
• 1942 Dave Cutler, kĩ sư phần mềm người Mỹ Geoffrey Hayes, người dẫn chương trình truyền hình, diễn viên người Anh
• 1943 – André Téchiné, đạo diễn phim, nhà kịch bản phim người Pháp
• 1945 – Anatoly Timofeevich Fomenko, nhà toán học người Nga
• 1946 – Yonatan Netanyahu, quân nhân người Israel (m. 1976)
• 1947 – Beat Richner, thầy thuốc, nghệ sĩ vĩ cầm Thụy Sĩ
• 1948 – Robert S. Woods, diễn viên người Mỹ
• 1949 Hiroshi Kazato, người đua xe người Nhật Bản (m. 1974) Julia Migenes, ca sĩ soprano người Mỹ
• 1950 – William H. Macy, diễn viên người Mỹ
• 1951 – Fred Berry, diễn viên, vũ công người Mỹ (m. 2003)
• 1952 – Wolfgang Rihm, nhà soạn nhạc người Đức
• 1953 – Deborah Raffin, nữ diễn viên người Mỹ
• 1955 Bruno Conti, cầu thủ bóng đá người Ý Glenne Headly, nữ diễn viên người Mỹ
• 1956 – Dana Delany, nữ diễn viên người Mỹ
• 1957 – Steve Lake, vận động viên bóng chày người Mỹ
• 1960 – Joe Ranft, họa sĩ phim hoạt hình người Mỹ (m. 2005)
• 1963 – Fito Páez, nhạc sĩ, nhà sáng tác người Argentina
• 1964 – Will Clark, vận động viên bóng chày người Mỹ *1967 Andrés Escobar, cầu thủ bóng đá người Colombia (m. 1994) Joseph Cao, dân biểu người Mỹ gốc Việt đầu tiên trong Quốc hội Hoa Kỳ.
• 1968 – Akira Nogami, đô vật Wrestling chuyên nghiệp người Nhật Bản
• 1970 – Tim Story, đạo diễn phim người Mỹ
• 1971 Annabeth Gish, nữ diễn viên người Mỹ Robert Lanham, tác gia, nhà văn châm biếm người Mỹ
• 1972 – Common, ca sĩ nhạc Rapp người Mỹ
• 1973 – Edgar Davids, cầu thủ bóng đá người Hà Lan
• 1974 Thomas Enqvist, vận động viên quần vợt người Thụy Điển Vampeta, cầu thủ bóng đá người Brasil
• 1976 – Danny Masterson, diễn viên người Mỹ
• 1977 Momo Sylla, cầu thủ bóng đá người Guiné–Bissau Kay Tse, ca sĩ người Hồng Kông
• 1978 Tom Danielson, vận động viên xe đạp người Mỹ Karina Smirnoff, diễn viên múa người Ukraina ** Kenny Watson, cầu thủ bóng đá người Mỹ
• 1979 Johan Santana, vận động viên bóng chày người Venezuela Cedric Van Branteghem, vận động viên người Bỉ
• 1980 Lee Jung–hyun, nữ diễn viên, ca sĩ nhạc pop người Hàn Quốc Molly Stanton, nữ diễn viên người Mỹ
• 1981 – Stephen Maguire, người chơi bi da người Scotland
• 1983 – Kaitlin Sandeno, vận động viên bơi lội người Mỹ
• 1984 Pieter Custers, vận động viên người Đức Noel Fisher, diễn viên người Canada
• 1985 Emile Hirsch, diễn viên người Mỹ Austin Scott, cầu thủ bóng đá người Mỹ **Kha Ly, ca sĩ và diễn viên người Việt Nam
• 1989 – Harry Melling, diễn viên người Anh Anh Khang, ca sĩ, nhạc sĩ người Việt Nam
• 1990 – Alec Medlock, diễn viên người Mỹ
• 1999 – Wiktoria Gąsiewska, nữ diễn viên người Ba Lan 1991 – Lê Quang Liêm, kỳ thủ cờ vua người Việt Nam 2001 Choi Beom-gyu, ca sĩ, thành viên nhóm nhạc nam Tomorrow X Together Bae Su-min, ca sĩ, thành viên nhóm nhạc nữ STAYC

Mất

• 1395 – John Barbour, nhà thơ người Scotland (s. 1320)
• 1573 – Michel de l'Hôpital, chính khách người Pháp (s. 1507)
• 1604 – Arnaud d'Ossat, nhà ngoại giao, nhà văn người Pháp (s. 1537)
• 1619 – Richard Burbage, diễn viên người Anh (s. 1567)
• 1711 – Nicolas Boileau–Despréaux, nhà thơ, nhà phê bình người Pháp (s. 1636)
• 1773 – Philibert Commerçon, nhà tự nhiên học, nhà thám hiểm người Pháp (s. 1727)
• 1778 – Charles le Beau, sử gia người Pháp (s. 1701)
• 1822 – Phan Huy Ích, nhà văn hóa, chính khách Việt Nam (s. 1750)
• 1842 – Henry Shrapnel, quân nhân, nhà phát minh người Anh (s. 1761)
• 1879 – Adolf Anderssen, đấu thủ cờ vua người Đức (s. 1818)
• 1881 – Aleksandr II, Hoàng đế Nga (s. 1818)
• 1901 – Benjamin Harrison, tổng thống Mỹ thứ 23 (s. 1833)
• 1918 – César Cui, nhà soạn nhạc người Nga (s. 1835)
• 1925 – Lucille Ricksen, nữ diễn viên người Mỹ (s. 1910)
• 1938 – Nikolai Ivanovich Bukharin, chính khách, người trí thức người Nga (s. 1888)
• 1941 – Elizabeth Madox Roberts, nhà thơ, tiểu thuyết gia người Mỹ (s. 1881)
• 1943 – Stephen Vincent Benét, tác gia người Mỹ (s. 1898)
• 1949 – Henri Giraud, tướng người Pháp (s. 1879)
• 1963 – Austin Dobson, người đua xe người Anh (s. 1912)
• 1965 Corrado Gini, kĩ thuật viên thống kê người Ý (s. 1884) Fan S. Noli, giám mục, nhà thơ, chính khách người Albania (s. 1882) ** Vittorio Jano, kĩ sư người Ý (s. 1891)
• 1972 – Tony Ray–Jones, nhà nhiếp ảnh người Anh (s. 1941)
• 1975 – Ivo Andrić, nhà văn Nam Tư đoạt giải Nobel Văn học (s. 1892)
• 1983 – Louison Bobet, vận động viên xe đạp người Pháp (s. 1925)
• 1990 Bruno Bettelheim, nhà tâm thần học người Mỹ (s. 1903) Karl Münchinger, người chỉ huy dàn nhạc người Đức (s. 1915)
• 1995 – Leon Day, vận động viên bóng chày người Mỹ (s. 1916)
• 1996 – Krzysztof Kieślowski, đạo diễn phim người Ba Lan (s. 1941)
• 1998 Bill Reid, nghệ sĩ người Canada (s. 1920) Hans von Ohain, kĩ sư người Đức (s. 1911)
• 1999 Lee Falk, họa sĩ biếm họa người Mỹ (s. 1911) Garson Kanin, nhà văn, người đạo diễn người Mỹ (s. 1912) ** Bidu Sayão, ca sĩ soprano người Brasil (s. 1902)
• 2002 – Hans–Georg Gadamer, nhà triết học người Đức (s. 1900)
• 2006 Jimmy Johnstone, cầu thủ bóng đá người Scotland (s. 1944) Maureen Stapleton, nữ diễn viên người Mỹ (s. 1925)
• 2007 – Arnold Skaaland, đô vật Wrestling chuyên nghiệp người Mỹ (s. 1925)
• 2014 – Ahmad Tejan Kabbah, tổng thống Sierra Leone thứ 3 (s. 1932)